Voortgangsrapportage Onderwijs en Arbeidsmarkt 2014/2015

Voortgangsrapportage Onderwijs en Arbeidsmarkt 2014/2015 Na de gemeenteraadsverkiezingen is bij het vaststellen van raadsambities en collegeprogramma bepaald, dat onderwijs en Arbeidsmarkt ook in de periode 2014/2018 een van de speerpunten van beleid is voor de gemeente Papendrecht. Die keuze heeft bij de bedrijven, scholen, organisaties en individuen waarmee wordt samengewerkt aan het realiseren van concrete resultaten veel waardering opgeleverd. Het feit dat er in hun ogen serieus aandacht is voor een duurzame samenwerking vergroot het enthousiasme en gevoel van eigenaarschap bij alle partijen. Dat is ook zichtbaar in de rol die steeds meer opgepakt wordt door onderwijs en bedrijven bij de verschillende activiteiten en projecten. Na een fase van initiëren en zelf de kar trekken als gemeente is bij een aantal projecten die nu draaien de rol van de gemeente nog meer als katalysator verbindend/ faciliterend geworden. Dat geeft ruimte om vanuit de rol van de gemeente weer nieuwe verbindingen te leggen en initiatieven op te starten die aansluiten bij de vragen en problematiek van onderwijs en arbeidsmarkt in onze regio. Centrale coördinatie in plaats van versnippering bij bestaande en nieuwe initiatieven (LOC als schakelpunt). De centrale coördinatie van bestaande en nieuwe initiatieven berust bij de gemeente. Er wordt van alle activiteiten planning en voortgang bijgehouden. Bij wisseling van contactpersonen bij bedrijven en onderwijs/kennisinstellingen de opgedane ervaringen te kunnen overdragen naar nieuwe partners. Ook worden hiermee dubbelingen voorkomen en activiteiten zo nodig samengevoegd. De LOC ruimte is daarvoor de plek waar naast de Newtonhoek, bijeenkomsten georganiseerd worden voor planning en overleg. De activiteiten zelf vinden voornamelijk bij bedrijven en scholen plaats. Een van de gevolgen van deze werkwijze is dat veel meer activiteiten dan enkele jaren terug door beide scholen voortgezet onderwijs in Papendrecht gezamenlijk worden opgezet en uitgevoerd. Dit sluit aan bij de ambitie in het collegeprogramma dat beide scholen beter gaan samenwerken. Samenwerking Binnen de Drechtsteden wordt in het regionaal programma Arbeidsmarkt samengewerkt met alle Drechtstedengemeentes. Maandelijks vindt ambtelijk afstemmingsoverleg plaats. Daardoor komen alle activiteiten van de gehele regio bij elkaar en leren we van elkaar. Ook in communicatieve zin wordt door een gezamenlijk nieuwsbrief van alle gemeentes de projecten gepresenteerd. Voor 2016 wordt gewerkt aan een jaaragenda, waar activiteiten worden opgenomen die regionaal zijn, meervoudig lokaal en lokaal. Afstemming met Economie is daarin een belangrijk punt. In Papendrecht gebeurt dat al doordat de drie speerpunten van beleid zijn opgenomen in een gezamenlijk uitvoeringsprogramma. De activiteiten worden in Papendrecht afgestemd op elkaar en/of gezamenlijk ontwikkeld en uitgevoerd. Voorbeelden daarvan zijn de Milieubarometer, de Onderwijsroute en het congres Aerospace meets Maritime.

Samenwerking in West- Alblasserwaard over dit thema heeft in deze collegeperiode een nieuwe start gekregen. Na enkele gesprekken om met elkaar te verkennen wat de wensen zijn van de drie gemeentes Alblasserdam, Sliedrecht n Papendrecht is afgesproken dat drie keer per jaar een bijeenkomst gepland wordt, waar we met elkaar de voortgang, nieuwe initiatieven en mogelijke samenwerkingen bespreken. Uitgangspunt is dat we gezamenlijk binnen Drechtsteden werken aan het regionaal programma Arbeidsmarkt. Daarnaast heeft iedere gemeente ook eigen ambities. Die lokale ambities kunnen ook raakvlakken hebben met de andere gemeentes,. De mogelijkheden om daarin gezamenlijk op te trekken krijgen al gestalte in bv de onderwijs- en techniekroute. Ook met de andere gemeentes in de West-Alblasserwaard Hardinxveld-Giessendam en Molenwaard zijn in de vorige collegeperiode gesprekken gevoerd over mogelijke samenwerking op het terrein van Onderwijs & Arbeidsmarkt. Dat heeft destijds nog niet tot concrete vervolgstappen geleid. De gesprekken daarover worden binnenkort weer opgepakt. Bestuurlijke vormgeving LOC Het LOC heeft zich de afgelopen periode ontwikkeld tot een samenwerking die op veel verschillende manieren geconcretiseerd wordt. Altijd vanuit een gedeeld eigenaarschap en met een concreet project of activiteit als resultaat. Daarvoor is de plek in het Willem de Zwijgercollege gebruikt als vergaderlocatie. De organisatievorm van het LOC was destijds opgezet in stichtingsvorm. In het bestuur zaten alleen directieleden van de scholen. Bedrijven waren niet vertegenwoordigd. De stichting heeft vanaf eind 2012 een slapend bestaan geleid. De stichting heeft voor geen van de huidige partners uit onderwijs en bedrijfsleven toegevoegde waarde. De rol die de gemeente heeft als coördinerend platform is er een die voor alle partijen positief heeft uitgepakt. De samenwerkingsverbanden behoeven geen juridische rechtsvorm als basis. Bovendien is ook de samenwerking tussen gemeentes, onderwijs en ondernemers in de Drechtsteden ondergebracht in het regionaal programma en de samenwerking die we hebben in de West-Alblasserwaard. Derhalve heeft de stichting geen toegevoegde waarde meer en is besloten de stichting LOC West- Alblasserwaard te ontmantelen. Of de LOC ruimte die naam zal houden net als de website zal meegenomen worden bij het ontmantelingsproces. Onderwijskaart De kaart van onderwijsvoorzieningen en bedrijfsscholen zal eind 2015 beschikbaar zijn op de website van gemeente Papendrecht. Goede aansluiting op het regionaal economische profiel De activiteiten die de afgelopen periode zijn gerealiseerd zijn in belangrijke mate gericht op Maritiem en Luchtvaart, zoals de congressen Aerospace meets Maritime en de leerlijn basisonderwijs en technologie in bredere zijn (zoals bij SMART Lectures). Het economisch profiel van Maritieme topregio wordt door dergelijke activiteiten beter zichtbaar buiten onze regio, bv in een van de workshops bij de Open Days in Brussel in oktober 2015. Tijdens het in Drechtsteden georganiseerde VNG congres in 2014 is in drie excursies in Papendrecht aandacht gegeven aan de resultaten die wij boeken in onze samenwerking Onderwijs en Arbeidsmarkt. Bij drie Papendrechtse bedrijven: Veth Propulsion, Fokker Technologies en Boskalis

zijn door ons excursies georganiseerd over projecten op het vlak van Economie en Onderwijs & Arbeidsmarkt, die we samen met de bedrijven verzorgen. Naast genoemde sectoren zal in 2016 en verder ook de focus worden gelegd op de sector Zorg en Welzijn. Technologische innovaties om efficiënter en kwalitatief beter en slimmer te kunnen werken zijn ook daar de uitdagingen. Deze sector is bovendien de grootste werkgever in onze regio. Daarmee denken we ook op het vlak van promotie van technologie een bredere doelgroep te kunnen aanspreken dan nu het geval is voor de andere sectoren. Vooral meisjes willen we beter bereiken en stimuleren een studierichting in bèta/techniek te gaan kiezen. Nederland is nog steeds Europees hekkensluiter als het gaat om vrouwelijke studenten met een bèta/technische studiekeuze. Focus op en promotie van technologie Ambassadeurs De ambassadeurs voor Onderwijs &Arbeidsmarkt de heren Kroos en De Leur hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan het succes van de activiteiten. Het idee van de heer Kroos om technologiecertificaten te gaan toepassen en het idee van de heer De Leur om een activiteit te organiseren in de vorm van de zogenaamde Christmas Lectures zijn beide met succes gerealiseerd. Hun inbreng vanuit hun ervaring zowel uit het bedrijfsleven als onderwijs en hun niet aflatend enthousiasme is een waardevolle toevoeging bij de reeds aanwezige expertise. Smart Lectures Met de organisatie van SMART Lectures en het congres Aerospace meets Maritime 2015 is ook de verbinding met de TU Delft versterkt. Aan beide events heeft de TU Delft een belangrijke bijdrage geleverd. De SMART Lectures zijn op maart 2015 gehouden in theater De Willem in Papendrecht. Ruim 100 leerlingen van beide scholen VO uit Papendrecht hebben deel kunnen nemen aan een programma,

waarin en beeld werd geschetst van de mogelijkheden die en technologische opleiding heeft. Vooral technische innovaties, verhalen uit de praktijk van de bedrijven en de uitdagingen die de vliegtuigindustrie en de maritieme sector gesteld staan werden toegelicht door de aanwezige bedrijven. De TU Delft werd vertegenwoordigd door een aantal studenten die in een Dream Team bezig zijn met de nieuwste ontwikkelingen en innovaties met bv de LUNA, rakettechnologie en onderzeeboten op menskracht. In de middag zijn de leerlingen op bedrijfsbezoek geweest om de verhalen ook in de praktijk te kunnen ervaren. Bij de evaluatie waren met enkele verbeterpunten alle partners heel enthousiast en bereid om bij een evt. vervolg weer actief mee te doen. Besloten is om dit niet jaarlijks, maar eens per twee jaar te organiseren. Ook de keuze van thema kan dan bv Zorg en Welzijn worden. Dit is een van de activiteiten, waarvan we bekijken of het breder georganiseerd kan worden dan alleen voor en door Papendrecht. Newtonhoek De Newtonhoek in de LOC ruimte wordt door zowel groepen uit het basisonderwijs als voortgezet onderwijs bezocht om onderwerpen uit het lesprogramma te kunnen laten zien/ervaren. De eigenaar van de Newtonhoek is bezig een boekje te schrijven over de wetten van Newton. Vlootschouw In oktober 2015 heeft een Vlootschouw plaatsgevonden. Een initiatief dat door de directies van het Willem de Zwijger College en het Develstein College uit Zwijndrecht is georganiseerd. Zo n 100 docenten technologie van het Vmbo en het MBO uit Drechtsteden, Alblasserwaard,-Vijfheerenlanden en Gorinchem waren een middag en avond bij elkaar. In het programma werd vanuit de praktijk een aantal good practices met elkaar gedeeld. In het tweede deel van de bijeenkomst is verdieping gezocht in hoe die good practices bv in de eigen school kon worden ingepast. Een voorbeeld was dat een school die een werkplaats fietstechniek heeft daar leerlingen hun fiets laat keuren voor het verkeersexamen. De keuring wordt verricht door vmbo leerlingen. De fietsen winkel uit de buurt sponsort fiets bellen en lampjes en de school deelt kortingsbonnen uit aan leerlingen van de winkel. Jet-Net

De samenwerking onder de vlag van Jet-Net, waarbij de gemeente de coördinatie verzorgt voor dit Jet-Net cluster zijn vanaf 2014 flinke stappen gezet. De bedrijven zijn samen met de scholen lid geworden van Jet-Net en hebben daarmee toegang tot de good practices, die vanuit Jet-Net door de samenwerking tussen scholen en bedrijven voor Havisten en VWO-ers tot stand zijn gekomen. In 2014/2015 hebben de scholen projecten uitgevoerd met en bij de bedrijven. Met IV-Groep is een project gedaan waarbij het gehele ontwerpproces voor de verbreding van de sluizen in het Panamakanaal is uitgewerkt door groepen leerlingen. Bij Fokker is een petflessenrace georganiseerd tussen teams leerlingen en ingenieurs van Fokker. Bij IHC zijn door leerlingen oplossingen bedacht en uitgewerkt voor het probleem van de plastic soep in de oceanen. Als afsluiting van de projecten verzorgen de leerlingen de presentaties bij de bedrijven. Soms worden daarvoor ook de ouders uitgenodigd. Ook hierbij worden technologiecertificaten verstrekt, na succesvolle deelname. Techniekdock In de Duurzaamheidsfabriek wordt jaarlijks de mogelijkheid geboden voor basisscholen om techniekdock te bezoeken. Dit is een innovatieve leeromgeving, waar met behulp onder andere 3Dprinting opdrachtjes en proefjes gedaan worden. Dit is toegankelijk voor alle scholen uit Drechtsteden. Techniekweek In 2015 is voor de eerste keer een regionale techniekweek georganiseerd. Het congres Aerospace meets Maritime, Innovation Award en techniekdock zijn activiteiten die in of rond die periode hebben plaatsgehad. Doel van deze bundeling van acties in een bepaalde periode heeft ten doel nog beter zowel binnen en ook buiten deze regio onze focus op technologie goed voor het voetlicht te brengen. Versterken innovatie in samenwerking tussen topsectoren, MKB en kennis- en onderwijsinstellingen Aerospace meets Maritime 2014 en 2015 In 2014 heeft het eerste congres Aerospace meets Maritime plaatsgevonden in het Apollohotel in Papendrecht. Het idee is ontstaan door gesprekken tussen de gemeente Papendrecht met de grote bedrijven uit de maritieme en luchtvaartsector in onze regio. Binnen (top)sectoren wordt veel kennis

en innovatie ontwikkeld. Maar delen van die kennis en het samen innoveren kan zeker versterkt worden. Dat komt de concurrentiekracht van onze regio en Nederland ten goede. Belang voor de gemeente en regio is vestiging en behoud van bedrijven en werkgelegenheid en voldoende goed geschoold personeel. Die verbinding of cross-over tussen sectoren gaat niet vanzelf. De rol die een gemeentelijke overheid daarin heeft genomen is de verbinding leggen met verschillende sectoren en verbreden naar nieuwe partners, waaronder Start-ups en MKB bedrijven. Bedrijven hadden uit zichzelf in eerste instantie niet direct het idee dat er succesvolle crossovers zouden zijn. Het is juist doordat de gemeente het gezelschap verbreed heeft en door de input van kennisinstellingen, die de bedrijven over de streep hebben getrokken om verder te kijken dan de thema s van vandaag. Thema voor 2014, dat vervolgens gekozen is door de bedrijven was composieten. Daarna is het eigenaarschap van de bedrijven voor het inhoudelijk programma bepalend geweest voor de duurzaamheid van de samenwerking en het succes van het congres. Naast een plenair programma werd in een aantal workshops gewerkt aan thema s als verbindingstechnieken, composiet of niet, smart materials en een wereldwijd serviceconcept. Ook jongeren hadden een prominente plek in het programma. 20 leerlingen van het Willem de Zwijgercollege en CSG De Lage Waard zijn de gehele dag aanwezig geweest en hebben hun eigen workshop gehad. Juist het betrekken van jongeren bij het congres kwam in de evaluatie terug als heel positief vanuit de bedrijven. Dat dit als voorbeeld kan dienen voor hoe een gemeente zijn rol kan pakken is ook uitgesproken door minister Kamp, die de opening van het congres heeft verricht. Bij de evaluatie hebben alle betrokkenen aangegeven voor 2015 samen te willen werken aan een vervolg. In 2015 heeft het tweede congres Aerospace meets Maritime plaatsgehad op 28 mei 2015 in de Duurzaamheidsfabriek. Het thema, dat voor dit jaar gekozen is SMART Industry. Dit congres was nog succesvoller dan het eerste. Het aantal deelnemers was ruim 100 meer dan in 2014 (285) en ook de deelnemers van de Company Campus, die in de pauzes gelegenheid hadden om te netwerken waren bijzonder blij met het platform, dat hen geboden werd om hun innovaties te kunnen presenteren aan een groot gezelschap. Bij de voorbereidingen voor 2015 is geconstateerd dat het congres een brede uitstraling heeft voor de gehele regio. Daarom is gekozen als locatie voor de Duurzaamheidsfabriek,

als centrum voor onze regio waar innovaties tussen bedrijven, onderwijs en kennisinstellingen bij elkaar komt. De RDM campus is dat voor Rijnmond en de Duurzaamheidsfabriek is dat voor de Drechtsteden. Ook is de samenwerking met Werkgevers Drechtsteden en Innovation Award geconcretiseerd, door beide events op elkaar te laten aansluiten. Voor 2016 zal gekeken worden of beide events op dezelfde dag zullen plaatsvinden. Dit sluit aan bij het punt om een samenhangend programma te ontwikkelen Onderwijs & Arbeidsmarkt en Economie. Daarin staat Papendrecht niet alleen. Samenwerking en afstemming binnen Drechtsteden kan bijdragen aan het versterken van een sterk sociaal/economisch profiel. De kracht van Papendrecht in die samenwerking is dat we dingen niet laten liggen, maar vaak het voortouw nemen en ook werkelijk resultaten neerzetten. Versterken/verbreden bestaande bedrijfsscholen IHC, PonCat, Heerema, Metalent, Fokker. Vanuit het sectorplan Maritiem werkt IHC samen met Metalent aan een optimalisatie van het aantal jongeren dat deel kan nemen aan een opleidingstraject bij de bedrijfsschool van IHC. De bedrijfsschool van PonCat gaat helaas sluiten vanuit bezuinigingsoverwegingen van het bedrijf. Vanuit concrete activiteiten een samenhangend programma ontwikkelen Geconstateerd kan worden, dat de doelstelling dat activiteiten en projecten die gerealiseerd worden de gehele onderwijsketen bevatten gerealiseerd is. Van basisonderwijs tot universitair niveau en alles wat daartussen zit is betrokken bij een of meer activiteiten Onderwijs & Arbeidsmarkt. De samenhang tussen de activiteiten groeit en de planning wordt ook steeds beter afgestemd, zodat activiteiten door het gehele schooljaar plaatsvinden. De focus op technologie komt in alle activiteiten terug en ook zijn verschillende activiteiten verbonden aan andere. Als voorbeeld de hieronder genoemde leerlijn basisonderwijs, die gelieerd is aan het congres Aerospace meets Maritime.

Leerlijn primair onderwijs Voor het basisonderwijs heeft basisschool de Viermaster het initiatief genomen om samen met de gemeente in het schooljaar 2014/ 2015 een leerlijn te ontwikkelen voor groep 1 t/m/ groep 8 rondom technologie en dan specifiek Aerospace meets Maritime. Voor ieder schooljaar zijn twee activiteiten ontwikkeld ( van een opdracht rondom drijven en zinken voor kleuters tot bedrijfsbezoeken in groep 7 en 8). Daarnaast zijn ook enkele andere basisscholen betrokken van het OPOPS en het VCNO basisonderwijs om mee te denken en uit te testen van de lessen. In het schooljaar 2015/2016 worden de lessen uitgetest bij 5 basisscholen in Papendrecht. Ook is de verbinding gemaakt met de PABO in Dordrecht, die met tweedejaarsstudenten de lessen ook gaat uittesten. Na dit schooljaar zal met de feedback het definitieve lesprogramma beschikbaar komen voor alle scholen. Techniekroute Voor het basis onderwijs is in maart 2015 voor de eerste keer als pilot een techniekroute georganiseerd. Ruim 150 leerlingen van groep 7 van vier basisscholen uit Papendrecht hebben op een ochtend achtereenvolgens twee bedrijven bezocht. In de voorbereiding hebben de leerkrachten en de bedrijven met elkaar besproken hoe het programma eruit zou gaan zien. De scholen om te bepalen wat ze van tevoren in de klas konden doen en de bedrijven hebben nagedacht over welke opdracht ze de leerlingen konden laten doen of wat ze leerlingen konden laten maken. De gemeente heeft de voorgesprekken gefaciliteerd, de planning en indeling gemaakt, bussen geregeld en het technologie certificaat na de bezoeken verzorgd. Bij de evaluatie was iedereen heel enthousiast en het project zal gecontinueerd worden in 2016. De wens vanuit de scholen en bedrijven was om het dat jaar nog niet te verbreden, maar om het nog wat concreter/sterker in te gaan vullen en daarna te bekijken of andere scholen en bedrijven aan kunnen haken. Onderwijsroute Voor tweedejaars vmbo leerlingen wordt sinds 2014 jaarlijks een onderwijsroute georganiseerd samen met de gemeente Alblasserdam. Tweedejaars vmbo-ers van beide scholen VO uit Papendrecht gaan op bezoek bij bedrijven en zien, horen en doen daar iets.

Deze activiteit vindt plaats voordat ze een sectorkeuze gaan maken en is bedoeld om leerlingen een beter beeld te geven van de beroepen en mogelijkheden in onze regio. Technologiecertificaten Onderwijsroute Voor alle activiteiten die leerlingen succesvol hebben afgelegd wordt een technologiecertificaat opgesteld, dat wordt ondertekend door de betrokken partners bij de activiteit (bedrijven, schooldirectie, etc.) en uitgereikt aan de leerling. Idee van de beide scholen VO in Papendrecht is om voor de afdeling Havo, Vwo het technologiecertificaat op te nemen in het lesprogramma, zodat leerlingen als ze examen hebben gedaan naast hun diploma ook een technologiecertificaat hebben, waarop is aangegeven aan welke projecten zij hebben deelgenomen. Dit past bij de doorgaande leerlijn technologie en kan ook extra ondersteunend zijn bij inschrijving en motivatie voor een technische vervolgopleiding aan HBO of universiteit. Een mooi voorbeeld van hoe een individuele actie duurzaam wordt doorontwikkeld.