Jaarbericht 2012 2012: Een jaar lang onzekerheid over mogelijke korting Het jaar 2012 was voor pensioenfonds Pensioenfonds SABIC (SPF) weer spannend en turbulent. Het hele jaar was er de onzekerheid of er wel of niet een korting op de pensioenen en pensioenaanspraken aangekondigd moest worden. Voorzitter Eric Dorn en plaatsvervangend voorzitter Guido Croonen vertellen daar uitgebreid over in dit jaarbericht. Zij kijken ook vooruit naar wat er te verwachten is in 2013 en daarna. De belangrijkste cijfers uit het jaarverslag zijn op de binnenpagina van dit jaarbericht in een overzicht weergegeven. Daaruit blijkt hoe de vele kerncijfers van een pensioenfonds invloed hebben op de dekkingsgraad. Uitgebreide informatie over het pensioenfonds in 2012 staat in het Jaarverslag. Het Jaarverslag is te vinden op de website van SPF. Een papieren exemplaar kan aangevraagd worden via de Pension Desk (045-5788100). Het bestuur van SPF beveelt het lezen van dit jaarbericht bij iedereen bijzonder aan en wil er met de deelnemers over communiceren. In de huidige, voor pensioenfondsen woelige tijd, is het belangrijk goed op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen bij het eigen pensioenfonds. Dit jaarbericht helpt daarbij. Vragen over je pensioen? Bij vragen over je pensioen kun je terecht op de website van SPF (www. spf-pensioenen.nl) of bij de Pension Desk van SPF: Tel. 045-5788100, of e-mail naar: info.pensioenfondssabic@dsm.com Dekkingsgraad en rente in 2012 De dekkingsgraad is een belangrijke maatstaf voor de financiële situatie bij pensioenfondsen. Hij geeft aan in hoeverre het pensioenvermogen op een bepaald moment toereikend is om te voldoen aan de toekomstige pensioenverplichtingen. De dekkingsgraad per eind 2012 bedroeg 103,8%. Met die dekkingsgraad voldeed SPF aan de eisen van De Nederlandsche Bank (DNB). SPF hoefde daardoor geen korting aan te kondigen op de pensioenen en pensioenaanspraken. Medio 2012 liet de dekkingsgraad een duidelijke daling zien ten opzichte van de dekkingsgraad eind 2011. Een daling die in de tweede helft van het jaar werd goedgemaakt. Dat werd mogelijk, doordat de rekenrente waarmee pensioenfondsen hun verplichtingen moeten berekenen, werd verhoogd. Daarnaast keerde de rust enigszins terug op de financiële markten en kon SPF door haar gedegen beleggingsbeleid een goed rendement maken. Al die factoren zorgden ervoor dat de dekkingsgraad aan het einde van het jaar voldeed aan de eisen van DNB. Volgens die eisen, moet de dekkingsgraad van SPF 104,6% bedragen aan het einde van 2013.
Onzekerheid rond pensioenen blijft bestaan Het jaar 2012 was opnieuw een spannend en turbulent jaar voor Pensioenfonds SABIC (SPF). Aan het begin van het jaar lieten de financiële markten een kleine opleving zien. Dat zorgde voor een lichte stijging van de dekkingsgraad. In het tweede kwartaal was er echter sprake van een wereldwijd afzwakkende economische groei. Dit, onder meer in combinatie met een dalende rente, zorgde voor een dekkingsgraad van 95% aan het begin van de zomer. In de tweede helft van het jaar kon de dekkingsgraad langzaam klimmen naar een percentage van 103,8% aan het einde van 2012. Die dekkingsgraad bleek net voldoende om geen kortingen op de pensioenen en de pensioenaanspraken te moeten aankondigen. Voor toeslagverlening (indexatie) was die dekkingsgraad echter onvoldoende. Er heeft het hele jaar veel druk op het pensioenfonds gelegen, vat SPF-voorzitter Eric Dorn de situatie samen. Steeds was er de zorg om toch een kortingsbesluit te moeten aankondigen. Dat was uiteindelijk gelukkig niet nodig. Maar we zijn nog steeds niet in rustig vaarwater terecht gekomen. Immers, het is de ambitie van de sociale partners (werkgever SABIC en de vakbonden) om ieder jaar te kunnen indexeren. Dat is niet gelukt en dat zal de komende jaren naar verwachting ook niet lukken. Het bestuur van SPF heeft dat ook aan de sociale partners laten weten. Alle deelnemers hebben daarover in het najaar een uitgebreide brief ontvangen. Koopkracht Het streven om de koopkracht van de pensioenen en de pensioenaanspraken op peil te houden, kon in 2012 niet waargemaakt worden, benadrukt Guido Croonen, de plaatsvervangend voorzitter van SPF. Al jaren is er niet meer geïndexeerd. Er is inmiddels een achterstand van ruim 9% ontstaan. En de verwachting is niet dat die op korte termijn kan worden ingehaald. Guido Croonen (links) en Eric Dorn (rechts) Het bestuur van het pensioenfonds kan de financiële situatie bij SPF slechts voor een deel beïnvloeden, verduidelijkt Dorn. Op het beleid van de Europese Centrale Bank (ECB) of maatregelen rond de rekenrente, heeft het fonds geen invloed. Als nieuwe sterftecijfers laten zien dat de deelnemers en gepensioneerden ouder worden dan tot voor kort gedacht, is dat natuurlijk mooi nieuws. Maar voor het pensioenfonds betekende dat in 2012 dat de nieuwste sterftecijfers de dekkingsgraad met ongeveer 2% drukten. Ook daar kun je als fonds niets aan doen. Dat geldt ook voor de hoogte van de pensioenpremie. Die staat voor een aantal jaren vast. De pensioengelden op een verantwoorde manier beleggen, dat is wel aan het fonds. Vorig jaar hebben we 14,9% rendement gemaakt op onze pensioengelden. Dat is zeker een goed resultaat. Overheid Het jaar 2012 was volgens Dorn en Croonen ook het jaar dat de overheid kwam met allerlei maatregelen en wetsvoorstellen op pensioengebied. Daar heeft SPF veel aandacht aan besteed en daaraan zal de komende tijd nog veel aandacht besteed moeten worden. Zo zijn er nieuwe regels over de samenstelling van de besturen van de pensioenfondsen aangekondigd. Ook wil de overheid dat er een nieuw pensioencontract komt. De sociale partners maken, in overleg met het pensioenfonds, een keuze tussen twee verschillende contracten. Dat heeft gevolgen voor actieve deelnemers en 2
gepensioneerden. Immers bij verschillende pensioencontracten horen verschillende manieren van beleggen en ook verschillende kansen op indexatie of korten. Allemaal zaken die voor een belangrijk deel op het bord van de sociale partners liggen. Croonen: Het bestuur van SPF heeft daarover dan ook nadrukkelijk contact gezocht met de sociale partners. In 2013 en 2014 moeten daarover besluiten genomen worden. Daarnaast vragen in 2013 meer zaken de aandacht van het SPFbestuur. Het bestuur is momenteel in overleg met uitvoerder DSM Pension Services (DPS) over een nieuwe dienstverleningsovereenkomst. De sociale partners zullen dit jaar ook een nieuwe pensioenregeling moeten overeenkomen, omdat de hoogte van de pensioenopbouw in de huidige regeling vanaf 2014 niet meer (fiscaal) is toegestaan. Het pensioenfonds zal die nieuwe regeling toetsen op onder meer uitvoerbaarheid, rechtmatigheid en financierbaarheid. Succession planning Werk te over voor het bestuur, beseffen Dorn en Croonen. Er liggen en lagen moeilijke dossiers op de tafel van de pensioenfondsbestuurders. Gelukkig zaten alle geledingen in het bestuur (werkgever, werknemers en gepensioneerden) daarbij uiteindelijk op één lijn, constateert Dorn. Ik ben daar erg blij om. Er zit evenwichtigheid in de besluiten. Ik heb het gevoel dat we recht doen aan de achterban van alle bestuursleden. We hebben ook extra aandacht besteed aan het op peil houden van de kwaliteit van de bestuursleden. Zo zijn er in 2012 plannen gemaakt rond de opvolging van bestuursleden, de zogenaamde succession planning. Die moeten ervoor zorgen dat we ook in de komende jaren over genoeg en gekwalificeerde bestuurders kunnen beschikken. SABIC Ten slotte staat het onderwerp pensioenen ook hoog op de agenda van de werkgever SABIC, zegt Croonen. Het SPF bestuur werd onlangs tijdens een informatiesessie geïnformeerd over hoe SABIC haar pensioen in Nederland idealiter georganiseerd ziet, namelijk één vergelijkbare pensioenregeling gebaseerd op het huidige SPF r eglement en een efficiënte uitvoering, mogelijkerwijs door het pensioenfonds van SPF en SABIC Innovative Plastics in Bergen op Zoom samen te laten gaan. Zodoende zou er één groot pensioenfonds voor SABIC in Nederland ontstaan. SPF heeft aangegeven dat eerst een officieel verzoek door de werkgever moet worden gedaan en meer informatie van diverse partijen nodig is alvorens eventueel te kunnen starten met een onderzoek. Mogelijke kansen en eventuele risico s moeten dan compleet en goed in kaart worden gebracht. Daarbij zullen in ieder geval de belangen van onze SPF-deelnemers voorop staan, merkt Croonen op. Pensioenplanner SPF druk bezocht Medio vorig jaar heeft pensioenfonds SPF een pensioenplanner op een beschermd deel van de website gezet. Alle werknemers van SABIC die geboren zijn na 1949 kunnen de planner gebruiken. Inmiddels heeft al bijna veertig procent van de SABIC-werknemers de planner een of meer keren bezocht. De planner houdt rekening met de veranderde AOW-leeftijden waarmee het parlement heeft ingestemd. De gegevens in de planner geven de financiële situatie weer van 31 december 2011. Na het verspreiden van het Uniform Pensioen Overzicht 2012, uiterlijk in september, zullen de gegevens geactualiseerd worden. Wat 2013 brengt, is niet te voorspellen. Dorn: We hopen dat de economische ontwikkelingen in Europa en de rest van de wereld positief kleuren. Het blijft echter een onzekere tijd. Om kortingen te voorkomen moet de dekkingsgraad aan het einde van het jaar op 104,6% liggen. Het is nu nog niet te zeggen of we dat gaan halen. 3
Verplichtingen SPF eind 2011 Veranderingen in deze verplichtingen gedurende 2012: 560,3 mln. Uitkeringen aan pensioengerechtigden - 13,0 Nieuwe pensioenaanspraken die deelnemers in 2012 hebben opgebouwd + 21,3 Stijging van de verplichtingen door dalende rente + 47,5 Stijging verplichtingen omdat deelnemers langer leven + 15,8 Overig + 7,3 Verplichtingen fonds eind 2012 639,2 Verplichtingen voor risico deelnemer (PPS/ VPS) 55,6 Totaal verplichtingen (fonds en deelnemers) 694,8 Dalende rente, hogere verplichtingen Als de rente daalt waarmee het pensioenfonds zijn verplichtingen moet waarderen dan stijgen de pensioenverplichtingen. Langer leven Als deelnemers langer leven dan waarmee het pensioenfonds rekening heeft gehouden in het verleden dan stijgen de verplichtingen. Er moet immers langer pensioen worden betaald aan de gepensioneerden. Totaal belegd vermogen eind 2011 Veranderingen in belegd vermogen gedurende 2012: 557,4 mln. Uitkeringen aan pensioengerechtigden - 13,0 Ontvangen Pensioenpremies + 29,9 Beleggingsopbrengsten + 90,5 Uitvoeringskosten - 1,2 Totaal belegd vermogen eind 2012 663,6 (risico fonds) PPS en VPS gelden (risico deelnemer) + 55,6 Totaal belegd vermogen eind 2012 719,2 Aantal deelnemers eind 2012 Actieve deelnemers 2.099 Gepensioneerden 295 Slapers en overigen 339 Beleggingsrendementen in 2012 Onroerend goed + 19,8% Vastrente waarden + 12,7% Aandelen + 13,9% Alternatieve beleggingen + 7,4% Overige Beleggingen (grondstoffen) - 2,0% Liquiditeiten + 0,6% Totaal beleggingsrendement + 14,9% Pensioenverplichtingen van het pensioenfonds 639,2 mln. Belegd vermogen van het pensioenfonds 663,6 mln. De dekkingsgraad is een belangrijke maatstaf voor de financiële situatie van pensioenfondsen. Hij geeft aan in hoeverre het pensioenvermogen op een bepaald moment toereikend is om te voldoen aan de toekomstige pensioenverplichtingen. De dekkingsgraad is de verhouding tussen enerzijds de pensioenverplichtingen en anderzijds het belegd vermogen, waarvoor het pensioenfonds het risico draagt. Bij het vaststellen van de dekkingsgraad wordt alleen gerekend met het vermogen en de verplichtingen waarvan het pensioenfonds de risico s draagt. De beleggingen van PPS- en VPS-gelden worden daarbij dan ook niet meegerekend. 4 5
Verantwoordingsorgaan oordeelt positief over bestuur SPF Het Verantwoordingsorgaan (VO) van SPF heeft de bevoegdheid een oordeel te geven over het handelen van het bestuur, over het door het bestuur gevoerde beleid en over de beleidskeuzes voor de toekomst. Bij deze beoordeling wordt ook betrokken of er van een evenwichtige belangenafweging sprake is. Het algemeen oordeel van het VO over het gevoerde beleid van het bestuur in 2012 is zeer positief. Het bestuur heeft volgens het VO een goede prestatie geleverd in een periode van een stagnerende economie en grote problemen op de financiële markten. Door het alert volgen van de ontwikkelingen en het nemen van de juiste maatregelen heeft het bestuur de verwachtingen, zoals opgenomen in het ingediende herstelplan, kunnen waarmaken en tot nu toe de aankondiging van kortingsmaatregelen kunnen voorkomen. De nieuwsbrief van SPF Wie op de hoogte wil blijven van de gang van zaken rond de pensioenen bij SPF, kan zich op allerlei manieren informeren. Via de website bijvoorbeeld of door telefonisch of via e-mail met een bepaalde vraag contact op te nemen met de Pension Desk. Een andere manier is een abonnement te nemen op de digitale nieuwsbrief van SPF. Die verschijnt vier keer per jaar. Abonneren is mogelijk via de website van SPF. Hieronder een greep uit de artikelen van de nieuwsbrieven uit 2012. - Verhuizen naar het buitenland en de gevolgen voor je pensioen. - Mutaties in bestuur en Verantwoordingsorgaan van SPF. - Pensioenplanner op website SPF. - AOW gaat in op je verjaardag. - Deelnemers positief over SPF. - 2012 wordt moeilijk jaar zeggen voorzitter en plaatsvervangend voorzitter SPF. - Hoe bereken je je pensioen? - Risico s beperkt met derivaten. - De kosten van pensioenfonds. Van links naar rechts (boven): R. Adriaansens, C. Mehlkop, J. Coenen (beneden): J. Mastenbroek, M. Soons, J. Van Moorsel Namens de deelnemers heeft het VO de leden van het bestuur dan ook bedankt voor hun grote inzet en de gedegen prestatie die is geleverd. Met name is het bestuur gecomplimenteerd over de wijze waarop de eigen communicatie in 2012 verder is opgepakt en over hoe de haalbaarheid van de pensioenambitie is gecommuniceerd. Tevens waren er complimenten voor de wijze waarop het bestuur de voortrekkersrol in het overleg met sociale partners heeft ingevuld en het de sociale partners heeft betrokken bij de complexe pensioenproblematiek. In zijn besluitvorming heeft het bestuur volgens het VO voldoende aandacht gegeven aan een evenwichtige belangenafweging. Een goed voorbeeld hiervan is de gedegen wijze waarop het inhaaltoeslagen- en kortingsbeleid in 2012 is geformuleerd en vastgesteld. Samenstelling Verantwoordingsorgaan Het Verantwoordingsorgaan bestaat uit zes leden. Twee leden zijn aangewezen door de werkgever, twee leden zijn aangewezen door de ondernemingsraad en twee leden zijn gekozen door en uit de pensioengerechtigden. (Het complete oordeel van het Verantwoordingsorgaan is terug te vinden in het jaarverslag van SPF over 2012 dat op de website van het pensioenfonds staat.) 6
Bestuur SPF Veranderingen op komst Wetten en regels veranderen. Het bestuur van SPF en ook de sociale partners (werkgever SABIC en de vakbonden) hebben daar constant mee te maken. De komende tijd gaat het bestuur van SPF naar aanleiding van nieuwe wetgeving met de sociale partners overleggen over hoe de pensioenen in de toekomst geregeld moeten worden. Er gaat nieuwe wetgeving gelden voor de manier waarop de besturen van pensioenfondsen zijn georganiseerd. Ook daarover overlegt SPF op dit moment met sociale partners. Van links naar rechts: M. Pelsers, G. Croonen (plv. Vz), G. Verwoort, A. Nagtegaal, P. Dorn (vz), J. Visser, E. Hogenboom, F. Noteborn, R. Tielens (niet op de foto C. van der Sluis) Begin 2012 kwam Giselle Verwoort in het bestuur. Zij werd benoemd nadat eerder Geert Bonte vertrokken was uit het bestuur. Guido Croonen is, met instemming van de ondernemingsraad van SABIC Limburg B.V. plaatsvervangend voorzitter geworden. Deze functie wordt normaal gesproken ingevuld door een bestuurslid uit de werknemersgeleding. Croonen is een werkgevers-bestuurslid. Eind 2012 nam Sander Verlaar afscheid van het SPF-bestuur. Voor hem is voorlopig (in afwachting van de goedkeuring door De Nederlandsche Bank) Jos Visser benoemd. Wettelijk is er straks de mogelijkheid dat de sociale partners kiezen voor een zogenaamd nominaal contract of voor een reëel contract. Bij de contracten verschillen de kans op toeslagen en korting, maar ook de mate van zekerheid dat men een bepaald bedrag aan pensioen ontvangt. Benoemd op voordracht van de werkgever P.G.H.M. Dorn (voorzitter) G.M.M. Croonen (plaatsvervangend voorzitter) E.H.M. Hogenboom J. Visser Benoemd op voordracht van de ondernemingsraad M.L.M. Pelsers R.L.O. Tielens G. Verwoort Benoemd na verkiezing uit en door de pensioengerechtigden F.H.M.A. Noteborn Externe bestuursprofessionals A.A. Nagtegaal C.C. Van der Sluis www.mijnpensioenoverzicht.nl Sinds enige tijd biedt het Pensioenregister via de website www.mijnpensioenoverzicht.nl informatie over pensioenen die bij pensioenfondsen in Nederland zijn opgebouwd. Op die website is voor iedereen met DigiD te zien wat hij of zij aan pensioen bij verschillende pensioenfondsen in Nederland heeft opgebouwd (inclusief AOW). 7
Rente op prepensioenkapitaal en VPS: 14,9% Over het VPS-saldo en het prepensioenkapitaal wordt jaarlijks een rente toegekend. Deze is voor de periode van 1 juli 2013 tot 1 juli 2014 door het bestuur op basis van het reglement van SPF vastgesteld op 14,9%. Hoeveel rente toegekend wordt over het VPS-saldo en prepensioenkapitaal hangt af van het rendement dat het pensioenfonds maakt op zijn beleggingen. Is dat rendement hoog, dan wordt veel rente bijgeschreven. Is het rendement negatief dan wordt dat bij VPS meteen in mindering gebracht op het kapitaal. Bij het prepensioenkapitaal wordt de rente, in het geval van een negatief rendement, een of meer jaren op nul procent gezet. Die rente blijft nul procent totdat positieve rendementen dat in de jaren daarna weer hebben gecompenseerd. In onderstaande tabel zijn de rendementen en rentepercentages van de afgelopen jaren te zien. Rendementen en rente VPS en PPS en prepensioenkapitaal in de afgelopen jaren Rente Rente PPS en Periode Kalenderjaar Rendement VPS prepensioenkapitaal rente(vergoeding) 2012 14,9% 14,9% 14,9% 1 juli 2013 tot 1 juli 2014 2011 9,1% 9,1% 9,1% 1 juli 2012 tot 1 juli 2013 2010 9,9% 9,9% 6,8% 1 juli 2011 tot 1 juli 2012 2009 14,4% 14,4% 0 % 1 juli 2010 tot 1 juli 2011 2008-17,5% -17,5% 0 % 1 juli 2009 tot 1 juli 2010 2007 1,3% 1,3% 1,3% 1 juli 2008 tot 1 juli 2009 2006 5,9% 5,9% 5,9% 1 juli 2007 tot 1 juli 2008 2005 14,8% 14,8% 14,8% 1 juli 2006 tot 1 juli 2007 Disclaimer De in dit jaarbericht verstrekte informatie van Stichting Pensioenfonds SABIC, gevestigd te Sittard (het pensioenfonds ) is van algemene aard, uitsluitend indicatief en aan wijzigingen onderhevig. De vermelde gegevens zijn uitsluitend bedoeld om deelnemers algemene informatie te verstrekken. De gegeven informatie wordt verondersteld betrouwbaar te zijn, echter het gebruik van de informatie geschiedt geheel voor risico van de gebruiker. Noch de uitvoerder (zijnde DSM Pension Services B.V.), noch het pensioenfonds aanvaardt enige aansprakelijkheid voor schade als gevolg van onjuistheden of onvolkomenheden in de informatie, of voor schade ontstaan in verband met het gebruiken, het afgaan op of verspreiden van de informatie. Rechten kunnen uitsluitend worden ontleend aan het voor de deelnemer geldende pensioenreglement. Colofon Productie en tekst: DSM Pension Services Vormgeving en druk: PPM Event & Media support, www.ppm-events.nl Foto s: O.a. Rob Oostwegel Positieve uitkomst deelnemersonderzoek In 2012 is er opnieuw een onderzoek gehouden onder de actieve deelnemers van SPF. Ruim 300 SABIC-medewerkers deden daar aan mee. De meesten blijken geïnteresseerd tot zeer geïnteresseerd in de pensioenen. Als rapportcijfer krijgt SPF een 7,4. 83% van de deelnemers aan het onderzoek zegt vertrouwen te hebben in SPF. Bij vergelijkbare fondsen ligt dat cijfer op 79%. Toch is er ook bij velen de angst dat straks minder pensioen wordt uitgekeerd dan nu wordt toegezegd. Wie alle resultaten van het onderzoek wil bekijken, kan dat hier doen op de website van SPF. Klachten Als deelnemers klachten hebben over het pensioenfonds bestaat daarvoor een procedure die in de brochure Klachten op de website te vinden is. Adresgegevens: Bezoekadres: Stichting Pensioenfonds SABIC (SPF) Het Overloon 1, 6411 TE Heerlen Postadres Postbus 6500, 6401 JH Heerlen Telefoon: 045-5788100 Internet:` www.spf-pensioenen.nl E-mail: info.pensioenfondssabic@dsm.com 8