Hoe veilig zijn Groningse huizen en infrastructuur? Dr. ir. Mandy Korff Strategisch adviseur Deltares Associate Professor GeoEngineering TUDelft
|
|
- Christian Vos
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hoe veilig zijn Groningse huizen en infrastructuur? Dr. ir. Mandy Korff Strategisch adviseur Deltares Associate Professor GeoEngineering TUDelft
2 Opbouw presentatie Introductie Aardbevingen - Groningen Effect van/in de ondergrond Invloed op constructies Vragen
3 Opbouw presentatie Introductie Aardbevingen - Groningen Effect van/in de ondergrond Invloed op constructies Vragen
4 Leven in delta s, kust- en riviergebieden
5 Wat doet Deltares?
6 Wat doet Deltares?
7 Deltares onderzoekt effecten aardbevingen Huizen (voor NCG) Dijken (voor NZV) Ondergrond (NAM) Infrastructuur (o.a. voor RWS) Industrie (o.a. voor NCG/SBE)
8 TU Delft onderzoekt effecten aardbevingen - Gedrag van metselwerk en gebouwen (prof. Jan Rots) - Gedrag van constructies (prof. Joop Paul) - Gedrag van de diepe ondergrond (GeoSciences) - Veiligheidsbenadering (prof. Pieter van Gelder) - En nog veel meer zoek op essay aardbevingsproblematiek
9 Aardbevingen raakvlak techniek - maatschappij Hoe bepaal je de veiligheid van een huis in Groningen? Wat weten we wel en wat niet over deze aardbevingen? En van een dijk of een weg?
10 Verwarring en onzekerheid
11 Besluitvorming onder grote onzekerheid!
12 Wat weten we wel en wat niet?
13 Opbouw presentatie Introductie Aardbevingen - Groningen Effect van/in de ondergrond Invloed op constructies Vragen
14 Opbouw presentatie Introductie Aardbevingen - Groningen Effect van/in de ondergrond Invloed op constructies Vragen
15 Aanleiding, Huizinge 2012 en onderzoek SodM
16 Groningen - Aardbevingen door gaswinning Aardgas zit in steenlagen op 3km diepte. Als het gas opgepompt wordt, neemt de druk in de ondergrond af. Hierdoor zakt de bodem, dit gaat helaas niet gelijkmatig. Als een breukvlak beweegt geeft dit een schok, dit is de aardbeving.
17 Aardbevingen in Noord Nederland - gaswinning NAM NAM
18 Aardbevingen Magnitude Richter Zegt iets over hoeveelheid energie die vrijkomt. M=3 is 10x zo veel energie als M=2, M=4 weer 10x zoveel als M=3 PGA Versnelling / trilling Trilling is wat je voelt, je wordt heen en weer geslingerd.
19 Opbouw presentatie Introductie Aardbevingen - Groningen Effect van/in de ondergrond Invloed op constructies Vragen
20 Effects of earthquakes site response Structural response Soil-structure interaction Response near surface (site effect, liquefaction) Response deep formation / path effect Reservoir behavior / source effect
21 Aardbevingen effecten aan oppervlakte Aardbevingsbelasting per locatie (KNMI) waarde bij toetsing afhankelijk van norm plaatje bij kans van ca 0,2%/jaar Karakteristiek van Groningse bevingen is anders dan van natuurlijk bevingen. Zwaardere bevingen zijn: - sterker (hogere piek), - langzamer (lagere frequentie) - langer (meer wisselingen). Ter vergelijking: Huizinge beving: 0,085 g KNMI 2016
22 Invloed van de ondergrond - geologie Geological model for the Site response in the Groningen Field (GSG-model) Surface to 50 m-nap: Map of geological areas GeoTOP resampled voxel stacks
23 Omgaan met onzekerheden heterogeniteit?
24 Aardbevingen effecten aan oppervlakte plaatje bij kans van ca 0,2%/jaar KNMI 2016
25 Grond kan verweken
26 Verweking, voorbeeld
27 Verweking, voorbeeld Roermond 1992
28 Proefprogramma s
29 Geologisch model zandlagen in Groningen
30 Invloed op ondergrond stand van techniek Geinduceerde bevingen zullen toenemen bij toenemende productie, moeilijkste vraag is met hoeveel? Extrapoleren levert grote onzekerheden. Slappe en variabele bodem in Groningen zorgt voor demping en opslingering, de mate waarin en welke overheerst verschilt over het gebied. Hoe zwaarder de beving, hoe groter de demping. We weten heel veel van de geologie van Groningen en kunnen dat ook benutten. We weten beperkt hoe verwekingsgevoelig het zand in Groningen is, hier wordt baanbrekend onderzoek naar gedaan.
31 Opbouw presentatie Introductie Aardbevingen - Groningen Effect van/in de ondergrond Invloed op constructies Vragen
32 Invloed op constructies Huizen Dijken Infrastructuur Industrie
33 Voorbeeld schudtafel test De grootste test voor aardbevingen ter wereld
34 Onderzoeken naar gedrag metselwerk (TUDelft / EUCentre / Arup ea)
35 Hoe wordt dat aangepakt - risicomanagement Huizen: risicoprioritering door NCG obv individueel risico
36 Gebouwen, invloed fundering op responsie gebouw - Berekeningen met interactie tussen grond, fundering en het gebouw
37 Risicogestuurde aanpak industrie Bron Handreiking industrie
38 Voorbeeld Resultaat Risico analyse Bron F. Besseling 2015
39 Foutenboom Bron M. Peters 2016
40 Uitvoeren berekeningen Trilbelasting Tijdelijke grondverplaatsing Permanente grondverplaatsing Bron M. Hermens 2016
41 Toetsing waterkeringen Zeedijken Eemshaven Delfzijl Regionale keringen Eemskanaal
42 Seismisch ontwerp waterkeringen Semi-probabilistisch raamwerk Probabilistic Seismic Hazard Analysis Verwekingsanalyse Analyse stabiliteit (/ kruindaling) Maatregel stabiliteit: dubbele dijk Kruindaling Aanpak moet aansluiten bij NL veiligheidsfilosofie voor dijken!
43 Infrastructuur hoogspanning en ringweg 30 november 2016
44 Handreikingen en richtlijnen NPR Industrie handreiking Dijkenprotocol Infrastructuur: ROK addendum aardbevingen
45 Op weg naar normering (Eurocode 8)
46 Beslissen versterkingen onder onzekerheid De belasting is de laatste twee jaar sterk veranderd. Dit is voor ontwerpers en eigenaren moeilijk te hanteren. De verschillen tussen de voorspelde belasting tussen KNMI en NAM nemen wel af. De onzekerheid in verweking zorgt voor grote verschillen in aanpak tussen verschillende beoordelaars. Verweking kan een ontwerp of toetsing maken of breken. Van erg conservatief tot struisvogeltactiek. Maatregelen zijn zeer kostbaar, dus standaard methoden zijn onvoldoende, het onderste moet uit de kan. Verschillende eigenaren kampen met hetzelfde probleem, maar er wordt nog relatief weinig samen opgepakt (muv industrie). Richtlijnen beschikbaar, continu in ontwikkeling.
47 Samenvatting Er wordt een kennisachterstand ingelopen, momenteel lopen we in de wereld zelfs op onderdelen voorop. Onzekerheden zijn nog steeds groot, vooral vanwege verschillen tussen Groningse en wereldwijde kenmerken van de huizen en de bevingen. No regret maatregelen bepalen, gelaagde aanpak. Mogelijk dat op termijn alsnog meer (of minder) maatregelen nodig zijn. Er zijn vooral veel en diverse maatregelen, afweging hiervan is complex en uitvoering kostbaar.
48 CIrcle workshop cascade effecten op kritieke infrastructie (overstroming, aardbeving) Kennis delen Samen meer weten Collaborative Modelling Vandaag om: (S105) (S205) VOL vide (stadhuis)
49 Opbouw presentatie Introductie Aardbevingen - Groningen Effect van/in de ondergrond Invloed op constructies Vragen
AARDBEVINGSBELASTINGEN: Gevolgen voor de constructeur
AARDBEVINGSBELASTINGEN: Gevolgen voor de constructeur Matthijs de Hertog Arup 1 Introductie 16 Augustus 2012: Aardbeving bij Huizinge (Magnitude 3,6) Zwaarste aardbeving tot dat moment, dichtbij aangehouden
Nadere informatieAardbevingen en gaswinning. Bernard Dost KNMI
Aardbevingen en gaswinning Bernard Dost KNMI Aardbevingen in Nederland (1300-2013) Natuurlijke aardbevingen Rood: 1980-2013 Roze: 1904-1980 Licht roze: 1986
Nadere informatieIr. A.M. de Roo MBA RO Hoofd Adviesgroep Constructies ARCADIS Nederland BV
Ir. A.M. de Roo MBA RO Hoofd Adviesgroep Constructies ARCADIS Nederland BV 1 1 Introductie Aardbevingen 2 Kaders en normen 3 Aanpak Bouwkundig Versterken 4 Noodzaak van een efficiënt ontwerp 5 Belangrijke
Nadere informatieSeismisch risico Groningenveld Beoordeling rapportages & advies
Seismisch risico Groningenveld Beoordeling rapportages & advies Staatstoezicht op de Mijnen Samenvatting December 2015 Samenvatting Dit rapport gaat over de seismische dreiging en het seismisch risico
Nadere informatieGasvondst Slochteren-1 (1959) De Wereldreis van Nederland 550 miljoen jaar geleden - nu. Bron: SPB Atlas, 2011 Bron: Berendsen 2004 6!
Bevingen in Hoe zit dat nu? Gasvondst Slochteren-1 (1959) NL Gas Productie Slochteren Rien Herber Infoversum, 22 november Source: EBN 2010 Rotliegend Zandsteen Reservoir De Wereldreis van Nederland 550
Nadere informatiePresentatie onderzoek TU Delft en vervolgstappen
Presentatie onderzoek TU Delft en vervolgstappen Hans Alders Nationaal Coördinator Groningen 10 september 2016 Programma: WELKOM Welkom en introductie door Hans Alders, Nationaal Coördinator Groningen
Nadere informatieNationale Staalbouwdag 2015
ABT Wassenaar? Nationale Staalbouwdag 2015 Wassenaar Haren Inleiding aardbevingsproblema6ek in Groningen ABT Del$ ABT Velp Ir. Rudi Roijakkers, RO Senior adviseur ABT Wassenaar Seismisch Advies ABT Antwerpen
Nadere informatieHandreiking voor het uitvoeren van studies naar het effect van aardbevingen voor bedrijven in de industriegebieden Delfzijl en Eemshaven
Handreiking voor het uitvoeren van studies naar het effect van aardbevingen voor bedrijven in de industriegebieden Delfzijl en Eemshaven Wijzigingsblad nr. 1 bij versie 4 Versie Datum Auteur Paraaf Review
Nadere informatieWat gebeurt er met het Flexibele Geofoon Netwerk? Stand van zake 1 maart 2017
Wat gebeurt er met het Flexibele Geofoon Netwerk? Stand van zake 1 maart 2017 Nederlandse Aardolie Maatschappij BV Datum Februari 2017 Editors Jan van Elk & Dirk Doornhof Introductie Door de Firma Rossingh
Nadere informatieARUP studie Groningen 2013
ARUP studie Groningen 2013 Strategie voor structurele versteviging van gebouwen Nederlandse samenvatting Issue 17 januari 2014 Nederlandse samenvatting 1 Inleiding Dit rapport omvat een samenvatting van
Nadere informatieOver figuur 14 zegt de NAM dat er nog veel onzekerheid bestaat tussen de verschillende berekeningsmodellen voor de compactie en dat dit een
Seismische dreiging In het recente advies van de SodM(bijlage 1) is geconcludeerd dat de seismische dreiging (de mate waarin de grond beweegt als gevolg van een beving) naar beneden is bijgesteld vanwege
Nadere informatieSBR Trillingsrichtlijn Visiebijeenkomst Actualisatie
SBR Trillingsrichtlijn Visiebijeenkomst Actualisatie 20 november 2012 Introductie Ton Vrouwenvelder TNO Bouw 2 Kernvragen: Wanneer kan het kwaad voor de constructie? Wanneer is het hinder voor personen
Nadere informatieStaatstoezicht op de Mijnen T.a.v. de heer H. van der Meyden Postbus AA DEN HAAG 2490AA Geachte heer van der Meyden,
Retouradres: Postbus 80015, 3508 TA Utrecht Staatstoezicht op de Mijnen T.a.v. de heer H. van der Meyden Postbus 24037 2490 AA DEN HAAG 2490AA24037 Princetonlaan 6 3584 CB Utrecht Postbus 80015 3508 TA
Nadere informatieStaatstoezicht op de Mijnen. Veilige. gaswinning. in Groningen. Staatstoezicht op de Mijnen. Avondseminar KIVI Delft 3 maart 2014
Staatstoezicht op de Mijnen Veilige gaswinning in Groningen Staatstoezicht op de Mijnen Avondseminar KIVI Delft 3 maart 2014 1 Staatstoezicht op de Mijnen Waar gaat het over? 1.Intro Staatstoezicht op
Nadere informatieWelkom Adriaan Hoogendoorn, burgemeester Midden-Groningen. Ontwikkelingen en uitgangspunten Nieuwe Aanpak Versterking Herman Sietsma, waarnemend NCG
Welkom Programma Welkom Adriaan Hoogendoorn, burgemeester Midden-Groningen Ontwikkelingen en uitgangspunten Nieuwe Aanpak Versterking Herman Sietsma, waarnemend NCG Vervolgtraject Siddeburen Steendam/Tjuchem
Nadere informatieHandreiking Fase 1. voor het uitvoeren van studies naar het effect van aardbevingen voor bedrijven in de industriegebieden in Groningen
Handreiking Fase 1 voor het uitvoeren van studies naar het effect van aardbevingen voor bedrijven in de industriegebieden in Groningen Handreiking Fase 1 voor het uitvoeren van studies naar het effect
Nadere informatieInhoud. Problematiek. Arcadis á Trillingen. á Problematiek. Arcadis Totaalpakket:
NPR 9998:2015 Ervaringen met het toetsen van bestaande funderingen op geïnduceerde aardbevingsbelasting Inhoud Problematiek Project bouwkundig versterken Arcadis Inspectie funderingen NPR 9998:2015 beoordelen
Nadere informatieGroningen bevingen. KIVI, 3 maart 2014
Groningen bevingen KIVI, 3 maart 2014 Aanleiding Huizinge beving 2012: zwaarste beving tot nu toe M= 3.6 Leidt tot onderzoek Staatstoezicht op de Mijnen (TNO, KNMI en NAM) 2 Aanleiding Advies Staatstoezicht
Nadere informatieVan Schoonebeek tot schaliegas. Jan Dirk Jansen Leidse Winterlezing Naturalis, 13 december 2015
Van Schoonebeek tot schaliegas Jan Dirk Jansen Leidse Winterlezing Naturalis, 13 december 2015 Aardbevingen in Groningen Van Schoonebeek tot schaliegas Jan Dirk Jansen Leidse Winterlezing Naturalis, 13
Nadere informatieHierbij bieden wij u het rapport Recent developments on the Groningen field in 2015 aan (rapportnummer TNO-2015 R10755, dd. 28 mei 2015).
Retouradres: Postbus 80015, 3508 TA Utrecht Ministerie van Economische Zaken Directie Energiemarkt T.a.v. de heer P. Jongerius Postbus 20401 2500 EC DEN HAAG 2500EC Princetonlaan 6 3584 CB Utrecht Postbus
Nadere informatieEerste deel van aanvullend advies over veiligheidsrisico s van infrastructuur en cumulatie-effecten van geïnduceerde aardbevingen
Eerste deel van aanvullend advies over veiligheidsrisico s van infrastructuur en cumulatie-effecten van geïnduceerde aardbevingen d.d. 16 oktober 2018 1. Inleiding In het voorjaar van 2018 heeft de minister
Nadere informatieMinisterie van Economische Zaken Directie Energiemarkt T.a.v. de heer P. Jongerius Postbus EC DEN HAAG 2500EC. Geachte heer Jongerius,
Retouradres: Postbus 80015, 3508 TA Utrecht Ministerie van Economische Zaken Directie Energiemarkt T.a.v. de heer P. Jongerius Postbus 20101 2500 EC DEN HAAG 2500EC Princetonlaan 6 3584 CB Utrecht Postbus
Nadere informatieAardbevingen en gebouwen
Aardbevingen en gebouwen Matthijs de Hertog Introductie Inhoud presentatie Introductie Wat is een aardbeving? Karakteristieken van aardbevingsbelastingen Rekenmethoden Aardbevingsbestendig bouwen 1 Introductie
Nadere informatieEffect van aardbevingen op leidingen de robuustheid van HDD. Paul Hölscher, Deltares i.s.m. Henk Kruse
Effect van aardbevingen op leidingen de robuustheid van HDD Paul Hölscher, Deltares i.s.m. Henk Kruse Onderwerpen 1. Verwachten we schade door geïnduceerde aardbevingen? 2. Wat speelt een rol? 3. Hoe berekenen
Nadere informatieWinningsplan Groningen 2013: advies Staatstoezicht op de Mijnen
Staatstoezicht op de Mijnen Winningsplan Groningen 2013: advies Staatstoezicht op de Mijnen KNAW-MINISYMPOSIUM AARDGASWINNING EN AARDBEVINGEN IN GRONINGEN Amsterdam 27 maart 2014 1 Waar gaat het over?
Nadere informatie14/04/2017. Aardbevingen: een basis 6e Creatieve Sessie Geokunststoffen toepassen bij aardbeving bestendig bouwen. Overzicht
Overzicht Aardbevingen: een basis 6e Creatieve Sessie Geokunststoffen toepassen bij aardbeving bestendig bouwen Siefko Slob De impact van aardbevingen Hoe ontstaan aardbevingen? Wat is een aardbeving?
Nadere informatieToelichting SodM op de analyse van dreiging en risico als gevolg van de gaswinning in Groningen (HRA2019)
Toelichting SodM op de analyse van dreiging en risico als gevolg van de gaswinning in Groningen (HRA2019) Groningen, 26 maart 2019 SodM 2018 1 Opzet presentatie 1. Dreiging- en risicoanalyse op basis van
Nadere informatieNAM UGS Norg. Presentatie 9 september UGS NORG BRON VAN ONZE ENERGIE
Presentatie 9 september UGS NORG 1 Mei 2015 Agenda 1. Schade aan panden in Steenbergen e.o. 2. Opslagplan Norg - reservoirdruk 3. Vragen 2 Mei 2015 Schade aan panden in Steenbergen 1/2 NAM onderzoekt de
Nadere informatieAan het Ministerie van Economische Zaken en Klimaatverandering t.a.v. ir. E. D. Wiebes
> Retouradres Postbus 201 3730 AE De Bilt Aan het Ministerie van Economische Zaken en Klimaatverandering t.a.v. ir. E. D. Wiebes cc. Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat t.a.v. drs. S. van Veldhoven
Nadere informatieGedetailleerde toets zettingsvloeiing t.b.v. verlengde 3e toetsing
Gedetailleerde toets zettingsvloeiing t.b.v. verlengde 3e toetsing Tweede kennisplatform Uitwisseling kennis en ervaringen in de verlengde 3e toetsing Inhoud Wat is een zettingsvloeiing Overzicht toetsing
Nadere informatieAanleiding en onderzoeken. Aardbevingen ondergrond. Verweking. Funderingen. Vragen
Funderingen in Eurocode 8 Dr. ir. Mandy Korff Opbouw presentatie Aanleiding en onderzoeken Aardbevingen ondergrond Verweking Funderingen Vragen 1 Aardbevingen consequenties NPR ontwikkeling 2013 / 2014
Nadere informatieOntwerp van aardbevingsbestendige dijken Hoe doe je dat? Bert de Wolff, Antea Group in samenwerking met waterschap Noorderzijlvest. 10 november
Ontwerp van aardbevingsbestendige dijken Hoe doe je dat? Bert de Wolff, Antea Group in samenwerking met waterschap Noorderzijlvest 10 november 2015 1 Inhoudsopgave Onderzoeksvragen rondom aardbevingen
Nadere informatieExpertise- Taxaties- Advisering
Pagina 1 van 5 2. AANLEIDING De gaswinning in Groningen heeft de Nederlandse staat en de Nederlandse samenleving veel gebracht. De omvang van de gasopbrengsten is groot. Het aardgas is één van de pijlers
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 33 529 Gaswinning Groningen-veld Nr. 2 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den
Nadere informatieVersterken van rijwoningen. Ir. Mark Spanenburg RC
Versterken van rijwoningen Ir. Mark Spanenburg RC Even kennismaken Ir. M.M.J. Spanenburg, seismisch adviseur BAM A&E Binnen BAM A&E kenniscentrum aardbevingen: - BAM Advies & Engineering - BAM Infraconsult
Nadere informatieVoorspellen Zet stap 1 van het stappenplan. 1. Waar gaat de tekst over volgens jou?
Deze les is een blokles. Je gebruikt alle stappen van het stappenplan lezen. Je voorspelt waar de tekst over gaat. Je beantwoordt vragen die gaan over: o moeilijke woorden/stukjes tekst o algemene dingen
Nadere informatieSeismisch hazard van geïnduceerde aardbevingen Integratie van deelstudies
TNO-rapportnummer NITG 04-244-B ISBN 90-369-2263-1 Seismisch hazard van geïnduceerde aardbevingen Integratie van deelstudies Datum 20 december 2004 Auteurs Wassing, B.B.T., TNO-NITG Van Eck, T., KNMI Van
Nadere informatieMEMO. Voorlopige ontwerpuitgangspunten voor nieuwbouw en verbouw onder aardbevingsbelasting ten gevolge van de gaswinning in het Groningenveld
MEMO Ten behoeve van de Minister van Economische Zaken Nederlands Normalisatie Instituut Voorlopige ontwerpuitgangspunten voor nieuwbouw en verbouw onder aardbevingsbelasting ten gevolge van de gaswinning
Nadere informatieWelkom 13 december 2018
Welkom 13 december 2018 Programma Welkom Rika Pot - burgemeester gemeente Oldambt Actuele ontwikkelingen Herman Sietsma - Wat betekent dit voor de dorpen Nieuwolda, Nieuw Scheemda en t Waar? Roelof Hupkes
Nadere informatieNoordoost Nederland 250 miljoen jaar geleden. Bevingen in Groningen. Hoe zit dat? Groningen Gasveld Top Reservoir. Groningen Gasveld Noord-Zuid Sectie
Bevingen in Hoe zit dat? Noordoost Nederland 250 miljoen jaar geleden Woestijn met duinen en zoutmeren Rien Herber Erfgoed in Beweging, 29 october 2015 Knight, Fryberger, Moscariello & Hern, 2003 Gasveld
Nadere informatievan naar Drie Protocollen
van Contra Expertise Aardbevingsschade naar Contra Expertise Mijnbouwschade in Drie Protocollen Hoe het begon: Na jaren van ontkenning en vele onderhandse uitkeringen aan grotere instanties kwam er een
Nadere informatieTechnische commissie l[jqjgpp (jg^ggjpg
03 l[jqjgpp (jg^ggjpg M cn > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag Ministerie van Economische Zaken Directie Energie en mgeving T.a.v. Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG Postadres Postbus 20401 2500 EK
Nadere informatieEffecten aardbevingen op kritische infrastructuur Groningen. Samenvatting resultaten onderzoek Deltares
Effecten aardbevingen op kritische infrastructuur Groningen Samenvatting resultaten onderzoek Deltares Effecten aardbevingen op kritische infrastructuur Groningen Samenvatting resultaten onderzoek Deltares
Nadere informatieSeismisch hazard van geïnduceerde aardbevingen Integratie van deelstudies
Earth, Environmental and Life Sciences Princetonlaan 6 3584 CB Utrecht Postbus 80015 3508 TA Utrecht www.tno.nl T +31 88 866 42 56 F +31 88 866 44 75 infodesk@tno.nl Seismisch hazard van geïnduceerde aardbevingen
Nadere informatieEffecten geïnduceerde aardbevingen op het Gasunienetwerk. Studie naar de robuustheid van het gasleidingennetwerk
Effecten geïnduceerde aardbevingen op het Gasunienetwerk in Groningen Studie naar de robuustheid van het gasleidingennetwerk Effecten geïnduceerde aardbevingen op het Gasunienetwerk in Groningen Studie
Nadere informatieHET MYSTERIE VAN ONDERGRONDSE ZAKEN
HET MYSTERIE VAN ONDERGRONDSE ZAKEN Wat is van groot belang om schade door bevingen of zettingen vergoed te krijgen? Naast een fatsoenlijk gedrag van NAM natuurlijk een goed meetsysteem. Blijft de vraag
Nadere informatieeen kilootje meer aandacht voor de veiligheid van de Groningers
Voormalig Inspecteur-generaal Jan de Jong: opmerkingen bij besluit Gaswinning Groningen van 18 december 2015 een kilootje meer aandacht voor de veiligheid van de Groningers Allereerst wat opmerkingen over
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag
Nadere informatieDe bouwkundige uitdaging in het noorden
De bouwkundige uitdaging in het noorden Eric Heerkens Project Manager Uitvoering Groningen Aardbevingen Bouwkundig Versterken BRON VAN ONZE ENERGIE Het Groningen gasveld Een van de grootste gasvelden ter
Nadere informatieBODEMDALING DOOR DIEPE EN ONDIEPE OORZAKEN
BODEMDALING DOOR DIEPE EN ONDIEPE OORZAKEN PETER VAN BERGEN NOORDELIJKE NETWERKDAG BODEM 18 MEI 2017 Tel.: 050 3164689 Postbus 610, 9700 AP Groningen www.commissiebodemdaling.nl Email: p.vanbergen@commissiebodemdaling.nl
Nadere informatieA L G E M E E N B E S T U U R
A L G E M E E N B E S T U U R Vergadering d.d.: 25 mei 2016 Agendapunt: 11 Betreft: Besluitvormend Programma: 1. Waterveiligheid Portefeuillehouder: Luitjens Route: MT-DB-AB Onderwerp Aanvullende kredietaanvraag
Nadere informatieEen informatieplatform voor Groningen? enkele gedachten. Peter Millenaar - Provincie Groningen Paul Padding - Geonovum
Een informatieplatform voor Groningen? enkele gedachten Peter Millenaar - Provincie Groningen Paul Padding - Geonovum Beter Benutten Hergebruik van geo-info stimuleren in domeinen waar geo-info nog niet
Nadere informatieRING ZUID GRONINGEN HAALBAAR DANKZIJ COMBINATIE HEREPOORT
dia 1 RING ZUID GRONINGEN HAALBAAR DANKZIJ COMBINATIE HEREPOORT Helperzoomtunnel Jan Pieter Schuitemaker Helperzomtunnel dia 3 Geologie Noordoost Nederland GEOLOGISCHE ONTWIKKELINGEN WAAR WE IN DE GEOTECHNIEK
Nadere informatieBijlage 1: Effecten aardbevingen op assets waterschap Noorderzijlvest
Bijlage 1: Effecten aardbevingen op assets waterschap Noorderzijlvest 0 Inleiding Sinds 1964 wordt er in Groningen geboord naar aardgas. Tot 2017 is er ca. 2048 miljard m3 gas gewonnen. De hoeveelheid
Nadere informatieDe ondergrond in Groningen Leven op een waterbed
1 De ondergrond in Groningen Leven op een waterbed Jaren geleden is er al voor gewaarschuwd dat Groningen niet geschikt is voor gaswinning, met name door de structuur van de ondiepe ondergrond. De ondergrond
Nadere informatieWinningsplannen Opeinde en Opeinde-Zuid/Middelburen
Winningsplannen Opeinde en Opeinde-Zuid/Middelburen Geografische ligging Winningsplannen Opeinde en Opeinde-Zuid/Middelburen Algemeen De winningsplannen zijn beide geactualiseerd om verschillende redenen:
Nadere informatieAddendum Waterinjectie Management Plan
Addendum Waterinjectie Management Plan Protocol seismische activiteit door waterinjectie kenmerk EP201502216336, d.d. 26 februari 2015 Seismische activiteit door waterinjectie Het productiewater dat vrijkomt
Nadere informatieWe boren (te?) diep op zoek naar aardwarmte
We boren (te?) diep op zoek naar aardwarmte De belangstelling voor de winning van aardwarmte groeit. Maar toezichthouder SodM ziet een jonge onervaren sector. Op sommige plekken is een verhoogd risico
Nadere informatieDeltares. Enabling Delta Life
Profiel Deltares Deltares is een kennisinstituut met hoogwaardige kennis over water, bodem en ondergrond. Deltares draagt wereldwijd bij aan een veilig, schoon en duurzaam leven in delta s, kust- en riviergebieden.
Nadere informatieIndirecte zettingsschade en bevingen/trillingen Auteur: Hilda Groeneveld
Indirecte zettingsschade en bevingen/trillingen Auteur: Hilda Groeneveld Spanning in gebouwen kan ontstaan door problemen die voortkomen uit de bovengrondse constructie, de fundatie, het materiaal waaruit
Nadere informatieSymposium Erfgoed in beweging
Symposium Erfgoed in beweging Themasessie 2: Constructieve aandacht voor monumenten ir. Jelle Pama Hanzehogeschool Professionals & Bedrijven EPI-Kenniscentrum 29-10-2015 Inhoud Aardbevingen en schade Wet-
Nadere informatieHerafweging verwerking productiewater Schoonebeek
Herafweging verwerking productiewater Schoonebeek Bevindingen op hoofdlijnen Evert Holleman 29 juni 2016 Proces en inspraak Bewonersavond Twente Onderzoeksopzet Commissie voor de m.e.r. Deltares 1 - Huidige
Nadere informatieGASWINNING EN AARDBEVINGEN IN HET GRONINGEN-GASVELD. Aardbevingsonderzoek
EN AARD IN HET GRONINGEN-GASVELD INHOUDSOPGAVE I INLEIDING STUDIE PROGRAMMA II DATA-VERGARING EN METEN III AARDBEVINGS- DREIGING IV AARDBEVINGS- RISICO V TRANSPARANTIE I INLEIDING STUDIEPROGRAMMA I INLEIDING
Nadere informatieMinisterie van Economische Zaken Directie Energiemarkt T.a.v. de heer P. Jongerius Postbus EK DEN HAAG 2500EK Geachte heer Jongerius,
Retouradres: Postbus 80015, 3508 TA Utrecht Ministerie van Economische Zaken Directie Energiemarkt T.a.v. de heer P. Jongerius Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG 2500EK20401 Energie Princetonlaan 6 3584 CB
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 33 529 Gaswinning Groningen-veld Nr. 1 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den
Nadere informatieRisicobeheersing ondergronds bouwen lessen van de NoordZuidlijn voor de Singelgracht. Dr. ir. Mandy Korff
Risicobeheersing ondergronds bouwen lessen van de NoordZuidlijn voor de Singelgracht Dr. ir. Mandy Korff Introductie Risico s en risicobeheersing bij ondergronds bouwen Lessen van de NoordZuidlijn voor
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 33 529 Gaswinning Nr. 613 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN Vastgesteld 28 mei 2019 De vaste commissie voor Economische Zaken en Klimaat heeft een
Nadere informatieGeachte mevrouw Franke,
Retouradres:, Aan de griffier van de vaste commissie voor Economische Zaken, Landbouw & Innovatie T.a.v. mevrouw drs. M.C.T.M. Franke Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG 2500EA Onderwerp Rondetafelgesprek inzake
Nadere informatieEffecten geïnduceerde aardbevingen op kritische infrastructuur Groningen
Effecten geïnduceerde aardbevingen op kritische infrastructuur Groningen Quick Scan naar de sterkte van de infrastructuur ir. M. Korff PhD dr. H.M.G. Kruse ir. T.P. Stoutjesdijk ir. J. Breedeveld dr. G.A.
Nadere informatieMeting en monitoring. Klaas Siderius en Ben van der Kwaak
Meting en monitoring Klaas Siderius en Ben van der Kwaak Inhoud Verschillende soorten seismische metingen en monitoring Aardbevingsmonitoring Ambient Vibrations Seismische sonderingen Dynamisch laboratoriumonderzoek
Nadere informatieAARDBEVINGEN IN NEDERLAND
AARDBEVINGEN IN NEDERLAND ONGEMAKKELIJK EN ONVERWACHT KNAG Onderwijsdag 11 nov 2016 Dr Bernd Andeweg Aardwetenschappen VU Amsterdam In nummer mei 2016 in 1. Presentatie staat (bijna) op www.falw.vu/~andb/knagdag
Nadere informatieAardbevingen Groningen Achtergrond en aanpak Inspectie & Engineering
Aardbevingen Groningen Achtergrond en aanpak Inspectie & Engineering Joep Tünnissen Hoofdconstructeur Bouwtechniek/Teamleider kennisontwikkeling, CVW Appingedam 1 Agenda Schadebeeld Groningen Tektonische
Nadere informatieSafety as a service. Structural Health Monitoring & Asset Management. De sleutel tot uw veiligheid
Safety as a service Structural Health Monitoring & Asset Management De sleutel tot uw veiligheid Meettechnieken Total Stations, Theodoliet optische-meting momentopnamen Versnellingsmeters Accelerometers
Nadere informatiePipingonderzoek WTI2017
Pipingonderzoek WTI2017 Ulrich Förster (Deltares) Peter Blommaart (RWS-VWL) Inhoud Inleiding programma WTI 2017 Doel van de toetsing Verschillende toetslagen Planning cluster toetsen piping Ulrich Förster
Nadere informatieVerslag. De inhoudelijk genoemde punten zijn hieronder beschreven.
Verslag Datum verslag Ons kenmerk 11200605-006-ZWS-0002 Project 11200605-006 Opgemaakt door Paul van Steeg Datum bespreking Aantal pagina's 2 Vergadering NKWK Waterkeren thema Reststerkte Aanwezig Deelnemers
Nadere informatieTilt metingen Inleiding willen ander vraagstuk dan waar wij de sensoren voor gebruiken dit aardbevingsonderzoek
Tilt metingen Welke toegevoegde waarde hebben tiltmetingen voor het duidelijk maken van de relatie tussen trillingen/bevingen en schade. Van belang voor o.a. het aardbevingsbestendig bouwen/herstellen.
Nadere informatieBOUWEN MET. vakblad over staal en staalconstructies
BOUWEN MET 12 15 248STAAL vakblad over staal en staalconstructies aardbevingsbestendig ontwerpen Bouwen met Staal 248 jaargang 48 december 2015 ISSN 0166-6363. Uitgever Marco Pauw. Redactie Paul van Deelen
Nadere informatieEffecten aardbevingen op hoogspanningsnet in Groningen
Effecten aardbevingen op hoogspanningsnet in Groningen Effecten aardbevingen op hoogspanningsnet in Groningen Hans Landwehr Jaap Bijnagte Raphael Steenbergen (TNO) 1208624-010 Deltares, 2014, B Deltares
Nadere informatieMemo Versterking 1467 gebouwen
Nationaal Coördinator Groningen Memo Versterking 1467 gebouwen Ronde 1 - Fase 1 Inleiding In april 2016 is onder regie van Nationaal Coördinator Groningen (NCG) gestart met het inspecteren en berekenen
Nadere informatieHerafweging verwerking productiewater Schoonebeek
Herafweging verwerking productiewater Schoonebeek Bevindingen op hoofdlijnen Evert Holleman 4 juli 2016 Zorgen uit de regio Overzicht zorgen op basis van de brief aan Kamp en inventarisatie aanvullende
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres
Nadere informatiescholingsprogramma Aardbevingen zorginstellingen Scholingsprogramma Aardbevingen & Zorg
Informatiefolder Informatiefolder scholingsprogramma Scholingsprogramma Aardbevingen & Zorg Aardbevingen Maatwerkprogramma voor en professionals in de zorg zorginstellingen Colofon Versie: definitief Auteur:
Nadere informatieStagewerkplan 2017 Respectis
Stagewerkplan 2017 Respectis Respectis heeft in 2017 meerdere stageplekken in de aanbieding zowel voor HBO dan wel WO ICT studenten alsook voor MBO studenten. ------------------------- Voorstel 1 stageopdracht
Nadere informatieZeespiegelstijging en oplossingen
Zeespiegelstijging en oplossingen Prof. dr. ir. S.N. (Bas) Jonkman, Waterbouwkunde Onderwerpen Effect zeespiegelstijging op overstromingsrisico s Maatregelen Ontwikkelingen hoogwaterbescherming in Nederland
Nadere informatieMinder gaswinning, versterkingspakket voor Groningen
Ministerie van Economische Zaken Minder gaswinning, versterkingspakket voor Groningen Uitleg over het besluit gaswinning Groningen Geachte bewoner, Vrijdag 17 en zaterdag 18 januari 2014 heb ik in Groningen
Nadere informatieFolkert Buiter 2 oktober 2015
1 Nuchter kijken naar feiten en trends van aardbevingen in Groningen. Een versneld stijgende lijn van het aantal en de kracht van aardbevingen in Groningen. Hoe je ook naar de feitelijke metingen van de
Nadere informatieOnderzoek naar aardbevingen en de relatie met activiteiten in de ondergrond
Onderzoek naar aardbevingen en de relatie met activiteiten in de ondergrond André Niemeijer Experimentele gesteentedeformatie /HPT Lab Faculteit Geowetenschappen Universiteit Utrecht Een aardbeving is
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 33 529 Gaswinning Groningen-veld Nr. 22 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den
Nadere informatieMaximale schade door geïnduceerde aardbevingen: inventarisatie van studies met toepassingen op Bergermeer
TNO-KNMI rapport Maximale schade door geïnduceerde aardbevingen: inventarisatie van studies met toepassingen op Bergermeer Datum: 3 mei 2011 Auteurs: Ir. W. van Kanten-Roos (TNO) Dr. B. Dost (KNMI) Prof.
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage. Datum 25 januari 2013 Betreft Gaswinning Groningen-veld
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag
Nadere informatieTrillingen in het Noorden: De oorzaak van bodemdaling en aardbevingen in Groningen
Leidse Winterlezing 11 November, 2018 Trillingen in het Noorden: De oorzaak van bodemdaling en aardbevingen in Groningen Prof. Chris Spiers Hoge Druk en Temperatuur Laboratorium (HPT Lab) Faculteit Geowetenschappen
Nadere informatieMinisterie van Economische Zaken. De Minister van Economische Zaken. Directie Energie en Omgeving. Postbus EK DEN HAAG
/ Ministerie van Economische Zaken > Retouradres Postbus 24037 2490 AA Den Haag De Minister van Economische Zaken Ministerie van Economische Zaken Directie Energie en Omgeving Postbus 20401 2500 EK DEN
Nadere informatie---------- Doorgestuurd bericht ---------- Van: Annemarie Heite <annemarie.heite@gmail.com>
---------- Doorgestuurd bericht ---------- Van: Annemarie Heite Datum: 22 oktober 2014 23:19 Onderwerp: Nam stelt pga norm naar beneden bij om het schadeherstelproces te kunnen
Nadere informatieInvloed van Groningse aardbevingen op woongenot
Invloed van Groningse aardbevingen op woongenot Welke invloed hebben de aardbevingen in Noord-Oost Groningen op het woongenot? Hoe schat men de kans in dat de eigen woonplaats getroffen kan worden? Onderzoek
Nadere informatieToelichting bij Interim Advies Nieuwbouw en verbouw
Toelichting bij Interim Advies Nieuwbouw en verbouw Loppersum 27 mei 2014 Interim Advies Nieuwbouwconstructies onder aardbevingsbelasting in NO-Nederland 1 Introductie Simon Wijte Werkzaam bij Adviesbureau
Nadere informatieConstructies in Waterkeringen
Constructies in Waterkeringen Arno Rozing 14 November 2013 Bijzondere waterkerende constructies in waterkeringen TREEM en ontwerprichtlijn corrosietoeslag Waarom? 2 Inhoud: Dijkversterking: Grondoplossingen
Nadere informatieTechnische commissie. Datum 25 APR 2017 Tcbb-advies winningsplan Pieterziji-Oost. Geachte Minister,
Postbus Technische commissie > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag Techrnsche commissie Aan de Minister van Economische Zaken Directie Energie en Omgeving Postadres T.a.v. V 20401 Postbus 20401
Nadere informatieProgramma Welkom Ontwikkelingen 2018 en versterkingsprogramma Ontwikkelen dorpsvisie Gelegenheid om vragen te stellen
Welkom Programma Welkom Adriaan Hoogendoorn, burgemeester Midden-Groningen Ontwikkelingen 2018 en versterkingsprogramma Lucy Goslinga, gebiedsmanager NCG Ontwikkelen dorpsvisie Anja Woortman, wethouder
Nadere informatieGebouwschade Loppersum
Gebouwschade Loppersum Drs. G. de Lange ir. N.G.C. van Oostrom Drs. S. Dortland Ir. H. Borsje (TNO) Ir. S.A.J. de Richemont (TNO) 1202097-000 Deltares, 2011 Titel Gebouwschade Loppersum Opdrachtgever
Nadere informatie