Aan Klankbordgroep Het Gein Kopie aan Paul Vesters (Utrechts Landschap),F. Vogelzang (Vrienden van het Gein), Vincent Kraan (Landschap Erfgoed Utrecht), H. Vonk Noordegraaf (Natuurmonumenten), Moon Wolters (Milieudefensie), Rien Leemans (Spaar 't Gein), Ton Romeijn (Stichting Recreatievaart Nederland) en tijd bespreking 16 juni 2009, 20.00 uur Projectnummer 63486 Contactpersoon S.H. Poot Doorkiesnummer 020 608 27 83 E-mail suzanne.poot @waternet.nl Plaats bespreking Dorpshuis Baambrugge Onderwerp bespreking 5de bijeenkomst Aanwezigen Henk Gijsen, A.P. Snoek, Oscar Stokvis, Cornel Schoonhoven (LTO), Dennis Janette Walen (Milieudefensie), Jan Buurman, Raymond Dommanschet (Stichting de hoge dijk/ CDA Abcoude/Baambrugge), Pim Kops, Jacques Verasdonck, Evert Schuurman, Nico Schoenmaker (LTO), Tjebbe de Boer (Spaar t Gein), Theo Wijnant (Spaar t Gein), Patrick Bogaart (St. Landschapwerkgroep Abcoude), Jaap Dorgelo (Vechtplassencommissie), Kenrick Heijn (projectleider Waternet), Suzanne Poot (projectmedewerker Waternet), Martijn Brand (projectleider Arcadis), Niels Betten (Specialist Dijken Arcadis), Huub de Bruijn (Deltares), Mascha Visser (Brons & Partners), Nico Postma (voorzitter namens Bureau voor Overheidscommunicatie), Patricia Mollet (notulist Bureau voor Overheidscommunicatie). Afwezig Arjan Kouwenhoven (Agrarische Natuurvereniging Vechtvallei), W. Staal, Rein Barendrecht, Henk de Boer, Jan Renders, Wim Buts, Tjark Keijzer (Historische Kring Driemond), Claudia van Holsteijn (Stichting Natuur en Milieufederatie), Willem van Duuren (Het Nauwe Gein), J.C. Snoek. Korte Ouderkerkerdijk 7 Amsterdam Postbus 94370 1090 GJ Amsterdam T 0900 93 94 (lokaal tarief) F 020 608 39 00 KvK 41216593 www.waternet.nl 1/10
Agenda 1. Opening en vaststelling agenda 2. Mededelingen 3. 4 de bijeenkomst 4. Terugkoppeling: bezoek Gein 26 mei jl. en huiswerkopdracht 5. Stand van zaken: inhoud en proces 6. Beschikbare informatie 7. Volgende bijeenkomst 8. Rondvraag 1. Opening en vaststelling agenda Na de laatste bijeenkomst is het proces enigszins veranderd. Er is massaal reactie gegeven op de huiswerkopdracht. Hieruit bleek dat er nog niet genoeg info beschikbaar was voor de deelnemers om goed te kunnen reageren op de diverse varianten. Daarom is de bijeenkomst van 22 april vervallen. De memo met het overzicht van vragen & antwoorden wordt in deze bijeenkomst niet doorgenomen. Verdere vragen hierover kunnen per mail naar Waternet worden gestuurd. De antwoorden hierop worden aan alle kbg leden toegestuurd. 2 Mededelingen Kenrick heeft de krantenartikelen, van o.a. de bijeenkomst van de Vechtplassencommissie over dijkverbeteringen in de regio, met veel belangstelling gelezen. Hij is benieuwd hoe men de bijeenkomst van de Vechtplassencommissie ervaren heeft. - Wat opvallend was, was dat veel van de daar gebruikte afbeeldingen hetzelfde zijn als de afbeeldingen van bomen op de dijk die in de kbg gebruikt worden. Het lijkt hierdoor alsof er weinig ervaring is. - Het ging meer over het knutselen aan de dijk dan over dijkveiligheid. - Op de bijeenkomst was meer mogelijkheid voor een open discussie. - Er zijn veel andere te onderzoeken mogelijkheden aangedragen. Bijv. variant Theo, overloopgebied, Hollandse kade, balgstuw (kunstwerken). - Ook hier wist men geen voorbeelden van een omgewaaide boom en dijk die daardoor is doorgebroken. Er bleek dat er nog veel vraagtekens zijn rond dit onderwerp. 2/10
- Het doel van de bijeenkomst was niet om andere informatie te geven, maar om mensen op de hoogte te stellen van problemen. - De bijeenkomst kan worden samengevat als: een benadering van het hele watersysteem, breder kijken dan alleen de dijk, en nieuwe alternatieven bekijken die heel waardevol zijn voor behoud van het landschap. Kenrick kan zich moeilijk een beeld vormen van de andere mogelijkheden waarover gesproken wordt, maar wil hier wel over meedenken. Wat zijn dan de veilige alternatieven? Compartimentering, variant Theo, overloopgebieden. Door de kbg is aangegeven dat de veiligheid van groot belang is. Dit wordt door Waternet echter 1 op 1 vertaald in dijkveiligheid, maar dit is niet juist. Als je de problemen kunt oplossen zonder iets aan de dijk te doen, dan is dat ook een alternatief. Aangegeven wordt dat de dijk wel aan een minimum veiligheidsniveau moet voldoen. Sommigen ervaren dit als een onbevredigend antwoord. 3. 4 de bijeenkomst Pagina 3, punt 3, 1e alinea. Is er contact opgenomen met RACM? Ja, dit is gebeurd. RACM is sinds kort opgegaan in de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Kenrick heeft een goed gesprek gehad. Ze doen maar heel af en toe mee aan dergelijke projecten en zijn nu intern aan het toetsen welke rol ze in dit proces kunnen spelen. Ze komen er op terug. Pagina 3, punt 3, 4 e alinea. De discussie was niet zoals deze hier staat samengevat. Huub maakt een tekstvoorstel, tekst wordt aangepast. Pagina 6, laatste alinea. De variant van Theo zal alleen geen + scoren op basis van de dijkveiligheidsklasse. Dit wordt aangepast in de tekst. Pagina 7, 1 e alinea. Punt 2 is niet netjes verwoord. Wordt vervangen door Het lijkt de kbg beter om te reageren op een voorstel van de deskundigen, dan zelf met voorstellen te komen. Pagina 7, 1 e alinea. Punt 3 ging er om dat men eerst achtergrondinformatie wil hebben alvorens te reageren. Tekst wordt aangepast. 3/10
Pagina 7, 1 e alinea. Er wordt nog een 4 e punt toegevoegd afkomstig uit de huiswerkreactie van Spaar t Gein. Tekst wordt aangevuld. 4. Terugkoppeling bezoek Gein 26 mei jl. en huiswerkopdracht Kenrick heeft de wandeling als zeer plezierig en nuttig ervaren. Hij vraagt naar de meningen van de kbg leden: - De bomentaxatie zag er goed uit, maar er bleek toen dat er een 2 e onderzoek komt. De bomenwacht heeft eerst een objectieve inventarisatie gemaakt. Op basis van deze inventarisatie worden de bomen beoordeeld op dijkveiligheid en de gevolgen voor de bomen t.o.v. de verschillende oplossingen bekeken. De maatregelen voor ophoging en stabiliteit, zijn waarschijnlijk op veel plaatsen acceptabel. Voor 1000 bomen die nog risicovol (dijkveiligheid) zijn moet echter wel goed gekeken worden of deze met aanvullend onderzoek behouden kunnen worden of dat er bijvoorbeeld een maatwerkoplossing voor gevonden kan worden. Dit gaat vaak om beeldbepalende bomen. - Tijdens de rondleiding van de kbg en Waternet op 26 mei jl. stelde men de vraag hoeveel bomen er over blijven. Antwoord hierop was toen: iets minder dan 1000. Dit berust op een misverstand. Van de 4500 bomen zijn er 3500 bomen niet risicovol. De overige 1000 bomen worden nader onderzocht. Mascha merkt op dat bomen die niet veilig zijn, niet automatisch weg moeten. Dit is 1 van de 4 opties. Andere oplossingen zijn een anti-erosie scherm rondom de boom, snoeien van de boom of na omwaaien van een boom het Gein compartimenteren om (gevolg)schade te verminderen/voorkomen. - Tijdens dezelfde rondleiding heeft men de vraag gesteld hoe er normaal met bomen wordt omgegaan bij dijkverbeteringen. Vaak was het bij voorgaande projecten zo dat bomen de maatregel niet konden overleven en daarom weggehaald werden. Gelukkig kunnen de meeste bomen de maatregel hier wel overleven. Alleen moet er gekeken worden hoe er met de 1000 nader te onderzoeken bomen wordt omgegaan op het gebied van dijkveiligheid. - Men heeft de rondleiding ervaren als nuttig en plezierig. Wel valt er nog wat aan te merken op het bomenrapport op de site. Welke criteria hanteert de Bomenwacht om te bepalen of bomen waardevol of beeldbepalend zijn? Dit wordt gebaseerd op expert judgement, hiervoor zijn geen criteria. 4/10
De Bomenwacht zou ook subjectief naar de bomen moeten kijken. Een enkele boom kan bijvoorbeeld niet waardevol lijken terwijl hij in de groep waarin hij staat juist heel waardevol kan zijn. Dat is de reden dat Mascha specifiek bij dit project betrokken is. 5. Stand van zaken: inhoud en proces Kenrick is blij met het verloop van het proces tot nu toe. Wel concludeert hij dat er veel maatwerk nodig is. We gaan in het verdere proces vooral trechteren. Waternet kiest de variant die het beste lijkt en werkt deze verder uit om de effecten in beeld te brengen. Er wordt nagegaan of dit binnen het PvE blijft. Daarna legt men zich toe op maatwerk. Dit is allemaal huiswerk voor Waternet. De informatie die hier uitkomt wordt toegezonden aan de kbg. De volgende bijeenkomst (in sep/okt) wordt dit besproken. De cruciale punten zijn vooral bomen en panden. De dijk bestaat uit klei i.p.v. zand, waardoor er minder erosie is. Speelt dit mee bij bomen? Er is ook landelijk veel onduidelijk omtrent de bomen. Er is veel ruimte in de criteria, wat zorgt voor ruis. Kenrick gaat 18 juni naar een workshop van Rijkswaterstaat over dit onderwerp. Waternet wil meegaan in wat er landelijk speelt. Men mist het geluid van een bestuurder. De transparantie van het proces wordt wel door Waternet geëtaleerd maar uiteindelijk ligt de beslissing toch bij het bestuur. Op de avond van de Vechtplassencommissie was een bestuurder van AGV aanwezig die heeft aangegeven wel te willen klankborden. Vorige keer was er bij de kbg ook een bestuurslid aanwezig maar deze heeft vooral geluisterd. Kenrick heeft regelmatig overleg met het bestuur over het project. De startnotitie met de mogelijke varianten is destijds door het bestuur vastgesteld. Ook de variantennota met het voorlopig voorkeursalternatief zal aan het bestuur worden voorgelegd. Omdat dit onderwerp veelvuldig terugkomt wordt door een aantal personen van de kbg voorgesteld om het bestuur te vragen om te klankborden met de kbg. Kenrick gaat dit voorstel voorleggen bij het bestuur. De varianten worden steeds beoordeeld op basis van de veiligheidsklasse. Hierin mogen ze niet lager uitkomen dan veiligheidsklasse 1. Waarom moet een dijk hier perse aan voldoen? 5/10
In de systematiek van normeren is afgesproken dat de minimale dijkveiligheid veiligheidsklasse 1 is. Enkele jaren geleden is in een bestuursvergadering besloten dat de dijken in het beheersgebied van AGV minimaal moeten voldoen aan veiligheidsklasse 3 i.v.m. het functioneren van het boezemstelsel. Het eventueel toelaten van veiligheidsklasse 1 voor de dijken langs het Gein zal al een uitzondering zijn, maar wellicht kan dit project als testcase fungeren voor een nieuwe afweging. De variant van Theo voldoet eveneens niet aan de veiligheidklasse 1 (ook niet in combinatie met de andere alternatieven). Waarom moeten alle dijken minimaal voldoen aan klasse 3? Het waterschap heeft als belangrijke taak het beheren van oppervlaktewater. Om deze taak goed te kunnen uitoefenen is het functioneren van het boezemstelsel cruciaal. In de provinciale verordening is daarom geen enkele boezemdijk lager ingedeeld dan veiligheidsklasse 3. Daarnaast speelt ook imagoschade een rol die optreedt bij een dijkdoorbraak. Waren we niet al aan het trechteren sinds de 3 e bijeenkomst? Dit klopt. We hebben het gehad over het verleggen van de teensloot en ophogen. Voor deelgebieden waar dit problemen oplevert kunnen dan alternatieven bedacht worden. Men wil in elk geval voldoende tijd om na het presenteren van het voorkeursalternatief, uitgebreid het maatwerk te bespreken voor men naar het bestuur gaat. Alle varianten zijn al doorgerekend. Een aantal weken (voorkeur voor 4) voor de volgende bijeenkomst wordt het voorkeursalternatief toegestuurd aan de kbg leden. Wijzigingen die hieruit naar voren komen zullen worden verwerkt. Het voorlopig voorkeursalternatief zal ook worden gepresenteerd tijdens een informatieavond. Er is voldoende interactie mogelijkheid voor de kbg. Men ziet graag dat, indien mogelijk, zoveel mogelijk zonder werkzaamheden aan de dijk wordt opgelost. Deze maatregelen staan echter erg op de achtergrond. Over de technische kant hiervan is geen verder informatie. Met alleen deze maatregelen ben je nog niet klaar omdat de dijk daarmee niet aan de veiligheidseis gaat voldoen. Niels Betten voegt hieraan toe dat met deze maatregelen de stabiliteit van de dijk niet verhoogd wordt. Kenrick agendeert dit voor het overleg met Waternet en AGV om na te gaan hoe kansrijk het is om hier verder naar te kijken. Het zal vooral een principiële kwestie zijn. 6/10
Hoe belangrijk is het Gein voor de doorstroming naar het achterland? De hoeveelheid water die binnenkomt via Nauwe Gein is gering. Maar het geeft in het watersysteem wel problemen. Hier is een notitie over, de resultaten zijn in te zien als men er behoefte aan heeft. De agrariërs uit de groep zijn het niet eens met meningen van andere kbg leden. Zo zijn er diverse oplossingen waarbij je de kans accepteert dat er water de polder in loopt en dit mag volgens hen juist niet gebeuren. Maatwerk is nodig en de mensen die aan de dijk wonen zouden een zwaardere stem moeten hebben op wat er bij hun perceel gebeurd. Goed dat men dit geluid ook laat horen. Belangrijk dat men dat blijft doen. Er komt ook een kans om formeel inspraak te maken, laat ook hier je stem horen. In de kbg moeten alle belangen en inzichten aan het woord komen en afgewogen worden. Om verwarring te voorkomen zijn er feiten nodig. Iedereen maakt zich een voorstelling, maar hoe de varianten er uit gaan zien is moeilijk voor te stellen. Misschien kan Waternet langsgaan bij bewoners, voor hun mening. Op de informatie bijeenkomst van 25 juni, staan verschillende standjes. Iedereen kan daar de informatie die voor hem of haar interessant is halen. Voor het maatwerk wordt daarna inderdaad bij mensen langsgegaan. Ook bij het vaststellen van het uiteindelijke plan worden de bewoners betrokken. De oorspronkelijke schadeberekeningen en daarmee de indeling in veiligheidsklassen lijkt achterhaald. Men gelooft niet dat dit realistisch is. Kan Waternet de feitelijk schade doorrekenen? Er is gerekend met aannames en uitgangspunten van computermodellen. Berekeningen zullen altijd statisch blijven. Landelijk zijn er wel modellen hoe snel het bijvoorbeeld vol stroomt maar je moet aannames blijven doen. Bomen: Van de 1090 bomen die verder doorgetoetst op ontgrondingskluit scoorden 100 bomen weer goed na nader onderzoek en 100 evt. alsnog na nader onderzoek. Vooralsnog heeft men 800 bomen nog niet veilig kunnen toetsen met de huidige uitgangspunten. Hiervoor is nog maatwerk/verfijning nodig. 7/10
Er zijn een paar zaken om aan te denken als een boom nu niet veilig getoetst wordt: - grote van de ontgrondingskuil (word nu onderzoek gedaan naar de wortelkluit van 6 bomen) - restprofiel waterkering (kan eventueel anders gedefinieerd worden) - er is eventueel een opening in de STOWA richtlijn (als de kans gering is dat een boom omwaaid dan is de boom veilig). Dit word verder uitgezocht. Word het plaatsen van jonge bomen ook meegenomen? Dit komt in een beplantingsplan. Als er naar aanleiding van de workshop van Rijkswaterstaat over bomen op dijken, meer informatie beschikbaar komt zal dit waarschijnlijk op www.helpdeskwater.nl komen te staan. Andere interessante informatie zet Kenrick op de website van Waternet. 6. Beschikbare informatie Waternet is bezig met diverse onderzoeken en uitwerkingen. Bomentoets komt binnenkort beschikbaar. Deltares is bezig met de technische uitwerking, dit staat hier ook in. Als deze rapportages afgerond zijn, wordt dit per e-mail aan iedereen mede gedeeld. Bij vragen kan men altijd bellen of mailen met Waternet. Mascha heeft een planboek ruimtelijke kwaliteit ontwikkeld. Hierin wordt het gebied vanuit het landschap bekeken. Effecten van de maatregelen die ruimtelijk waar te nemen zijn in het hele gebied zijn in beeld gebracht middels animaties. Het planboek is ook in te zien op de bijeenkomst van 25 juni. 7. Volgende bijeenkomst De volgende bijeenkomst zal plaatsvinden in september/oktober. Dit is afhankelijk van de bomentoets. De volgende keer moeten gevolgen voor bomen en panden precies in beeld zijn. Voor de informatie avond van 25 juni wordt vanuit Waternet voorgesteld dat er ook een stand van de kbg kan staan. De kbg kan zich hier presenteren als een soort belangenbehartiger. Indien mogelijk ziet men graag van iedere groepering een vertegenwoordiger. Er zal een e-mail uitgaan naar alle leden, om te inventariseren wie er aanwezig zullen zijn. Wie interesse heeft om 8/10
deze avond aanwezig te zijn kan dit opgeven. Het is belangrijk om het volle spectrum in beeld te brengen en bij alles de status te vermelden. Waternet heeft een aantal foto s van de huidige situatie bewerkt om een beeld te geven van hoe dit er uit kan gaan zien met de verschillende maatregelen. Deze foto s gaat men ook op de informatiebijeenkomst laten zien. Reacties op de foto s: - Op de foto s met nr. 9 klopt het bijschrift niet. Binnendijks en buitendijks moeten omgewisseld worden. Bij de andere foto 9 tekst moet voor de helderheid een uitgebreidere tekst toegevoegd worden. - De boodschap van de foto s is irrealistisch. Er is een te dramatisch beeld geschetst. - Foto 13 is moeilijk te begrijpen. - Mascha zegt dat het niet verstandig is om boomveiligheid te verbinden met een maatregel omdat dit twee verschillende onderwerpen zijn. - Het is wel goed om de foto s te tonen, maar niet om hiermee een irrealistisch beeld te schetsen. Het herplantingsplan wordt hierin bijvoorbeeld niet meegenomen. Mascha voegt toe dat dit nog opgesteld moet worden. Waternet gaat de foto s nog eens goed bekijken en beslissen of deze wel of niet getoond zullen worden op 25 juni. 8. Rondvraag In één van de eerste bijeenkomsten is gesproken over de informatie wat betreft de ecologie in het gebied. Deze informatie is uiteindelijk nooit rondgestuurd aan de kbg leden. Kenrick heeft een vertrouwelijk concept van de inrichtingszone gezien. Hij zal de provincie vragen of deze beschikbaar kan komen. Gemeente en provincie zijn ook uitgenodigd voor de informatieavond om hier met een stand te staan. Natuurtoets is op dit moment in uitvoering. De quickscan van 2005 staat wel op de website. Als het bestuur inderdaad de dialoog aan wil gaan met de kbg, kan het dat de planning iets aangepast wordt? Dit is mogelijk. Mocht dit zo zijn dan laat Waternet dit weten per e-mail. Voorlopig gaan we uit van de volgende bijeenkomst in sept/okt. Het is begrijpelijk dat Waternet veel tijd steekt in dit project. Denken ze ondanks al het werk dat nu erin gestoken wordt, toch flexibel te zijn en open te staan voor eventuele grote verandering/denkrichtingen later in het proces? 9/10
Dit zal moeilijk zijn, om te heroverwegen als je denkt er te zijn. De vraag is ook of je daarvoor open moet staan. Via de formele inspraak kan men altijd nog bezwaar maken. Waternet hoopt dat de kbg ze scherp houdt. Naar aanleiding van de huiswerkopdracht is ook de vraag genoemd of er een m.e.r-traject gestart kan worden? Intern is deze mogelijkheid al een paar keer besproken en is ervoor gekozen om geen m.e.r.-procedure te starten. Een goed ontwerp maken is het begin, maar de uitvoering is net zo belangrijk. Het lijkt men goed als de kbg ook betrokken wordt bij de uitvoering. Ook i.v.m. het maken van beheersafspraken. Aan het einde van het proces of mogelijk de volgende bijeenkomst zal gekeken worden hoe lang de kbg betrokken blijft bij de dijkverbetering. Wat is de visie van de gemeente Abcoude over de dijk? Er gaan geruchten over versmallen van de weg en aanleggen van een fietspad. De gemeente vond het ook moeilijk om een voorkeursalternatief te bepalen. Hun insteek is nu om de variant te kiezen waarbij de meeste bomen kunnen blijven staan. De twee issues van de gemeente zijn sluipverkeer en fietsers en auto s samen op de dijk. De geruchten die de ronde doen zijn de persoonlijke mening van een ambtenaar. De provincie heeft als reactie op het huiswerk gegeven dat ze landschap en veiligheid belangrijk vinden en dat er beter gekeken moet worden naar wat er met de bomen gedaan wordt. Hoe ervaart men de informatievoorziening van Waternet?. - In een nieuwsbrief heeft ooit 1 persoon van de kbg gestaan, die een zeer specifiek probleem had wat vooral bij diegene speelde. Voorstel is om er een reeks van te maken en zo meerdere problemen/invalshoeken te laten zien. - Waternet is heel open, daar is men tevreden over. Maar er blijkt wel dat er relevante onderzoekgegevens zijn die niet zijn verspreid. De bereikbaarheid van stukken kan dan ook beter. Alle rapporten waarnaar wordt verwezen in de stukken, ziet men graag beschikbaar als PDF. Eventueel alleen voor de leden van de kbg. 10/10