Over het vak Nederlands: van didactiek tot toetsing

Over het vak Nederlands: van didactiek tot toetsing Nascholing voor docenten Nederlands in het buitenland Leuven, 25-31 augustus 2013

Over het vak Nederlands 2 Programmaboekje 2013

In opdracht van de Nederlandse Taalunie en het Taaluniecentrum Nederlands als vreemde taal organiseert het Centrum voor Taal en Onderwijs (CTO) van de Katholieke Universiteit Leuven de cursus Over het vak Nederlands: van didactiek tot toetsing. Opdrachtgevers De Nederlandse Taalunie is een beleidsorganisatie waarin Nederland, Vlaanderen en Suriname samenwerken op het gebied van het Nederlands. De belangrijkste werkterreinen zijn: de Nederlandse taal zelf, het Nederlands in digitale toepassingen, onderwijs in en van het Nederlands, literatuur en leesbevordering, en de positie van het Nederlands in Europa en in de wereld. Zie ook www.taalunieversum.org Het Taaluniecentrum NVT organiseert deze zomercursus onder verantwoordelijkheid van de Nederlandse Taalunie. Bij het Taaluniecentrum NVT in Brussel kunnen docenten, leerkrachten en leerders van het Nederlands buiten Nederland en Vlaanderen terecht voor advies, informatie en scholing. Zie ook www.taaluniecentrum-nvt.org Uitvoerder Het Centrum voor Taal en Onderwijs (CTO) is hèt Vlaamse expertisecentrum voor taalonderwijs. Het biedt ondersteuning rond diverse aspecten van taalvaardigheidsonderwijs Nederlands. Het CTO is verbonden aan de Faculteit Letteren van de K.U.Leuven. Door de integratie van onderzoek, ontwikkeling van didactisch materiaal en coaching & nascholing staat het CTO met twee voeten in het Vlaamse onderzoeks- en onderwijsveld en heeft het internationale uitstraling in het domein Task Based Language Teaching (TBLT). Het CTO ( 1990) voert reeds gedurende meer dan 20 jaar projecten uit voor diverse opdrachtgevers en in samenwerking met belangrijke partners in het Vlaamse en internationale onderwijsveld. Zie ook www.cteno.be Programmaboekje 2013 3 Over het van Nederlands

Het Certificaat Nederlands als Vreemde Taal (CNaVT) is een project van de Nederlandse Taalunie dat wordt uitgevoerd door het Centrum voor Taal en Onderwijs en Fontys Lerarenopleiding Tilburg (Fontys Hogescholen). De belangrijkste doelstellingen zijn de examens van het CNaVT ontwikkelen, valideren, afnemen en certificeren; een toetsenbank opzetten en ondersteunen; docenten Nederlands als vreemde taal wereldwijd ondersteunen door materiaal aan te bieden, tips te geven en workshops te organiseren. Zie ook www.cnavt.org Over het vak Nederlands 4 Programmaboekje 2013

Hartelijk welkom Wilt u als docent NVT graag op de hoogte blijven van recente ontwikkelingen op het vlak van taaldidactiek en -toetsing? Houdt u ervan ervaringen uit te wisselen met collega-docenten? Dan is de cursus Over het vak Nederlands: van didactiek tot toetsing iets voor u! Gedurende vijf dagen staan we stil bij de trends en de nieuwe ontwikkelingen in het vreemdetalenonderwijs. Dit jaar staat de leerder centraal. We vertrekken vanuit een functioneel perspectief op taalleren dat tegemoet komt aan de behoeften van de leerders. Hoe kan je als leerkracht op maat werken? Welke werkvormen kan je hierbij hanteren om leerders ook zelfstandiger te leren werken? Hoe kan je de leerder ondersteunen? Hoe differentieer je in de klas? Hoe zet je hierbij multimedia en sociale media in?... Vanuit de verschillende visies op taalverwerving, gaan we in op de principes van functioneel en taakgericht taalvaardigheidsonderwijs. Naast didactiek komt ook taaltoetsing ruimschoots aan bod. Hier ligt de klemtoon op competentie-ontwikkelend evalueren. Hoe integreer je evaluatie in het onderwijsleerproces? Op welke manier breng je de capaciteiten van de leerder in kaart? Welke evaluatievormen kan je hanteren om een breed beeld te vormen van de leerder? Hoe kan je valide, betrouwbaar en efficiënt toetsen? Wat betekenen de verschillende niveaus uit het Europees Referentiekader? Vanuit de voor- en nadelen van diverse toetsmethodes, geven we u concrete tips om uw taaltoetsen nog beter te maken. U wordt tijdens de verschillende sessies actief aan het werk gezet. Sleutelbegrippen voor een effectieve taalverwerving zijn zelfontdekkend leren, vertrekkend vanuit voorkennis en interactie. Deze principes worden ook in de sessies toegepast. Door het inzetten van oefeningen en voorbeeldmaterialen wordt u aangezet om te reflecteren, zelf ideeën te formuleren en materiaal te ontwikkelen. U neemt ook deel aan een examinatorentraining waarbij u wordt voorbereid op de afname van de (mondelinge) examens van het Certificaat Nederlands als Vreemde Taal. Deze sessie zal zo opgezet worden dat de deelnemers later als trainer kunnen fungeren voor collega-docenten. Ook voor docenten die (nog) geen CNaVT-examens afnemen, is de workshop geschikt. Zij kunnen de opgedane kennis en vaardigheden toepassen bij de Programmaboekje 2013 5 Over het van Nederlands

afname van hun eigen NVT-examens en overdragen op collega-docenten. Tijdens de cursus zullen verschillende deskundigen op het gebied van taaldidactiek en toetsing als gastdocent optreden. In alle sessies staan uw inbreng en de uitwisseling van ervaringen met collega-docenten centraal. Het dagprogramma wordt aangevuld met een aantrekkelijk avondprogramma, dat wordt afgewisseld met vrije avonden. Leuven, een oude Bourgondische universiteitsstad, bevindt zich op een steenworp afstand van Brussel. Leuven heeft heel wat te bieden voor docenten NVT: geschiedenis, cultuur, architectuur, gastronomie en moderne wetenschap zijn er vermengd tot een aantrekkelijke cocktail. In dit boekje vindt u het volledige programma van de nascholing en informatie over de sprekers. Ik wens u inspirerende dagen. Lucia Luyten Over het vak Nederlands 6 Programmaboekje 2013

Programmaboekje 2013 7 Over het van Nederlands

Over de docent Kris Van den Branden is professor Linguïstiek aan de faculteit Letteren van de Katholieke Universiteit Leuven. Hij is eveneens directeur van het Centrum voor Taal en Onderwijs aan dezelfde universiteit. Dit centrum ondersteunt, in opdracht van tal van overheden, het taalvaardigheidsonderwijs Nederlands in Vlaanderen via een combinatie van wetenschappelijk onderzoek, materiaalontwikkeling en vorming aan onderwijsverstrekkers en begeleiders. Het onderzoeksdomein van Kris Van den Branden heeft te maken met interactie in tweedetaalverwerving, de implementatie van taakgericht taalvaardigheidsonderwijs, de verspreiding van onderwijsvernieuwing en de rol van de leraar in taalonderwijs. Hij heeft tal van artikels en boeken op zijn naam staan en is co-hoofdredacteur van het tijdschrift ITL (International Journal of Applied Linguistics). Hij is tevens een van de redacteuren, samen met Martin Bygate en John Norris, van een serie rond taakgericht taalvaardigheidsonderwijs die gepubliceerd wordt bij John Benjamins. Kris.Vandenbranden@arts.kuleuven.be Over het vak Nederlands 8 Programmaboekje 2013

Tweedetaalverwerving: de leerder centraal! Kris Van den Branden, Centrum voor Taal en Onderwijs, KU Leuven In hedendaagse visies op taalonderwijs staat de leerder centraal. Maar wat betekent dat precies? Betekent dat dat de leerder zelf moet kunnen beslissen (of mee beslissen) over de inhouden van de cursus? Over werkvormen? Betekent dat de leerbehoeften van de individuele leerder dicteren wat er in de klas gebeurt? En hoe kan je dat dan organisatorisch waarmaken? Of betekent dat dat de leerkracht vooral in de rol van begeleider (eerder dan leider) moet kruipen, en de leerder moet motiveren en interactief ondersteunen? En wat betekent dit in termen van differentiatie? Moet de leerkracht eindeloos differentiëren tot op het niveau van het individuele maatwerk? En ten slotte: wat heeft dit met evaluatie en assessment te maken? In mijn presentatie neem ik deze vragen op, en beantwoord ze vanuit twee bronnen: wat heeft wetenschappelijk onderzoek hierover te vertellen: Wat werkt in onderwijs? En wat zegt de praktijk? Zijn er al goede praktijken in het onderwijs te vinden? Programmaboekje 2013 9 Over het van Nederlands

Over de docent Kaatje Dalderop werkt sinds vijfentwintig jaar in het werkveld Nederlands als tweede taal. Eerst als docent, later als toetsontwikkelaar en de laatste jaren als zelfstandig ontwikkelaar en adviseur. In opdracht van de Nederlandse Taalunie werkte ze aan de ontwikkeling van de ERK-bank. Verder werkt Kaatje Dalderop momenteel aan een onderzoek onder laaggeletterden en aan de ontwikkeling van cursusmateriaal voor deze doelgroep. Ook maakt ze deel uit van de Commissie Staatsexamens NT2. kdalderop@planet.nl Over het vak Nederlands 10 Programmaboekje 2013

Het Europees Referentiekader (ERK) in uw lessen Kaatje Dalderop, zelfstandig onderwijsadviseur Taalvaardigheid ontwikkelt zich geleidelijk. Beginnende leerders van een vreemde taal hebben een nog beperkte taalvaardigheid. Mensen die al langer bezig zijn met het leren van de taal kunnen wat meer. Aanduidingen als beperkt en wat meer zijn echter niet erg duidelijk. Het Europees Referentiekader biedt houvast als we een niveau-aanduiding willen koppelen aan de vaardigheid van een leerder. Bovendien kan het ERK u helpen om teksten en taken te selecteren die aansluiten bij wat studenten kunnen. In deze workshop leert u de niveaus van het ERK goed kennen. U leert: ~ ~ Prestaties van taalleerders te beoordelen; ~ ~ Feedback te geven die past bij het niveau van de leerder; ~ ~ Teksten en taken te selecteren die passen bij de verschillende taalniveaus. We maken hierbij gebruik van de ERK-bank. Deze databank bevat een serie voorbeelden van taaltaken en taalprestaties op de verschillende niveaus van het Europees Referentiekader. U maakt kennis met de gebruiksmogelijkheden van de ERK-bank. Programmaboekje 2013 11 Over het van Nederlands

Over de docent Bart Deygers heeft ruime ervaring op het gebied van onderzoek naar en ontwikkeling van taaltoetsen. Hij werkt sinds 2009 bij het Certificaat Nederlands als Vreemde Taal (CTO, KU Leuven), coördineert het taalbeleid van de UGent en is voorzitter van de CEFR-groep ( Common European Framework of Reference for Languages ) binnen de Association of Language Testers in Europe (ALTE). Bart.Deygers@arts.kuleuven.be Over het vak Nederlands 12 Programmaboekje 2013

Toetsen volgens de noden van je studenten Bart Deygers, Centrum voor Taal en Onderwijs, KU Leuven In deze workshop krijg je essentiële tips om jouw taaltoetsen nog meer studentgericht te maken. Studentgerichte toetsen zijn immers meer dan een evaluatie-instrument; ze vormen een waardevol onderdeel van het leerproces. Deze workshop steunt op concrete voorbeelden van studentgerichte evaluatie. Uit die voorbeelden worden praktische toetstips gehaald en worden centrale toetsconcepten uitgelegd. Op het einde van de workshop ga je in groepjes aan de slag met een case en tussendoor heb je ruim de mogelijkheid om vragen te stellen of problemen aan te kaarten. Programmaboekje 2013 13 Over het van Nederlands

Over de docenten Carolien Frijns is wetenschappelijk medewerker bij het Centrum voor Taal en Onderwijs (CTO, KU Leuven). Binnen de sectie volwassenenonderwijs werkte ze o.a. mee aan nieuw lesmateriaal voor Ouders in (inter)actie en Maatwerkhoeken. Op 1 januari 2013 is ze met een promotieonderzoek naar NT2-verwerving bij jonge kinderen gestart. Daarnaast werkt ze mee aan onderzoeks- en onderwijsontwikkelingsprojecten gericht op het hoger onderwijs in Vlaanderen. Carolien.Frijns@arts.kuleuven.be Lies Houben was tot 2001 werkzaam bij basiseducatie Brusselleer, als lesgever en verantwoordelijke binnen het NT2-spoor. Sinds 2001 werkt ze op het CTO en voert ze verschillende opdrachten uit voor de sectie volwassenenonderwijs op vlak van onderzoek, vorming en materiaalontwikkeling. In 2007 was ze mee verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitwerking van een methodiek om behoeftegericht aanbod ook in de reguliere NT2- klas mogelijk te maken; een project in opdracht van de Nederlandse Taalunie. Het geheel resulteerde in het concept Maatwerkhoeken en de daarbij horende Doos op rollen. De uitwerking van dit concept werd opgenomen op de website van de taalunie en genomineerd voor de LES-trofee in 2012. Annelies.Houben@arts.kuleuven.be Over het vak Nederlands 14 Programmaboekje 2013

Voor elk wat wils? Maatwerkhoeken, een methodiek om meer op maat van studenten te werken. Carolien Frijns, Centrum voor Taal en Onderwijs, KU Leuven Lies Houben, Centrum voor Taal en Onderwijs, KU Leuven Welke behoeften leven er in de klas? Waarom willen uw studenten Nederlands leren? Is het mogelijk om beter in te spelen op die specifieke interesses en behoeften? Op welke manier draagt dit bij aan hun leerproces? En kan dat ook als er in de directe omgeving een andere taal dan het Nederlands wordt gesproken? In deze vorming stellen we Maatwerkhoeken voor, een methodiek om op de behoeften van uw studenten in te spelen. Maatwerkhoeken biedt activiteiten volgens een aantal rollen die studenten kunnen of willen opnemen, bijvoorbeeld student, vrijetijdsbesteder en consument. Ze werken via taken zelfstandig aan het Nederlands dat nodig is om te kunnen functioneren binnen die rol(len). We laten zien hoe deze werkvorm de docent in staat stelt om elke cursist meer op maat te ondersteunen en hoe u maatwerkhoeken organisatorisch kan inwerken in uw lessen. We stellen eveneens het lesmateriaal voor dat speciaal werd ontwikkeld voor het inzetten van Maatwerkhoeken in de NT2-klas in Vlaanderen: de Doos op Rollen. Deze aanpak werd uitgewerkt in het kader van het project Ambassadeurs voor Maatwerk van de Nederlandse Taalunie en werd in 2012 genomineerd voor de Les-trofee. Programmaboekje 2013 15 Over het van Nederlands

Over de docent Onno ter Haar (1966) studeerde Nederlandse taal- en letterkunde in Utrecht. Van 1999 tot 2002 was hij lector Nederlands aan de Universiteit van Boekarest en van 2004 tot 2007 doceerde hij aan de Universiteit van Minho in Portugal. Sinds 2010 is hij senior medewerker Nederlands voor anderstaligen bij Radboud in to Languages in Nijmegen waar hij onder andere betrokken is bij nascholing voor (aspirant-) docenten. o.terhaar@let.ru.nl Over het vak Nederlands 16 Programmaboekje 2013

Geïntegreerd werken aan de vijf deelvaardigheden Onno ter Haar, Radboud in to Languages, Nijmegen In veel leergangen worden de deelvaardigheden geïsoleerd aangeboden en geoefend. Bovendien zijn de opdrachten nogal eens te open en ontbreken een helder doel en een gefaseerde opbouw. Het gevolg hiervan kan zijn dat de cursisten moeilijk op gang komen en de opbrengst gering is. In deze workshop leert u taken en opdrachten uit leergangen grondig te analyseren, deze in betekenisvolle stappen te verdelen en af te stemmen op uw publiek, waarbij u uw cursisten tegelijkertijd actief met de verschillende vaardigheden laat oefenen. U zult zien dat uw cursisten actiever zijn en dat ze meer samenhang in de lessen zien. Verder leert u hoe u zelf motiverende taken kunt ontwerpen, waarmee u studenten geïntegreerd laat werken aan de deelvaardigheden. We kijken naar de eisen waaraan zulke taken moeten voldoen en zullen daarbij korte uitstapjes maken naar de theorie van breinleren en meervoudige intelligenties. Ook leert u om een logische opbouw in de taak aan te brengen. We gaan praktisch en actief aan de slag met concrete voorbeelden die u direct in uw eigen lessen kunt toepassen. Verder verkennen we de mogelijkheden om deze geïntegreerde aanpak te gebruiken voor literaire teksten en liedjes en verkennen we welke rol sociale media in deze aanpak kunnen vervullen. Programmaboekje 2013 17 Over het van Nederlands

Over de docent Jelske van der Hoek is wetenschappelijk medewerker bij het Certificaat Nederlands als Vreemde Taal (CNaVT) aan de KU Leuven. Zij houdt zich bezig met de ontwikkeling van examens, de toetsenbank en trainingen. Daarnaast geeft Jelske Nederlands aan Duitse studenten aan de Fontys Hogeschool in Venlo. Eerder al gaf ze NT2-lessen aan o.a. de universiteit van Wageningen en Nijmegen. Ze is ook twee jaar Nederlandse lector geweest aan Aarhus Universitet in Denemarken. Jelske.Vanderhoek@arts.kuleuven.be Over het vak Nederlands 18 Programmaboekje 2013

Examinatorentraining CNaVT Jelske van der Hoek, Centrum voor Taal en Onderwijs, KU Leuven Tijdens deze sessie bereiden we u voor op de afname van CNaVTexamens in al haar facetten. Van de visie van het Certificaat Nederlands als Vreemde Taal en de consequenties voor de examentaken tot het ondersteuningsaanbod en de eigenlijke afname van de examens. We pakken het concreet en praktisch aan en staan vooral stil bij de afname van mondelinge taken. We vertrekken van reële examengesprekken en bespreken do s en don ts. Daarbij is er ruimte voor uw eigen ervaringen met mondelinge examens, maar de workshop is ook geschikt voor docenten die geen CNaVT-examens afnemen. Zij kunnen de kennis en vaardigheden gebruiken wanneer ze hun eigen NVT-examens afnemen. Wie aan deze workshop deelneemt, krijgt toegang tot het gebruikte materiaal en beschikt over handvaten om collega s of assistenten in te lichten over de afnameprocedures van het CNaVT. De deelnemers ontvangen een deelnamecertificaat. De Nederlandse en Vlaamse film Wie een taal leert, vindt een schat aan informatie in films in die taal. Als je naar de dialogen luistert en tegelijkertijd meeleest met de ondertiteling, wordt je taalvaardigheid direct beter. Maar dat niet alleen, de kijker leert ook veel van de samenleving waarin de film speelt. Allerhande cultuurelementen komen immers naar voren. Tijdens dit avondprogramma zullen stukjes worden getoond van recentere Nederlandse films, zodat u die wellicht aan uw studenten kunt aanraden of kunt laten zien. Programmaboekje 2013 19 Over het van Nederlands

Over de docenten Lies Houben was tot 2001 werkzaam bij basiseducatie Brusselleer, als lesgever en verantwoordelijke binnen het NT2-spoor. Sinds 2001 werkt ze op het CTO en voert ze verschillende opdrachten uit voor de sectie volwassenenonderwijs op vlak van onderzoek, vorming en materiaalontwikkeling. In 2007 was ze mee verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitwerking van een methodiek om behoeftegericht aanbod ook in de reguliere NT2- klas mogelijk te maken; een project in opdracht van de Nederlandse Taalunie. Het geheel resulteerde in het concept Maatwerkhoeken en de daarbij horende Doos op rollen. De uitwerking van dit concept werd opgenomen op de website van de taalunie en genomineerd voor de LES-trofee in 2012. Annelies.Houben@arts.kuleuven.be Joke Drijkoningen werkt sinds 2001 op het Centrum voor Taal en Onderwijs. De projecten die zij uitvoert, situeren zich voornamelijk binnen het NT2- volwassenenonderwijs. Naast enkele onderzoeken, heeft zij heel wat lesen evaluatiematerialen ontwikkeld en NT2- lesgevers gecoacht. De thema s waar zij zich op toelegt, zijn geletterdheid, taalbeleid en behoeftegerichte en geïntegreerd trajecten. Daarnaast voert zij ook stagebeleiding uit binnen de opleiding Postgraduaat Didactiek Nederlands voor Anderstaligen. Jo.Drijkoningen@arts.kuleuven.be Over het vak Nederlands 20 Programmaboekje 2013

Taakgericht, een onmogelijke taak in de NVT-klas? Workshop materiaalontwikkeling taakgericht werken Lies Houben, Centrum voor Taal en Onderwijs, KU Leuven Joke Drijkoningen, Centrum voor Taal en Onderwijs, KU Leuven In deze workshop gaan we concreet en actief aan de slag met de inzichten rond didactiek en evaluatie die tijdens de nascholingsweek werden aangereikt. Aan de hand van een stappenplan ontwikkelen we, in functie van een aantal doelen, zelf taakgerichte les- of evaluatieactiviteiten. We doen dit met de eigen groepen voor ogen. Hierbij laten we ons inspireren door bestaande taakgerichte materialen. We zoeken naar een insteek om op een functionele manier aan een lesof evaluatiedoel te werken. We vertrekken van authentieke documenten of situaties en gaan op zoek naar passende en interactieve werkvormen. We hebben oog voor de moeilijkheidsgraad van taken; we bespreken differentiatiemogelijkheden, Kortom: we wisselen ideeën uit over hoe je taakgericht werken kan vormgeven in de klas en stellen hierbij de leerder centraal. Programmaboekje 2013 21 Over het van Nederlands

Over de gids Sedert 40 jaar is de verklaarde liefde van Herman Gysen aan de stad Leuven erg groot. Als lid van diverse, plaatselijke historische kringen wist hij deze liefde om te zetten in een gedegen wetenschappelijke kennis. Binnen deze kennis neemt de groei van het stadsweefsel een belangrijke plaats in. trees.defraye@scarlet.be Over het vak Nederlands 22 Programmaboekje 2013

Wandeling in Leuven met gids Herman Gysen, gids We vertrekken aan de Universiteitsbibliotheek. Aan dit oorlogsmonumentboekengebouw wordt een prangend deel Leuvense geschiedenis vastgeknoopt. De route loopt dan doorheen het stadspark en daarna lopen we langs een aantal colleges. We komen zo aan de Universiteitshallen en beëindigen deze wandeling op de Oude Markt. http://www.leuven.be/vrije-tijd/toerisme/ Programmaboekje 2013 23 Over het van Nederlands

Over de docent John van Lare werkte jarenlang op de PABO en leidde daar docenten op voor het basisonderwijs. Nu is hij verantwoordelijk voor de didactische opleiding van docenten aan de Fontys Hogeschool in Venlo. Daarnaast is hij een deel van het jaar in Thailand waar hij ook docenten traint. j.vanlare@fontys.nl Over het vak Nederlands 24 Programmaboekje 2013

Competenties toetsen in het onderwijs John van Lare, Fontys International Business School, Venlo Modern onderwijs betekent ook meer aandacht voor competentieontwikkeling en daarmee ook toetsing. De belangstelling voor het toetsen en beoordelen van competenties wordt steeds groter en voor accreditaties steeds belangrijker. Belangrijkste vraag die steeds weer opduikt is: Hoe toets en beoordeel je competenties? Er doen zich veel problemen voor m.b.t. het beoordelen/toetsen van competenties. Deze workshop zal ingaan op de problemen maar ook oplossingen m.b.t. het toetsen van competenties evenals evaluatie- en feedback gesprekken m.b.t. competenties. De opbrengst van taalonderwijs wordt ook beschreven in competenties, maar hoe meet je complexe leeropbrengsten die in kennis, vaardigheid en houding zijn geformuleerd. Er zijn vooroordelen die we proberen te doorbreken m.b.t. het beoordelen van competenties. Beproefde voorbeelden uit de dagelijkse praktijk inzake toetsings- en beoordeling van competenties o.a. vanuit de optiek van Fontys Hogescholen. ~ ~ feedback- en beoordelingsinstrumenten (zelfreflectie, intervisie en e-portfolio s) ~ ~ peer coaching (peer review) en peer toetsing (Wat denkt de toetscommissie?) Veel praktische tips maar ook zelf aan het werk, het is tenslotte een workshop!! Kunnen we het onzichtbare zichtbaar maken? Programmaboekje 2013 25 Over het van Nederlands

Over de docent Erwin Taets is auteur van de handboekenreeks Nieuw Netwerk Nederlands (Uitgeverij Van In), gaf enkele jaren les in het middelbaar onderwijs en is ontwerper van websites en multimediaprojecten voor Vlaamse en Nederlandse auteurs en literaire tijdschriften. Hij is momenteel verbonden als docent aan KATHO Hogeschool Kortrijk en de Associatie KU Leuven en is zelfstandig redacteur en projectbegeleider voor uitgeverijen als Lannoo, Terra en Van In. Hij schrijft regelmatig voor tijdschriften als Meander, Kunsttijdschrift Vlaanderen, AmLit in Context en FSM en voor diverse websites. etaets@telenet.be Over het vak Nederlands 26 Programmaboekje 2013

iluisteren Erwin Taets, KATHO Hogeschool, Kortrijk Het verzamelen van degelijk, kwalitatief hoogstaand en interessant luistermateriaal voor de lessen Nederlands is niet eenvoudig. Leesmateriaal vinden we snel genoeg in kranten, tijdschriften en op websites. Kijkmateriaal nemen we op van tv. Maar hoe komen we aan nieuw, interessant en authentiek luistermateriaal dat geschikt is voor onze lessen? Waar is materiaal te vinden? Hoe slaan we luisterfragmenten op om ze te gebruiken in de les? En wat zijn enkele moderne, vernieuwende ideeën op het gebied van luistervaardigheid, de integratie van ICT met luistervaardigheid en hoe kan het internet als schatkamer voor luistervaardigheid ons leven als lesgever makkelijker, afwisselender en vooral interessanter maken? Dat is het onderwerp van de bijscholing iluisteren. De bijscholing is geen theoretische lezing, maar een interactieve werkwinkel boordevol praktische tips. Leer: ~ ~ waar u Nederlandstalige luistermateriaal op het internet vindt ~ ~ hoe u dat luistermateriaal op uw eigen pc en op cd kunt opslaan ~ ~ hoe u op afwisselende manier met luistermateriaal in de klas aan de slag kunt De bijscholing is bedoeld voor beginnende computergebruikers zonder enige specifieke voorkennis behalve een basisvertrouwdheid met Windows. Programmaboekje 2013 27 Over het van Nederlands

Over de docent Lidy Zijlmans studeerde Nederlandse taal- en letterkunde in Utrecht en Algemene Taalwetenschap met als zwaartepunt Taalverwerving aan de Universiteit van Amsterdam. Zij werkte bij diverse universitaire talencentra. Zij is docent NT2, auteur van leermiddelen NT2, werkte mee aan onderzoek, en heeft zich de laatste jaren gespecialiseerd in vakdidactiek NT2. Zij was enige jaren gedetacheerd bij de Universiteit Duisburg-Essen voor lessen NVT. a.zijlmans@let.ru.nl Over het vak Nederlands 28 Programmaboekje 2013

Differentiatie en ondersteuning Lidy Zijlmans, Radboud in to Languages, Nijmegen In een klas zijn er altijd verschillen tussen studenten. Onder andere verschillen in leerstijlen zorgen voor tempoverschillen. De ene student is extrovert van aard en niet bang om Nederlands te spreken en bereid om fouten te maken, de andere is onzeker en wil de leerstof eerst vele malen lezen, horen en schrijven voordat hij durft te spreken. Zelfs als je met een min of meer homogene groep begint, zullen er dus na enige tijd niveauverschillen ontstaan. Houd je als docent een gemiddeld tempo en programma aan, of wil je uit iedere student het maximale halen? In deze workshop exploreren we wat een docent zoal kan doen bij niveauverschillen in de klas, hoe hij de groep als geheel maar ook iedere student afzonderlijk voldoende kan ondersteunen. Hoe kun je bijvoorbeeld een centrale leergang gebruiken en toch rekening houden met verschillen? Doel is voor iedere student afzonderlijk de lestijd maximaal te benutten, zodat niet sommigen tijd verdoen met wachten op langzamere studiegenoten, maar die laatsten niet gefrustreerd afhaken omdat zij het gemiddelde tempo niet kunnen bijhouden. Programmaboekje 2013 29 Over het van Nederlands

Over de organisatoren Jelske van der Hoek Jelske van der Hoek is wetenschappelijk medewerker bij het Certificaat Nederlands als Vreemde Taal (CNaVT) aan de KU Leuven. Zij houdt zich bezig met de ontwikkeling van examens, de toetsenbank en trainingen. Daarnaast geeft Jelske Nederlands aan Duitse studenten aan de Fontys Hogeschool in Venlo. Eerder al gaf ze NT2-lessen aan o.a. de universiteit van Wageningen en Nijmegen. Ze is ook twee jaar Nederlandse lector geweest aan Aarhus Universitet in Denemarken. Lucia Luyten Lucia Luyten studeerde Germaanse Taal- en Letterkunde (Nederlands - Algemene Taalkunde) aan de Katholieke Universiteit Brussel en de Universiteit Antwerpen. Ze volgde daarna een bijkomende opleiding Computerlinguïstiek aan de Universiteit Antwerpen. Van 1984 tot 2002 werkte ze als docent aan de Erasmushogeschool Brussel, departement Toegepaste Taalkunde, waar zo onder andere Nederlands als Vreemde Taal doceerde aan uitwisselingsstudenten. Sinds 2002 werkt ze als wetenschappelijk medewerker aan het Centrum voor Taal en Onderwijs aan de KU Leuven, waar ze meewerkt aan het Certificaat Nederlands als Vreemde Taal (CNaVT). Daarnaast werkt ze mee aan diverse projecten, met name projecten voor het volwassenenonderwijs en over toetsing. Over het vak Nederlands 30 30 Programmaboekje 2013

Rudy Michiels Rudy Michiels studeerde Secretariaat Moderne Talen en belandde bij de consumentenorganisatie Test Aankoop/ Test Achats waar hij als administratief medewerker van de klantendienst en de marketingafdeling aan de slag ging. Sinds september 2008 werkt hij als administratief medewerker bij het Certificaat Nederlands als Vreemde Taal (CNaVT). Koen Van Gorp Koen Van Gorp coördineert het Certificaat Nederlands als Vreemde Taal (CNaVT). Daarnaast is hij coördinator basisonderwijs en secundair onderwijs op het Centrum voor Taal en Onderwijs (KU Leuven). Hij promoveerde in april 2010 op een onderzoek naar kennisconstructie en schooltaalverwerving aan het einde van het basisonderwijs. Hij is geïnteresseerd in tweedetaalverwerving en taakgericht taalonderwijs. Programmaboekje 2013 31 Over het van Nederlands

Centrum voor Taal en Onderwijs Blijde-Inkomststraat 7 - bus 3319 B - 3000 Leuven Tel.: 016 32 53 67 Fax: 016 32 53 60 www.cteno.be Lucia.Luyten@arts.kuleuven.be Rudy.Michiels@arts.kuleuven.be In opdracht van de Nederlandse Taalunie en het Taaluniecentrum Nederlands als vreemde taal. Augustus 2013 Over het vak Nederlands 32 Programmaboekje 2013