Sportpanel Sport beweegt naar werk November 2014 De sportvereniging is er niet meer alleen voor het sportaanbod. De sportvereniging heeft de afgelopen jaren steeds meer functies gekregen. Zo draagt de sportvereniging bij aan de sociale betrokkenheid en kan de sportaccommodatie ingezet worden als bijvoorbeeld kinderopvanglocatie. Op dit moment zijn er in Nederland meerdere projecten opgestart die staan voor het motto: Sport beweegt naar werk. Binnen deze projecten worden de sportverenigingen ingezet als middel om mensen te helpen bij de herintreding op de arbeidsmarkt. Hierbij wordt niet alleen gekeken naar het uitvoeren van vrijwilligerswerk binnen een vereniging, maar ook naar het sporten zelf. Algemene gegevens respondenten De vragenlijst van dit Sportpanel is uitgezet onder 2457 sportpanelleden. In totaal hebben (na opschoning) 906 respondenten (37%) hun mening gedeeld met Sportservice Overijssel over het thema: sport beweegt naar werk. De respondenten zijn te verdelen onder 22 van de 25 Overijsselse gemeenten. Van de respondenten is 60% afkomstig uit een kleine gemeente (< 40.000), 30% uit een middelgrote gemeente (tussen 40.000 en 90.000 inwoners) en 10% van de respondenten komt uit een grote gemeente (> 90.000 inwoners) van Overijssel. Van de respondenten is 55% lid van een sportvereniging. In kleine gemeenten zijn inwoners vaker lid van een sportvereniging (60% ten opzichte van 37% 63% 46% 48% in middelgrote gemeenten en 51% in 54% grote gemeenten). Vrijwilligerswerk wordt door 63% van de respondenten uitgevoerd. Van deze respondenten voert 46% het Geen vrijwilliger vrijwilligerswerk uit bij een sportvereniging Vrijwilleger bij een sportvereniging (zie figuur 1). Bij de kleine Vrijwilliger bij een andere organisatie dan een sportvereniging gemeenten ligt dit percentage op 51%. Werkloosheid Figuur 1: Vrijwilligerswerk Volgens 49% van de respondenten is de werkloze zelf het meest verantwoordelijk voor het feit dat hij/zij werkloos is. De overheid is volgens 46% van de respondenten ook verantwoordelijk voor de werklozen in Nederland. Familie en sportverenigingen worden vooral als nietverantwoordelijke partijen gezien. In de kleine gemeenten in Overijssel vinden meer respondenten (10%) dat de sportvereniging deels verantwoordelijk is voor werklozen dan in de middelgrote (5%) en grote (4%) gemeenten. De werkloze Zelf Overheid Werkgevers/bedrijven Gemeente Familie Sportvereniging 0% 20% 40% 60% 80% 100% Figuur 2: Verantwoordelijkheid werkloosheid Verantwoordelijk Deel verantwoordelijk Niet verantwoordelijk Geen idee
Van de respondenten vindt 68% dat de overheid werklozen kan verplichten om vrijwilligerswerk uit te voeren. In de grote gemeenten ligt dit percentage significant lager (51% ten opzichte van 70% en 71%). (re) integratierol sportvereniging Ondanks dat zo n 87% van de respondenten aangeeft dat een sportvereniging niet verantwoordelijk is voor de werkloosheid in Nederland, vindt een ruime meerderheid toch dat de sportvereniging een rol kan hebben binnen de reïntegratie van werklozen: JA 69% NEE31% Dit percentage ligt nog hoger in de grote gemeenten (79%), terwijl daar de verantwoordelijkheid van de sportvereniging ver te zoeken is. Als we kijken naar de verschillende doelgroepen die reïntegratietaken uit kunnen gaan voeren blijkt dat de respondenten over het algemeen vinden dat iedere doelgroep hiervoor in aanmerking komt (zie figuur 3). Uit figuur 3 is ook af te lezen dat er kleine verschillen te zien zijn in de reïntegratierol naar opleidingsniveau. Mensen met een beperking Mensen ouder dan 55 Mensen tussen de 25-55 jaar oud Mensen tussen de 16-25 jaar oud Mensen met een WO diploma Mensen met een HBO diploma Mensen met een MBO 2-4 diploma Mensen die een havo/vwo diploma hebben Mensen met een vmbo/mbo1 diploma Mensen die Alleen PO gevolgd 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%100% (re)integratie rol voor weggelegd (re)integratierol niet voor weggelegd Geen idee Figuur 3: Doelgroepen reïntegratie
Meerwaarde sport voor werklozen Een bepaalde groep werklozen is al een geruime tijd werkloos. Deze mensen kennen vaak geen werkritme meer. Onder de respondenten is een aantal factoren aangekaart die terugkomen in veel werkomgevingen. Zo hebben we nagevraagd of de respondenten vinden dat deze factoren terug komen bij sportbeoefening. In de onderstaande figuur is te zien dat de meeste respondenten vinden dat sportbeoefening vooral bijdraagt aan de structuur en sociale vaardigheden, maar dat doelen nastreven en waardering van anderen ook voldoende aandacht krijgen binnen de sport. Sporten zorgt voor structuur Bij het uitoefenen van een sport worden doelen nagestreefd Sporten zorgt voor waardering van anderen Sociale vaardigheden zijn een 'must' binnen het uitoefenen van een sport Sporten draagt bij aan de ontwikkeling van sociale vaardigheden Helemaal eens Eens Neutraal Oneens Helemaal oneens 0% 20% 40% 60% 80% 100% Figuur 4: Sport voor werklozen Meerwaarde vrijwilligerswerk voor werklozen Figuur 5 laat zien dat vrijwilligerswerk een goede invulling kan zijn om werkritme op te doen. De meerderheid (64%) van de respondenten geeft aan dat er voldoende taken te vinden zijn bij een sportvereniging om een werkloze arbeidsfit te maken, maar dat er wel professionals nodig zijn om de reïntegratierol van de sportvereniging tot een succes te laten maken (62%). Vrijwilligerswerk is te vergelijken met betaald werk Binnen een sportvereniging zijn voldoende taken te vinden die afgestemd kunnen worden om werklozen meer arbeidsfit te maken Om de reïntegratierol van de sportvereniging tot een succes te laten leiden, zijn professionals nodig Reïntegratietaken binnen de sportvereniging verdringen het reguliere vrijwilligerswerk Reïntegratietaken binnen de sportvereniging lossen het tekort aan vrijwilligers op Binnen een sportvereniging zijn voldoende taken te vinden die afgestemd kunnen worden op de (beroeps)scholing van de werkloze 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Helemaal eens Eens Neutraal Oneens Helemaal oneens Figuur 5: Vrijwilligerswerk voor werklozen
De sfeer van de sportvereniging Uit bovenstaande bevindingen blijkt dat een sportvereniging werklozen kan helpen bij het (her)intreden op de arbeidsmarkt. De vraag is of dat invloed zou kunnen hebben op de sfeer binnen de sportvereniging. De meerderheid (69%) van de respondenten geeft aan dat dit een positieve invloed kan zijn (zie figuur 6). 23% Een positieve invloed 8% 69% Een negatieve invloed Geen invloed Figuur 6: Invloed reïntegratie op de sfeer van de sportvereniging Veel respondenten hebben bij de toelichting over de sfeer van de sportvereniging, aangegeven dat de sfeer zowel negatief als positief uit kan pakken. Dit is afhankelijk van de motivatie van de werkloze en of de sportvereniging achter het project staat. Daarnaast wordt aangegeven dat de reïntegratierol van verenigingen inspeelt op het verbreden van het netwerk, betrokkenheid toont en het samen gevoel stimuleert. Opmerkingen De vragenlijst kende zo n 200 opmerkingen. De meest voorkomende opmerkingen zijn: - De invloed van het uitvoeren van reïntegratietaken bij verenigingen is geheel afhankelijk van de instelling van de werkloze. Als werklozen worden verplicht om reïntegratietaken uit te voeren zal dit een negatieve invloed hebben op de werkloze. De reïntegratietaken zullen een positieve impact hebben als de win-win situatie duidelijk naar voren komt. Zo is het voor de werklozen van belang dat de taken die ze moeten uitvoeren aansluiten op de interesses en leervragen van de werkloze. Voor een vereniging zal naast het uitvoeren van een maatschappelijke rol het ook belangrijk zijn dat de coördinatie niet te veel lasten met zich meebrengt. De bestaande vrijwilligers moeten ook open staan voor de werklozen. - Voor de werklozen is het belangrijk om de mogelijkheden tot werk groter te maken. Zo zal sporten en/of vrijwilligers werk uitvoeren, volgens veel respondenten, de werklozen fitter maken, bezig houden en zo geschikter maken voor de arbeidsmarkt. - Sportverenigingen kennen vaak een groot (sponsor)netwerk, hier liggen volgens veel respondenten, veel mogelijkheden.
- Volgens veel respondenten is het van belang dat de vereniging zich niet te veel gaat focussen op de werklozen, omdat deze weg (kunnen) vallen als de werkloze persoon werk heeft gevonden. Zo moeten de werklozen enkelvoudige opdrachten krijgen. - Dat de werkloze ondersteund moet worden is erg belangrijk volgens de respondenten. De ondersteuner moet er onder anderen voor zorgen dat de werkloze zijn afspraken nakomt. Iemand binnen de club moet er voor open staan om de werklozen te ondersteunen. Naast het feit dat de werkloze begeleiding krijgt is het ook belangrijk dat de vereniging ondersteuning krijgt bij het vormen van re-integratietaken. Hier ligt volgens veel respondenten een taak voor de gemeente. Tips Er zijn door de respondenten ook enkele tips gegeven: - Werklozen laten aansluiten bij netwerkbijeenkomsten. - Een kleine vergoeding opstellen voor de vrijwilliger. - Een kleine bonus op de uitkering, wanneer werklozen meer dan een x aantal uur aan vrijwilligerswerk uitvoert. - Als een werkloze een x aantal uur vrijwilligerswerk uitvoert kan deze een gratis uur sporten bij de vereniging. - Een vacaturebank oprichten voor verenigingstaken, zo kan een werkloze zelf bekijken welke taak aansluit op zijn of haar interesses en of hij of zij daar iets van kan leren. Meer informatie over het Sportpanel? Zie: www.sportserviceoverijssel.nl