Doelgroep: 5 e en 6 e klassen van HAVO en VWO Voor u ligt de lesbrief die hoort bij een bezoek aan het wetenschapsfilmfestival InScience. Tijdens het festivalbezoek gaan uw leerlingen de documentaire Saving Mes Aynak bekijken. Met behulp van deze lesbrief kunt u de activiteit met uw leerlingen voorbereiden en na afloop de film bespreken. Ook staan er een aantal opdrachtsuggesties in de lesbrief waarbij uw leerlingen zelf aan de slag gaan. U bepaalt zelf de focus van het festivalbezoek door een keuze te maken uit de aangeboden opdrachten. Leerdoelen Deze lesbrief past in een leerlijn mediawijsheid en sluit bij de vakgebieden CKV, Maatschappijleer, Geschiedenis en Engels. Bovendien doet het lesmateriaal een beroep op vakoverstijgende vaardigheden, zoals discussiëren, een onderzoekende houding en creatief denken. Saving Mes Aynak De documentaire Saving Mes Aynak (Brent E. Huffman, 2014) gaat over de archeologische vondst Mes Aynak. Op dit terrein in Afghanistan is een groot tempelcomplex ontdekt waarvoor archeologen nu strijden om het te behouden. Zij ondervinden hierbij verschillende tegenslagen, zo wil een Chinees Mijnberdijf graag de koper gaan delven, rukken de rebellen van IS steeds verder op en verschillen de weersomstandigheden ook nogal Over het festival Dit jaar vindt de eerste editie plaats van het Nederlandse filmfestival voor de wetenschapsfilm: InScience. Het festival is een samenwerking van de Radboud Universiteit en filmtheater LUX. Het richt zich op nieuwsgierige mensen en wil ook kinderen en jongeren op een laagdrempelige wijze kennis laten maken met de wereld van wetenschap en kunst. Tijdens InScience staat de wetenschapsfilm centraal (als kunstvorm, communicatiemiddel en als informatiebron) en is het toegankelijk en begrijpelijk maken van wetenschap voor een breed publiek een belangrijk doel. Wetenschap begint bij verwondering en nieuwsgierigheid naar onszelf en de wereld om ons heen. InScience maakt bewust de koppeling tussen visueel/artistiek sterke films en wetenschappelijk interessante thema s. Op deze manier wil InScience leerlingen boeien en betoveren, en bovendien stimuleren om zelf een onderzoekende vaak. De film stipt interessante vragen aan over het behoud en belang van cultureel erfgoed, de invloed van kapitalistische belangen op een land en biedt een andere kijk op het dagelijks leven in Afghanistan.
DEEL 1: VOOR HET FESTIVALBEZOEK Voorbespreking Tijd: 10-30 minuten Benodigdheden: het lesmateriaal, eventueel de trailer op een smartboard/beamer Als voorbereiding op het bioscoopbezoek met de klas en als introductie op de film kunnen (een aantal van) de onderstaande vragen besproken worden. Het is hierbij de bedoeling dat leerlingen worden gestimuleerd om vrij na te denken naar aanleiding van de vragen. Vragen over filmhuisbezoek en het filmfestival InScience: Wat is een filmfestival? Kun je een voorbeeld geven van een bekend filmfestival? Wie is er wel eens naar een filmfestival geweest? Hebben jullie al eens van InScience gehoord? Wat zou er bedoeld worden met 'een wetenschapsfilmfestival'? Welke soorten wetenschap ken je? Ken je ook bekende wetenschappers? Zijn er regels ('etiquette') als je een bezoek brengt aan een filmtheater of bioscoop? Wat mag wel/niet? Wat is een documentaire? Saving Mes Aynak: Weet iemand wat Mes Aynak is? Waar denk je dat de film over gaat? (Hierbij kan ook de trailer vertoond worden, wat verwachten de leerlingen van de film?) Wat vind je van cultureel erfgoed? Belangrijk om te behouden of niet? Wat vindt jij belangrijker: economische belangen of culturele belangen? Weten jullie andere voorbeelden van historische tempels?
Onderzoek doen naar materialen Tijd: 30 minuten Benodigdheden: het lesmateriaal, computers met internet of goede boeken over (bouw)materialen. Verdeel de klas in groepjes en laat ze voor de verschillende bouwmaterialen uitzoeken hoe lang ze bewaard blijven onder verschillende condities. Hoelang blijven ze bestaan als ze begraven liggen in het zand? Wat doet lava met de bestaansduur? Hoelang blijven materialen onder water goed? En als je ze dan opeens boven haalt? Wat is het oudste voorwerp van dat materiaal dat ooit is teruggevonden? Waarom is dat voorwerp zo lang bewaard gebleven? Als alle leerlingen de antwoorden hebben gevonden, laat ze dan de resultaten bespreken. Als u er een grotere opdracht van wilt maken kunnen de leerlingen over hun materiaal ook een presentatie houden of een verslag schrijven. Voorbeeldmaterialen: Hout Steen Beton Metaal Brons Goud DEEL 2: NA HET FESTIVALBEZOEK Nabespreking Tijd: 10-30 minuten Benodigdheden: Het lesmateriaal Bespreek de filmvertoning met de leerlingen aan de hand van (enkele van de) onderstaande vragen. De vragen stimuleren leerlingen om kritisch over de film en de onderwerpen na te denken. Door bepaalde vragen uit te kiezen kan de richting van het nagesprek gestuurd worden. Eerste indruk: Hoe is het festivalbezoek ervaren? Wat is opgevallen of bijgebleven? Wat vonden ze van de film? Vonden ze het een wetenschappelijk film? Waar ging de film volgens hen vooral over?
Is hun verwachting van de film uitgekomen of was het anders dan ze vooraf verwachten? Filmisch: Hoe vind je het gefilmd? Zijn het snelle beelden of langzaam? Waarom denk je? Hebben de makers van te voren bedacht wat ze gingen filmen? Zijn de makers van de documentaire te zien in de film? Waarom denk je dat ze niet te zien zijn? Lijkt wat je in de film ziet op het echte leven of is het beïnvloed door aanwezigheid van de camera s en waaraan zie je dat? De man die het pistool aan het jongetje wil geven kijkt bijvoorbeeld een aantal keer naar de camera. Inhoud: Waarom denk je dat de maker deze film heeft gemaakt? Wat vind je ervan dat Mes Aynak in zijn bestaan wordt bedreigd? Moet er iets aan gedaan worden en waarom dan? Denk je nu anders over Afghanistan en het leven daar? Zou je zelf iets willen of kunnen doen om de situatie daar te veranderen? De vondst van Mes Aynak maakt een gedeeld verleden zichtbaar. Denk je dat dit een effect heeft op de culturele band met omringende landen? Is er een interessante situatie die jij kent maar waar weinig andere mensen van weten en waar je een documentaire over zou willen maken om mensen ervan bewust te maken? Vinden jullie het belangrijk dat er Nederlands cultureel erfgoed bestaat? Zie je de Nederlandse culturele identiteit terug in de huizen in Nijmegen? Zo ja, op wat voor manier? Opdracht na het bekijken van de films: Op de website van Unesco staat een opdracht voor een rollenspel beschreven die ook heel goed aansluit bij het thema van deze film. In Saving Mes Aynak komen veel verschillende partijen naar voren die plannen hebben voor het gebied. Laat de leerlingen oefenen met debatteren en inzicht krijgen in andere standpunten door middel van een rollenspel gebaseerd op de volgende hypothetische situatie: De lokale autoriteiten hebben een nieuwbouwproject ontwikkeld voor het centrum van de stad waar jij woont. Het stadscentrum is vrij oud en er staan nog traditionele huizen, die in de rest van de regio niet
zo veel meer voorkomen. De huizen zijn daarom een belangrijke weerspiegeling van lokale identiteit. Toch verslechteren de woonomstandigheden in dit gedeelte van de stad. De huizen zijn niet modern genoeg. Stromend water en riolering kan niet aangelegd worden. Als het nieuwbouwproject doorgaat, zal het oudste gedeelte van de stad verwoest worden om ruimte te maken voor moderne appartementen. Sommige leden van de gemeenteraad zijn voor en sommige lokale politici zijn duidelijk tegen. Vandaag komen de partijen bij elkaar om te debatteren en te besluiten of het plan doorgaat. Verdeel de klas in vijf groepen: 1. groep lokale politici die voor zijn 2. groep lokale politici die tegen zijn 3. bewoners van de oude stad 4. experts (architecten, planologen, etc.) 5. vertegenwoordigers van de media. Kies een voorzitter en twee vicevoorzitters om het debat te leiden. Kies ook twee verslaggevers om een verslag te schrijven over het debat. Bespreek soortgelijke bedreigingen voor steden op de Werelderfgoedlijst of erfgoederen die op de Gevarenlijst staan. Bekijk ook eventueel de video op de website van Unesco over het historische stadscentrum van Djenné. Extra opdracht na afloop: Leerlingen maken een documentaireplan. Met hun documentaire informeren ze mensen op een leuk manier over een onderwerp dat ze zelf interessant vinden. Zo kun je een sporter volgen op de weg naar de top, maar ook de plannen voor de Don Jon in Nijmegen belichten. OP het leerlingblad staat een stappenplan voor het schrijven van een filmplan. Eventueel kunnen de leerlingen het plan ook daadwerkelijk uitvoeren. TIPS - - Op de website van Unesco staan veel interessante, gratis lessuggesties omtrent werelderfgoed. Bezoek eens het valkhof met de klas en geef de leerlingen de opdracht om de belangrijke historische plekken van hun stad te onderzoeken.