Praktische checklist voor het inschatten van de ondersteuningsbehoefte van een cliënt bij gebruik ABCDate. Versie 2.0-14 mei 2018
Hoe kan ik mijn cliënt ondersteunen bij deelname aan ABCDate? Hoe je als begeleider je cliënt het beste kunt ondersteunen bij het gebruik van ABCDate is maatwerk. Samen met je cliënt ga je kijken welke sociale doelen/wensen hij/zij heeft. En welke concrete ondersteuning hij/zij daar bij nodig heeft. Ter illustratie staan er op het einde van de checklist twee voorbeelden uitgewerkt van een ABCDateondersteuningsplan; één voor een cliënt met veel ondersteuningsvragen en één voor een cliënt met weinig ondersteuningsvragen. De volgende stappen kun je doorlopen om een concreet ondersteuningsplan te maken. Onder elke stap staan punten uitgewerkt die je mee kunt nemen in het bepalen welke kennis of vaardigheden je cliënt bezit of waar nog ondersteuning of actie bij nodig zou zijn. Stap 1: Stap 2: Stap 3: Stap 4: Ondersteuningsdoel bepalen; jouw cliënt heeft een persoonlijk plan. Voor welk ondersteuningsdoel zou ABCDate een passend aanbod kunnen zijn? Je cliënt (en verwanten) globaal uitleggen wat ABCDate inhoudt. Je cliënt (en verwanten) specifiek uitleggen wat ABCDate inhoudt. Samen concrete afspraken maken over de gewenste ondersteuning. Zelf een ontmoeting of vervolgafspraak regelen. Stap 1 Ondersteuningsdoel met je cliënt bepalen: Jouw cliënt heeft een persoonlijk plan. Voor welk ondersteuningsdoel zou ABCDate een passend aanbod kunnen zijn? Doel cliënt: Ik wil mijn sociale netwerk/sociale contacten vergroten. Specifiek kun je denken aan subdoelen als: Ik ben op zoek naar vriendschap. Ik ben op zoek naar een relatie. Ik ben op zoek naar een (sport)maatje. Ik ben op zoek naar iemand die af en toe met mij naar een activiteit wil (voetbalwedstijd, rommelmarkt, festival, bioscoop). Ik ben op zoek naar veilige, digitale contacten op momenten dat mij dat uitkomt (chatten, prikbord). Ik vind het wel fijn als ik om hulp kan vragen als ik die nodig heb. Ik wil kennis en vaardigheden vergroten op het gebied van het aangaan en onderhouden van sociale contacten. Ik wil graag anderen ontmoeten, maar heb ondersteuning nodig bij het aangaan en onderhouden van deze contacten. Ik vind het moeilijk om zelfstandig, binnen algemene plekken nieuwe contacten aan te gaan. Stap 2 Je cliënt (en verwanten) globaal uitleggen wat ABCDate inhoudt Ik (= cliënt) weet dat ik bij ABCDate: Mensen kan ontmoeten voor langere contacten zoals vriendschap, (sport)maatjes of relaties. Mensen kan ontmoeten voor kortdurende contacten zoals chatten, samen eenmalig naar een event, of door te reageren op het prikbord. Mensen van buiten de zorgorganisatie kan ontmoeten, van andere aangesloten organisaties uit heel Nederland.
Samen ingeschreven word met mijn begeleider. Dit doet ABCDate voor de veiligheid, zodat er niet zomaar iemand lid kan worden van ABCDate. Ondersteund kan worden door mijn begeleider of door iemand anders. Mijn familie kan mij ook ondersteunen. Maar mijn begeleider blijft dan contactpersoon voor ABCDate. Ondersteuning krijg bij het ontmoeten van mensen op de website. Maar ook bij het ontmoeten van mensen in het echt. Dit gebeurt tijdens de ontmoetingsavonden. Ook kan kiezen om zelf een ontmoeting te regelen. Ik kan de ander die ik wil ontmoeten uitnodigen via de nodig uit knop. (Zie zelf een vervolgafspraak maken voor hoe je dit kan doen of waar je aan moet denken). Ook kan kiezen om deel te nemen aan thema-avonden. Dit zijn een soort cursusavonden waar ik leer hoe ik nieuwe contacten kan maken en onderhouden. Stap 3: Je cliënt (en verwanten) specifiek uitleggen wat ABCDate inhoud. Samen concrete afspraken maken over de gewenste ondersteuning. Hulp op de website: Ik weet dat ik op de website van ABCDate uitleg kan krijgen van Steffie. Zij is de hulpjuf. Zij leest teksten voor. Zij legt uit wat de bedoeling is. Ik weet dat er een helpdesk is bij ABCDate. Dit is een groep mensen waar ik hulp aan kan vragen wanneer ik op de website bezig ben. Ik weet dat als ik iets niet snap op de website dat ik via de chat hulp kan vragen aan de helpdesk. Ik weet ook waar de knop zit waarmee ik hulp kan vragen. Ik weet dat als ik iets niet leuk of fijn vind gaan tijdens het chatten, ik ook hulp kan vragen aan de helpdesk. Ik weet dat ik voor bovenstaande dingen ook hulp kan vragen aan mijn begeleider of ondersteuner. Ik heb hier afspraken over gemaakt. Privacy: Ik weet dat mijn begeleider niet in kan loggen in mijn account. Ik weet dat mijn begeleider dus ook niet mee kan lezen met mijn chats. Ik weet dat de begeleider (waarmee ik ingeschreven sta), een mail krijgt als ik op de nodig uit knop klik. In deze mail staat wie ik uitgenodigd heb. De begeleider van de andere deelnemer krijgt ook een mail. Ik maak afspraken met mijn begeleider over de ondersteuning die ik nodig heb om met iemand af te spreken. Regelt mijn begeleider dit met andere begeleider of regel ik dit zelf. (Zie zelf een vervolgafspraak maken voor hoe je dit kan doen of waar je aan moet denken). Ik weet dat als ik hulp vraag aan de helpdesk over het chatten, dat zij de laatste paar zinnen van de chat kunnen zien. Maar dat gebeurt alleen als ik dat vraag of wanneer de andere deelnemer om hulp vraagt. Ik weet dat wanneer ik mijn inlognaam en wachtwoord aan iemand anders geef, dat hij/zij wel mee kan kijken. En dat ik dit dus niet moet doen als ik dit niet wil. Ik weet dat de helpdesk mij een bericht kan sturen om een probleem met een andere ABCDate deelnemer op te lossen. Als de andere deelnemer hulp gevraagd heeft aan de helpdesk, dan kan de helpdesk mij ook een chatbericht sturen met advies of hulp. Ik weet dat wanneer andere deelnemers heel vaak bij de helpdesk aangeven dat ze last hebben van mijn chatgedrag, dat de helpdesk contact met mij zal zoeken om het mee op te lossen. Lukt het mij zelf niet om mijn chatgedrag aan te passen, dan zullen zij mij adviseren hulp te vragen aan mijn begeleider. De helpdesk zal mij dan ook laten weten dat zij contact op gaan nemen met mijn begeleider zodat hij/zij mij hierbij kan helpen. De begeleider is de persoon waarmee ik aangemeld ben bij ABCDate. Gelukkig komt het bijna nooit voor dat de helpdesk contact moet opnemen.
Profiel: Ik weet dat ik een profiel moet maken vóórdat ik kan beginnen. Dit kan ik zelf doen of dit kan ik met iemand anders doen omdat het best veel werk is. Het is belangrijk dat ik een goed profiel maak zodat anderen ook kunnen lezen hoe leuk ik ben. Ik weet dat ik een profiel kan maken door eigenschappen aan te klikken. Ik hoef dus niet te kunnen schrijven. Als ik wil kan ik iets schrijven in de open vlakken. Ik weet dat het belangrijk is dat ik een leuke foto op mijn profiel zet, want dat is het eerste wat anderen van me zien. Een foto waarop mijn gezicht duidelijk te zien is vinden anderen leuk. Een foto waarop ik lach vinden anderen mensen leuk. Ik weet dat de helpdesk mijn profielfoto eerst te zien krijgt. Wanneer zij de foto goedkeuren kunnen anderen hem pas zien. Chatten: Ik weet dat ik de helpdesk via de chat om hulp kan vragen. Ik weet dat ik kan chatten met iedereen die ook lid is van ABCDate. Ik weet dat ik hulpzinnen kan gebruiken als ik niet weet hoe ik een gesprek moet beginnen. Ik weet dat ik de reacties van de ander in de chat ook voor kan laten lezen. Ik weet dat er hulpzinnen onderin de chat staan. Deze kan ik gebruiken als ik zelf niet goed weet hoe ik een gesprek moet beginnen. Ik gebruik ze door erop te klikken. Ik weet dat ik iemand kan blokkeren door op de blokkeer knop te klikken. Die ander kan mij dan geen berichten meer sturen. Bijvoorbeeld als ik last heb van iemand. Ik weet dat ik iemand ook weer kan deblokkeren door nog een keer op de knop te klikken. Bijvoorbeeld als ik het probleem opgelost heb. Of wanneer ik weet hoe ik het probleem op wil gaan lossen (evt. samen met begeleiding). Ik weet dat ik mag/kan/moet stoppen met chatten als anderen vervelende dingen zeggen of vragen. Ik weet welke dingen ik vervelend vind. Ik heb met mijn begeleider afgesproken wat ik dan kan en ga doen. En wie en hoe ik hierbij om hulp kan vragen. Ik weet dat ik tijdens het chatten rekening moet houden met grenzen van anderen. Als zij iets niet willen vertellen, dan hoeft dit niet. Als zij niet willen afspreken, dan hoeft dit niet. Als zij geen contact willen met mij, dan hoeft dit niet. Als zij niet willen praten over knuffelen en seksualiteit, dan hoeft dit niet. Ik hoef dit dus ook niet als ik dit niet wil. Ik weet dat als ik op zoek ga naar iemand van mijn eigen niveau, dat ik daar tijdens het chatten achter kan komen door vragen te stellen. Bijvoorbeeld door vragen te stellen over iemands werk/dagbesteding. Of door te vragen hoe iemand woont. Of hoeveel begeleiding hij/zij krijgt. Ik weet dat er meer mannen op ABCDate zitten dan vrouwen. Dit is altijd zo bij contactwebsites of bureaus. Als vrouw krijg je dus veel meer berichten. Vrouwen willen hier niet altijd op te reageren omdat het soms teveel berichten zijn. Ik weet dat als een meisje niet reageert, het niet betekent dat een meisje mij niet leuk vindt of dat mijn chat niet leuk was.
Prikbord: Ik weet dat er een prikbord is op ABCDate en waar ik deze kan vinden. Ik weet dat ik berichten op het prikbord kan plaatsen en dat iedereen die lid van ABCDate is, deze kan lezen. Ik weet dat ik kan reageren op berichten van anderen. Ik weet dat ik het prikbord ook kan gebruiken om te vragen of iemand samen met mij ergens naar toe wil gaan. Bijvoorbeeld naar een voetbalwedstijd, rommelmarkt of naar een ontmoetingsavond van ABCDate. Ik weet dat als er een bericht of een foto op het prikbord staat die ik niet oké vind, dat ik dan op de niet ok knop kan klikken. De helpdesk krijgt hier dan een bericht van en zij kunnen kijken of zij het bericht oké vinden. Vinden zij het niet oké, dan wordt het bericht verwijderd. Ontmoetingsavonden: Ik weet dat er ABCDate ontmoetingsavonden zijn waar ik naar toe kan gaan om anderen te ontmoeten zonder dat ik met hen afgesproken heb. Ik weet dat ik ook met iemand af kan spreken om naar een ABCDate ontmoetingsavond te gaan om elkaar beter te leren kennen. Ik weet dat ik ook naar ontmoetingsavonden van andere organisaties mag gaan. Ik weet dat er op ontmoetingsavonden begeleiding van ABCDate is om me te helpen bij het contact maken met anderen. Ik kan hen om hulp vragen. Of zij kunnen mij advies geven. Ik kan zelf aangeven wat ik prettig vind. Ik weet dat ik op de ontmoetingsavonden ook gegevens uit kan wisselen met anderen of afspraken kan maken. Als ik dit lastig vind, kan ik hier hulp bij vragen. Ik weet waar ik informatie kan vinden over wanneer deze avonden zijn en hoe ik me hiervoor op kan geven. Ik heb met mijn begeleider afspraken gemaakt over hoe (zelfstandig) ik naar ontmoetingsavonden ga. Ik weet hoe ik het vervoer hiervoor kan regelen. Thema-avonden: Ik weet dat er thema-avonden georganiseerd worden waar ik kan leren hoe ik contacten met anderen aan kan gaan. Of kan onderhouden. Ik weet dat er maximaal 20 deelnemers van ABCDate aanwezig zijn deze avond. Sommige komen met begeleiding, andere zonder. Ik weet waar ik kan vinden wanneer deze avonden zijn en hoe ik me hiervoor op kan geven. Ik heb met mijn begeleider afspraken gemaakt over hoe (zelfstandig) ik naar thema-avonden ga. Ik weet hoe ik het vervoer hiervoor kan regelen. Stap 4 Je cliënt kan zelf een ontmoeting of afspraak regelen. Mocht je cliënt geen gebruik willen maken van de begeleide ontmoetingsavonden, maar hij/zij wil zelf een ontmoeting organiseren, dan is het belangrijk om samen te inventariseren of je cliënt de kennis en vaardigheden bezit om aan onderstaande punten te voldoen. Ondersteuning inschatten aan de hand van onderstaande punten: Ik kan zelf bedenken waar we (veilig) af kunnen spreken (thuis of juist niet thuis). Ik kan zelf bedenken en overleggen met de ander wat we gaan doen. Ik kan zelf inschatten welke dag of tijd het beste uit komt. Ik kan zelf mijn vervoer regelen heen en terug.
Ik kan zelf bedenken hoe zo n eerste ontmoeting zou moeten gaan. Ik kan zelf de ander aanspreken om contact te maken of een gesprek te beginnen. Ik kan zelf een gesprek op gang houden (vragen bedenken of iets vertellen over mezelf). Ik weet zelf wat ik juist wel of niet wil bespreken tijdens deze ontmoeting. Ik weet wat ik wel of niet wil op het gebied van intimiteit tijdens deze ontmoeting (begroeten met hand of kus op de wang/mond?) etc. Ik weet wat ik moet/kan/wil doen om er verzorgd uit te zien. Ik weet wat ik kan doen als ik het geen fijne ontmoeting vind. Ik weet wie en hoe ik hulp kan vragen als ik dat nodig heb. Ik weet wat ik kan/wil afspreken als ik de ander nog een keer wil zien. Wat zou ik leuk vinden als idee voor een volgende keer? Ik weet welke gegevens ik uit wil wisselen (of welke juist nog niet). Ik weet wat ik wil doen met het betalen van bijvoorbeeld een drankje tijdens de ontmoeting (contant, pin, samen of alleen?) Ik weet wat voor contact ik zou willen hebben na deze ontmoeting. Wil ik al appen, facebookmessenger, chatten, bellen, skypen? Zo ja, elke dag of vanaf een bepaald tijdstip? Tip: Wanneer een relatie ontstaat zal intimiteit/seksualiteit een rol gaan spelen. Dit vraagt weer een heleboel andere kennis en vaardigheden over onder andere grenzen en wensen. Ook hierin heb je als begeleider een specifiek rol. Vind je het lastig om hierover in gesprek te gaan of in te schatten welke ondersteuning nodig is? Vraag dan vooral advies aan de betrokken gedragsdeskundige of aandachtfunctionaris. Voorbeeld Linda: Linda is een kwetsbare, knappe en spontane cliënt (28) met een matig verstandelijke beperking en laag sociaal-emotioneel niveau. Woont op een groep met 24 uurs begeleiding. Linda wil heel graag contacten met anderen op het gebied van vriendschap en relaties, maar heeft moeite met het begrijpen van sociale interacties. Ze wordt snel overvraagd door anderen en zichzelf. Aan aandacht van geïnteresseerde jongens en meiden ontbreekt het haar niet. Er is in het verleden sprake geweest van (seksueel) grensoverschrijdend gedrag van anderen richting Linda. Hoe maakt zij op een prettige manier gebruik van ABCDate? Aanmelding: Via begeleider de begeleider heeft afgesproken met moeder dat moeder in de weekenden Linda bij ABCDate begeleidt. Begeleider en moeder houden elkaar op de hoogte van wat er zich afspeelt en hebben samen duidelijke afspraken. Profiel: Linda maakt haar profiel samen met haar begeleider. De begeleider geeft veel tips m.b.t. invullen profiel en kiezen foto. Linda en haar begeleider hebben in het profiel bewust gezet dat Linda hulp krijgt van haar begeleider bij het chatten of afspreken. Zodat anderen dit weten en ook kunnen beslissen of dit bij hen past. Chatten: Linda chat op afgesproken tijden: Elke maandag gaat zij samen met groepsleiding 30 minuten contacten selecteren welke passen bij de wensen van Linda. Daarna gaat ze nog 1 uur chatten. Op donderdag chat Linda ook nog 1 uur met begeleiding op de achtergrond. De afspraak is dat zij mee mogen kijken met de chats wanneer Linda hulp nodig heeft.
In het weekend plannen moeder en Linda welke tijden ze kan chatten. Moeder kijkt dan mee wanneer nodig. Afspreken om een ander te ontmoeten: Er is afgesproken dat wanneer Linda iemand uitnodigt -en er bij acceptatie een bericht komt van de begeleider van de andere persoon- dat de begeleider van Linda dan contact opneemt. Omdat Linda veel ondersteuning nodig heeft zal de begeleider de afspraak letterlijk mee plannen en ondersteunen. Linda kan niet zelfstandig afspreken met een ander. Linda gaat daarom afspreken om elkaar te ontmoeten op een ABCDate ontmoetingsavond (waarbij de begeleiding of aansluit of contact opneemt met de ABCDate begeleiding van die avond om aan te geven welke ondersteuning wenselijk is voor Linda) Linda gaat ook afspreken met een ander op de woning van Linda of bij de ouders van Linda zodat zij Linda kunnen ondersteunen bij het (veilig) aangaan van nieuwe contacten. Tip: Mocht er sprake zijn van een cliënt welke slachtoffer of dader is geweest van (seksueel) grensoverschrijdend gedrag, kijk dan multidisciplinair wat deze cliënt nodig heeft aan ondersteuning om wel weer succeservaringen op te kunnen doen bij ABCDate. Neem bij twijfels of vragen contact op met een behandelaar binnen je organisatie. Voorbeeld Yvonne: Yvonne is een 34-jarige, zelfstandige jongedame, moeilijk lerend en heeft autisme. Ze woont op haar eigen appartement en heeft 2 uur ambulante begeleiding per week. Ze heeft een rijbewijs en werkt 4 dagen per week. Hoe maakt zij gebruik van ABCDate? Aanmelding: Via ambulant begeleider Profiel: Maakt Yvonne zelf, maar ze wil toch dat haar begeleider nog even mee nakijkt of het zo goed is. Chatten: Doet Yvonne zelf. Ze heeft wel afgesproken dat wanneer ze iets niet snapt ze hier op het begeleidingsmoment op terug zal komen. Of dat ze haar zus om advies kan vragen. Bij vragen zal ze dus samen inloggen met haar begeleider of zus. Ze kan dan de chats terug laten lezen aan hen zodat ze weet wat er bedoeld werd. Afspreken om een ander te ontmoeten: Er is afgesproken dat wanneer Yvonne iemand uitnodigt (en er daarna een bericht komt van de begeleider van de andere persoon) dat de begeleider van Yvonne dan een mail stuurt met de contactgegevens van Yvonne naar de andere begeleider. Met de boodschap dat Yvonne zelfstandig haar eigen ontmoeting kan gaan plannen. Yvonne kan ervoor kiezen om af te spreken op een ABCDate ontmoetingsavond als ze het toch spannend vindt. Lukt het haar goed op deze ontmoetingsavonden dan kan ze daarna zelfstandig verder. Yvonne kan ervoor kiezen om zelfstandig een afspraak te maken. Met haar begeleider heeft ze bedacht dat ze bij de eerste ontmoeting graag in een cafeetje bij haar in de buurt afspreekt.