Bodemdalingskaart.nl. Challenge the future

Vergelijkbare documenten
Hoogte in de Lage Landen: AHN3 Tecchnische ontwikkeling hoogteverandering

Aan: Vereniging BOS/D. Spoorsingel 2, 2613 BD Delft. Delft, 26 november Geacht bestuur BOS/D,

NEDERLAND IN BEWEGING - Aardobservatie, NAP, bodemdaling - Prof.dr.ir. P.J.G. Teunissen DEOS TU Delft en NCG-KNAW

BODEMDALING DOOR DIEPE EN ONDIEPE OORZAKEN

Bodemdaling door diepe en ondiepe oorzaken in Groningen

PS-InSAR-analyse van de bodemdaling in Noordwest-Friesland

Wat gebeurt er met het Flexibele Geofoon Netwerk? Stand van zake 1 maart 2017

13:10 13:50 De INSAR-methode, mogelijkheden en beperkingen door Ramon Hanssen

Bodembeweging in Nederland

Onderzoek meetinstrumentarium: overwegingen voor aanbevelingen aan minister, NAM, KNMI en TNO

Zeeniveau Waarnemingen door School at Sea a/b Regina Maris

Bodemdaling Groningen op basis van InSAR waarnemingen

1 Inleiding Meetopzet Levering Conclusie GPS stations Bijlage 3: Ruwe meetdata (XYZ) in ETRS89 in Excelformaat

1 Inleiding Meetopzet Levering Conclusie GPS stations... 2

1 Inleiding Meetopzet Levering Conclusie GPS stations Bijlage 3: Ruwe meetdata (XYZ) in ETRS89 in Excelformaat

1 Inleiding Meetopzet Levering Conclusie GPS stations Bijlage 3: Ruwe meetdata (XYZ) in ETRS89 in Excelformaat

Brem Funderingsexpertise. Optische Deformatie metingen

Van Schoonebeek tot schaliegas. Jan Dirk Jansen Leidse Winterlezing Naturalis, 13 december 2015

Even voorstellen. Auke Barnhoorn

Vermilion Energy Netherlands B.V. Aanvraag Instemming Winningsplan. Addendum Winningsplan d.d. 15 december Zuidwal. Datum: 29 September 2016

Kennisinnovaties slappe bodems

Donkere wolken pakken zich samen boven winkelcentrum t Loon, april 2011.

TILTSENSOREN EARLY WARNING SYSTEM: VOOR VERZAKKINGEN EN BODEMBEWEGINGEN BIJ BOUWACTIVITEITEN

[Hanssen, 2001] R F Hanssen. Radar Interferometry: Data Interpretation and Error Analysis. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht 2001.

Vermilion Informatieavond aardgasproductie Langezwaag

2015 Waddenzee. A) Algemene gegevens A1.1) Naam indiener. Formulier actualisenng meetplan ex a/t/jce/ 30 lid 6 Mijnbouwbesluit. Onderwerp.

ONDERWERP Addendum gebouwschade i.r.t. bodemdaling en waterhuishouding onderzoeksgebied Groningen-West e.o

Assessment of Subsidence based on Production Scenario Basispad Kabinet

Staatstoezicht op de Mijnen

Raad voor Accreditatie (RvA) De sterkte van het zwaarteveld in Nederland

Monitoring en deformatiemetingen van binnenstedelijke kademuren

Correla'e tussen leidingbreuk en satellietme'ngen van bodem- daling

Noord-Holland. A) Algemene gegevens A1.1) Naam aanvrager

rb R.Brongers 13 januari 2016

ONDERWERP Addendum gebouwschade i.r.t. bodemdaling en waterhuishouding onderzoeksgebied Veendam e.o

GPS meet beweging van Nederland Analyse van meerjarige AGRS tijdseries

Van Kernnet naar Footprint

Versie 28 februari Tijd voor een grondige aanpak, Fundering voor een nationale strategie.

Monitoring effecten van bodemdaling op Ameland-Oost 1. Bodemdaling

Meetregister Noord Nederland 2014

Onderzoeksplan van de NCG subcommissie Ruimtelijke Basisgegevens. Nederlandse Commissie voor

Presentatie onderzoek TU Delft en vervolgstappen

A) Algemene gegevens A1.1) Naam aanvrager

Onderzoek naar Bodemdaling

Monitoring effecten van bodemdaling op Oost-Ameland september Bodemdaling. Harry Piening, Wim van der Veen, Rob van Eijs

Even voorstellen: Eddie van Marum. Contra expert aardbevingsschade

Nauwkeurigheid van hoogtebepaling met GNSS. Pierre Voet

Besluit. Datum Wijziging instemming winningsplan gaswinning Groningenveld

Nationale Informatievoorziening Bodembeweging. Niels Kinneging Marnix Van den Brande

Bodembeweging in Nederland. Raad voor Aarde en Klimaat in samenwerking met de Nederlandse Commissie voor Geodesie

Spoor op slappe grond

Winningsplannen Opeinde en Opeinde-Zuid/Middelburen

Leeswijzer Actualisatie Winningsplan Bergen II

SALTMARSHES IN THE NETHERLANDS: CONSERVATION, RESTORATION AND SEALEVEL RISE. Wim J. Wolff Rijksuniversiteit Groningen

Bodemdalingsvariabiliteit uit InSAR data

Studiegids Leergang Praktijk Landmeetkunde

van naar Drie Protocollen

Zeespiegelmonitor 2018

Kenmerkend voor ruimtevaart is de succesvolle samenwerking van bedrijfsleven, universiteiten & kennisinstituten en overheid: de gouden driehoek.

HEK: Hemus Ergometer Kampioenschappen 2012: Jeugd Uitslag 250 m Absoluut Plaats Naam Categorie min. seconden

Hoe veilig zijn Groningse huizen en infrastructuur? Dr. ir. Mandy Korff Strategisch adviseur Deltares Associate Professor GeoEngineering TUDelft

rj*j provinsje fryslân provincie fryslân b Statenfractie Christen Unie T.a.v. mevrouw A. Haga Leeuwarden, 28 okt9r Verzonden, Ii nu

KOPIE AAN Martien Alblas Bijlage 1 bij Hoofdrapport Onderzoeksgebied Steenbergen (gebouwschade in relatie tot NAM-activiteiten Langelo)

Deformatiemeting met PS-InSAR en peilmerken

blad 1 Afsluitende toetsvragen bij de tentoonstelling over het NAP

Onderzoek: het beste spoor naar strak spoor. dr. ir. Paul Hölscher

5/26/2008. Blokkeren maaiveldafvoer. Uitmijnen: P in grondwater. Maaiveldhoogte grasperceel a. Voorspelling oppervlakkige afvoer.

Jaarverslag Nederlandse Commissie voor Geodesie. NCG Nederlandse Commissie voor Geodesie

Droogte in de stad Geohydrologie, civiele techniek en bouwkunde verbonden

Integraal Meet en Monitoringsplan Seismisch Risico Groningen

Geo-Impuls Webportaal Betrouwbaar Ondergrondmodel. Arjan Venmans - Deltares

Effect van aardbevingen op leidingen de robuustheid van HDD. Paul Hölscher, Deltares i.s.m. Henk Kruse

Over figuur 14 zegt de NAM dat er nog veel onzekerheid bestaat tussen de verschillende berekeningsmodellen voor de compactie en dat dit een

De wereld achter transformaties: RD, ETRS89, ITRS en WGS84

GASWINNING EN AARDBEVINGEN IN HET GRONINGEN-GASVELD. Aardbevingsonderzoek

blad 1 Opdrachten bij de tentoonstelling over het NAP

1 Inleiding 3. 3 Metingen Meetmethode Instrumentarium en uitvoering Afwijkingen ten opzichte van de vorige meting 8

Welkom Adriaan Hoogendoorn, burgemeester Midden-Groningen. Ontwikkelingen en uitgangspunten Nieuwe Aanpak Versterking Herman Sietsma, waarnemend NCG

Meetregister bij het meetplan Slootdorp

DigiDijk. Nieuwe kijk op dijken

FACTSHEET FACTSHEET LASER-ALTIMETRIE. Gerbrand Vestjens. Geodelta VERSIE APR 15

Verkenning Bodemdaling

Gasveld Harlingen Boven-Krijt Onderzoek naar bodemdaling. 20 november 2014

Bodemdaling door grondwaterwinning

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Kans op extreme neerslag

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

Aardbevingen en gaswinning. Bernard Dost KNMI

Bodem & Klimaat. Op weg naar een klimaatbestendig bodembeheer

Jaarverslag Nederlandse Commissie voor Geodesie. NCG Nederlandse Commissie voor Geodesie

We boren (te?) diep op zoek naar aardwarmte

INLEIDING SYMPOSIUM MAZEN IN HET MEETNET

Horizontaal gestuurd boren en de omgeving. Henk Kruse

Seismisch hazard van geïnduceerde aardbevingen Integratie van deelstudies

Statusrapport 2015 en Prognose tot het jaar December 2015

Nota van Inlichtingen

Datum 6 november 2017 Betreft Beantwoording vragen over de Groningse opkoopregeling van huizen die niet eerlijk verlopen is

Bodemdaling door Zoutwinning In de Barradeel en Barradeel II winningvergunninggebieden

Monitoring van grondwaterstanden beneden peil? Jan van Bakel

Bodemsanering. 45 humane spoedlocaties zijn niet volledig gesaneerd. De bodem en het (grond)water zijn schoon MILIEU MARKT. Staat van Utrecht 2014

Transcriptie:

Bodemdalingskaart.nl

bodemdalingskaart.nl een geodetische uitdaging Ramon Hanssen Hoogleraar Geodesie en Satelliet-aardobservatie, TU Delft Freek van Leijen, Hans van der Marel, Lu Shaoqing, Martijn Baas, Jan Barkmeijer, Gert Mulder, Hiddo Velsink, Lennard Huisman, George Vosselman, Roland Klees, Rene Reudink, Jean-Paul Henry, Ling Chang, Floris Heuff, Ou Ku, Siebren de Haan, Hanno Maljaars, Patrick Stoppelman, Roderik Lindenbergh, Jurjen Kamphuis, Frank Dentz, Rianne Broeksma

Conclusies 1. Geintegreerde geodetische kaart: GNSS, zwaartekracht & InSAR 2. Absolute deformatie, niet meer relatief 3. Nieuwe aanpak: geen enkele meetpuntjes maar combinatie 4. Meting van de ondiepe ondergrond 5. Publiek beschikbaar (kaart en dataset) 6. Eerste interpretatie: Diepe/ondiepe oorzaken overtuigend gescheiden Ondiepe daling geeft nieuwe inzichten in verhouding met modelstudies

Waterpassingen Rijkswaterstaat Planbureau voor de Leefomgeving, 2017 Maar dit zijn verwachtingen, modelstudies, en geen echte geodetische metingen!

Bodembeweging oud (Rijkswaterstaat) Bodembeweging nieuw (bodemdalingskaart.nl) Links: oud Rechts: nieuw Verschillen worden veroorzaakt doordat de waterpassingen (links) niet gevoelig zijn voor de daling van de slappe bodem. Bodemdalingskaart.nl maakt gebruik van satellietdata en zwaartekrachtmetingen Rijkswaterstaat maakt gebruik van waterpassing. Handmatige waterpassing Waterpassing Waterpassing Radar satelliet GPS Zwaartekracht https://beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat / Frans Marks TU Delft, NCG, European Space Agency

Waarnemingen en methoden

Sentinel-1a, Sentinel-1b, (TSX,TDX,Paz, RS2) Elke vierkante meter in Nederland wordt 4 maal per week gemeten

Leveling benchmarks Radar benchmarks

GNSS / GPS

Click on point GPS

Absolute zwaartekracht

Absolute Gravity Absolute vertical motion: 0 mm/y

Geintegreerde kaart

Subsidence (deep)

Subsidence (shallow)

Subsidence (total)

Analyse diepe oorzaken

Subsidence (deep)

Gas and oil fields Subsidence (deep)

Gas and oil fields Subsidence (deep)

Analyse ondiepe bodemdaling

Subsidence (shallow)

Soil map Subsidence (shallow)

Soil map Subsidence (shallow)

InSAR in veengebieden

Veen oxidatie en klink Peat Ditch Peat Ground water table

Ondiepe bodemdaling, tijdserie

Click on point Subsidence (shallow) Subsidence rate up to 6.5 mm/year

Subsidence (shallow) Subsidence rate up to 6.5 mm/year

Ondiepe bodemdaling, detail

Soil map Subsidence (shallow)

Soil map Subsidence (shallow)

Soil map Subsidence (shallow)

Waarom is bodemdalingskaart.nl bijzonder? Bodemdaling is belangrijk (schade 22 miljard, klimaat effect, Groningen, Limburg, aardbevingen, individuele huiseigenaren) Voor het eerst wordt niet alleen de mijnbouw maar ook de bodemdaling van de bovenste lagen gemeten Hierdoor is het gebied dat verzakt veel groter dan voorheen uit metingen bleek. Sommige plaatsen in het westen van het land zakken meer dan in de Groningse gaswinningsgebieden De metingen worden: niet meer door landmeters langs de weg gedaan, maar grotendeels vanuit satellieten, niet eens in de 10 jaar uitgevoerd, maar ongeveer eenmaal per dag, niet meer voor een gedeelte van Nederland uitgevoerd, maar ineens voor het hele land niet meer op 35 duizend meetpunten gedaan, maar op 31 miljoen meetpunten