Duurzaamheidvisie Gemeente Staphorst

Transcriptie

1 r 2018 Duurzaamheidvisie Gemeente Staphorst Versie: Definitief (inclusief aangenomen amendementen) Duurzaamheidvisie Gemeente Staphorst Pagina 1 van 6

2 Inhoudsopgave 1. Verrekijker Essentie Duurzaamheidvisie 2.1. Mobiliteit 2.2. Landschap 2.3. Gebouwen 2.4. Monumenten 2.5. Bedrijven 2.6. Overheid 2.7. Energieloket 2.8. Inwoners 2.9. Duurzame energie 3. Monitoren 4. Inzet Gemeenteraad Duurzaamheidvisie Gemeente Staphorst Pagina 2 van 6

3 1. Verrekijker naar 2018 Het is van belang dat Staphorst duurzamer wordt omdat fossiele brandstoffen op raken. De behoefte aan energie groeit door. Er zijn verschillende initiatieven op het gebied van duurzaamheid, maar een grotere omslag is noodzakelijk als we volgende generaties een duurzame toekomst willen bieden. Om te voldoen aan de eisen die zijn gesteld in het energieakkoord neemt Staphorst zich voor om in het jaar 2018 een totale jaarlijkse vermeden CO 2-emissie van 24 kton te realiseren. Dit is 20% van de energiebehoefte. Het gaat hier om een uitstootreductie van projecten die de komende jaren worden ontwikkeld en voorbereid. 2. Essentie duurzaamheidvisie In de Duurzaamheidvisie is in essentie omschreven met welke thema s Staphorst CO 2 reductie wil behalen. Alle groot- en kleinschalige vormen van energieopwekking en energiebesparing zijn belangrijk. Om de doelstelling te halen wil de gemeente tot en met 2018 inzetten op de volgende onderdelen: 2.1. Mobiliteit Op het gebied van mobiliteit liggen de kansen met name bij het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen. Schone mobiliteit kan bijdragen aan het terugdringen van milieuvervuiling op lokale schaal. Een toekomstige NS-opstapplaats biedt aanknopingspunten om het openbaar vervoer te promoten. In een tijd waarin brandstoffenprijzen stijgen, is het interessant om ook naar alternatieven te kijken zoals elektrisch rijden of het rijden op lokaal opgewekt biogas. De beschikbaarheid van elektrische laadpalen, verkrijgbaarheid van biobrandstoffen en het opnemen van CO 2-emissiereductie in lokale en regionale verkeers- en vervoersplannen dragen bij aan een duurzame gemeente Landschap De landbouwsector maakt een belangrijk deel uit van de economie binnen de gemeente. Daarom zijn behoud en ontwikkeling van deze sector belangrijk. Door schaalvergroting en agrarische bedrijfsbeëindiging is het buitengebied aan verandering onderhevig. Dit betekent dat steeds vaker niet-agrarische activiteiten plaatsvinden in het buitengebied en de Streek. De gemeente Staphorst wil ruimte bieden aan het ontplooien van duurzame bedrijfsactiviteiten bijvoorbeeld op gebied van duurzame energie. Tegelijkertijd wil Staphorst alleen duurzame activiteiten stimuleren die ook daadwerkelijk thuishoren in het buitengebied. Gedacht kan worden aan bio- en mestvergisting en zonneweides met energieopwekking voor bedrijventerreinen of coöperaties. Het is dus niet alleen van belang dat bedrijvigheid bijdraagt aan een duurzame samenleving, maar deze dient ook zorgvuldig in het landschap te worden ingepast Gebouwen Bij de energieprestatie van gebouwen wordt uitgegaan van bestaande bouw en nieuwbouw. Bij nieuwbouw van kantoren en woningen worden binnen het Bouwbesluit eisen gesteld aan de energiezuinigheid. Voor bestaande woningen (ouder dan een jaar) wil de gemeente Staphorst energiebesparing en opwekkingsmogelijkheden waar mogelijk stimuleren via het Energieloket. Woningeigenaren kunnen via dit loket advies krijgen over verduurzaming van hun woning. Daarnaast zorgt de gemeente Staphorst voor de verbinding met de Provincie Overijssel voor het aanvragen van eventuele subsidies en financieringsmaatregelen. Het energieloket fungeert ook als vraagbaak over energiebesparing voor de MKB-sector. Duurzaamheidvisie Gemeente Staphorst Pagina 3 van 6

4 2.4. Monumenten Staphorst telt in totaal zo n 600 monumenten. Deze monumenten vergen een andere aanpak bij het verduurzamen. Zo is alleen al de bouwkundige schil van een monumentale boerderij beschermd en zijn reguliere energiebesparende maatregelen zoals spouwmuurisolatie niet of lastig te bewerkstelligen zonder de monumentale waarden aan te tasten. Er zijn alternatieven om monumenten duurzamer te maken. Vanwege de grote dichtheid van monumentale gebouwen wil de gemeente Staphorst juist deze doelgroep voorlichting bieden bij het verduurzamen. Deze voorlichting loopt via het energieloket. Naast een speciaal stappenplan voor energiebesparing in monumenten, is er een verkennende studie wenselijk naar zonnepanelen en zonneweides Bedrijven Een flink deel van energiebesparing is te behalen door bedrijven duurzamer te maken. Daarnaast zijn grote dakoppervlaktes beschikbaar bij bedrijven en agrariërs, waar zonne-energie een reële optie is. Ruimtelijke kansen en mogelijkheden zijn hiertoe aangegeven in de notitie Staphorst Sneller Duurzaam. Ook biomassavergisting en warmte-koudeopslag biedt kansen voor Staphorster ondernemers. Duurzaam ondernemen of maatschappelijk verantwoord ondernemen is een term die de laatste tijd veel voorkomt. Het gaat hier om bedrijven die vanuit een interne wens, of vanuit commerciële kansen hun producten en diensten of de gehele bedrijfsvoering willen verduurzamen. Ondernemers in Staphorst zullen zichzelf deze vraag nu of in de toekomst misschien stellen. Samen met de expertise van maatschappelijke partners wil de gemeente Staphorst onderzoeken welke lokale kansen er liggen voor het stimuleren van duurzaam ondernemerschap. Het Energieloket speelt hierbij een belangrijke rol Overheid De overheid heeft een regiefunctie (stimuleren en faciliteren) maar ook een belangrijke voorbeeldfunctie in het zetten van stappen in de richting van een duurzame samenleving. Een belangrijke factor bij het realiseren van de doelstellingen op duurzaamheidgebied heeft te maken met de houding van de gemeente ten opzichte van duurzaamheid. De gemeente heeft het voordeel om een groot publiek te kunnen bereiken. Het is daarom goed om zelf een voorbeeld te zijn voor de samenleving. Gemeente Staphorst gaat zich komende jaren richten op het verduurzamen van de gemeentelijke gebouwen, duurzaam inkopen en het verkennen en verduurzamen van het wagenpark Energieloket Via het Energieloket kunnen burgers informatie inwinnen over het project Duurzaam (T)huis, dat in samenwerking met de provincie via subsidies energiebesparing bij huishoudens stimuleert. Dit project loopt tot 1 januari 2016 en is vooral gericht op actief CO 2 reduceren. Staphorst doet dat door per wijk energiebesparende maatregelen onder de aandacht te brengen middels bijeenkomsten en het aanbieden van persoonlijke energiescans van woningen ouder dan Het is de bedoeling dat de markt het fenomeen energiebesparing op pakt en het financiële voordeel en de morele gedachte omarmd worden door inwoners. De gemeente wil vanaf 2016 het Energieloket draaiende houden en inwoners en ondernemers van actuele informatie blijven voorzien en verduurzaming blijven uitdragen. Het Energieloket wordt daarbij een integraal onderdeel van de afdeling en functioneert binnen de daarvoor bestaande formatie. Duurzaamheidvisie Gemeente Staphorst Pagina 4 van 6

5 2.8. Inwoners Uit het energieakkoord voor duurzame groei van september 2013 blijkt dat de verantwoordelijkheid voor het creëren van draagvalk bij inwoners op het gebied van duurzame energie een verplichting is van de vergunning aanvrager. In de gemeente Staphorst zijn een aantal geïnteresseerde partijen voor mee grootschalige opwekking van duurzame energie. Een vergunning kan door de gemeente pas worden verleend als er voldaan wordt aan wet- en regelgeving en er voldoende draagvlak is. Onder draagvlak verstaan wij dat initiatiefnemers met omwonenden zoeken naar participatie, collectieve projecten, compensatie van overlast enz. De casemanager van het Energieloket heeft hierin een coördinerende rol Duurzame energie Duurzame energieopwekking is een belangrijk onderdeel van de duurzaamheidvisie; de mogelijkheden zijn breed. Daarnaast moet een deel van die markt nog worden verkend. In de notitie zijn de mogelijkheden uitvoerig beschreven. Windenergie op land blijft de komende jaren één van de meest energiecompenserende manieren om bij te dragen aan vermindering van CO2 uitstoot. Er kleven voor- en nadelen aan windenergie. Om de landschappelijke en maatschappelijke inpasbaarheid van deze initiatieven te onderzoeken is eind 2011 een Startnotitie Windenergie ingediend bij de Raad. De Raad stelt aan windenergie de eis dat voorkomen wordt dat er willekeur ontstaat in de wijze waarop toekomstige windmolens in het landschap worden geplaatst. Er wordt daarom hoge prioriteit gehecht aan plaatsing van windmolens binnen het door de Provincie aangewezen zoekgebied. Bij een aanvraag moet voldaan worden aan wet- en regelgeving zoals de Flora en Fauna wet, Bestemmingsplan, Beschermd dorpsgezicht, laagvliegroutes etc. Daarnaast is als gesteld onder 2.8 draagvlak een belangrijk criterium in de procedure. Gemeente Staphorst wil de plaatsing van windmolens toestaan als er voldaan wordt aan wet- en regelgeving, waarbij belangen van bewoners van een dergelijk gebied zwaar worden meegewogen. De leidende gedachte hierachter is dat de baten van windturbines deels ook afvloeien naar de lokale bevolking. De gemeente Staphorst wil in relatie tot de huidige initiatieven - in dialoog met betrokken partijen - meer onderzoek doen naar de mogelijkheden voor het inzetten van deze participatiemechanismen. Zonne-energie is in opkomst met steeds meer huishoudens met pv-cellen en verkenningen van meer grootschalige toepassingen zoals zonneweides. Voor zonne-energie geldt dat deze energiebron momenteel al geen subsidie meer nodig heeft om op langere termijn rendabel te zijn. Daarmee zijn het interessante investeringen voor particulieren en bedrijven waarbij in breed verband een goede bijdrage aan de doelstellingen wordt geleverd. De markt zal naar verwachting snel een stevigere grip krijgen op zonne-energie. Gemeente Staphorst wil tot die tijd met gemeentelijke initiatieven zoals het Energieloket en collectieve inkoopprojecten zonneenergie blijven stimuleren. Daarnaast willen we de haalbaarheid en het draagvlak onderzoeken van grootschalige toepassingen van pv-cellen, zoals die in zonneweides. Biomassa heeft als voordeel dat het aanbod goed is, terwijl geen extra CO 2-uitstoot plaatsvindt bij de verbranding of vergisting ervan. Gemeente Staphorst is een gemeente met voldoende hoeveelheden biomassa. Er zijn dus voldoende kansen voor het opwekken van bio-energie. Biomassastromen zijn mobiel en om die reden kan overal energie worden opgewekt binnen de gemeente Staphorst, mocht de techniek rendabel blijken met het gegeven aanbod. Een nadeel van biomassa kan de impact (o.a. geur) op de omgeving van de verbrandings-, vergistings- of vergassingsinstallatie zijn. In ruimtelijke overwegingen worden deze onderwerpen natuurlijk meegenomen en ook hier speelt draagvlak een grote rol. Niettemin ziet gemeente Staphorst Duurzaamheidvisie Gemeente Staphorst Pagina 5 van 6

6 het als een manier om energie op te wekken en zo bij te dragen aan het brede energievraagstuk in de gemeente. - Warmte- en koudeopslag (WKO) is een duurzame energietechniek waarbij energie in de bodem wordt opgeslagen. Met deze energie kunnen gebouwen en ruimtes zowel worden verwarmd als verkoeld. Omdat koeling normaal gesproken veel energie kost en de vraag hiernaar steeds meer toeneemt, onder meer doordat huizen steeds beter worden geïsoleerd, is WKO een techniek waar potentie in zit. Sturing vanuit de Provincie is zeer wenselijk en in sommige gevallen verplicht vanwege de risico s voor de grondwaterkwaliteit. Het idee van warmte- en koudeopslag juicht de gemeente toe. Het zou bijvoorbeeld een alternatief kunnen zijn voor monumentale boerderijen die energie willen opwekken op een andere manier dan met pv-cellen. WKO is ook een techniek die bedrijven al dan niet in grootschalige projecten kunnen toepassen. Bij bestaande en nieuwe bedrijventerreinen treedt de gemeente op als regisseur (in samenwerking met de provincie). - Restwarmtebenutting is een duurzame energietechniek waarbij energie en ruimte elkaar ontmoeten. In Staphorst zijn op dit moment geen kansen te herkennen, omdat er geen grote individuele warmteproducten met restwarmte zijn. Of die er in de toekomst zullen komen, is de vraag. Het aanbod van restwarmte kan in de toekomst gezocht worden op bedrijventerreinen, waarbij afzet mogelijk is elders op het bedrijventerrein, in compacte woonbuurten of bij grote individuele energievragers. 3. Monitoren Het is belangrijk om de Duurzaamheidvisie en de daarin beschreven doelstelling te blijven monitoren en waar nodig bij te stellen. Het Uitvoeringskader Duurzaamheid focust op een aantal speerpunten om dit doel te bereiken. Daarmee vormen deze twee documenten een leidraad voor de gemeentelijke organisatie voor de komende jaren. Voor het behalen van de ambitie op korte en lange termijn heeft de gemeente een verbindende rol. Samen met partners in het bedrijfsleven, kennisinstellingen, maatschappelijk organisaties, inwoners en provincie Overijssel werken we aan duurzame energieopwekking en vermindering van de CO 2-uitstoot binnen de gemeente. De focus ligt op energiebesparing en lokale vormen van duurzame energieopwekking. 4. Inzet gemeenteraad De gemeenteraad spreekt met het vaststellen van de duurzaamheidvisie haar inzet uit om de route naar een duurzaam Staphorst te steunen. Echter met het bewustzijn dat de komende jaren aanvullende uitdagingen zich onderweg zullen voordoen. Het begrip duurzaam Staphorst is nog volop in beweging en technieken en inzichten zijn nog niet uit gekristalliseerd. Het is daarom van belang technieken, investeringen, resultaten en inzichten voortdurend te blijven verkennen en optimaliseren. Duurzaamheidvisie Gemeente Staphorst Pagina 6 van 6