RAPPORT VAN BEVINDINGEN Kwaliteitsonderzoek bij Shri Saraswatie Plaats : Rotterdam BRIN-nummer : 23UP Onderzoeksnummer : 120992 Datum schoolbezoek : 13 december 2010 Rapport vastgesteld te Zoetermeer op 20 april 2011
Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Toezichtarrangement 13 pagina 3 van 13
1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 13 december 2010 een onderzoek uitgevoerd op de Shri Saraswatieschool naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. De inspectie heeft voor de Shri Saraswatieschool een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat de opbrengsten na correctie voor het leerlingengewicht voldoende zijn. Echter, de ongecorrigeerde eindopbrengsten van de beoordeelde jaren (2008, 2009 en 2010) zijn laag. Op 23 augustus 2010 heeft de inspectie de uitkomsten van deze risicoanalyse met het bevoegd gezag besproken. Naar aanleiding van dit gesprek is besloten een onderzoek uit te voeren om eventuele tekortkomingen vast te stellen. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1, 2, 3, 4A, 5, 6A, 6B, 7A en 8B. Gesprekken met de directie en de intern begeleiders over de kwaliteit van de indicatoren. Een gesprek met leraren. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag, na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek zijn meerdere indicatoren beoordeeld van de volgende aspecten opbrengsten, onderwijsleerproces, zorg en begeleiding en kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. pagina 5 van 13
2 Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs 2009. De indicatoren met een asterisk zijn de normindicatoren; zij spelen een beslissende rol bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. 5 Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. 2.3 De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4 * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. 2.5 De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen. pagina 7 van 13
Kwaliteitsaspect 3 Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Kwaliteitsaspect 4 Schoolklimaat 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Kwaliteitsaspect 8 Zorg 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. pagina 8 van 13
Naleving wet- en regelgeving NT1a De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT1b In de schoolgids is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde onderdelen (art. 13 WPO) NT2a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO) NT2b In het schoolplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 12 WPO). NT3a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT3b In het zorgplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 19, lid 2, WPO). NT4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). NT4b Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie concludeert dat het onderwijs op de Shri Saraswatieschool van voldoende kwaliteit is, omdat de eindopbrengsten en alle normindicatoren voldoende zijn. Daarnaast is de inspectie ook positief over de meeste onderdelen van het onderwijsleerproces, de zorg en begeleiding en de kwaliteitszorg. Hoewel de kwaliteit van het onderwijs voldoende is, is de inspectie van oordeel dat de opbrengsten lager zijn dan op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht zou mogen worden. Verder zijn de opbrengsten van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften, de afstemming van de verwerkingsopdrachten en de resultaatgerichtheid van directie en team verbeterpunten. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Eindopbrengsten zijn na correctie voldoende De eindopbrengsten van de Shri Saraswatieschool zijn voldoende. Dit oordeel betreft de eindopbrengsten van de jaren 2008, 2009 en 2010. De opbrengsten voldoen na correctie voor het leerlingengewicht aan de minimumnormen die de inspectie daaraan stelt. De ongecorrigeerde scores voor de jaren 2008, 2009 en 2010 liggen onder de inspectienorm. Dit is niet in lijn met de ambities van de school en met kenmerken van de leerlingen, van wie zestig procent ouders heeft die een middelbare tot hoge opleiding heeft genoten. Het had daarom meer voor de hand gelegen dat er hogere opbrengsten zouden zijn behaald dan nu het geval is. pagina 9 van 13
De tussenopbrengsten van 2009-2010 zijn voldoende. Dit oordeel betreft 'technisch lezen' in de groepen 3 en 4, 'rekenen en wiskunde' in de groepen 4 en 6 en 'begrijpend lezen' in groep 6. Over technisch lezen in de groepen 3 en 4 merkt de inspectie op dat de voldoende beoordeling te danken is aan de hoge scores van iets meer dan de helft van de leerlingen. Alle leerlingen hebben de toets gemaakt, maar een substantieel deel (45%) van de leerlingen scoort onder de inspectienorm. Dit is zorgelijk, omdat deze kinderen de techniek van het lezen in onvoldoende mate beheersen. Onderwijsleerproces Het leerstofaanbod van de school is op de onderzochte onderdelen van voldoende niveau. De school gebruikt moderne methoden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. En er is een beredeneerd aanbod voor leerlingen met een andere taalachtergrond dan het Nederlands. Tijdens de bezochte lessen bleek dat de lessen doelmatig en gestructureerd van opzet zijn. Voorts zorgen de leraren tijdens de lessen voor voldoende ondersteuning door het zelfvertrouwen van de leerlingen te bevorderen. Mede als gevolg hiervan zijn de leerlingen actief gericht op leren en betrokken tijdens de les. Zorg en begeleiding De zorg en begeleiding hebben een heldere structuur. Zorgleerlingen worden in een vroeg stadium in beeld gebracht. Leraren observeren leerlingen en analyseren toetsresultaten op leerling- en groepsniveau, trekken hieruit conclusies en geven op basis daarvan planmatige zorg. Alle plannen worden geëvalueerd en, zo nodig, gecontinueerd. Daarnaast heeft de school voldoende instrumenten om de prestaties te bepalen en de ontwikkeling van de leerlingen te volgen. Voor de groepen 1 en 2 is er een volgsysteem voor de sociaal-emotionele ontwikkeling in de groepen 1 en 2. Kwaliteitszorg De borging van het onderwijs beoordeelt de inspectie als voldoende. De school heeft alle afspraken en procedures op behoud en bevordering van de kwaliteit van het onderwijs overzichtelijk en op eenduidige wijze vastgelegd. Daarnaast gaan directie en intern begeleiders na of de lessen overeenkomen met de gemaakte afspraken. Van deze klassenbezoeken zijn er verslagen die met de betrokken leraren worden besproken. Ook blijkt dat de school een concrete planning van verbeteractiviteiten heeft en uitvoert. Tot slot concludeert de inspectie dat de school zich verantwoordt aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit door periodiek de schoolontwikkeling met het bevoegd gezag te bespreken. Hoewel de meeste indicatoren van de kwaliteitszorg voldoende zijn, constateert de inspectie dat de school er nog geen gewoonte van maakt om haar eigen kwaliteit (resultaten en onderwijs) systematisch te evalueren. Dit punt wordt onder het kopje 'Verbeterpunten' aan de orde gesteld. Verbeterpunten voor de onderwijskwaliteit Naast deze positief beoordeelde aspecten vraagt de inspectie aandacht voor enkele onderdelen waarvan de kwaliteit verbetering behoeft. Het betreft hier met name de aspecten van de opbrengsten, onderwijsleerproces en de kwaliteitszorg. Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften pagina 10 van 13
De school werkt voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften nog niet met een vastgesteld uitstroomperspectief voor het eindniveau. Wanneer zo'n perspectief voor het eindniveau is vastgesteld, kan de school vervolgens bepalen wat de tussendoelen en het bijbehorende aanbod zijn. Omdat de school deze werkwijze nog niet toepast, kan zij nog niet aantonen dat deze leerlingen zich naar hun mogelijkheden ontwikkelen. Om die reden beoordeelt de inspectie indicator 1.4 als onvoldoende. Het schoolklimaat Nadat de inspectie het conceptrapport van bevindingen van dit kwaliteitsonderzoek had verzonden naar het bestuur, hebben (ex) ouders geklaagd over het schoolklimaat van de school. De inspectie heeft de klachten met bestuur op 8 april 2011 besproken en afgesproken dat de kwaliteit van het schoolklimaat in kaart wordt gebracht en de knelpunten worden opgeheven. Hierbij dient het bestuur ook de ouders en leerlingen te betrekken. Het bevoegd gezag rapporteert de inspectie over de resultaten van haar beleid ter zake. De afstemming van de verwerkingsopdrachten is onvoldoende Tijdens de lesbezoeken heeft de inspectie gezien dat alle leerlingen hetzelfde taal- en rekenaanbod krijgen. Leraren stemmen de verwerkingsopdrachten niet af op de verschillen tussen leerlingen. Een ander punt is de aandacht voor leerlingen met bovengemiddelde capaciteiten. De school richt zich voornamelijk op de gemiddelde leerling en kinderen met een achterstand waardoor de overige (meer begaafde) leerlingen te weinig worden uitgedaagd. De school kan hogere opbrengsten behalen door naast de instructie ook de verwerking van het leerstofaanbod af te stemmen op de capaciteiten van de leerling en een ontwikkelingsperspectief met bijbehorende streefdoelen op te stellen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Resultaatgerichtheid van de directie en team De resultaatgerichtheid is een aandachtspunt. De school werkt nog niet systematisch en gericht aan de realisering van haar opbrengstdoelen. De resultaatgerichtheid van het onderwijs hangt samen met de systematische evaluatie van de kwaliteit van de opbrengsten (9.2). Zo maakt de school nog geen trendanalyses van haar opbrengsten.zo heeft de school nog geen actie ondernomen om de ongecorrigeerde eindopbrengsten te verhogen, waarbij in ieder geval hoger ingezet wordt dan de ondergrenzen van de inspectie. Daarnaast is ook niet onderzocht waarom een substantieel deel van leerlingen in de groepen 3 de techniek van het lezen niet beheerst. Om resultaatgericht te werken is het ook nodig om zicht te hebben op de sterke en zwakke kanten van het onderwijs. Hiervoor moet het onderwijsleerproces regelmatig worden geëvalueerd (indicator 9.3). De school evalueert onvoldoende regelmatig het onderwijsleerproces. Dat betekent dat directie en leraren nog niet nagaan in hoeverre het leren en onderwijzen voldoet aan de doelen die zij in het schoolplan en/of andere schooldocumenten heeft vastgelegd. pagina 11 van 13
3 Toezichtarrangement De Inspectie van het Onderwijs kent aan de Shri Saraswatieschool het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie, onverminderd het gestelde in paragraaf 2.2. onder het kopje 'Schoolklimaat', op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en, eventueel, een onderzoek in het kader van het Onderwijsverslag of themaonderzoeken of een vierjaarlijks bezoek. pagina 13 van 13