Rembrandt en de Bijbel POSE CHRISTENDOM HAV0/VWO 4 - CSG CALVIJN GODSDIENST De profetie van Simeon aan Maria olieverf op paneel (55 44 cm) 1628 Kunsthalle, Hamburg - Duitsland
1 Wat gaan jullie doen? Als groep (maximaal 2 personen - of anders in overleg met je docent) ontwerp je met behulp van de hieronder omschreven opdrachten een informatieboekje of bulletin over een schilderij/tekening van Rembrandt van Rijn. Het schilderij moet gaan over een Bijbels verhaal. Het boekje wordt een gids voor de geïnteresseerde lezer die meer wil weten van het schilderij. Het is de bedoeling dat je de lezer bij de hand neemt en een rondleiding geeft over Rembrandt en dit schilderij. Je gaat hierbij vanuit de lezer in een korte tijd zoveel mogelijk te vertellen. Maak gebruik van moderne digitale technieken en vergeet geen afbeeldingen en een goede lay-out te gebruiken. Geef duidelijk aan wie er aan deze opdracht hebben gewerkt in een colofon. Geef rustig aan dat je dit heb gedaan in het kader van het examen Godsdienst. Inleiding Iets meer dan honderd jaar geleden, naar aanleiding van Rembrandts 300ste verjaardag in 1906, verscheen de eerste Rembrandt Bijbel: bevattende de verhalen des Ouden en Nieuwen Verbonds, welke door Rembrandt met penseel, etsnaald en teekenstift zijn in beeld gebracht. De selectie werd samengesteld en toegelicht door de beroemde Nederlandse kunsthistoricus Cornelis Hofstede de Groot, de grondlegger van het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie (RKD) in Den Haag, het grootste kunsthistorische onderzoeksinstituut op het gebied van de Nederlandse schilderkunst in Nederland. Omdat Rembrandt van Rijn heel veel werken op zijn naam heeft staan, hebben wij ervoor gekozen een zeer indrukkwekkend schilderij van Rembrandt aan de orde te laten komen, namelijk het schilderij over de verloren zoon of de achtergebleven zoon. Opdrachten Werk met maximaal 4 personen aan deze opdracht. Raadpleeg met elkaar als eerste de Rembrandt Bijbel. Blader deze eens door en bekijk deze bijzondere Bijbel goed. Vraag aan je docent een exemplaar of haal deze uit de mediatheek. Of kijk eens op internet en ga op zoek naar Rembrandt en de Bijbel. Stel jezelf de volgende vragen en beantwoord deze goed en nauwkeurig. Noteer de antwoorden zodat je deze later kan gebruiken en uitwerken. Verdeel de vragen over de groep en maak een eerlijke werkverdeling. 1. Geef een korte beschrijving over Rembrandts leven. Wie was hij, wanneer en in welke plaats leefde hij, en waar verdiende hij zijn geld mee. 2. Hoe en waarom is deze Bijbel tot stand gekomen?
2 3. Schrijf een zogenaamde biografie (levensbeschrijving) van deze Bijbel? Hoe en wanneer is deze Bijbel ontstaan, en wat is hier de reden van geweest? Hoeveel exemplaren en hoeveel drukken zijn er inmiddels geweest? 4. Noem 5 schilderijen die Rembrand schilderde van Bijbelse figuren en/of verhalen? 5. Wat kun je vertellen over de verschillende soorten schilderijen die je aantreft in deze Bijbel. Denk aan schilder en tekentechnieken, de omvang van de werken en het doel waarvoor ze gemaakt zijn. 6. Waarom maakte Rembrandt zoveel schilderijen, tekeningen en etsen van Bijbelse figuren en verhalen? Kies een onderwerp en verhaal. Een van de bekendste gelijkenissen die Jezus vertelde was de gelijkenis van de verloren zoon. Rembrandt van Rijn maakte hier verschillende werken van. Een werk hiervan zie je hieronder afgebeeld. Maar er zijn nog veel meer werken te vinden die een verhaal uit de Bijbel vertonen. Ga op zoek naar een schilderij of tekening van Rembrandt van Rijn waarop een Bijbels verhaal wordt afgebeeld. Overleg met elkaar welk verhaal jullie kiezen en vraag toestemming aan je docent. Het is de bedoeling dat iedere groep in de klas een ander onderwerp en schilderij/tekening kiest. Lees het verhaal uit de Bijbel Lees het gedeelte wat jullie hebben gekozen uit de Bijbel. Ga als groep bij elkaar zitten en laat iemand van de groep op een rustige plek het verhaal voorlezen. Stel jezelf na het voorlezen van dit Bijbelgedeelte de volgende vraag: Welke reacties roept dit verhaal bij jou/jullie op? Schrijf deze reacties op. Deze kun je straks in je verslag verwerken.
3 Het gekozen schilderij of tekening Niet ieder schilderij/tekening die Rembrandt van Rijn maakte is terug te vinden in een van de musea binnen Nederland. Zoek het schilderij op en bekijk het eens goed. Maak gebruik van internet of boeken uit de mediatheek over kunst. Geef een goede beschrijving van het schilderij. Zijn er bijzonderheden die opvallen en wat kun je hiervan zeggen? Waar kun je dit schilderij zien en geef een beschrijving van het museum waar het nu hangt? Een commentaar of verklaring De Bijbel is niet altijd een eenvoudig boek. Heel veel Bijbelgeleerden en theologen hebben zich al eeuwen met dit boek beziggehouden. Ga eens op zoek naar commentaren en/of verklaringen die geschreven zijn van het Bijbelgedeelte wat jullie gekozen hebben. Geef naar aanleiding van de gevonden commentaren jullie eigen mening van het commentaar op het Bijbelgedeelte dat jullie gekozen hebben in ongeveer 300 woorden. Verdere informatie en vragen Probeer ook op onderstaande vragen een antwoord te geven. Maak daarbij zoveel mogelijk gebruik van literatuur en internet. Maar vergeet niet te vermelden in de literatuurlijst waar je antwoorden vandaan komen. 1. Welk literaire genre wordt hier gebruikt? Geef daarbij aan wat een genre is en waar dit genre zich in kenmerkt. 2. Wat is de functie van dit genre voor dit Bijbelverhaal. 3. Waarom wordt dit verhaal vertelt en waarom staat het volgens jullie in de Bijbel? 4. De personages in het gekozen verhaal verwijzen ergens naar? Geef hier een duidelijke beschrijving van. 5. Wat betekent het voor jou als jij iets kostbaars kwijt bent? Wat doe je dan? Bronnen Gebruik voor je zoektocht zoveel mogelijk bronnen: De Rembrandt Bijbel Literatuur over Rembrandt Rijksmuseum Amsterdam Bijbel en Cultuur Bijbel en Kunst Internet en overige literatuur
4 Beoordeling en evaluatie De beoordeling bestaat uit drie delen. Een beoordeling door jezelf, een evaluatie en een beoordeling door de docent. 1. Tijdens jullie werk houden jullie je bezig met een logboek. Je houdt heel goed bij wanneer je iets doet en wie dat werk heeft gedaan. 2. Geef je eigen werk een beoordeling. Maak een onderverdeling in Lay-out, inhoud, werkverdeling, argumenten en bronvermelding. 3. Schrijf een evaluatie over het verloop van deze opdracht. Wat ging er goed en wat ging er minder goed? Wat vond je leuk en minder leuk aan deze opdracht? Bij de beoordeling van deze opdracht wordt gelet op de volgende punten: Hebben jullie oog gehad voor een evenwichtige verdeling tussen: vormgeving en inhoud. Is de informatie die je geeft een goed lopend verhaal geworden? Heb je gehoor gegeven aan de opgegeven opdrachten die je moest uitvoeren. Heb je aan een goede literatuurvermelding gedacht? Heel veel succes Dhr. K. van Wijngaarden Dhr. H. Wijnja Docenten Godsdienst CSG Calvijn Rotterdam