Systems-Centered Training door Lotte Paans De workshop is ervaringsgericht van opzet, opdat je aan den lijve ondervindt wat het effect van de werkwijze is. Een wezenlijk onderdeel van Systems-Centered Training (SCT ) bestaat uit Functional Subgrouping en dat is waar we ons deze workshop op zullen richten. Bij het communiceren via Functional Subgrouping wordt je uitgenodigd heel direct vanuit je beleving in het hier & nu te reageren. Je komt in het verloop van een sessie steeds dichter bij jezelf. Tussen de deelnemers ontstaat een interactie die gericht is op het onderzoeken van overeenkomsten. In tegenstelling tot de verschillen waar onze aandacht zich vaak op richt, en wat de kans op verwijdering en conflict vergroot. De communicatie die zo ontstaat is heel authentiek. SCT heeft zijn oorsprong in groepstherapie, maar kent inmiddels een brede toepassing, waarbij het ook zeer geschikt is voor taakgerichte groepen in organisaties en bij 1:1 begeleiding. Achtergrond SCT is opgezet door Yvonne Agazarian EdD., zij is psychologe en directeur van het Systems-Centered Training and Research Institute (SCT RI) in de Verenigde Staten. In 1997 ontving Agazarian de Group Psychologist of the Year award. En in 2010 ontving het instituut SCT RI een prijs voor hun buitengewone bijdragen in opleiding en training op het gebied van Groepstherapie. Agazarian is nu 82 jaar. Haar hele werkende leven heeft zij, samen met collega s, gewerkt aan het ontwikkelen van een theorie voor levende, menselijke systemen. Vanuit deze zeer gedegen, theoretische basis heeft ze methoden en technieken ontwikkeld die te gebruiken zijn in therapie en training voor groepen en individuen. Haar theoretisch levenswerk kenmerkt zich door de integratie van vele psychologische stromingen. Naast de Verenigde Staten, worden ook SCT trainingen gegeven in Engeland, Scandinavië en Nederland. Theorie & Werkwijze IN SCT wordt gekeken naar de ontwikkeling van levende menselijke systemen. Eén persoon is al een menselijk systeem in zichzelf (een persoonssysteem), zodra er interactie met anderen plaats vindt is er ook sprake van een groepssysteem. Wat SCT onderscheidt van andere werkwijzen is dat het heel bewust werkt met een systeemlaag tussen het persoonssysteem en het groepssysteem, nml. het subgroepsysteem. Elk menselijk systeem heeft de innerlijke drijfveer zich te ontwikkelen. Die ontwikkeling kent drie stadia: overleven ontwikkelen transformatie. Het is een cyclisch proces, waarbij het moment van transformatie steeds daar optreedt, waar het systeem in staat is aanwezige verschillen te integreren.
Immers, één van de grootste uitdagingen voor menselijke systemen is zich te verhouden tot verschillen. Verschillen m.b.t. klasse, sekse, leeftijd, tempo, status, ideeën, meningen, gevoelens etc. Het menselijk systeem heeft de neiging zich af te sluiten, wanneer zich iets aandient dat te verschillend of onbekend is. De uitdaging is dan ook steeds het systeem zodanig te organiseren opdat het kan omgaan met verschillen, om uiteindelijk deze verschillen te kunnen integreren en daarmee een rijker systeem te worden. Het bewust inzetten van het subgroepsysteem, biedt hier uitkomst. Deze techniek heet binnen SCT Functioneel Subgroepen vormen (FS). Bij Functioneel Subgroepen vormen gaat het om de verbinding te maken met elkaar op basis van overeenkomsten. Als we ervaren dat er naar ons wordt geluisterd, dat er op ons wordt afgestemd, dan ontspant er iets in ons. Zo creëert werken met FS een klimaat van afstemming. In zo n klimaat voelen mensen zich veilig. Als iemand zich veilig voelt heeft hij ruimte zijn ervaring te onderzoeken, is hij vrij en nieuwsgierig naar zichzelf, de wereld en anderen. De verschillen in het systeem worden zo steeds verkent binnen een subgroep van overeenkomsten. Dit stelt het systeem in staat de verschillen te onderzoeken en uiteindelijk te integreren. Zie ook www.systemscentered.com SCT and Systems-Centered are registered trademarks of Dr. Yvonne M. Agazarian and the Systems-Centered Training and Research Institute, Inc., a non-profit organization.
Functioneel subgroepen maken Afspraken 1. Geef een eigen inbreng 2. Na je inbreng zeg je: wie volgt 3. Diegene die eenzelfde mening/ervaring/gevoel heeft, sluit aan en geeft zijn eigen versie, 4. Maak oogcontact met de mensen waarbij je aansluit, 5. Diegene die een afwijkende mening/ervaring/gevoel heeft, parkeert die even, 6. Zodra er een pauze valt in de communicatie vraag je of er ruimte is voor een verschil. 7. Je kan meerdere malen wat zeggen (niet iedereen hoeft wat te zeggen) 8. Bij het afronden vraag of degenen die stil waren nog wat willen toevoegen. Persoon 1: Aansluiten Loslaten Toevoegen Persoon 2: Aansluiten Loslaten Toevoegen Persoon 3: enzovoort
Functioneel-Subgroepen-Maken criteria Bij de werkwijze van het Functioneel-Subgroepen-Maken worden de deelnemers getraind in de (team)competentie aansluiten. aansluiten Deelnemers worden uitgenodigd steeds te reageren in aansluiting op elkaar. Zo kan iedere deelnemer er op vertrouwen dat zijn/haar inbreng door tenminste één andere persoon uit de groep zal worden opgepikt. Dit vergroot vaak de betrokkenheid onder de deelnemers, waardoor meer mensen aangehaakt blijven bij het groepsproces. Een belangrijke aanname van waaruit gewerkt wordt is dat alles wat bij de deelnemers getriggerd wordt in het groepsproces, nooit alleen maar persoonlijk is en daarmee dus altijd ook informatie vormt voor het team. Ook worden de deelnemers gecoacht in het onderzoeken van hetgeen ze willen inbrengen en niet met verklaringen te komen waarom ze het willen inbrengen. Het onderzoeken (praten vanuit) van gedachtes, gevoelens, gedrag kan nieuwe informatie opleveren voor de groep. Zodra we gaan verklaren (praten over) komt er geen nieuwe informatie beschikbaar, maar wordt veelal reeds bekende informatie herschikt of herhaalt. Het effect van aansluiten op elkaar: Als op onze inbreng wordt aangesloten, ontspannen we vaak Het verbetert de sfeer van de groep, vergroot de veiligheid Zodra een deelnemer iets gezegd heeft, is het informatie voor de groep en is het aan de groep om er iets mee te doen Wanneer is het in groepen functioneel om te kiezen voor de werkwijze Functioneel-Subgroepen-Maken (FS) en wanneer is het effectiever om mededelingen te doen, vragen te beantwoorden, een open discussie te houden en dergelijke? FS vraagt tijd en wanneer is die investering van tijd nou goed besteed? In de tabel hieronder worden een aantal suggesties gedaan wanneer een groep kan kiezen voor FS. Het is aan de groep zelf om te onderzoeken of er ook nog andere situaties waarin voor hun FS een behulpzame werkwijze is
Kiezen voor Functioneel-Subgroepen Subgroepen- Maken: Kiezen voor andere a werkwijzen/ communicatievormen Wanneer het relationele aspect van belang is Wanneer de taak belicht wordt Als het creëren van betrokkenheid voorop staat Als mededelingen dienen te worden gedaan / Wanneer feitelijke informatie wordt uitgewisseld Als er forse verschillen van mening bestaan Als er geen of een klein verschil van mening is Als er een besluit nodig is en er zijn verschillende voorkeuren Als er eensgezindheid is over een te nemen besluit Bij conflicten Wanneer er heftige emoties zijn Wanneer de communicatie vaag/ontwijkend/voorzichtig is