Met het inspiratiepakket officials wil de VSF de Vlaamse sportfederaties stimuleren en inspireren om meer concrete acties in functie van het officialbeleid te ondernemen. Het pakket is een bundeling van good practices die door federaties zijn ontwikkeld en zal steeds aangevuld worden met andere (nieuwe) initiatieven van de federaties. Belangrijk om te benadrukken, is dat dit pakket slechts een bundeling is van losse acties. De keuze om een bepaalde actie in de praktijk te brengen, moet steeds gekaderd worden in het officialbeleid van de federatie. In het pakket worden de good practices onderverdeeld in vijf thema s: Instroom van officials Behoud van officials Kwaliteit en opleiding van officials Respect voor officials Spelregelkennis van officials (en anderen) Er zijn 3 cruciale stappen om het pakket goed te gebruiken. 1. Duid een verantwoordelijke officials aan, deze persoon is hét aanspreekpunt binnen de federatie omtrent officials. 2. Breng de beginsituatie in kaart binnen je federatie, door middel van: - een database, zodat je de registratie van je officials correct kan opvolgen. - een 4-jaarlijkse tevredenheidsbevraging bij jouw officials, aangereikt door VSF. Op deze manier kan je het resultaat van je acties meten en evalueren. 3. Alle good practices werden door federaties naar voor gebracht tijdens één van de vijf sessies van het project. VSF kan je in contact brengen met deze federaties. Op deze webpagina kan je alvast enkele heel concreet uitgewerkte voorbeelden en documenten terugvinden van acties die in de volgende thema s aan bod komen. Met ander woorden, je hoeft dus het warm water niet (altijd) opnieuw uit te vinden.
Instroom van officials 1. In eerste instantie kan je gebruik maken van je netwerk. Spreek de mensen aan om official te worden. Je kan bijvoorbeeld aan elke official vragen om per seizoen 5 mensen aan te spreken. Contacteer ook ex-spelers, dit zijn potentiële ervaren officials. Verder kan je via persoonlijk contact mensen aansporen om eens mee te lopen. 2. Op vlak van beleid kan je een aantal belangrijke zaken doorvoeren: Duid een coördinator officials aan binnen de club, op die manier heb je een duidelijk aanspreekpunt voor kandidaat officials. Maak een wervingsplan op voor officials. Maak een loopbaantraject op voor officials. Werk met een niveausysteem in officials, waarbij je automatisch official van het laagste niveau bent na het volgen van een trainersopleiding of na het spelen in een bepaald competitieniveau. Zorg voor een drempelverlaging, maar bewaak de kwaliteit. Verplicht je leden om een scheidsrechtercursus te volgen om verder te kunnen doorstromen in de sport. Verplicht jeugdspelers om als official te fungeren bij de jeugdreeksen. 3. Om nieuwe officials te rekruteren kan je marketingacties lanceren en events organiseren. Denk hierbij aan volgende mogelijkheden: Opmaken van een promotiefilm Rekruteringscampagne via direct e-mails, affiches, flyers, tijdschriften, Zorg er ook voor dat geïnteresseerden gemakkelijk kunnen toehappen. Dit kan door bijvoorbeeld een grote knop word official, klik hier als banner op je website te plaatsen. Organiseer rekruteringscampagnes in (hoge)scholen en universiteiten. Organiseer een talentdag, startdag, startweekend, Organiseer een promotioneel event voor de officials (bijvoorbeeld Dag/Week van de Official ). 4. Tot slot kan er een financiële stimulans (voor de official zelf en voor de clubs om de officials aan te leveren) aangeboden worden. Echter, denk vooral goed na over niet financiële beloningen en erkenning, deze zijn belangrijk voor de motivatie.
Behoud van officials 1. Een eerste stap om officials in je federatie te houden, is het vergaren van kennis. Zo kan je aan de hand van volgende statistische gegevens het landschap van de officials voor jouw federatie in kaart brengen en hier conclusies uit trekken: aantal officials, leeftijd dienstdoende officials, jaren dienst van dienstdoende officials, na hoeveel jaar uitstroom, aspecten waar men (on)tevreden over is, 2. De beloningspolitiek voor officials hoeft zeker niet altijd om geld te draaien. Zo kunnen er tal van soft-incentives aangeboden worden die volgens bevraging bij officials belangrijker worden ervaren zoals: lunch aanbieden, kledijpakketten uitdelen, korting geven bij federatiemagazines, dag van de official organiseren, gadgets uitdelen, een verjaardagsmailtje sturen en de clubs vragen steeds een warme ontvangst aan te bieden. 3. Nogmaals, leg de nadruk op de intrinsieke motivatie (zelf willen, kunnen, ambities). Officials gedreven door extrinsieke motivatie vallen bovendien sneller af. 4. Differentieer tussen categorieën van officials, bijvoorbeeld: Beginners Jongeren Ouderen Op basis van de doelstellingen en verwachtingen per categorie kan je een specifieke aanpak en begeleiding aanbieden. 5. Door middel van een (tevredenheids)bevraging kan je problemen detecteren. Je kan echter ook exit-bevraging doen. Dat zijn bevragingen bij officials die gestopt zijn. Vraag door om de echte reden van drop-out te achterhalen, waarop je in de toekomst kan anticiperen. 6. Een meldpunt of contactpersoon voor officials na een incident kan er voor zorgen dat officials sneller over hun problemen praten en zich veiliger voelen. Dit meldpunt moet voor mentale en juridische bijstand en ondersteuning zorgen na incidenten.
Kwaliteit en opleiding van officials 1. De eerste stap is het aanstellen van éénof meerdere officialcoaches/mentoren die de officials opvolgen en evalueren. Deze persoon stuurt bij indien nodig. Positieve en activerende feedback is hierbij van groot belang. 2. Organiseer (enkele keren per jaar) een trainingsdag voor (actieve) officials, waar gewerkt wordt op belangrijke prestatiebepalende factoren zoals fysieke vaardigheden, perceptueelcognitieve vaardigheden,... 3. Beperk het aanbod van training/bijscholing niet enkel tot fysieke zaken of spelregelkennis. Denk ook aan het mentale aspect, bijvoorbeeld via een training in mentale weerbaarheid. 4. Integreer videoanalyses om situaties beter in te schatten. Veel officials volgen hun opleiding via theoretische cursussen. Dikwijls ontbreekt het echter aan praktische voorbeelden en wedstrijdanalyse. Aan de hand van videoanalyses of real life wedstrijdsituaties kan je de opleiding een pak interessanter en duidelijker maken. 5. Breng de ervaring van de oudere official over naar de beginnende official. Dit kan bijvoorbeeld door een ervaren official aan te duiden die een evaluatie uitvoert van een beginnende official, via een persoonlijke aanpak en met feedback. Maak dus een formulier op waarmee de officials geëvalueerd worden, in bijlage vind je een voorbeeld van de Vlaamse Basketballiga. 6. Organiseer een praktijkgerichte test/examen, met nadruk op de interpretatie en op de toepassing van het reglement eerder dan op loutere kennis van het reglement. 7. Het is belangrijk dat elke federatie een opleidingsstructuur uitbouwt voor de official-opleiding. Zo breng je het opstapniveau in kaart, de soorten officials en eventueel een versneld traject voor talenten.
Respect voor officials 1. Organiseer een imagocampagne. Bied elke club posters, bierviltjes en spandoeken aan ter promotie van een positief imago in de sportwereld en respect voor de official. 2. Denk aan een concrete waardering/bedanking van je officials. Dit kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld via een geschenk na een wedstrijd, een bedankingskaartje, een huldiging van jubilea, 3. Duid bij de clubs een officialcoördinator aan die de arbitrage beheert op de club zelf. Deze persoon staat in voor de ontvangst van de aangeduide officials en probeert een positief klimaat te creëren. Deze functie kan ook uitgevoerd worden door een supporter. 4. Leg een vaste wedstrijdprocedure op, met name laat sporters elkaar en de official (of zelfs supporters) respectvol groeten voor de wedstrijd en/of na de wedstrijd. 5. Start met fair-play opvoeding bij jongeren. Door jongeren bijvoorbeeld zelf te laten fungeren als clubofficial leren ze omgaan met kritiek en wordt er aan zelfreflectie gedaan. Er kan bijvoorbeeld iedere week een armband toegekend worden aan de fairste sporter. 6. Bundel verschillende respectacties in een Week van de Official. Hierdoor krijg je een groter bereik dan individuele acties. 7. Last but not least, het volstaat als sportfederatie niet om activiteiten met als doel respect voor de official te ondernemen voor één bepaalde doelgroep. Er is een aanpak nodig waarbij uiteindelijk alle doelgroepen dienen bereikt te worden. Respect voor en door iedereen is het streefdoel!
Spelregelkennis van officials (en anderen) 1. Maak de opleidingsinhouden in de trainerscursussen omtrent spelregels steeds zo aantrekkelijk mogelijk door toe te spitsen op het toepassen ervan in wedstrijdsituaties. Zit je zelf in de denkcel en vind je dat het deel over de spelregels beter (wervender, duidelijker, aangenamer) kan aangepakt worden, agendeer dit punt en doe een constructief voorstel van hoe het beter kan (op basis van wat je in de sessie spelregelkennis opgestoken hebt). Zit je zelf niet in een denkcel, informeer je collega die er wel in zit of spreek met de DSKO. 2. Bied aan je (kandidaat) officials een reglement in verkorte vorm aan. Dit kan je doen via een filmpje, een samenvatting, een quiz,... 3. Organiseer op regelmatige basis een examen/test om de kennis van de spelregels te verhogen en up to date te houden. Deze vorm van opleiding wordt door verschillende federaties toegepast en zorgt ervoor dat de officials zich blijven bijscholen.