Opdracht door een scholier 1928 woorden 2 april 2003 6,3 45 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Allereerst zal ik een toelichting geven over de mondiale milieuvraagstukken, vervolgens een korte toelichting over de onderontwikkeling. Dan zal ik de oorzaken van de problemen van de relatie tussen de mondiale milieuvraagstukken en onderontwikkeling in de 3e wereld noemen. Ten slotte zal ik de gevolgen aanduiden en dus ook wat er moet gebeuren om de wereld op dit punt gelijkwaardig te maken en hoe de onderontwikkeling gestopt moet worden. Om te beginnen mag het voor iedereen duidelijk zijn dat er een relatie is tussen milieuvraagstukken en onderontwikkeling in de 3e wereld. De twee milieuproblemen die met deze relatie te maken hebben zijn ontbossing en het versterkt broeikaseffect. Bosbranden veroorzaken in tropische regenwouden de uitstoot van miljoenen tonnen CO2. Hierbij komt nog de kap van bomen voor allerlei doeleinden, vaak consumptief gebruik. Hele bossen veranderen in kale vlakten die vatbaar zijn overstromingen, verrotting en uitdroging. Dit gebeurt terwijl bomen in tropische regenwouden de grootste gebruikers zijn van CO2. Ze nemen CO2 op en zetten dat om in zuurstof. Als de ontbossing zich door zal zetten in de toekomst, krijgt de aarde volgende probleem: de CO2 zal niet meer uit de atmosfeer worden verwijderd doordat de bomen verdwenen zijn. De relatie tussen deze twee aspecten komt het best tot uiting in de uitstoot van broeikasgassen. De westerse wereld (en dan met name de VS) nam het grootste deel van de uitstoot voor zijn rekening. Alle westerse landen zullen moeten de uitstoot verminderen, bijvoorbeeld de V.S. met 7% en de EU met maar liefst 8%. Hierdoor zou de wereldwijde uitstoot met 5% verminderd moeten worden, zo is in het verdrag van Kyoto bepaald. Dit grote milieuvraagstuk kan pas bij wereldwijde afspraken worden verminderd. Wat heeft dit met de ontwikkelingslanden te maken? De ontwikkelingslanden worden het slachtoffer van deze maatregelen. Westerse industriële samenleving en socialistische planeconomieën hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan het ontstaan van de milieuproblematiek van de Derde Wereld. Zij konden namelijk eisen stellen, gelet op de economische afhankelijkheid van de Derde Wereld. Dit zijn enkele oorzaken van het ontstaan het milieuprobleem aldaar: 1) De industrielanden halen veel grondstoffen uit de Derde Wereld. Zo wordt hun grondstoffen-voorraad uitgeput, terwijl de producten die gemaakt worden, in Westerse landen gebruikt worden. 2) Milieuonvriendelijke producten wil men kwijt en verkoopt men in de Derde Wereld. Men maakt zo toch nog winst en is van de producten af. De Derde Wereld heeft er weer een probleem bij. 3) Afvalverwerking kost geld en bedrijven ontduiken bepaalde maatregelen door hun afval tegen een kleine vergoeding naar de Derde Wereld te transporteren. De Derde Wereld verdient wel een klein beetje geld, maar daarvoor in de plaats zit het met een hoop afval op gescheept. 4) Omdat men geen geld heeft, moet men bijv. hout gaan verkopen en dus kapt men veel bossen. Nieuwe bossen worden niet aangeplant. Door te veel vee op een klein stukje grond, wordt het https://www.scholieren.com/verslag/9580 Pagina 1 van 5
regeneratievermogen van de grond aangetast. 5) Iedereen gaat naar de steden, omdat men op het platteland geen bestaan op kan bouwen (verstedelijking) en daardoor ontstaan rond grote steden sterk vervuilde krottenwijken. 6) Producten die niet aan de milieueisen voldoen, kunnen door de armoede makkelijk in de Derde Wereld worden gedumpt. 7) Het politiek onvermogen van de overheden uit landen van de Derde Wereld; geen milieubeleid. 8) Steeds meer grootschalige economische activiteiten in de Derde Wereld; er zijn daar toch nauwelijks wetten waaraan gehouden moet worden. En dat de bevolking gevaar loopt kan de bestuurders niets schelen. Ik zal nu de gevolgen van deze problemen een voor een behandelen en ook proberen een oplossing te verzorgen. 1) Op economisch gebied betekent dit probleem dat de eigen (arbeidsintensieve) industrie totaal geen kans krijgt om zich te ontwikkelen. Op milieugebied zorgt dit probleem ervoor dat de grondstoffenvoorraad raakt uitgeput en de diversiteit in de leefomgeving verdwijnt of minder wordt. 2) De gevolgen van dit probleem op economisch gebied is hetzelfde als hierboven. Het milieuprobleem is echter veel groter. Het landschap, de leefomgeving, de waterkwaliteit (ook economisch) worden allemaal behoorlijk aangetast. Ondanks dat de gevaren bekent zijn blijft dit probleem gewoon voortduren. 3) In de ontwikkelingslanden krijgt men op deze manier hetzelfde probleem als in de westerse wereld: grote afvaloverschotten. Maar deze landen hebben niet de techniek om dit ook maar gedeeltelijk te vernietigen. Dit probleem heeft vooral op milieugebied grote gevolgen. De bodem wordt verontreinigd en hierdoor kunnen zelfs diersoorten uitsterven. De economische gevolgen zijn lichtelijk positief maar wegen absoluut niet op tegen bovengenoemde problemen. 4) Dit is misschien wel het meest ingewikkelde probleem. Op economisch gebied lijken er veel voordelen, maar dat is absoluut niet zo. De winst die de ontwikkelingslanden maken staat nauwelijks in verhouding tot de winsten die de westerse bedrijven die het hout verkopen maken. Ook op lange termijn is dit voor de economie niet gunstig. De gevolgen voor het milieu heb ik al bij de inleiding over de ontbossing genoemd. 5) Voor het milieu lijken de gevolgen van dit probleem klein, maar als je goed kijkt zie je dat er meerdere ernstige gevolgen zijn: vervuiling van de grond, vervuiling van de leefomgeving, luchtverontreiniging, waterverontreiniging etc. Op economisch gebied nemen de inkomensverschillen hierdoor alleen maar toe. 6) Omdat er geen wereldwijde afspraken zijn voor het dumpen van afval wordt de 3e wereld een grote vuilnisbelt, waar vaak ook mensen en dieren in moeten leven. De andere gevolgen zijn bij punt 3 te lezen. 7) Veel ontwikkelingslanden zijn niet democratisch en een kleine groep rijken heeft er de macht met (vaak) als belangrijkste doel nog meer macht en geld. Er wordt weinig gedacht aan de arme bevolking en bijvoorbeeld de grote hoeveelheden afval zullen blijven komen, tenzij er een democratisch systeem komt. Totdat dat er komt zal het milieu altijd een ondergeschoven kindje blijven. 8) Met economische activiteiten wordt hier het vestigen van MNO's in ontwikkelingslanden bedoeld. De bevolking wordt voor een hongerloontje uitgebuit, de eigen industrie wordt de kop ingedrukt en de elite en politieke leiders vullen hun zakken met de relatief kleine opbrengsten. Op milieugebied is dit ook verschrikkelijk. Een hoge-co2 uitstoot zal hiervan het gevolg worden en het einde is verlopig nog niet in zicht. https://www.scholieren.com/verslag/9580 Pagina 2 van 5
Er is slechts een duidelijk oplossing te bedenken om al deze problemen op te lossen. De hele wereld zal afspraken moeten maken, er zal gelijkheid moeten komen waardoor de economie gestimuleerd kan worden door bijvoorbeeld het oprichten van eigen arbeidsintensieve bedrijven. Er zal op politiek gebied een democratische staat moeten ontstaan waar de inkomensverschillen veel kleiner zijn dan op dit moment. Het dumpen van afval in de 3e wereld moet verboden worden. De ontbossing moet tegengegaan worden. Hiermee is door verschillende bedrijven al begonnen, maar ook dit moet wereldwijd gebeuren. Het tropisch hardhout heeft iedereen nodig. Oftewel: als er wereldwijde afspraken komen kan er pas vooruitgang worden geboekt ten aanzien van dit ook mondiale probleem. Krantenartikel NRC: 'Heleboel 11 septembers bij elkaar' Tien jaar na de historische conferentie in Rio de Janeiro over duurzame ontwikkeling is nog weinig terecht gekomen van de plannen om de wereld gezonder te maken, zegt het gezaghebbende Worldwatch Institute. Door onze redacteur Paul Luttikhuis ROTTERDAM, 11 JAN. Met enige jaloezie beschrijft het Worldwatch Institute in het zojuist verschenen rapport State of the World 2002 de reactie van de Verenigde Staten op de aanslagen van 11 september. Het gemak waarmee de regering-bush binnen twee dagen 40 miljard dollar beschikbaar had voor terreurbestrijding, heeft menig milieubeschermer verbaasd. Dagelijks sterven er mensen door droogte en vervuiling, maar geld om grote milieuproblemen te bestrijden is er nauwelijks. Dat komt volgens het Worldwatch Institute, een gerenommeerde, onafhankelijke instelling die onderzoek doet naar de gevolgen van economische en sociale ontwikkelingen op het milieu, onder meer doordat de gevolgen van het achteloos omspringen met de natuur in eerste instantie zichtbaar worden in ontwikkelingslanden. En die beschikken niet over financiële middelen om er iets aan te doen. Geïndustrialiseerde landen vinden steeds nieuwe, veelal dure technologische oplossingen om milieuproblemen dragelijk te houden. Het probleem zelf woekert intussen voort. Maar ook als milieuschade in eigen land wel voelbaar wordt, grijpen regeringen van rijke landen niet onmiddellijk naar de portemonnee. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de manier waarop de Amerikanen omgaan met klimaatverandering als gevolg van de overdadige uitstoot van broeikasgassen - volgens het Worldwatch Institute het grootste en ingewikkeldste milieuprobleem van dit moment. Hoewel ook in dit geval in eerste instantie de armste landen worden getroffen - door droogte, ziektes, stijging van de zeespiegel - lijden de Verenigde Staten in toenemende mate ook zelf zware schade. Verzekeringsmaatschappijen beginnen dat te voelen. Ze krijgen te maken met meer schadeclaims door extreme weersomstandigheden. Zo was het aantal claims in 1998 hoger dan in de jaren tachtig als geheel. https://www.scholieren.com/verslag/9580 Pagina 3 van 5
Milieueconoom Robert Constanza becijferde in 1997 in een artikel in Nature dat "de diensten van de natuur" (zoals de kracht van boomwortels om grondwater vast te houden en erosie te voorkomen, de bescherming die mangrovebossen bieden tegen overstromingen, het belang van koraalriffen voor de visstand) een waarde vertegenwoordigen van 33 biljoen dollar per jaar - dat is het dubbele van het jaarlijkse bruto nationaal product van de wereld. Toch wordt er op wereldniveau nog weinig ondernomen tegen bedreigingen van die waardevolle natuur. Zo is de uitstoot van kooldioxide de laatste tien jaar in de VS toegenomen met ongeveer 18 procent. En de Amerikaanse regering is voorlopig niet van plan serieuze maatregelen te nemen; het Kyoto-protocol, volgens deskundigen een bescheiden begin van een aanpak, is door Bush uit economische motieven naar de prullenbak verwezen. State of the World 2002 constateert dat tien jaar na de 'Earth Summit', de historische wereldconferentie in Rio de Janeiro over duurzame ontwikkeling, nog maar weinig is bereikt. In het voorwoord van het rapport schrijft Kofi Annan, secretaris-generaal van de Verenigde Naties: "De politieke en mentale doorbraak van Rio bleek niet beslissend genoeg om een einde te maken aan business as usual". Het rapport van het Worldwatch Institute dient ter voorbereiding van de grote conferentie dit najaar in Johannesburg, waar de resultaten van Rio - samengevat in de zogeheten Agenda 21 - worden geëvalueerd. Net als de Agenda 21 ("mensen vormen het uitgangspunt bij de zorg voor een duurzame ontwikkeling") legt het Worldwatch-rapport een verband tussen milieuproblemen en sociale en economische ontwikkelingen. Hoe warmer het klimaat, hoe beter de malariamug gedijt. Algengroei door het broeikaseffect vereenvoudigt de verspreiding van cholera. Milieuproblemen kunnen daarom alleen in samenhang met sociaal-economische ontwikkelingen worden aangepakt, aldus het Worldwatch Institute. Infectieziektes in ontwikkelingslanden worden nog veel te vaak alleen met medicatie te lijf gegaan. De oorzaak is echter meestal vervuild water en het gebrek aan riolering. Composteringstoiletten, die geen water vereisen, kunnen helpen ziektes te voorkomen. De daarmee geproduceerde compost zou in de landbouw kunstmest kunnen vervangen, waardoor water minder vervuild raakt. Er sterven volgens het WorldWatch Institute dagelijks tussen de 14.000 en 30.000 mensen aan ziektes die worden veroorzaakt door vervuild water. "Dat zijn een heleboel 11 september tragedies bij elkaar, iedere dag, jaar in jaar uit, zonder aandacht van de media". De wil om daaraan iets te doen ontbreekt aldus State of the World 2002. Al is de impact van een terroristische aanslag dramatischer, en springen de gevolgen van milieuschade minder direct in het oog "op lange termijn gaat het om een veel groter gevaar". bron: http://www.nrc.nl/nieuws/buitenland/1010729631665.html Toelichting: Dit artikel geeft duidelijk aan hoe de milieuproblemen door de westerse regeringen worden onderschat. Er worden miljarden uitgegeven aan defensie etc., maar het milieuprobleem blijft men https://www.scholieren.com/verslag/9580 Pagina 4 van 5
onderkennen. Ondanks dat er (vooral in ontwikkelingslanden) duizenden doden vallen door bijvoorbeeld verontreinigd drinkwater en grote westerse bedrijven het versterkt broeikaseffect verergeren. Er staat ook duidelijk dat het milieuvraagstuk kan worden opgelost als men in de buidel wil tasten en ook de ontwikkelingslanden wil helpen om zich te ontwikkelen. Totdan zullen westerse bedrijven deze landen blijven uitbuiten en zal de ontbossing blijven doorgaan. https://www.scholieren.com/verslag/9580 Pagina 5 van 5