Uitvoeringsprogramma energie 2013-2016



Vergelijkbare documenten
Notitie energiebesparing en duurzame energie

Helmonds Energieconvenant

Projectaanvraag regio FoodValley Energie uit zon REGIO FOODVALLEY

Aan de raad AGENDAPUNT 3. Doetinchem, 15 april 2009 ALDUS BESLOTEN 23 APRIL Klimaatplan Doetinchem

Groen gas. Duurzame energieopwekking. Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Welke keuzes en wat levert het op?

Ja. Ja. D66 wil dat Groningen in 2040 al CO 2- neutraal is en wil dat de provincie een ambitieuze regionale energiestrategie opstelt.

Nr qemeente Barneveld. Aan het college van burgemeester en wethouders. Onderwerp: Gevraagde beslissing:

Masterclass IV. Energie op bedrijventerreinen

Samenwerking overheid en bedrijfsleven

Gemeente Ede energieneutraal 2050

Raadscommissievoorstel

Warmtevisie Ede Ede d.d. 16 december 2014

OPZET KLIMAATPLAN

Aan de raad van de gemeente Olst-Wijhe. Raadsvergadering d.d. Agendapunt Opiniërend besproken d.d. Portefeuillehouder

AMBITIEDOCUMENT ZONNE-ENERGIE UITWERKING OMGEVINGSVISIE - GEMEENTE OPSTERLAND

Uitvoeringsmaatregelen Hier zijn als beeldvorming de richtingen aangegeven waar het college verder inhoud aan te geven.

tot eind LED verlichting bij vervanging - inzet slimme verlichtingsconcepten

CONCEPT FACTSHEETS KLIMAATCONTRACT PROVINCIE DRENTHE GEMEENTE HOOGEVEEN Datum: Blad 1 van 5

Energievisie Borne 22 september Michel Leermakers Linda Rutgers Twence. Co Kuip HVC.

Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug

Energie neutraal Veenendaal De aanpak en de inhoud

Almere. Uitkomsten van de zoektocht naar dé klimaatneutrale gemeente in Flevoland 2015

Tussenevaluatie Zutphen energieneutraal anno 2012 Forum 23 april 2012

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

Klimaat- en energiebeleid Gemeente Nijmegen

Presentatie Duurzame Energie. Podiumbijeenkomst 17 maart

Uitvoeringsprogramma Klimaat

Raadsvoorstel. Voorloper. Startnotitie Duurzaam Druten. Datum collegebesluit 9 januari 2018 Datum presidium 8 januari 2018

Factsheet Energie en Klimaat

Sta. B&W-nota. gemeente Winterswijk /6 datum nota : zaaknummer blad

Raadsvoorstel. Samenvatting

UITVOERINGSPROGRAMMA

Warmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst

Energieconvenant bedrijfsleven Veenendaal en gemeente Veenendaal

Ambitieverklaring en samenwerkingsovereenkomst voor een duurzame warmtevoorziening in Ede

Uitvoeringsprogramma Klimaatbeleid Vaals

Kerntaak/plandoel: Milieu, energie en klimaat: een energieneutraal Gelderland in 2050

Paragraaf duurzaamheid

Voorstel raad. Onderwerp. Voorstel. Inleiding GEWIJZIGD. Westerheul IV: warmte- en koudeopslag en ambitie duurzaamheid

Realisatie wind-energie in Weert in samenwerking met Nederweert, Leudal en Peel-en Maas. Informatiebijeenkomst Commissie Weert, 17 november 2015

Bestuursovereenkomst overdracht bevoegdheden inzake realisatie windopgave gemeente Brielle

Monitor klimaatbeleid. Gemeente Hunsum (fictief)

datum ondertekening; bron bekendmaking

Deel 3: de Productie(-installatie) MONITOR

Rabin Baldewsingh. 27 juni SBR congres

Energie in de provincie Utrecht. Een inventarisatie van het energiegebruik en het duurzaam energie potentieel

Energieakkoord voor duurzame groei. Juli 2014 WERK IN UITVOERING. Ed Nijpels. Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen?

Onderwerp: Kaders voor windenergie

Groene Fabriek Lochem

Bio-energiecentrales Eindhoven

Duurzaamheidvisie Gemeente Staphorst

Subsidieverordening Groene leges De Ronde Venen 2019 en Gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders;

Windenergie in Almere

Ervaringen met gesloten bodemenergiesystemen in Goes. Dag van de Zeeuwse Bodem - 21 april 2016 Ronald Wennekes - IF Technology

Aardgasvrije nieuwbouw

Stap voor stap naar een duurzaam Ede

Duurzaam benutten van warmte

Duurzaamheidsfonds Amstelveen. Carina Dijkhuis Aanjager Duurzaamheidsfonds

Uitvoeringsprogramma 2017 en Op weg naar een klimaatneutraal Gemeente Renkum

CO2 Prestatieladder Voortgangsrapportage 2018

*Z075167D42B* Gemeenteraad van Goeree-Overflakkee Postbus AA MIDDELHARNIS. Geachte raad,

Aan de gemeenteraad Gemeente Steenwijkerland Vendelweg XE Steenwijk Steenwijk, Nummer voorstel: 2013/18

Gemeente Bergen. Ontwikkelingen energiegebruik en duurzame energieproductie tot Mark Valkering en Herman Verhagen 14 oktober 2016

gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 12 september 2017;

Lessons learned KWO praktijkervaringen bodemenergie in NL. Bijeenkomst WCTB Sanne de Boer - IF Technology 21 oktober 2014

Deelname van gemeente Heusden aan landelijke Stimuleringsregeling voor lokale Klimaatinitiatieven (SloK)

Verordening interferentiegebieden Bodemenergiesystemen gemeente Groningen 2018

Achtergrond en doel presentatie

Datum vergadering Gedeputeerde Staten Verzenddatum Geheim. 28 oktober 2014 J j OKF ZOU

Raadsinformatieavond invulling sociale randvoorwaarden windenergie Zonzeel Welkom

Regionale Energie Strategie

Duurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden. 11 februari 2016

Regionale Energie Strategie

SUBSIDIEREGELING DAK-EN/OF VLOERISOLATIE PARTICULIERE WONINGEN DEN HAAG

Symposium De Groene Delta van Nijmegen. Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014

Kansen voor warmte. Frans Rooijers Lustrumcongres Stichting Warmtenetwerk,

SUBSIDIEREGELING DAK- EN/OF VLOERISOLATIE DEN HAAG 2015

Overijssel maakt werk van nieuwe energie!

CO2-Servicepunt/deelverordening duurzaam energiepakket EXINH-project: DE-02

Bodemenergie in Arnhem Stimuleren en regie

Betekenis Energieakkoord voor Duurzame Groei voor de Installatiebranche. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel 3 februari 2014 / VSK beurs

Dan op een ander dak!

Regio-overleg milieu. HERNIEUWBARE ENERGIE EN KLIMAAT Inleiding. Ingelmunster 14 maart Dominiek Vandewiele

Deel 1 voor mensen die niet aanwezig waren op 14 mei

Werkatelier duurzame energieopwekking

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 4 juli 2017 Betreft Tweede openstelling SDE+ 2017

c) de belangen die mogelijk invloed kunnen ondervinden van de installatie van bodemenergiesystemen

Initiatiefvoorstel aan Provinciale Staten HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH

Bijlage 2 Potentieelberekening energiestrategie 1/5

Duurzaamheid: ervaringen uit Woerden. Hans Haring, wethouder duurzaamheid Woerden

gemeente Bunnik INFORMATIENOTA De gemeenteraad Het college van burgemeester en wethouders Datum: 7 maart 2017

Handvatten voor het omgevingsplan. Staalkaarten

Duurzame energieopties gemeente Woudrichem

Bossche energieconvenant

*Z7348DBDA7D* raadsvoorstel. Onderwerp. Uitgangspunten windenergie. Voorstel

Biomassapotentieel en de rol van lokale ketens. 1 december 2016 David Borgman

HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH

Uw logo. Pieter van der Ploeg. Strategie. Alliander

2.1.2 lucht De luchtkwaliteit binnen Baarn wordt inzichtelijk gemaakt op de vmk (GVVP) X X

CO2 Prestatieladder Voortgangsrapportage 2017

Transcriptie:

Uitvoeringsprogramma energie 2013-2016 VH, 12 maart 2013

Inhoudsopgave Inleiding 3 Blz. A. Woningen A1. Nieuwbouw woningen 5 A2. Bestaande woningen 7 B. Bedrijven B1. Energiebesparing en DE bedrijven 8 C. Duurzame Energie C1. Windenergie 9 C2. Zonne-energie 11 C3. Bodemenergie 12 C4. Bio-energie 13 C5. Uitbreiding warmtenet 14 D. Educatie D1. Educatie-projecten 15 Bijlage 1. Overzicht kosten en dekking per project 16 Uitvoeringsprogramma energie 2013-2016 2

Inleiding De uitvoering van ons gemeentelijk energie- en klimaatbeleid geschiedde vanaf 2003 op basis van klimaatplannen. Dit waren plannen voor een periode van 4 jaar met bijbehorende uitvoeringsprogramma s. Voor de uitvoering van deze plannen ontvingen wij subsidie van het rijk (ca. 100.000,- per jaar). Dit betekende dat deze plannen aan bepaalde eisen moesten voldoen (bv. inzake de opzet en reikwijdte van het plan). De rijkssubsidie voor gemeentelijk klimaatbeleid is vanaf 2013 beëindigd. Dit betekent dat er nu geen rijksvoorwaarden meer gelden ten aanzien van de opzet en reikwijdte van een gemeentelijk plan c.q. uitvoeringsprogramma. Hoewel wij geen subsidie meer ontvangen willen wij doorgaan met ons beleid op het gebied van energie en klimaat. De redenen daarvoor hebben wij uiteengezet in onze kadernota Duurzaam Ede 2013-2016. Wij kiezen opnieuw voor een planmatige aanpak. Bij de opzet van het nieuwe plan maken wij onderscheid tussen een beleidsmatig deel en een uitvoeringsprogramma met concrete projecten. Voor het beleidsmatige deel verwijzen wij naar de Kadernota Duurzaam Ede 2013-2016. Dit uitvoeringsprogramma Energie 2013-2016 bevat een aantal concrete projecten op het gebied van energie en klimaat. Wij hebben, in vergelijking met de uitvoeringsprogramma s 2003-2007 en 2009-2012, gekozen voor een iets andere opzet van het programma. Zoals toegelicht in de kadernota Duurzaam Ede 2013-2016 wordt in onze gemeente via verschillende sporen gewerkt aan duurzaamheid. Dat gebeurt via sectorale plannen en nota s, bijvoorbeeld op het gebied van wonen, verkeer en vervoer, openbare verlichting en water. In genoemde kadernota hebben wij ook aangegeven hoe wij zullen werken aan versterking van het thema duurzaamheid binnen sectorale plannen. De kadernota bevat de kaders voor het duurzaamheidsbeleid op de belangrijkste gemeentelijke beleidsterreinen. Gelet hierop vinden wij het niet gewenst deze onderwerpen ook nog eens aan de orde te laten komen in voorliggend Uitvoeringsprogramma Energie. In dit uitvoeringsprogramma richten wij ons op (energie)projecten, die niet via andere sporen uitgevoerd zullen gaan worden. Dit betekent dat dit uitvoeringsprogramma een kleiner aantal projecten telt dan de beide voorgaande uitvoeringsprogramma s klimaat. Een andere reden voor de soberder opzet van dit uitvoeringsprogramma is gelegen in het wegvallen van de rijkssubsidie voor gemeentelijk klimaatbeleid. Inhoud Uitvoeringsprogramma energie 2013-2016 Een en ander betekent dat dit uitvoeringsprogramma een 9-tal projecten telt, verdeeld over 4 thema s: - Woningen (nieuw en bestaand) - Bedrijven - Duurzame energie - Educatie. Het thema Eigen voorbeeldfunctie gemeente is, in vergelijking met voorgaande programma s, vervallen. Dit thema gaat over de ondernemersrol van onze gemeente. Dit thema krijgt nu aandacht binnen ons MVO-beleid. Ook het thema Verkeer en vervoer is vervallen. In het nieuwe Gemeentelijk verkeers- en vervoerplan (GVVP; naar verwachting in 2014 gereed) zullen wij aandacht besteden aan de verduurzaming van de mobiliteit. Financiën Wij blijven eigen middelen inzetten voor de uitvoering van onderhavig uitvoeringsprogramma, te weten ons duurzaamheidsbudget ( 100.000,- per jaar). Een deel van deze middelen (indicatief: de helft) zullen wij benutten voor ons MVO-beleid. De andere helft van genoemd budget zullen wij benutten voor uitvoering van projecten in voorliggend programma. Dit betekent dat wij voor de planperiode van 4 jaar (2013-2016) een bedrag van ca. 200.000,- beschikbaar hebben. Daarnaast zijn in sommige 3

gevallen reguliere afdelingsbudgetten of projectbudgetten beschikbaar voor de uitvoering van projecten. Verder hebben wij ambtelijke capaciteit beschikbaar om te werken aan de energieprojecten in dit programma. Regio Food Valley De regio Food Valley heeft in 2011 een Strategische Agenda opgesteld. Daarin zijn ook ambities gefomuleerd op het gebied van energie en klimaat. Ter realisatie van deze ambities heeft de regio in het uitvoeringsprogramma ook een hoofdstuk energie en klimaat opgenomen. In dit hoofdstuk is een aantal projecten geformuleerd voor de periode 2013-2015. Met de uitvoering van de meeste projecten is nog niet gestart, in afwachting van het beschikbaar komen van middelen. Een deel van de middelen hoopt de regio via subsidie te verwerven. Een ander deel zal beschikbaar moeten komen via cofinanciering. Daartoe doet de regio een beroep op de gemeenten. Gelet hierop zullen wij een deel van ons budget ( 30.000,-) reserveren voor uitvoering van projecten van de regio Food Valley. Op dit moment is nog niet volledig bekend welke regioprojecten tot uitvoering zullen komen. Dit hangt o.a. af van het beschikbaar komen van gemeentelijke co-financieringsmiddelen, over 2013, 2014 en 2015. De regio zal de gemeenten verzoeken hierover duidelijkheid te verschaffen. Niet uit te sluiten valt dat onvoldoende middelen beschikbaar komen voor de uitvoering van alle regio-projecten. In dat geval zal de regio prioriteiten moeten stellen. Wij verwachten dat in 2013 duidelijk zal worden welke regioprojecten uitgevoerd gaan worden. Flexibiliteit bij de uitvoering Hieronder beschrijven wij kort de projecten die wij de komende jaren willen uitvoeren. Dit overzicht is waarschijnlijk niet uitputtend. De ervaring leert dat zich tijdens de programmaperiode nieuwe ontwikkelingen voordoen, die aandacht vragen. Hierbij kan het gaan om ontwikkelingen vanuit onze gemeentelijke organisatie, vanuit andere overheden of vanuit de lokale samenleving. Gelet hierop hebben wij een ruime post 'onvoorzien' begroot (16% van het budget). Voortgangsrapportage In de jaarlijkse milieurapportage zullen wij verslag doen over de realisatie van de in dit programma beschreven projecten en activiteiten. In bijlage 1 geven wij een overzicht van de kosten en dekking per project. Uitvoeringsprogramma energie 2013-2016 4

Woningen Project(naam) / nummer Energievoorziening grotere nieuwbouwprojecten A1 Afd. RP, ondersteund door de afd. BGVB (adviseur energie) - Realiseren woningen met goede energiekwaliteit - aansluiting nieuwbouwprojecten op duurzame energiesystemen De energieprestatie (EPC) van nieuwe gebouwen (woningen en utiliteit) is wettelijk geregeld in het Bouwbesluit. Op de naleving daarvan zullen wij toezien tijdens het bouwproces. De huidige EPC voor woningen (0,6) zal in 2015 worden aangescherpt naar 0,4 en in 2020 naar 0 (energieneutraal), zo is landelijk vastgelegd. Dit vermindert de noodzaak om bovenwettelijke ambities te formuleren ten aanzien van aanscherping van de EPC, zoals wij dat de afgelopen jaren gedaan hebben. Wij zullen voor nieuwe projecten geen ambities terzake meer formuleren. Reeds in projectdocumenten vastgelegde ambities blijven bestaan, zoals bijvoorbeeld voor het project Kazerneterreinen. Wel zullen wij voor alle nieuwbouw aansturen op het voorbereiden van de woning op het plaatsen van zonnepanelen (via een aansluiting in de meterkast). Naast de energieprestatie op gebouwniveau is er de energieprestatie op gebiedsniveau. Daarbij gaat het vooral om de wijze van energievoorziening: traditioneel ( gas, elektriciteit) of duurzaam (bv. energie uit bodem of biomassa). Wij zullen voor de grotere nieuwbouwprojecten (laten) onderzoeken of duurzame alternatieven mogelijk zijn. De aanleg van nieuwe gasnetten willen wij zoveel mogelijk vermijden. Daarbij zullen wij bezien of de uitrol van het in 2013 aan te leggen duurzame warmtenet van Bio-energie De Vallei (BDV) kansen biedt voor nieuwbouwprojecten in Ede (zie project C5). Bij de stedenbouwkundige opzet van nieuwbouwlocaties bezien wij de mogelijkheden voor een zongerichte verkaveling, afhankelijk van de gebiedsspecifieke situatie. In de betreffende bestemmingsplannen zullen wij daar aandacht aan besteden. Resultaat - Afspraken met ontwikkelaars over voorbereiding woningen voor zonne-energie - aandacht in bestemmingsplannen voor mogelijkheden zongerichte verkaveling -Uitgevoerd onderzoek (door de gemeente en/of de ontwikkelaars) naar mogelijkheden duurzame energievoorziening grotere nieuwbouwlocaties Tijdsplanning 2013: onderzoek mogelijkheden benutting warmtenet 5

BDV (zie project C5) 2013-2016: eventuele overige onderzoeken energie Kosten Eventuele onderzoeken energie binnen projecten: PM Eigen uren adviseur energie: 100 p.j. (2013-2016) Eventuele onderzoeken energie binnen projecten: t.l.v. reguliere projectbudgetten of t.l.v. externe partijen (ontwikkelaars) Uren adviseur energie: t.l.v. reguliere uren Uitvoeringsprogramma energie 2013-2016 6

Woningen Project(naam) / nummer Energiebesparing bestaande koopwoningen A2 Afd. BGVB Verbeteren van de energetische kwaliteit van bestaande woningen (van voor 1980) van particuliere eigenaren (ook VvE s) In 2011 en 2012 hebben wij aan ca. 1000 eigenaren van koopwoningen subsidie verstrekt voor energiebesparingsmaatregelen. Dit gebeurde grotendeels met door de provincie beschikbaar gesteld subsidiebudget. De provincie stelt ook voor 2013 en 2014 subsidiebudget beschikbaar aan gemeenten. Wij willen meewerken aan deze regeling en hebben daarom in januari 2013 de provincie verzocht om een subsidiebudget van 425.000,-. Met dit budget kunnen wij naar verwachting nog eens in ca. 800 koopwoningen isolatiemaatregelen laten realiseren. Voor de uitvoering van de nieuwe subsidieregeling stellen wij een nieuwe deelverordening vast. Daarnaast willen wij de mogelijkheid voor burgers om geld te lenen voor investeringen in energiemaatregelen voortzetten. In 2011 en 2012 hebben wij 8 leningen verstrekt. Door extra communicatie zullen wij de bekendheid over deze mogelijkheid tot lenen vergroten. Voor wat betreft de huurwoningen in Ede hebben wij prestatie-afspraken met Woonstede gemaakt over verbetering van de energiekwaliteit van de woningen. Op de uitvoering van die afspraken zullen wij toezien. Resultaat - Uitgevoerde isolatiemaatregelen bij ca. 800 koopwoningen, met als effecten: lagere woonlasten, besparing op aardgas, minder uitstoot CO2, verbetering wooncomfort, omzet isolatiebranche. - Verbetering energieprestatie huurwoningen door Woonstede Tijdsplanning Nieuwe subsidieregeling start in 2013 en loopt door tot eind 2014 2015: opstellen eindverantwoording voor subsidiegever (provincie) Kosten uren voor projectleiding (100 uur p.j. in 2013 en 2014; 20 uur in 2015); afhandeling subsidieaanvragen (250 uur p.j. Subsidiebureau);afhandeling aanvragen leningen: 40 uur p.j. in 2013 en 2014; kosten communicatie: 1.000,- per jaar (in 2013 en 2014). Uren: t.l.v. reguliere uren adviseur energie en Subsidiebureau Kosten communicatie: t.l.v. budget duurzaamheid 7

Bedrijven Project(naam) / nummer Energiebesparing en duurzame energie bij bedrijven B1 Resultaat Afd. BGVB (opdrachtgever aan Omgevingsdienst voor wat betreft thema energie in vergunningverlening en handhaving) Realiseren energiebesparing en vergroten productie duurzame energie bij bedrijven De Wet milieubeheer verplicht gemeenten aandacht te besteden aan het thema energie bij vergunningverlening aan bedrijven. Hetzelfde geldt bij het toezicht op de naleving van deze vergunningen. Dit is een reguliere taak die vanaf april 2013 wordt uitgeoefend door de Omgevingsdienst De Vallei. Wij zullen toezien op een adequate taakuitoefening en daarover afspraken maken met de Omgevingsdienst. Daarnaast blijven wij de komende jaren via energieprojecten aandacht besteden aan het thema energie bij bedrijven, dit in overleg met de Omgevingsdienst. Bijvoorbeeld via branchegerichte handhavingsacties toegespitst op het thema energie, eventueel in samenwerking met andere gemeenten binnen de regio. Naast handhavingsprojecten kan ook gedacht worden aan kennisprojecten, door het organiseren van platforms voor uitwisseling van kennis en ervaring door bedrijven binnen eenzelfde branche. - adequate naleving Wet milieubeheer door bedrijven, door adequate taakuitvoering Omgevingsdienst - Uitgevoerde energieprojecten bij bedrijven Tijdsplanning 2013: voorbereiding project(en) 2014 2014-2016: uitvoering projecten Kosten 475 uren per jaar (van vergunningverleners en/of handhavers bij de Omgevingsdienst); Adviseur energie gemeente: 50 uur per jaar Kosten communicatie en organisatie platformbijeenkomsten: 2.500,- p.j. (2014-2016) Uren Omgevingsdienst: t.l.v. de Omgevingsdienst, op grond van de Dienstverleningsovereenkomst (deze uren zijn de afgelopen jaren ook aan het thema energie besteed, door vergunningverleners en handhavers van onze gemeente) Uren adviseur energie gemeente: t.l.v. reguliere uren. Overige kosten: t.l.v. budget Duurzaamheid Uitvoeringsprogramma energie 2013-2016 8

Duurzame energie Project(naam) / nummer Windenergie C1 Afd. BGVB Bijdragen aan realiseren landelijke doelstelling (16% DE in 2020) In 2011 hebben wij de concessie voor realisatie en exploitatie van windpark A30 (twee turbines aan de rand van bedrijventerrein A12) gegund aan Raedthuys BV te Enschede. De realisatie is vertraagd doordat de aanvraag van Raedthuys om SDE-subsidie in 2011 en 2012 is afgewezen (uitgeloot). In 2013 zal Raedthuys een nieuwe aanvraag indienen. Najaar 2013 zal duidelijk worden of deze aanvraag wordt gehonoreerd. Bij honorering van de aanvraag zullen de turbines naar verwachting eind 2014 / begin 2015 operationeel zijn. Bij opnieuw uitloten van de aanvraag zullen wij eind 2013 bezien welke gevolgen dat heeft voor de realisatie van windpark A30. Voorafgaande aan de realisatie zullen wij in overleg met Raedthuys de regeling uitwerken voor participatie door burgers en bedrijven. Communicatie zal een onderdeel zijn bij de realisatie van windpark A30. De provincie doet in 2013 onderzoek naar nieuwe locaties voor nieuwe windturbines in Gelderland. Aan dat onderzoek zullen wij meewerken. De effecten van windturbines op de omgeving zullen uiteraard zwaar meewegen bij de beoordeling van mogelijke locaties. Wij verwachten dat het aantal mogelijke nieuwe locaties in Ede zeer klein zal zijn. Naast grootschalige windenergie is kleinschalige windenergie een optie. Wij doelen hierbij op het bouwen van windturbines met een maximale ashoogte van 25 meter op agrarische percelen. Wij zullen deze optie betrekken bij bovenbedoeld onderzoek van de provincie in 2013. Resultaat - Realisatie windpark A30 (twee turbines van elk 3 MW). Via windpark A30 kan een hoeveelheid groene stroom worden opgewekt die overeenkomt met het jaarverbruik van ca. 3500 woningen. - eventueel aanwijzing nieuwe locatie(s) voor windenergie, mits aan alle voorwaarden (o.a. RO en milieu) kan worden voldaan. Tijdsplanning 2013: duidelijkheid over SDE-subsidie windpark A30 (randvoorwaarde voor realisatie) 2014: uitwerking participatieregeling 2014: realisatie windpark A30 (bij toekenning SDEsubsidie) 2013: provinciaal onderzoek nieuwe locaties windenergie 2014: besluitvorming n.a.v. onderzoek provincie 9

Kosten uren adviseur energie (2013: 80; 2014: 70; 2015: 70), afhankelijk van voortgang project windpark A30 en van uitkomst onderzoek nieuwe locaties kosten communicatie bij realisatie windpark A30: 5.000,-. Uren adviseur energie: t.l.v. reguliere uren Kosten communicatie: t.l.v. budget duurzaamheid Uitvoeringsprogramma energie 2013-2016 10

Duurzame energie Project(naam) / nummer Stimuleren plaatsing zonnepanelen C2 Afd. BGVB Bijdragen aan realiseren landelijke doelstelling (16% DE in 2020) De provincie maakt een zonatlas voor alle Gelderse gemeenten. Dit is een digitaal hulpmiddel waarbij woningbezitters online kunnen zien hoeveel dakopppervlak van hun woning geschikt is voor de plaatsing van zonnepanelen. Ook rekent dit instrument de investeringskosten voor alsmede de opbrengsten. Dit instrument zal naar verwachting mei 2013 gereed zijn. Wij zullen in onze gemeente bekendheid geven aan dit instrument, om daarmee woningbezitters te stimuleren tot het plaatsen van zonnepanelen. Wij zullen ook bedrijven en instellingen in Ede (o.a. Woonstede) stimuleren tot plaatsing van zonnepanelen. Daarbij zullen we bezien of ook daken van agrarische bedrijfsgebouwen benut kunnen worden. Dit zal mogelijk gebeuren in samenwerking met andere gemeenten binnen de regio Food Valley. De wijze van stimulering (bv. via een grootschalige inkoopactie) zullen wij nog nader onderzoeken. Wij zien geen mogelijkheden tot subsidieverstrekking vanuit de gemeente. Ook de mogelijkheid van de plaatsing van zonnepanelen op braakliggende terreinen (gemeente-eigendom) zullen wij onderzoeken. Zonne-energie bij nieuwbouwwoningen zullen wij stimuleren door: voorbereiding van de woning via een aansluiting in de meterkast een zoveel mogelijk zongerichte verkaveling Zie projectblad A1 (nieuwbouw woningen). Resultaat Uitgevoerde stimuleringsacties, met als resultaat extra geplaatste zonnepanelen door burgers, bedrijven en instellingen Tijdsplanning 2013 2016 Kosten Uren adviseur energie: 100 uur per jaar Communicatie: 10.000 in de planperiode Evt. onderzoeken (bv. haalbaarheidsonderzoek): 15.000 in de planperiode Uren: t.l.v. reguliere uren Communicatie: t.lv. duurzaamheidsbudget 11

Duurzame energie Project(naam) / nummer Stimuleren toepassing bodemenergie (WKO) C3 Resultaat Tijdsplanning Afd. BGVB Bijdragen aan realiseren landelijke doelstelling (16% DE in 2020) Medio 2013 treedt naar verwachting de nieuwe Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) Bodemenergie in werking. Op grond hiervan krijgt de gemeente nieuwe taken ter regulering van het gebruik van de bodem voor energie (via toepassing van WKO). Een deel van deze taken betreft vergunningverlening en handhaving. Deze taken zullen namens de gemeente worden uitgevoerd door de Omgevingsdienst. Daarnaast krijgt de gemeente de bevoegdheid om gebieden, waar naar verwachting veel WKO wordt toegepast, aan te wijzen als interferentiegebied. Voor deze gebieden zal de gemeente een bodemenergieplan moeten opstellen, om het gebruik van de bodem te ordenen. Dit met als doel onderlinge interferentie (verstoring) van bodemenergiesystemen te voorkomen. Een ander doel is de optimale benutting van de energiecapaciteit van de bodem. Met een bodemenergieplan wordt de toepassing van bodemenergie gestimuleerd, omdat initiatiefnemers er op kunnen vertrouwen dat het gebruik van de bodem goed is geregeld. In 2012 hebben wij al een bodemenergieplan opgesteld voor BTA12. Wij verwachten dat nog enkele andere gebieden in onze gemeente in aanmerking komen voor de aanwijzing als interferentiegebied en voor de opstelling van een bodemenergieplan. - Adequate uitvoering AMvB Bodemenergie - aangewezen interferentiegebied(en) - opgesteld bodemenergieplan voor interferentiegebied(en) 2013: in werkingtreding AMvB Bodemenergie, waarna uitvoering wettelijke taken 2013: aanwijzing BTA12 als interferentiegebied 2013-2016: eventueel aanwijzing andere gebieden als interferentiegebied met opstelling bodemenergieplan Kosten Uren Omgevingsdienst (wettelijke taken): PM Uren adviseur energie: 100 uur p.j. Opstellen bodemenergieplannen: 12.500 euro per plan (schatting: twee plannen in 2013 2016) Uren: t.l.v. begroting Omgevingsdienst en t.l.v. reguliere uren adviseur Energie kosten plannen: t.l.v. budget duurzaamheid Uitvoeringsprogramma energie 2013-2016 12

Duurzame energie (DE) Project(naam) / nummer Stimuleren bio-energie C4 Resultaat Tijdsplanning Kosten Afd. BGVB Bijdragen aan realiseren landelijke doelstelling (16% DE in 2020) In onze gemeente zijn in elk geval de volgende biomassastromen aanwezig: - GFT-fractie huishoudelijk afval Deze fractie laten we sinds 2011 vergisten; via vergisting wordt duurzame energie opgewekt. - knip- en snoeihout groenbeheer en hout uit gemeentelijk bos (gemeentelijke fractie) Deze fractie leveren wij vanaf eind 2013 aan de bioenergiecentrale van BDV aan de Dwarsweg. - hout uit landschapsonderhoud particulieren Dit wordt nu nog grotendeels verbrand in de open lucht. Inzameling en benutting voor bio-energie zou een alternatief kunnen zijn (hetzij kleinschalig op boerderijniveau hetzij grootschalig). Wij zullen hierbij een stimulerende of regisserende rol spelen, afhankelijk van de bereidheid van partijen en onze middelen. Zo hebben wij de plaatsing van houtkachels door agrariers gestimuleerd. - mest In onze gemeente zijn enkele initiatiefnemers voor mestvergisting. De rol van de gemeente hierbij is deels een reguliere (beoordeling ruimtelijke ordening, vergunningverlening en handhaving). Daarnaast zullen wij een stimulerende rol spelen, omdat wij in principe voorstander zijn van mestvergisting, mits aan alle voorwaarden (o.a. milieu) kan worden voldaan. gras, bladafval Wij blijven alert op mogelijkheden voor een hoogwaardige toepassing van deze restproducten. Gebruik als biomassa kan een optie zijn. Wij zullen via samenwerking binnen de Regio Food Valley proberen intensiever op dit onderwerp in te zetten. Wij zullen onderzoeken of braakliggende terreinen (gemeente-eigendom) kunnen worden benut voor de teelt van biomassa. - uitgevoerde stimuleringsactiviteiten, waaronder eventueel onderzoeken - gerealiseerde kleinschalige en grootschalige bioenergiecentrales - inzamel- en verwerkingsstructuur houtige biomassa uit landschap 2013-2016: activiteiten ter stimulering bio-energie Uren adviseur energie: 100 uur p.j. Onderzoek, communicatie: 25.000 euro Uren: t.l.v. reguliere uren Overige kosten: t.l.v. budget duurzaamheid 13

Duurzame energie Project(naam) / nummer Uitbreiding duurzaam warmtenet C5 Resultaat Tijdsplanning Afd. BGVB Verduurzaming warmtevoorziening in Ede-stad, van bestaande woningen en utiliteitsgebouwen en in nieuwbouwprojecten In 2013 bouwt Bio-energie De Vallei (BDV) een houtgestookte warmtecentrale (aan de Dwarsweg te Ede). Vanuit deze centrale wordt in 2013 een warmtenet aangelegd naar Veldhuizen en Kernhem voor de aansluiting van ca. 3.000 woningen en zwembad De Peppel. BDV heeft de ambitie het warmtenet de komende jaren uit te breiden. Het gaat zowel om extra aansluitingen op het in 2013 aan te leggen net als om uitbreiding van dit net naar andere delen van Ede (bv. naar complexen van Woonstede en naar nieuwbouwlocaties). Ook gaat het om het zoeken naar andere bedrijven die restwarmte in het net kunnen invoeren. Een dergelijk project vereist het ontwikkelen van een gezamenlijke visie, ook op de rol die de gemeente hierbij wil spelen. Die visie willen wij in 2013 ontwikkelen, samen met de partners in het project. De ambitie van BDV is om in 2020 ca. 20.000 woningen c.q. woningequivalenten op het warmtenet te hebben aangesloten, met meerdere warmteleveranciers. 2013: bouw centrale en aanleg warmtenet door BDV 2013: ontwikkeling visie en plan van aanpak om te komen tot realisatie van de visie 2014 2020: werken aan realisatie visie Kosten Onderzoek visie-ontwikkeling, opstelling plan van aanpak, en eventuele vervolgonderzoeken: 30.000,- 60.000,- Eigen uren adviseur energie: 100 uur p.j. (2013-2016) Kosten onderzoek: gemeente (budget duurzaamheid), provincie en andere partners Uren: t.l.v. reguliere uren adviseur energie Uitvoeringsprogramma energie 2013-2016 14

Educatie Project(naam) / nummer Projecten educatie D1 Resultaat Tijdsplanning Afd. BGVB Vergroting bewustwording over het belang van energiebesparing en duurzame energie, met bijzondere aandacht voor de doelgroep jongeren. Nader in te vullen, in overleg met NME-centrum Het Groene Wiel uit Wageningen. Een van de opties is voortzetting van de klimaatlessen op basisscholen. Een andere optie is aansluiting bij landelijke acties zoals Warmte truien-dag, Groene voetstappen of het Klimaatstraatfeest. Uitgevoerde projecten 2013: voorbereiding/selectie projecten 2014-2016: uitvoering projecten Kosten Inhuur Groene Wiel: 7.500,- per jaar (2014-2016) Uren adviseur energie: 20 uur p.j. (2013-2016) Inhuur: t.l.v. budget duurzaamheid Eigen uren: t.l.v. reguliere uren 15

BIJLAGE 1 Uitvoeringsprogramma energie 2013-2016, Overzicht kosten en dekking, per project Projecten Kosten 2013-2016 ( ) 2013 2016 Personele kosten/uren (1fte=1400 uur) Ext. Kosten Impuls Duurzaamheid Reguliere uren ( ) Anders Toelichting Anders A. Woningen A1. Energieprestatie nieuwbouw 400 A2. Bestaande woningen 300 1000 BGVB PM PM 2.000 2.000 BGVB Projectbudget / externen ONT/RP en/of Ontwikkelaars subsidiebureau Reguliere uren B. Bedrijven B1. energiebesparing en DE bedrijven 200 1900 7.500 7.500 BGVB C. Duurzame energie C1. Windenergie 220 5.000 5.000 BGVB BudgetOddV DVO met OddV C2. Zonne-energie 400 25.000 25.000 BGVB C3. Bodemenergie 400 25.000 25.000 BGVB Uren OddV: PM C4. Bio-energie 400 25.000 25.000 BGVB Budget OddV DVO met OddV C5. Uitbreiding warmtenet 400 60.000 20.000 BGVB 40.000 projectpartners D. Communicatie / Educatie D1. Communicatie 80 22.500 22.500 BGVB TOTAAL PROJECTEN 2013-2016 2800 uur 1000 uur 1900 uur 172.000 132.000 BGVB Subsidiebureau OddV 40.000 projectpartners Uitvoeringsprogramma energie 2013-2016 16

Projecten Kosten 2013-2016 ( ) 2013 2016 Personele kosten/uren (1fte=1400 uur) Ext. Kosten Impuls Duurzaamheid Reguliere uren ( ) Anders Toelichting Anders uren coordinatie (0,4 fte, 2013-2016) 2240 uur BGVB Reservering projecten regio Food Valley 30.000 30.000 Onvoorzien 560 uur 38.000 38.000 BGVB TOTAAL 5600 uur 1000 uur 1900 uur 240.000 200.000 BGVB Subsidiebureau OddV 40.000 Projectpartners 17