FACTSHEET Nederland Handelsstroom verse groenten en fruit Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com 60% HANDELSSTROOM GROENTEN/FRUIT KOMT UIT BUITENLAND Bijna 10% internationaal verhandelde verse groenten en fruit via Nederland In totaal komt er jaarlijks 8 miljoen ton verse groenten fruit in Nederland binnen en gaat er 11 miljoen ton het land uit. Van de verse groenten en fruit die Nederland binnenkomt is nog geen 20% bestemd voor de binnenlandse markt. De overige ruim 80% wordt weer verder getransporteerd naar andere landen. Bij de uitgaande stroom is rond de 40% in Nederland geteeld product en 60% betreft buitenlands product. De verse groenten en fruit die door/via Nederland weer naar andere landen gaat heeft een omvang van ca. 7 miljoen ton. Dit is meer dan de ruim 4 miljoen ton Nederlands product die in het buitenland wordt afgezet. Gewone import/export, wederuitvoer, quasi doorvoer en echte doorvoer Naast de import van verse groenten en fruit voor de Nederlandse markt en de export van in Nederland geteelde groenten en fruit is er een grote stroom die het land in komt om vervolgens weer naar het buitenland te worden vervoerd. Die stroom die Nederland binnenkomt en weer naar het buitenland gaat is te onderscheiden in 3 onderdelen. Dat is allereerst de zgn. wederuitvoer. Dit zijn producten die in Nederland worden ingeklaard en (tijdelijk) eigendom worden van een Nederlandse onderneming en vervolgens weer worden ge-(re)exporteerd. Deze stroom is ca. 3,7 miljoen groot. Verder gaat er een grote stroom product via Nederland verder die eigendom is/blijft van een buitenlandse onderneming. Voor een deel hiervan worden wel administratieve handelingen verricht en voor het andere (grotere) deel komt de douane er niet aan pas. De stroom waarbij wel douaneformaliteiten plaatsvinden wordt de zgn. quasi doorvoer genoemd. Deze stoom is ongeveer 0,9 miljoen ton groot. De stroom die dan nog overblijft is de echte transport doorvoer. Bij de doorvoer, zowel de quasi als de echte, kunnen wel Nederlandse transportbedrijven betrokken zijn maar het product is/blijft eigendom van een buitenlandse onderneming. Cijfers over de echte doorvoer worden niet systematisch verzameld maar volgens het CBS gaat het om substantiële hoeveelheden. Het CBS heeft een schatting gemaakt voor landbouwproducten Nederland: Inkomende handelsstroom vers fruit Transport doorvoer 30% Invoer voor binn. markt 16% Quasi doorvoer 13% Wederuitvoer 41% 1
Nederland: Uitgaande handelsstroom vers fruit Transport doorvoer 33% Uitvoer Ned. Product 8% Quasi doorvoer 14% Wederuitvoer 45% waarbij bij doorvoer de verhouding quasi en echte uitkomt op 1:4. De quasi doorvoer is bij verse groenten vrijwel nihil en bij vers fruit gaat het om 0,9 miljoen ton. Met voorzichtige schatting zou de echte doorvoer voor vers fruit neerkomen op hoeveelheid van 2,0 miljoen ton. Bij vers fruit minder dan 10% uitgaande handel Nederlands product; bij verse groenten 80% Er is een groot verschil in de handelsstroom tussen verse groenten en vers fruit. Bij verse groenten is het belang van buitenlands product veel kleiner dan bij vers fruit. Van de totale uitgaande stroom verse groenten is 80% Nederlands product, bij vers fruit is dat nog geen 10%. Van de totale inkomende handelsstroom van verse groenten en fruit blijft nog geen 20% op de binnenlandse markt. Het verschil tussen groenten en fruit is hier niet zo groot. Bij al het inkomende verse fruit is zo n 15% bestemd voor de Nederlandse markt en bij verse groenten is dat iets meer, nl. een kwart. Op de Nederlandse markt van verse groenten domineert het Nederlands product met een aandeel van meer dan 90%. Bij het verse fruit is dat rond de 30%. Verschil tussen CBS en Eurostat De cijfers over de Nederlandse in- en export van verse groenten worden door het CBS samen gesteld. Die geeft deze cijfers weer door aan oa. Eurostat. Sinds 2016 zijn de Eurostat-cijfers over de internationale handel van Nederland incl. de (geschatte) im/export door kleinere bedrijven. Verder zijn de Eurostat cijfers incl. de quasi doorvoer terwijl in de CBS cijfers die handelsstroom niet is opgenomen. Quasi doorvoer telt wel mee bij de statistieken voor de internationale handel maar wordt niet opgenomen in de Nationale rekening. Dit jaar weer meer verse groenten en fruit geïmporteerd én geëxporteerd Uit Eurostat-cijfers is op te maken dat zowel de im- els de export van verse groenten die jaar weer verder is gestegen. In de periode januari-augustus is de import met 10% gegroeid en de export met 7%. Over het hele jaar gezien zal de export van verse groenten en fruit in 2018 naar schatting uitkomen op meer dan 9 miljoen ton. Hierbij is rekening gehouden met kleinere exporten in de laatste manden van het jaar van belangrijke producten als uien en peen. Van deze producten is door de droogte de oogst kleiner (uien: -44%!) dan vorig jaar. T/m augustus was de uien export nog wel 7% groter dan vorig jaar en de peen export was zelfs 35% groter. Opvallende groeier in de Nederlandse export is bananen. Dit product is inmiddels na uien en tomaten het derde export product. 2
Nederland: Import verse groenten en fruit Overige; 38% Uien; 4% Tomaten; 4% Meloenen; 4% Appelen; 5% Grapefruits; 4% Avocado's ; 5% Ananas; 5% Druiven; 6% Sinaasappelen; 9% Bananen; 16% Belang EU nog groter Dit jaar is het belang van EU landen in de Nederlandse export nog weer groter geweest dan vorig jaar. T/m augustus was het aandeel van EU landen in het totaal bijna 90%. Met een aandeel van ruim 30% is Duitsland veruit de belangrijkste afnemer. Bananen de grootste Van de Nederlandse import (incl. de quasi doorvoer) van verse groenten en fruit is bananen is inmiddels het belangrijkste product van Nederland. Over heel 2018 zal er meer dan een miljoen ton ingevoerd worden. Hiervan wordt overigens driekwart weer uitgevoerd. Sinaasappelen is met naar schatting bijna 600.000 ton over heel 2018 het tweede importproduct. Dit is iets meer dan in 2017. Dan volgen druiven (+3%), ananas (+16%), avocado s )+26%), grapefruits (+8%), appelen (+27%), meloenen (-2%), tomaten (+7%), uien (+15%), mango s (+5%) en mandarijnen (+16%). Meer uit Zuid Afrika Spanje is de belangrijkste leverancier maar groei zat er dit jaar niet in. Er kwamen dit jaar wel wat minder sinaasappelen uit Spanje maar van tomaten en mandarijnen is flink wat meer uit Spanje ingevoerd. Zuid Afrika is de tweede leverancier. De import uit dat land is dit jaar 10% groter geweest dan vorig jaar. Van het belangrijkste product sinaasappelen is wat minder ingevoerd maar daar stond een veel grotere import van druiven, grapefruits, citroenen en avocado s tegenover. Jan Kees Boon Fruit and Vegetable Facts www.fruitandvegetablefacts.com fruitvegfacts@gmail.com 3
Nederland: Inkomende handelsstroom verse groenten Transport doorvoer 7% Quasi doorvoer 2% Invoer voor binn. markt 24% Wederuitvoer 67% Nederland: Uitgaande handelsstroom verse groenten Transport doorvoer 2% Quasi doorvoer 1% Uitvoer Ned. Product 79% Wederuitvoer 18% 4
Nederland: Import verse groenten en fruit Overige; 38% Uien; 4% Tomaten; 4% Meloenen; 4% Appelen; 5% Grapefruits; 4% Avocado's ; 5% Ananas; 5% Druiven; 6% Sinaasappelen; 9% Bananen; 16% Nederland: Export verse groenten en fruit in 2018 Mango's; 2% Appelen; 3% Overige; 36% Avocado's ; 3% Ananas; 2% Sinaasapp; 3% Druiven; 3% Peren; 4% Uien; 13% Paprika's; 4% Komkommers; 4% Peen; 5% Bananen; 7% Tomaten; 11% 5
Nederland: Schatting handelsstromen verse groenten en fruit in 2017 in miljoen ton Bronnen: Groen Groen Totaal Fruit Totaal Fruit CBS, Eurostat, FVF ten ten Inkomend transport; totaal 8,0 1,4 6,7 wv Invoer; totaal 5,1 1,2 3,8 63% 91% 57% Inkomende doorvoer; totaal 3,0 0,1 2,9 37% 9% 43% Invoer; totaal,, 5,1 1,2 3,8 wv Invoer voor binnenlands gebruik 1,4 0,3 1,0 27% 27% 27% Invoer voor wederuitvoer 3,7 0,9 2,8 73% 73% 73% Inkomende doorvoer; totaal 3,0 0,1 2,9 wv Inkomende quasi-doorvoer 0,9 0,0 0,9 30% 21% 30% Inkomende transportdoorvoer 2,1 0,1 2,0 70% 79% 70% Uitgaand transport; totaal 11,1 5,0 6,1 wv Uitvoer; totaal 8,1 4,9 3,2 73% 97% 53% Uitgaande doorvoer; totaal 3,0 0,1 2,9 27% 3% 47% Uitvoer; totaal 8,1 4,9 3,2 wv Uitvoer van Nederlands product 4,4 4,0 0,5 55% 81% 15% Wederuitvoer 3,7 0,9 2,8 45% 19% 85% Uitgaande doorvoer; totaal 3,0 0,1 2,9 wv Uitgaande quasi-doorvoer 0,9 0,0 0,9 30% 21% 30% Uitgaande transportdoorvoer 2,1 0,1 2,0 70% 79% 70% Inkomend transport; totaal 8,0 1,4 6,7 wv. Wederuitvoer + doorvoer 6,7 1,0 5,6 83% 76% 84% voor binnenland 1,4 0,3 1,0 17% 24% 16% Uitgaand transport; totaal 11,1 5,0 6,1 wv Wederuitvoer + doorvoer 6,7 1,0 5,6 60% 21% 92% Binnenlands product 4,4 4,0 0,5 40% 79% 8% Productie 6,1 5,5 0,7 wv Export 4,4 4,0 0,5 72% 72% 72% Binnenland 1,7 1,5 0,2 28% 28% 28% Binnenland 5,8 4,3 1,5 wv Nederlands product 4,4 4,0 0,5 76% 92% 31% Import 1,4 0,3 1,0 24% 8% 69% 6
Import verse groenten en fruit in 2017 (in tonnen) Eurostat 1 CBS 2 Saldo 3 Totaal 5.946.267 5.065.253 881.014 Groenten 1.270.114 1.244.025 26.090 Fruit 4.676.153 3.821.228 854.925 Bananen 908.511 650.499 258.012 Druiven 380.806 296.121 84.685 Ananas 286.450 219.934 66.516 Sinaasappelen 585.172 519.040 66.133 Avocado's 267.197 207.166 60.031 Grapefruits 252.662 194.805 57.857 Appelen ex. Ind 252.415 201.529 50.886 Mango's 212.916 167.792 45.123 Peren, ex. Ind. 160.052 124.341 35.711 Limes 111.792 87.736 24.057 Citroenen 125.506 102.181 23.324 Meloenen 225.524 208.759 16.766 Mandarijnen 178.851 163.172 15.679 Pruimen 41.557 28.127 13.430 Exoten 66.414 56.847 9.567 Knoflook 34.412 25.279 9.133 Uien, ex. plant. 218.684 210.838 7.845 Kiwi 62.857 57.343 5.514 Watermeloenen 144.530 139.457 5.073 Cranberr./Blauwe bes 27.333 24.121 3.212 Peen 66.169 63.395 2.774 Bonen snij/sprezie 58.616 56.252 2.364 Nectarines 40.093 37.905 2.188 Overige 1.277.841 1.260.518 17.323 1) Eurostat: Incl. quasi doorvoer 2) CBS: excl. quasi doorvoer 3) Quasi doorvoer 7
Nederland: Import van verse groenten en fruit naar land Incl. wederuitvoer en quasi doorvoer, excl. transport doorvoer; In 1000 ton Bron: Eurostat 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 T 2017 2017 jan-aug 2018 jan-aug +/- in % Totaal 4.465 4.536 4.679 4.743 4.669 4.901 5.625 5.946 4.118 4.522 10% EU extra 2.485 2.570 2.731 2.950 2.902 3.146 3.464 3.655 2.579 2.905 13% EU landen 1.980 1.966 1.948 1.793 1.767 1.755 2.162 2.291 1.539 1.617 5% Spanje 1) 814 891 866 866 819 817 887 1.014 694 699 1% Zuid Afrika 513 472 504 578 526 571 587 625 432 479 11% België 460 436 435 363 352 382 497 518 339 374 10% Costa Rica 225 253 309 311 373 355 447 433 318 381 20% Duitsland 195 236 261 241 293 282 368 372 252 260 3% Brazilië 236 238 249 257 244 288 295 319 147 139-5% Peru 119 153 146 175 203 224 236 267 213 270 27% Chili 250 280 265 289 242 243 255 255 209 233 11% Panama 40 40 43 33 41 139 186 226 142 147 4% Egypte 79 74 97 113 114 126 178 199 192 199 4% Columbia 11 9 64 126 116 159 178 181 111 104-6% Marokko 105 104 99 89 121 140 145 165 127 143 12% Frankrijk 181 201 205 175 174 142 135 138 90 96 6% Ecuador 88 125 136 132 144 128 110 120 83 111 33% China 87 69 87 91 81 97 100 112 39 38-2% Italië 91 74 67 66 63 70 94 107 71 68-4% Mexico 43 40 61 75 54 76 86 92 48 47-3% Argentinië 198 220 161 169 107 93 117 84 75 85 12% Polen 51 47 45 38 32 29 68 82 45 60 33% Guatemala 3 4 8 9 14 21 41 66 43 46 5% India 30 15 25 35 39 26 56 66 66 59-9% Nieuw Zeeland 71 73 59 74 72 64 64 66 63 69 10% Israël 88 112 149 101 89 83 68 65 46 47 2% Turkije 41 37 38 42 55 54 58 56 32 41 27% Ver. Koninkrijk 64 64 48 46 40 34 47 50 32 45 41% Griekenland 84 30 26 27 29 27 41 33 20 25 28% Ver Staten 52 57 39 39 48 37 33 25 20 20-2% Uruguay 48 41 30 30 29 24 15 18 10 8-20% Overige 199 141 157 152 156 170 233 191 157 229 46% 2016 T: Trendbreuk; vanaf 2016 incl. import kleinere bedrijven Spanje 1): Import op basis van export Spanje naar Nederland (cijfers Nederland zijn onvolledig) 8
Nederland: Import van verse groenten en fruit naar product Incl. wederuitvoer en quasi doorvoer, excl. transport doorvoer; In 1000 ton Bron: 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 T 2017 2018 S Eurostat +/- in % Totaal 4.458 4.536 4.679 4.743 4.669 4.901 5.625 5.946 6.440 8% Groenten 1.056 1.231 1.251 1.181 1.127 1.023 1.260 1.319 1.401 6% Fruit 3.402 3.305 3.429 3.562 3.542 3.878 4.366 4.627 5.039 9% Bananen 222 297 357 418 452 677 803 909 1.046 15% Sinaasappelen 538 462 476 493 476 522 573 585 591 1% Druiven 355 328 350 359 351 353 353 381 392 3% Avocado's 106 105 120 144 169 187 247 267 335 26% Ananas 214 233 276 295 340 267 290 286 332 16% Appelen 319 307 305 328 268 236 246 252 321 27% Grapefruits 190 178 170 181 159 167 171 253 273 8% Uien, ex. plant. 142 170 141 135 134 132 218 219 251 15% Tomaten 183 207 207 197 179 184 222 221 235 7% Mango's 143 156 142 147 162 171 203 213 224 5% Meloenen 169 175 178 172 192 210 210 226 221-2% Mandarijnen 224 191 184 188 188 193 220 179 207 16% Watermeloenen 96 89 97 90 101 114 140 145 161 11% Peren 171 189 155 170 137 139 170 160 152-5% Citroenen 133 103 110 102 83 99 144 126 138 10% Limes 54 56 71 81 83 95 107 112 118 6% Komkommers 80 102 104 93 95 94 111 113 115 2% Paprika's 82 104 121 96 90 91 92 92 95 3% Peen 44 54 73 57 52 43 82 66 84 27% Ov vers fruit 33 35 43 37 47 51 60 66 71 7% Kiwi 77 82 77 72 49 62 63 63 66 6% Plantains 52 48 50 24 24 64 72 72 65-10% Bonen snij/sprezie 51 47 55 64 63 47 54 59 64 10% Sla, niet krop 42 74 57 59 56 47 51 55 55 1% Bloemkool/Brocc 34 46 43 40 38 34 33 50 49-2% Courgettes 23 31 40 48 41 39 40 45 44-2% Pruimen 41 44 47 47 36 41 45 42 43 5% Knoflook 28 35 38 30 29 34 44 34 34 0% Cranberr./Bl bes 4 6 7 8 14 18 19 27 34 26% Nectarines 42 32 30 27 29 35 33 40 32-19% Aardbeien 30 29 27 23 26 17 23 28 29 3% Perziken 33 21 23 23 20 20 21 32 26-18% Papaja s 7 8 8 8 10 13 12 12 9-28% Overige 495 492 498 489 477 407 454 518 524 1% 2016 T: Trendbreuk; vanaf 2016 incl. import van kleineren bedrijven 2018 R: Schatting FVF 9
Nederland: Export van verse groenten en fruit naar land Incl. wederuitvoer en quasi doorvoer, excl. transport doorvoer; In 1000 ton Bron: Eurostat 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 T 2017 2017 jan-aug 2018 jan-aug +/- in % Totaal 7.091 7.075 6.957 6.909 7.067 7.355 8.529 8.837 6.019 6.464 7% EU landen 5.973 6.024 5.814 5.801 5.891 6.103 7.302 7.466 5.251 5.725 9% EU extra 1.117 1.050 1.142 1.108 1.176 1.251 1.228 1.372 768 739-4% Duitsland 2.143 2.277 2.209 2.236 2.248 2.304 2.599 2.723 1.903 2.066 9% Ver. Kon 857 891 863 818 825 805 956 923 649 662 2% België 688 621 662 608 606 596 855 819 558 658 18% Frankrijk 432 408 437 471 415 419 507 504 349 399 14% Polen 317 265 227 249 304 347 420 461 344 378 10% Zweden 228 271 256 217 235 232 262 272 190 211 11% Italië 183 199 192 180 175 217 243 260 180 180 0% Tsjechië 198 197 146 158 157 173 222 225 157 164 5% Spanje 156 129 141 159 150 163 218 208 146 189 29% Senegal 134 147 135 162 149 157 175 208 86 39-55% Denemarken 152 166 162 154 168 156 175 174 125 129 3% Oostenrijk 82 77 78 73 81 105 155 155 109 108 0% Ierland 94 94 96 87 135 148 155 138 99 93-6% Noorwegen 102 107 115 120 129 129 140 138 97 95-2% Roemenië 55 49 40 50 56 63 99 118 90 104 16% Ivoorkust 67 68 64 80 69 97 72 111 48 51 7% Finland 103 117 99 84 85 90 106 103 72 85 18% Maleisië 37 45 65 53 52 71 69 85 43 37-16% Litouwen 59 63 49 57 71 67 59 77 60 44-27% Mauritanië 38 40 50 43 48 51 55 73 43 45 5% Guinea 35 37 50 46 47 53 55 73 49 47-3% Zwitserland 36 36 43 49 50 66 74 70 49 54 12% Rusland 327 209 156 171 236 57 52 52 43 40-7% Letland 25 35 29 29 34 52 47 51 39 36-7% Estland 21 18 17 19 20 21 28 43 29 27-7% Ver Staten 33 33 31 23 18 23 35 40 28 25-13% Hongarije 43 43 27 27 28 32 44 39 31 33 8% Slowakije 33 29 25 23 21 27 33 33 23 31 33% Wit Rusland 21 21 23 27 39 32 26 31 24 17-28% Mali 5 4 5 9 13 17 14 30 10 5-53% Kroatië 16 17 20 19 15 19 21 29 21 30 43% Griekenland 37 20 14 52 15 16 24 28 20 20 0% Brazilië 9 17 40 37 17 135 73 28 26 30 15% Overige 322 323 392 319 357 417 460 515 278 331 19% 2016 T: Trendbreuk; vanaf 2016 incl. export kleinere bedrijven 10
Nederland: Export van verse groenten en fruit naar product Incl. wederuitvoer en quasi doorvoer, excl. transport doorvoer; In 1000 ton Bron: 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016T 2017 2018S Eurostat +/- in % Totaal 7.091 7.075 6.957 6.909 7.067 7.355 8.529 8.837 9.133 3% Groenten 4.586 4.630 4.421 4.359 4.450 4.435 4.961 5.019 5.027 0% Fruit 2.504 2.445 2.536 2.551 2.617 2.920 3.569 3.818 4.106 8% Uien, ex. plant. 1.367 1.151 1.144 1.177 1.154 1.258 1.469 1.455 1.338-8% Tomaten 943 1.040 978 1.016 1.044 1.032 1.068 1.089 1.119 3% Bananen 136 173 217 316 317 466 540 684 778 14% Peen 405 368 404 368 337 423 451 429 499 16% Paprika's 411 449 425 383 388 384 388 420 421-2% Komkommers 394 405 408 408 436 377 405 426 417 0% Peren, ex. Ind. 343 346 329 266 310 318 375 371 377 2% Druiven, tafel 249 258 270 278 255 284 308 356 364 2% Sinaasappelen 238 192 223 206 210 233 283 350 334-4% Avocado's 76 83 105 120 128 152 210 244 300 8% Appelen ex. Ind 352 328 281 269 189 189 234 220 273 23% Ananas 175 184 214 204 256 247 334 251 270 24% Mango's 107 110 100 111 125 117 166 185 219 19% Meloenen 101 102 113 114 130 146 154 168 166-1% Grapefruits 141 122 123 130 131 130 144 155 161 15% Citroenen 93 81 88 84 69 83 139 118 136-7% Uien plant 135 169 83 87 127 55 83 98 116-8% Mandarijnen 101 86 72 64 67 83 118 115 107 19% Limes 40 40 54 54 55 64 80 94 102 8% Sluitkool 119 183 89 78 93 90 112 110 101 10% Watermeloenen 78 69 74 59 81 79 92 92 101 9% Knolselderij 51 84 57 57 63 54 85 77 84-5% Champignons 96 86 84 55 53 56 72 71 68 4% Overige 939 966 1.021 1.005 1.048 1.035 1.219 1.260 1.279 1% 2016 T: Trendbreuk; vanaf 2016 incl. export van kleiner bedrijven 2018 S: Schatting FVF 11