Meldpunt Verpakkingen November 2014 tot en met april 2015 Conclusies (o.b.v. halfjaarrapportage opgesteld door Milieu Centraal) 9 juni 2014
Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 2 CONCLUSIES... 5 2
1 Inleiding Functies en doelen van het Meldpunt Verpakkingen Het Meldpunt Verpakkingen is in mei 2013 opgericht door het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV), volgend uit de afspraken hierover in het Addendum bij de Raamovereenkomst Verpakkingen 2013 2022 met betrekking tot preventie en het verminderen van (gewicht) van verpakkingen zonder toegevoegde waarde. Het Meldpunt Verpakkingen wordt in opdracht van het KIDV uitgevoerd door Milieu Centraal. De functies en doelen van het Meldpunt Verpakkingen zijn: Functies Meldpuntfunctie Voorlichtingsfunctie Inputfunctie Doelen Consumenten melden voorbeelden van verpakkingen waar zij kansen zien voor verduurzaming van verpakkingen en bedrijven reageren binnen de gestelde termijnen op deze meldingen. In de reacties op de meldingen geven bedrijven soms aan dat ze op basis van de melding(en) het beleid ten aanzien van de verpakking wijzigen of voornemens zijn dat te doen. In andere gevallen geven bedrijven uitleg over het gevoerde beleid met betrekking tot de keuze van de verpakking. Consumenten bekijken eerdere (veel gestelde) vragen en antwoorden over de milieuaspecten van verpakkingen en/of stellen hier zelf vragen over die door het Meldpunt Verpakkingen worden beantwoord. NB: ook de meldingen en reacties van bedrijven daarop hebben een voorlichtingsfunctie. Zoals hierboven gesteld geven bedrijven in veel gevallen (ook) uitleg over het gevoerde verpakkingsbeleid. Bovendien kunnen consumenten eerdere meldingen en reacties van bedrijven op de website van het Meldpunt Verpakkingen zien en lezen. Benutten van vragen en meldingen van consumenten voor de Verduurzamingsagenda van het KIDV (en daarmee ook voor het wetenschappelijk onderzoeksprogramma) en voor de brancheverduurzamingsplannen. 1 Werkwijze Meldpunt Verpakkingen Het Meldpunt Verpakkingen bestaat sinds eind mei 2013. In de eerste vijf maanden was sprake van een proefperiode waarbij ervaring is opgedaan. Het Meldpunt Verpakkingen behandelt meldingen als volgt: De meldingen over de verpakkingen van specifieke producten geeft het Meldpunt Verpakkingen door aan de bedrijven die deze producten op de markt brengen. Conform de afspraken uit de Raamovereenkomst Verpakkingen 2013 2022 geven bedrijven een reactie op de meldingen. Dat gebeurt binnen een termijn van vier weken. Indien een bedrijf niet binnen die termijn reageert, stuurt het Meldpunt Verpakkingen een herinnering en heeft het bedrijf nog twee weken om op de melding te reageren. Het Meldpunt Verpakkingen verwerkt de reacties van bedrijven en het KIDV beoordeelt deze. Daarbij gaat het KIDV na of de bedrijven onderbouwde reacties geven, ook op basis van de geldende regelgeving. Als dit niet of onvoldoende het geval is, vraagt het Meldpunt Verpakkingen de bedrijven om verduidelijking. Als dit niet of onvoldoende het geval is, vraagt het Meldpunt Verpakkingen de bedrijven om verduidelijking. Als bedrijven die niet (kunnen) geven, 1 Zie: www.kidv.nl 3
plaatst het Meldpunt Verpakkingen op de website een reactie bij het antwoord van de bedrijven. Hierbij wijst het Meldpunt Verpakkingen consumenten dan op de mogelijkheid meldingen door te geven aan de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Dit is de instantie die op basis van wetgeving kan toetsen of iets een duurzame verpakking is en die handhavend kan optreden. Het Meldpunt Verpakkingen plaatst de meldingen van consumenten (anoniem) samen met de reactie van bedrijven op de website van het Meldpunt. Algemene vragen van consumenten over de milieuvriendelijkheid van verpakkingen beantwoordt Milieu Centraal namens het Meldpunt Verpakkingen. De antwoorden worden voorafgaand publicatie op de website van het Meldpunt Verpakkingen ter beoordeling voorgelegd aan het KIDV. Als het gaat om ingewikkelde vragen schakelt Milieu Centraal in overleg met het KIDV de hulp in van brancheorganisaties, materiaalorganisaties en/of wetenschappers. Leeswijzer Op 2 juni 2015 heeft Milieu Centraal de resultaten van het Meldpunt Verpakkingen van de periode november 2014 t/m april 2015 beschreven in de Halfjaarrapportage: november 2014 t/m april 2015. Op basis daarvan heeft het KIDV in het voorliggende rapport de belangrijkste conclusies beschreven over de mate waarin het Meldpunt Verpakkingen voldoet aan de doelen en functies. Eerdere rapportages Halfjaarrapportage november 2013 t/m april 2014 door Milieu Centraal en de bijbehorende Samenvatting en conclusies door het KIDV. Halfjaarrapportage mei 2014 t/m oktober 2014 en de bijbehorende Samenvatting en conclusies door het KIDV. U vindt deze rapportages op www.kidv.nl. 4
2 Conclusies Op basis van de resultaten uit de Halfjaarrapportage Meldpunt Verpakkingen: november 2014 t/m april 2015 opgesteld door Milieu centraal kunnen de volgende conclusies worden getrokken met betrekking tot de doelen en functies van het Meldpunt Verpakkingen. Meldpuntfunctie Het Meldpunt Verpakkingen voldoet ook in het afgelopen halfjaar aan de functie als meldpunt: Het aantal meldingen is fors gestegen. In de periode november 2014 tot en met april 2015 zijn in totaal 135 meldingen binnengekomen. Omdat 13 meldingen over twee of meer merken/bedrijven gingen zijn in deze periode in totaal 151 meldingen in behandeling genomen. Ten opzichte van de voorgaande perioden is het aantal meldingen fors gestegen. In de periode mei tot en met oktober 2014 zijn 62 meldingen in behandeling genomen, in de periode november 2013 tot en met april 2014 waren dit er 91 en in de periode eind mei tot en met oktober 2013 21. De oorzaak voor de grote stijging van het aantal meldingen lijkt gelegen in het feit dat de website van het Meldpunt Verpakkingen is vernieuwd en in de communicatieve inspanningen die zijn gepleegd om het meldpunt breder onder de aandacht te brengen. In de periode eind mei 2013 tot en met april 2015 zijn in totaal 304 meldingen binnengekomen. Het type consumentenmeldingen voldoet aan het doel. In de periode november 2014 tot en met april 2015 ging het om 74% meldingen van consumenten die van mening waren dat er overbodig en onnodig verpakkingsmateriaal was gebruikt. Bij 19% van de meldingen waren consumenten van mening dat er milieuonvriendelijk verpakkingsmateriaal werd gebruikt in vergelijking met ander materiaal. Verder betrof 6% van de meldingen de recyclebaarheid van de verpakking en ging 6% over andere aspecten die betrekking hebben op de milieuvriendelijkheid van verpakkingen. De response van bedrijven is hoog en gestegen. 99% van de bedrijven heeft in de periode november 2014 tot en met april 2015 een reactie gegeven op de meldingen van consumenten, waarbij 91% binnen de reactietermijn van zes weken is ontvangen. Dat zijn hoge percentages, ook in vergelijking met de voorgaande perioden. De inhoud van de reacties van bedrijven voldoet aan de meld- en voorlichtingsfunctie. In 75% van de reacties op de meldingen gaven bedrijven uitleg over het gevoerde beleid ten aanzien van de verpakkingskeuze. Hiermee raakt de meldpuntfunctie dus ook aan de voorlichtingsfunctie. In 22% van de reacties gaven bedrijven aan hun beleid ten aanzien van de keuze van de verpakking te wijzigen, of voornemens zijn dit te gaan doen. Slechts in vier gevallen (3%) gaven consumenten aan dat ze niet tevreden waren met de reacties van bedrijven. Het ging om vier consumenten die het niet eens waren met de reactie van bedrijven op hun melding of een kritische vervolgvraag stelden. Dat is ongeveer eenzelfde aantal als in de periode mei tot en met oktober 2014 (vier consumenten) als in de periode november 2013 tot en met april 2014 (drie consumenten). Voorlichtingsfunctie Ook de voorlichtingsfunctie van het Meldpunt Verpakkingen werkt. Het aantal vragen is afgenomen, maar ook de (fors) toegenomen meldingen en reacties van bedrijven hebben een voorlichtingsfunctie. In de periode november 2014 tot en met april 2015 zijn 50 vragen bij het Meldpunt Verpakkingen binnengekomen. Daarvan zijn er 37 in behandeling genomen, omdat 13 vragen niet bij het meldpunt thuishoorden. Het aantal vragen is wel gedaald ten opzichte van de voorgaande perioden (mei tot en met oktober 2014 45 vragen, november 2013 tot en met april 2014 56 5
vragen en eind mei tot eind oktober 2013 53 vragen). In de periode eind mei 2013 tot en met april 2015 zijn in totaal 188 vragen binnengekomen. Er is niet echt een duidelijke verklaring voor de daling van het aantal vragen. Het zou kunnen dat consumenten op de nieuwe website met een toegankelijkere indeling en een sterk verbeterde zoekfunctie sneller zien of hun vraag al is gesteld en welk antwoord daarbij hoort. Het type vragen sluit aan bij de voorlichtingsfunctie van het Meldpunt Verpakkingen. De meeste vragen hadden betrekking op het probleem dat een verpakking niet of moeilijk te recyclen is, op hoe verpakkingen qua milieudruk met elkaar zijn te vergelijken en over de afvalscheiding van verpakkingen. Een deel van de vragen had ook betrekking over producten die laminaten bevatten. Inputfunctie Het Meldpunt Verpakkingen voldoet ook aan de inputfunctie. De consumentenmeldingen en vragen van het Meldpunt Verpakkingen zijn benut ten behoeve van het opstellen van de verduurzamingsplannen met hoogst haalbare doelen die branches opstellen voor 2018. Overzichten van (veel voorkomende) meldingen en vragen zijn door het KIDV meegegeven als input aan de branches en benut door de toetsingscommissie. Op basis van deze halfjaarrapportage bekijkt het KIDV welke meldingen en vragen (op basis van indeling naar branche, materiaal, aard van de vragen en reacties van bedrijven) input kunnen vormen voor de Verduurzamingsagenda, het wetenschappelijk onderzoeksprogramma en de materiaalverduurzamingsplannen. 6