03 REDACTIONEEL Inhoud 04 VAN DE VOORZITTER 06 06 AGENDA 07 08 OVER DE VICEVOORZITTER OVER DE PENNINGMEESTER 21 10 OVER DE SECRETARIS 11 13 OVER BELEGGEN BELEGGEN: IETS VOOR JOU? 25 21 BITCOIN, GEEN GELD 23 25 29 RECHTER IN TEXAS: BITCOIN IS GELD INFLATIE: EEN MONETAIR FENOMEEN High-frequency trading en de gevolgen voor de particuliere belegger 29
Beste Duitenberger, REDACTIONEEL Voor je ligt de versie van de Duitenplein 5 van juni 2014. Het is volop zomer en men sluit in deze periode zijn studie(jaar) af. Met voetbal op tv en de DP5 in de hand kan het niet anders dan een mooi begin zijn van de zomervakantie! Als eerste is er een vaste column die in elke DP5 staat; de Van de voorzitter, gevolgd door de verschillende introducties van de nieuwe leden van het huidige bestuur. Hierna zal de BC in het stukje Over Beleggen het een en ander uiteenzetten over onze beleggingsactiviteiten. Vervolgens vertelt de huidige voorzitter René van de Veen in een uitgebreide anekdote over zijn persoonlijke ervaringen met beleggen. Daarna volgen twee verwante, maar tegengestelde artikelen over Bitcoins. In de vorige editie van maart schreef Hendrik Oude Nijhuis al een stuk over dit fenomeen met een stellige mening. In deze editie borduren we hierop voort met de vraag: is Bitcoin geld? In de artikelen hebben twee rechters zich hierover gebogen en ze zijn beide tot een andere conclusie gekomen. Wie heeft er gelijk? Het oordeel is aan de lezer. Daaropvolgend kun je een column lezen van de gerenommeerde financieel deskundige Lukas Daalder. Zijn stuk gaat over inflatie en de al dan niet monetaire oorzaken hiervan. De huidige penningmeester Sven Weenink sluit deze uitgave af met een interessant stuk over high-frequency trading. De DP5 is altijd een blad geweest van hoge kwaliteit en we hopen met deze editie aan de verwachtingen te voldoen. B.S.C. DUITENBERG www.duitenberg.nl VOORZITTER René van de Veen PENNINGMEESTER Sven Weenink SECRETARIS Alexander Lau VICEVOORZITTER Arjen Goudt Universiteit Twente. Gebouw Bastille - Kamer 307 Drienerlolaan 5 Postbus 217 7500 AE Enschede Email: redactie@ duitenberg.nl DUITENPLEIN 5 Augustus, nr. 1, jaargang 28 Thema: Monetarisme Oplage: 200 exemplaren Namens de Duitenplein 5 redactie wensen we je veel leesplezier en een mooie zomer!
VAN DE VOORZITTER Door René van de Veen Voor je ligt de laatste uitgave van de Duitenplein 5 van het collegejaar 2013-2014. Hoewel het de laatste van dit collegejaar is, is het de eerste in zijn soort. Dit is namelijk de eerste versie van de DP5 die digitaal verstuurd wordt. Hiermee volgen wij het goede voorbeeld van de door ons gevolgde beursgenoteerde bedrijven, die hun jaarverslag tegenwoordig vaak alleen nog digitaal beschikbaar stellen. Echter, in tegenstelling tot onze zo geliefde beursgenoteerde bedrijven ligt onder ons besluit geen hippie-achtige gedachte als door ons jaarverslag alleen nog digitaal uit te brengen hoeven er minder bomen gekapt te worden, of, vanaf heden publiceren wij ons jaarverslag alleen nog digitaal om op deze manier de CO2-uitstoot te verminderen. Nee, wij zijn Duitenbergers, en Duitenbergers zijn duidelijk en recht voor z n raap. Onze penningmeester heeft een short-positie PostNL en weigert daarom nog langer gebruik te maken van hun diensten, hopend op een dalende koers. Oké, het is ook voordeliger, het spaart het milieu en we zijn er minder druk mee, maar toch. Naast het besluit om de DP5 niet langer fysiek te verzenden, is er het afgelopen collegejaar veel gebeurd. Zo hebben we dit jaar maar liefst twee bestuurswissels gehad. In oktober 2013 trad het bestuur Vaanholt aan met daarin Haico Vaanholt en Osman Demirci. Later werden Remco Schrooten en René van de Veen hieraan toegevoegd. In april 2014 zijn Haico en Remco gestopt, waarna hun plaatsen werden overgenomen door Arjen Goudt en Alexander Lau in bestuur Van de Veen. In mei 2014 heeft Osman aangegeven zijn functie te willen neerleggen, waarna Sven Weenink zijn functie van penningmeester heeft overgenomen. Vanwege de vele bestuurswissels zijn er dit jaar wat minder activiteiten georganiseerd dan gebruikelijk: we organiseerden een lezing over Factor Investing in samenwerking met Robeco; er is een basiscursus beleggen georganiseerd in samenwerking met de Rabobank en er is een bedrijfsbezoek georganiseerd naar de Nederlandse Apparatenfabriek (Nedap), wat plaats heeft gevonden op 25 juni. Daarnaast is er hard gewerkt om de beleggingscommissie anders vorm te geven. Dit blijkt een succes te zijn, gezien
de opkomst tijdens de analyseavonden. Een analyseavond wordt nu gemiddeld door 15-20 personen bijgewoond, en er wordt geweldig rendement gemaakt op het fictieve portfolio: + 14% in twee maanden! Inmiddels is het nieuwe bestuur nu enige tijd bezig en wordt er veel gedaan om het programma voor het komende collegejaar vast te stellen. Onze doelstelling hierbij is elke maand een activiteit te organiseren. Voor de maanden augustus en september staan de activiteiten al vast, voor de overige maanden worden nog activiteiten georganiseerd. Het belangrijkste wapenfeit is dan nog niet genoemd: vanaf september 2014 zal BSC Duitenberg weer gaan beleggen met echt geld. Al met al kunnen we stellen dat we een vereniging in beweging zijn. Het loont dus om lid te zijn, te blijven of te worden van BSC Duitenberg. Ben je nog geen lid en wil je meer weten? Bekijk dan onze website (www.duitenberg.nl) of kom een keer langs tijdens een analyseavond of een andere activiteit.
AGENDA Planning eerste helft studiejaar 2014/2015-13 augustus: middagsessie beleggen met opties - 20 augustus: introductiemarkt Kick-In - 3 september: analyseavond - 17 september: basiscursus beleggen + analyseavond - 24 september: analyseavond - 8 oktober: spreker/lezing * + analyseavond - 22 oktober: analyseavond - 27 oktober - 7 november: tentamens - 12 november: pokeravond - 19 november: analyseavond - 26 november: lezing*/bedrijfsbezoek/inhousedag - 3 december: analyseavond - 17 december: speciale avond/afsluiting kalenderjaar * spreker: beursguru/analist/oud-lid met interessante functie Indien je meer wilt weten over deze activiteiten, stuur dan een email naar info@duitenberg.nl Deelname is zowel voor leden als niet-leden. Maar meld je aan om verder op de hoogte te worden gehouden van verdere activiteiten.
OVER DE VICEVOORZITTER Hallo, mijn naam is Arjen Goudt. Ik woon al mijn hele leven in Enschede. Ik ben derdejaars student Bedrijfskunde hier op de Universiteit Twente. Vanaf komend seizoen voetbal ik bij Victoria 28 uit Enschede. Ik heb een fitnessabonnement en regelmatig ben ik op de squashbaan te vinden. In het weekend drink ik graag een biertje met vrienden. Ik ben in contact gekomen met beleggen door lessen op de middelbare school en colleges op de UT. Ik heb veel geleerd over beleggen bij Duitenberg, maar eigenlijk ben ik nog steeds een leek. Op dit moment beleg ik zelf niet, gewoonweg omdat ik er op dit moment geen geld voor heb, aangezien veel van mijn geld wordt besteed aan bier. In mijn eerste jaar hier op de universiteit ben ik bij Duitenberg gekomen via de basiscursus beleggen. Ik zit nu dan ook ongeveer 2,5 jaar bij Duitenberg. Sinds ik lid ben van Duitenberg ben ik actief voor de beleggingscommissie. Ik heb meegeholpen om de beleggingscommissie weer nieuw leven in te blazen en uiteindelijk ben ik er ook voorzitter van geworden. Sinds april dit jaar zit ik in het bestuur als vicevoorzitter. Ik zit met veel plezier in het bestuur van Duitenberg en ik hoop hier nog veel te kunnen betekenen en te kunnen leren. Arjen Goudt
OVER DE PENNINGMEESTER Beste Duitenberger, mijn naam is Sven Weenink. Onverwachts werd in april bekend dat de toenmalige penningmeester Osman zijn functie moest neerleggen, aangezien hij zijn stage niet meer kon combineren met z n functie binnen het Duitenberg-bestuur. Na een aantal goede gesprekken met het bestuur werd voorgesteld om de functie als penningmeester voor de rest van het bestuurstermijn te bekleden. Tijdens de mini-alv half mei ben ik gechargeerd. Na een falende poging het record van voormalig bestuurslid Remco Schrooten te evenaren met zijn hoeveelheid Duitenbergjes werd wel een ander record verbroken op deze avond, namelijk het record van-je-fietsvallen. Maar dat geheel terzijde. Om een beter beeld van mij te krijgen zal ik kort iets over mezelf vertellen. Sinds 2009 ben ik student aan de Universiteit Twente, waarbij ik eerst de bachelor Bedrijfskunde heb gevolgd en vanaf het huidige studiejaar aan de master Business Administration ben begonnen, met Financial Management als specialisatie. Naast de studie is mijn focus vooral gericht op ons familiebedrijf Svemico, waarbij ik voornamelijk druk ben met de boekhouding. Daarnaast heb ik nog twee grote hobby s, namelijk voetbal en beleggen. Inmiddels speel ik 5 jaar in het 1 e elftal van PH Almelo, waarbij het ons afgelopen seizoen net niet is gelukt om te promoveren naar de eerste klasse. Een andere grote, en vooral relevante hobby, is beleggen. Eind 2008 waren de aandelen zo goedkoop geworden dat ik besloot om het grootste gedeelte van mijn spaargeld in aandelen te stoppen. Zo besloot ik onder andere om in plukjes ING, Aalberts en ArcelorMittal aandelen in mijn portefeuille op te nemen. Als lange termijn belegger is mijn scope 5-10 jaar. Het belangrijkste van beleggen is dat je goed kunt omgaan met winsten, maar vooral met verliezen. Zo besloot ik een maand geleden (ik weet het, veel te laat) met pijn in mijn hart afscheid te nemen van het aandeel Imtech, dat een rendementsverlies van 35% opleverde en uiteindelijk een korte termijn belegging werd. Het mooie van deze beleggingsstudievereniging is om dit soort ervaringen te delen en vooral om van elkaar te leren. Want hoe kijkt men als vereniging en als individu naar een aandeel? Als bestuurslid hoop ik met mijn werkervaring, studie en
beleggingservaring iets toe te voegen aan het huidige bestuur en aan de vereniging als geheel. De afgelopen weken hebben we als bestuur hard gewerkt om de boekhouding van 2013 en 2014 in orde te maken via een nieuw softwareprogramma. Bovendien wordt er momenteel veel tijd gestopt in het vinden van nieuwe sponsoren. Als hier meer over bekend is, zal dit via de website van B.S.C. Duitenberg gecommuniceerd worden. Ook zal ik per september me actief bezighouden met het beheren van de (nieuwe) beleggingsportefeuille van Duitenberg bij groothandel broker De Giro. De komende tijd staat er dus genoeg op het programma om mij bezig mee te houden als nieuw bestuurslid. Gelukkig is er bij Duitenberg een goede balans tussen serieuze zaken en ontspanning. Daarom hoop ik je snel te zien tijdens één van de analyseavonden of andere activiteiten! Sven Weenink
OVER DE SECRETARIS Mijn naam is Alexander Lau en sinds begin maart maak ik deel uit van het bestuur van Duitenberg, nadat ik een paar dagen ervóór lid was geworden. Ik ben een master-student Business Administration met als specialisatie Financial Management en heb ook mijn bachelor Bedrijfskunde op UT gevolgd. Misschien is het vreemd dat ik sinds kort pas lid ben. Om eerlijk te zijn, kwam het er gewoon niet van. In mijn eerste jaar had ik al wel een voorlichtingsavond van Duitenberg bijgewoond met een groep vrienden. Hoewel ik beleggen toen ook al interessant vond, had ik nog niet echt een goed beeld van hoe de analyseavonden eruit zagen. Misschien dat ik daarna een analyseavond had moeten bijwonen, maar de rest van de groep had al besloten om geen lid te worden. Op zulke momenten is het lastig om dan individueel te zeggen dat je nog een analyseavond wilt bijwonen, zeker als je niemand van Duitenberg kent. De jaren verstreken en Duitenberg verdween voor mij op de achtergrond. De master was voor mij een nieuw begin en toen leerde ik ook de huidige voorzitter René van de Veen kennen. Hij vertelde mij na een tijd dat hij onlangs lid was geworden van Duitenberg en ook kort daarna in het bestuur zat als vicevoorzitter. Hij overtuigde mij en een paar anderen om eens een analyseavond bij te wonen, iets wat ik jaren geleden al wilde doen. De sfeer die avond was ontspannen en naast veel te leren van ervaren Duitenbergers, beleefden we ook veel lol. De twee andere nieuwkomers die avond waren minder onder de indruk en besloten geen lid te worden. Ik bevond me in een soortgelijke situatie als die voorlichtingsavond jaren geleden. Echter, nu wist ik wel wat me te wachten stond bij Duitenberg en ik kende naast René ook nog een paar andere leden. Mijn studententijd was bijna ten einde en ik wilde zeker nog een keer meemaken hoe het is om in een studentenbestuur te zitten. Toevallig hoorde ik van René dat de week erop een ALV zou plaatsvinden met aftredende bestuurders. Ik zag mijn kans schoon en bood direct aan om tot het bestuur toe te treden. In deze positie hoop ik veel te kunnen doen voor Duitenberg. Voor mij is het een leerproces. Ik kan dus niet beloven dat alles vlekkeloos zal verlopen, maar wel dat het nooit zal liggen aan een gebrek aan inzet. Alexander Lau
OVER BELEGGEN Door Dawid Ostroga Met een nieuwe DP5 is het natuurlijk ook tijd voor een nieuwe update vanuit de Beleggingscommissie (BC). Deze keer is het mijn beurt om jullie op de hoogte te brengen van de zaken die de BC doet en probeert te bewerkstelligen. Sinds 19 maart dit jaar is de BC weer begonnen met het actief bijhouden van een portefeuille. Echter kan deze portefeuille natuurlijk niet zomaar ingevuld worden. Hiervoor werd dan ook voorafgaand aan het invullen een goed bezochte analyseavond gehouden. Op deze avonden komen de leden van de BC bijeen en wordt er een kleine voorselectie van potentiële aandelen gemaakt. Hierna worden de aandelen onder de aanwezigen opgesplitst en wordt er via een vast schema naar de aandelen gekeken. Hierna worden de bevindingen met de rest van de groep gedeeld, waarna een stemronde volgt om een aandeel wel of niet op te nemen in de portefeuille. Na de eerste analyseavonden werd er tot slot besloten om Fugro en DSM in de portefeuille op te nemen. Op de volgende analyseavonden wordt er eerst gekeken naar de aandelen die reeds in de portefeuille zijn opgenomen, of we daar nog steeds tevreden over zijn, of dat er wellicht toch van een aandeel afstand moet worden genomen. Gezien wij nog niet aan ons vooraf gestelde limiet van 4 aandelen zaten, en omdat de aandelen vrij weinig veranderd waren, zagen wij hier nog niet de noodzaak van in. Het was een vrij rustige avond waar weinig geks werd gedaan, op een aankoop van Macintosh na. Een week later werden de dingen toch wat spannender, Fugro bleef een mooie klim maken en zat al bijna tegen de 48,- aan. Vanwege dit behoorlijke rendement en het feit dat het dividend er aan zat te komen, werd Fugro ditmaal een discussiepunt waar de meningen weliswaar over verdeeld waren. Zo waren er bijvoorbeeld partijen die graag nog de 1,50 dividend mee wilden pikken, echter was de meerderheid hierop tegen en nam ze genoegen met het ritje naar de 47,72. Achteraf gezien bleek dit bevorderlijk te zijn, want ondanks het dividend, was Fugro verder gezakt dan verwacht en viel het terug op vrijwel hetzelfde niveau als waarvoor het aangekocht werd. Een mooie rit dus voor de BC die voor herhaling vatbaar is. Kort hierna werd ook besloten dat het verstandig is om Macintosh te verkopen nadat deze een onverwachte stijging had meegemaakt en al beter had
gepresteerd dan we hadden geanticipeerd. Hetzelfde geldt in essentie voor Vopak. Meer recentelijk hebben we gekeken naar Stern. Ondanks het feit dat dit bedrijf in de auto s zit, zagen wij er toch potentie in. Dit besluit werd hoofdzakelijk gedreven door de voorgenomen reorganisatie waarbij Stern zijn focus zal verplaatsen op het aanbieden van financiële oplossingen voor auto s en lease-mogelijkheden. Verder hebben we ook nog Ordina in onze portefeuille opgenomen. Ondanks dat deze al een forse stijging heeft meegemaakt, verwachten wij dat de stijging voort zal zetten omdat voor het eerst sinds tijden Ordina weer een positief resultaat in de boeken heeft kunnen zetten, wat hoop schept voor de toekomst. Voor een kort overzicht over de voortgang van de BC is het mogelijk om de onderstaande tabel te raadplegen. En zoals gewoonlijk is iedereen van harte welkom om tijdens de analyseavond langs te komen om samen bedrijven te analyseren onder het genot van ons regionaal goudgeel gerstenat. Aandeel Aankoop datum Aankoop Koers Verkoop datum Verkoop koers Huidige koers ( 13-6-2014) Rendement op (13-6- 2014) Fugro 21-mrt 41,50 30-apr 47,72 44,19 14,99% DSM 21-mrt 47,33 11-jun 52,13 51,80 10,14% Macintosh 17-apr 7,88 12-mei 9,05 8,65 14,85% Randstad 30-apr 41,90 nvt 0,00 41,60-0,72% Vopak 30-apr 35,88 28-mei 37,65 37,93 4,93% Fugro 28-mei 41,88 nvt 0,00 44,19 5,52% Stern Groep 28-mei 15,36 nvt 0,00 16,40 6,77% Ordina 11-jun 1,91 nvt 0,00 1,91 0,00% Totaal: 7,06%
Beleggen: iets voor jou? Door René van de Veen Beleggen, het is iets wat mensen fascineert. Veel mensen zullen zich verhalen herinneren over de winsten die in de jaren negentig werden gemaakt. Ik kan mijzelf nog goed herinneren dat ik op verjaardagen vaak Henk tegen kwam. Henk was een niet al te slimme maar zeer luidruchtige man, die het altijd over zijn beleggingswinsten had. Hoewel ik me altijd vreselijk aan Henk ergerde, raakte ik toch geïnteresseerd. Elke keer weer kwam het gespreksonderwerp bij hem uit op beleggen. Het kon ook bijna niet anders. Het geld wat hij op zijn beleggingen verdiende, werd door hem afgeroomd, waarna hij dit besteedde aan het goede leven. Steeds vaker ging hij op vakantie naar zonnige oorden en ook werd na verloop van tijd de door hem begeerde speedboot aangeschaft. Dit alles resulteerde in een steeds bruiner wordend hoofd, waarvan ik elke keer weer dacht dat het niet bruiner kon, waarna het tegendeel toch weer werd bewezen. Het bleef maar doorgaan. Henk ging elk jaar weer vaker op vakantie, zijn toch niet al te knappe hoofd bleef maar bruiner worden en de verhalen over zijn toegenomen welvaart bleven maar sterker worden. Totdat, ergens in 2000, de bubbel barstte. Door het enthousiasme van mensen zoals Henk waren de aandelenkoersen zo hoog opgelopen dat dit niet realistisch meer was. Hierdoor stortte de aandelenkoersen naar beneden. Waar de AEX in 2000 nog rond 700 punten stond, stond deze in 2003 nog net boven de 200 punten. Door deze gigantische neerwaartse correctie verdampte de winsten die beleggers in de voorgaande jaren hadden gemaakt. Zo ook de winsten van Henk. Toen bleek dat hij helemaal geen kennis had van beleggen. Hij wist zijn geld niet te verdienen door goede analyses en het kiezen van de juiste aandelen, hij verdiende zijn geld doordat vrijwel alle koersen stegen. Een verkeerde keuze maken was zo moeilijk geworden dat het zelfs hem niet lukte om dit te doen. Met het dalen van de aandelenkoersen nam tegelijk de sfeer op de verjaardagen toe. Immers, Henk, de luidruchtige belegger, had minder redenen om luidruchtig te zijn. Daar waar hij eerder altijd het hoogste woord had over zijn aandelenwinsten, zijn vakanties en zijn speedboot, zat hij nu stilletjes voor zich uit te kijken. Zijn aandelenwinsten waren verdampt, hij ging nog maar één
keer per jaar op vakantie en zijn speedboot had hij verkocht. Hij bleek het geld voor de aanschaf van de speedboot te hebben geleend en de maandelijkse aflossingsverplichtingen te betalen uit de door hem gemaakte winsten op zijn beleggingen. Toen de winsten verdwenen, verdween ook de speedboot. Toch, zo bleek, bleef zijn hoofd maar bruiner worden. Het geld wat Henk overhield toen hij z n laatste aandelen verkocht gebruikte hij om een zonnebank te kopen. Op die manier kon hij nog altijd naar de buitenwereld volhouden dat hij een succesvol belegger was. Familie Mijn familie belegde niet. Als traditionele christelijke familie uit Spakenburg zagen mijn ouders meer heil in het leveren van noeste arbeid en het opsparen van dit geld op een bankrekening. Over beleggen was voornamelijk mijn moeder altijd zeer uitgesproken. Beleggen is gevaarlijk en je moet er alleen aan beginnen als je er verstand van hebt is wat ze standaard zei als er een bericht over beleggen op het nieuws verscheen. Met het dalen van de koersen in 2000 leek ze hier ook gelijk in te krijgen. Toch bleef het me fascineren. Deze fascinatie bereikte een hoogtepunt in 2007. Wederom waren er in de media jaren achtereen zeer positieve berichten over beleggen. Het maakte niet uit wat je deed, de koers ging altijd omhoog en je verdiende altijd geld. Ik had een aantal jaren gewerkt en dus aardig wat geld bij elkaar gespaard. Daarnaast was het zelf beleggen via internet helemaal in opkomst. Hierop besloot ik een informatiepakket aan te vragen bij één van de internetbrokers die op dat moment groot was. Geweldig! Ik was nog maar één handtekening en het plakken van een postzegel verwijderd van mijn eerste beleggingsrekening. Toch bedacht ik me. Natuurlijk, er kon niks mis gaan. De beurs ging alleen maar omhoog, dus kennis van zaken was niet nodig, je verdiende toch wel geld. Maar de (wijze) woorden van mijn moeder spookten door mijn hoofd. Beleggen is gevaarlijk en je moet er alleen aan beginnen als je er verstand van hebt. Met deze wijze woorden in mijn achterhoofd besloot ik mijn handtekening niet te zetten. In plaats daarvan zou ik op zoek gaan naar een betrouwbare bank waar ik mijn spaargeld zou stallen tegen een zo hoog mogelijke rente. Al snel kwam ik uit bij Icesave. Deze bank wist een gigantische rente te bieden op een deposito. Toch vertrouwde ik het niet helemaal. Hierop besloot ik voor een iets lagere rente te kiezen bij een andere bank. Achteraf gezien bleek dit mijn
redding. Icesave ging failliet, waarna eindeloze procedures volgden om spaartegoeden terug te krijgen. Mijn geld was veilig. BSC Duitenberg Twee keer ben ik ontsnapt aan een groot financieel drama. Niet ingestapt in de beurs in 2007 (waarna deze in 2008 naar beneden donderde red.) en mijn spaargeld niet gestald bij Icesave. Ik had mijn lesje geleerd en verloor even mijn interesse in beleggen. Totdat ik via mijn studie in aanraking kwam met financiële vakken. Hier leerde ik hoe ik een jaarrekening moest lezen. Hoe de waarde van aandelen en opties wordt bepaald en hoe je een portfolio samenstelt. Toch durfde ik het nog niet aan. Immers, dit was theoretische kennis, de praktijk was vast weerbarstiger. Toen hoorde ik van het bestaan van een beleggingsstudieclub op mijn eigen universiteit. Beleggingsstudieclub Duitenberg bleek een vereniging te zijn voor studenten met interesse in finance en beleggen. Precies wat ik zocht! Niet wetende wat ik moest verwachten, woonde ik mijn eerste analyseavond bij. Voordat ik ging, stelde ik mij voor hoe dat er dan uit zou zien en hoe het er aan toe zou gaan. Daar waar een LAN-party een orgie is voor ict ers, verwachtte ik hier dezelfde taferelen voor financieel geïnteresseerden. Ik verwachtte lijkbleke mensen, de hele dag starend naar een beeldscherm met daarop aandelen koersen, met wie geen normaal gesprek te voeren zou zijn, tenzij het over aandelen zou gaan. Een andere mogelijkheid was dat het allemaal dikke brallende ballen zouden zijn met een mat, een lidmaatschap van Audentis (en de daarbij behorende zelfverklaarde semi-prominente status) en een vader die zijn kinderen, iets te veel verwend door hem, zijn geld zouden laten verbrassen. Niets van dit alles bleek waar. Duitenbergers bleken normale studenten te zijn, met een sociaal leven, een gezonde kleur op hun wangen (nou ja, sommigen dan), een bijbaan en gespreksonderwerpen als uitgaan, bier, vrouwen en voetbal. Erg verhelderend! Natuurlijk werd er ook gesproken over beleggen. Duitenberg bleek uit een mix te bestaan van geïnteresseerden in beleggen, beginnende beleggers en gevorderde beleggers, zowel met als zonder financiële achtergrond. Hierdoor was het mogelijk om op mijn eigen niveau met mensen te discussiëren, terwijl ik ook veel kon leren van de meer ervaren beleggers en zelfs dingen uit kon leggen aan mensen met minder affiniteit met financiën. De avond werd
afgesloten met een keiharde borrel, waarvan ik de volgende dag niet veel meer wist dan dat alcohol hoofdpijn veroorzaakt. Mijn eerste avond was dus zeer geslaagd, waarna ik meteen mijn lidmaatschapsformulier invulde, om op die manier lid te worden van BSC Duitenberg. Beleggingsplan Na enige maanden lid te zijn geweest, meerdere analyseavonden te hebben bijgewoond en getuige te zijn geweest van een rendement van +12,5% in twee maanden tijd terwijl de beurs bijna niet bewoog, begon het zelf beleggen toch weer te kriebelen. Immers, ik had nu nog (wat) meer theoretische kennis, wat praktijk ervaring en, nog belangrijker, een groep om mij heen die ik om advies kon vragen. De tijd was aangebroken om te gaan beleggen! Hierop besloot ik een beleggingsplan op te stellen. In dit plan beschreef ik wat nu eigenlijk de bedoeling was van mijn beleggingen, wat ik in mijn beleggingen wilde investeren en welk risico ik bereid was te lopen. Hieronder een verkocht overzicht: Doel: op mijn 60e kunnen stoppen met werken Startkapitaal: 1.000,- Maandelijkse inleg: Beleggingshorizon: Gewenst risico profiel: 50,- p.m. tijdens studie, 500,- p.m. na studie 32 jaar medium Verwacht jaarlijks rendement: 8% Uiteindelijk, zo heb ik berekend, moet dit mij op mijn 60e een bedrag van 902.756,77 opleveren. Natuurlijk is dat dan niet meer zoveel waard als het nu is. Daar zorgt inflatie wel voor. Aan inflatie gecorrigeerd staat dit gelijk aan een bedrag van 479.032,81 nu. Best een lekker bedrag om een periode van 7 jaar tot mijn pensioen door te komen vind ik zelf. Dit is niet het meest spannende beleggingsplan wat je je kunt bedenken. Immers, het heeft een zeer lange looptijd en een vrij conservatief rendement. Daarnaast is het als twintiger niet sexy om na te denken over de periode dat je 60 wordt. Toch kan het spannender. Stel je voor dat je mijn investeringsplan
volgt, maar dan rekent met het gemiddeld gerealiseerd rendement van Duitenberg van de afgelopen jaren, 30%(!). Hoe lang duurt het dan voordat je miljonair bent? Slechts dertien jaar! Dat betekent dat als je op je 25e begint, je op je 38e miljonair bent! Oké, dat was even een uitstapje. Nu weer terug naar mijn beleggingsplan. Nu ik eenmaal doelen heb gesteld, mijn horizon en inleg en mijn gewenste rendement heb bepaald, kan ik beginnen. Beleggen begint met het uitzoeken van de juiste broker. Een broker is een bank die voor jou de daadwerkelijke aanschaf doet van de aandelen die jij wil. Veel beginnende beleggers kiezen hierbij voor hun huisbank. Deze zijn echter vaak erg duur. Omdat ik in het begin met kleine bedragen wil gaan beleggen is het van belang te kiezen voor een goedkope broker. Ik heb hierbij gekozen voor een broker die transactiekosten rekent van 2,- per transactie + 0,02% van de transactiesom (de naam van deze broker noem ik niet omdat hij ons niet sponsort). Een aandelen transactie van 100,- kost mij dus 2 + ( 100 x 0,02%) = 2,02. Dit is nogal een verschil ten opzichte van de 10,- die sommige huisbanken voor deze transactie in rekening brengen. Na de selectie van de meest geschikte broker ga ik aan de slag met het vaststellen van een portfoliostrategie. Ik besluit de eerste helft van mijn beleggingshorizon (de eerste zestien jaar) wat offensiever te beleggen. Dit betekent dat ik een groter deel van mijn belegde vermogen in aandelen steek en een kleiner deel van mijn vermogen in obligaties (of andere vastrentende waarden). De laatste zestien jaar van mijn beleggingshorizon zal ik juist een groter deel van mijn vermogen investeren in vastrentende waarden (obligaties etc.). Uiteindelijk kom ik uit op de verdeling 40-60 voor de eerste zestien jaar, waarvan 40% in vastrentende waarden wordt geïnvesteerd en 60% in aandelen. De tweede termijn van zestien jaar zal de verhouding 60-40 zijn. Het in aandelen te beleggen vermogen zal in eerste instantie over vier aandelen worden verspreid, elk ter grootte van 25%. Omdat mijn startkapitaal 1.000 bedraagt ben ik beperkt in mijn keuze omtrent vastrentende waarden. Immers, obligaties verhandeld op de Amsterdamse beurs hebben een nominale waarde van 1.000,-. In Parijs worden obligaties ter waarde van 100,- verhandeld, maar helaas biedt mijn goedkope broker mij niet de optie om deze te kopen. Hierdoor blijven de volgende opties open:
1. Rabobank certificaten 2. Sparen bij de bank Een snelle blik op actuelerentestanden.nl leert mij dat de maximale rente op een 10-jaars deposito 3,3% is. Omdat ik een gemiddeld rendement wil realiseren van 8% en 40% van mijn vermogen vastrentend wordt, betekent dat 8% = (40% * 3,3% + 60% * x) waar x (het gemiddeld te behalen rendement op aandelen) 11,13% is. Niet geheel onmogelijk, maar een hoger rendement op de vastrentende waarden zorgt ervoor dat mijn doel makkelijker te realiseren wordt. Rabobank certificaten Rabobank certificaten hebben op het moment van schrijven een koers van 109,07. Dat betekent dat je 1,0907 * 25 = 27,2675 betaalt voor een certificaat, waarbij je elk jaar 6,5% van 25,- krijgt uitbetaald. Omdat je meer betaalt dan 25 is je rendement lager dan 6,5%, namelijk (6,5% * 25 = 1,625)/ 27,2675 = 5,9595%. Een stuk meer dan de 3,3% die de bank biedt, maar een stuk minder dan de 6,5% die ik zou krijgen als ik er op tijd bij was geweest. Dan is er nog het volgende: de koers van een vastrentende waarde wordt bepaald door de rentestand. Momenteel is deze erg laag, waardoor de koers van de vastrentende waarde stijgt (van 25,- naar 27,2675). Als de rente stijgt, wordt de koers van de vastrentende waarde (in dit geval het Rabobank certificaat) lager. Omdat een Rabobank certificaat een zogenaamde perpetual bond is, betekent dit dat deze nooit terug betaald hoeft te worden door de uitgevende instantie (Rabobank). Dit betekent dat, als je je inleg terug wilt, je je certificaat zal moeten verkopen aan een andere investeerder. Hierdoor ben je dus, in tegenstelling tot bij een obligatie die na verloop van tijd wel wordt afgelost, erg kwetsbaar voor rentewijzigingen. Stel dat aan het einde van mijn 32-jarige horizon de markt rente 15% is. Dan is mijn Rabobank certificaat slechts 10,83 waard. Dat betekent dus een koersverlies van (27,2675-10,83)/27,2675 = 60,2%. Au! Toch ga ik ervan uit dat dit niet zo n vaart zal lopen en besluit ik 400,- te investeren in Rabobank certificaten. Het rendement wat ik nu op het aandelendeel van mijn portefeuille moet behalen is 8% = (40% * 6,5% + 60% * x), waar x = 9%. Het eerste deel van mijn portfolio is ingericht. Door naar de volgende stap.
Aandelen Een aandeel is een stukje van het eigen vermogen van een bedrijf. Dit betekent dat de houder van een aandeel voor een deel eigenaar is van dat bedrijf. Doordat je als aandeelhouder voor een deel eigenaar bent van de onderneming heb je ook recht op een deel van de winst. Dit wordt uitgekeerd in de vorm van dividend. Toch is het niet zo dat alle aandelen dividend uitbetalen. Sommige bedrijven kiezen ervoor om dit dividend te herinvesteren om op deze manier het bedrijf te laten groeien. Als het bedrijf goede investeringsmogelijkheden heeft (beter dan jij zelf) dan is het geen enkel probleem dat een bedrijf geen dividend uitkeert. Toch houd ik van dividend. De gedachte dat het management van een onderneming mij een aantal keer per jaar geld geeft, waardoor zij minder niet-renderende investeringen kunnen doen bevalt mij. Daarnaast biedt dividend mij de mogelijkheid mijn doelen te realiseren. Immers, de door mij gestelde rendementseis (8%) komt redelijk in de buurt bij dividend rendementen die worden betaald door sommige Nederlandse bedrijven. Allereerst zal ik dus op zoek gaan naar een aandeel dat veel dividend betaalt. Naast het dividend rendement heb je nog een ander rendement als je belegt in aandelen: koersrendement. Dit is het verschil in koers van het aandeel tussen het moment dat je het aandeel koopt en weer verkoopt. Om een zo hoog mogelijk totaal rendement te behalen wil ik dus een aandeel kopen met een hoog dividend rendement en een lage koers, welke in de toekomst gaat stijgen. Als deze lage koers stijgt, heb ik dus koerswinst. Wanneer je op de Nederlandse markt op zoek gaat naar aandelen die een hoog dividend rendement leveren, kom je al snel uit bij aandelen zoals Shell en Ahold. Ook vastgoed doet het hier erg goed. De meeste aandelen die een hoog dividend betalen blijken echter in het afgelopen jaar flink in koers gestegen te zijn. Hierdoor is de kans dat zij momenteel overgewaardeerd zijn (te duur) groot en is het dividend rendement lager. Daarom kies ik ervoor om juist het enige aandeel te analyseren wat in het afgelopen jaar erg gedaald is: Nieuwe Steen Investments (NSI). NSI is een beleggingsmaatschappij in Nederlands en Belgisch vastgoed. In Nederland bezitten zij voornamelijk kantoren en winkels, in België kantoren en bedrijfspanden. Daarnaast bezit NSI een paar huizen, maar dat is bijna verwaarloosbaar. De totale portefeuille van NSI heeft een waarde van 1,8 miljard. In 2012 was dat nog 2,3 miljard, maar, zoals dat gaat in het
vastgoedwereldje tijdens een crisis, wordt er nog wel eens wat afgeboekt en dan bezit je ineens 0,5 miljard minder. Het mooie is, de koers van het aandeel heeft zich hier ook op aangepast. Deze is namelijk flink gedaald. Daarnaast heeft NSI in november 2013 75 miljoen nieuwe aandelen uitgegeven waardoor de koers nog verder gezakt is. Tijdens een analyseavond van Duitenberg hebben we NSI eens geanalyseerd. Toen hebben we besloten dat we zouden wachten op de eerste kwartaalcijfers en NSI dan weer zouden bekijken. Op dat moment stond het aandeel op 4,25, nu op 4,58. Een koers winst van 7,8% die ik aan m n neus voorbij heb laten gaan. Toch denk ik dat er bij Nieuwe Steen Investments meer te halen valt dan 7,8%. In een uitgebreide fundamentele analyse heb ik berekend dat NSI in 2014 ongeveer 0,25 dividend per aandeel zal uitbetalen, wat neerkomt op een dividend rendement van 5,5%. Met dit dividend rendement hoeft de jaarlijkse koerswinst gemiddeld 3,5% te zijn om mijn rendement van 9% op aandelen te realiseren. Dit terwijl NSI momenteel sterk ondergewaardeerd is. NSI weet haar kantoren in 2014 tegen hogere huurprijzen te verhuren en heeft een deel van haar leningen goedkoper weten te financieren. NSI denkt zelf dat 2014 nog een moeilijk jaar wordt. Toch blijkt dit in de Q1 berichten mee te vallen. In 2015 denkt NSI verder te herstellen. Van mij mogen ze. Ik wacht namelijk nog heel even af en zodra de koers van het aandeel NSI in de buurt van de 4,50 komt heb ik m n eerste lange termijn aandelen binnen. Pensioen, here I come!! René van de Veen is voorzitter van Beleggingsstudieclub Duitenberg en houdt posities in de hierboven beschreven aandelen/obligaties. Daarnaast studeert René Financial Management aan de Universiteit Twente. De informatie uit deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling voor het doen van bepaalde beleggingen. Er kunnen dan ook geen rechten aan deze column worden ontleend.
Bitcoin, geen geld Door Victor Bouman De dalende koers ten spijt blijft de Bitcoin een interessant fenomeen dat tot vele juridische en praktische vragen leidt. Voor het eerst heeft een Nederlandse civiele rechtbank zich nu uitgesproken over de digitale munt, waarbij zij antwoord heeft gegeven op een van de meest prangende kwesties rond de Bitcoin: is het een echte' geldeenheid, of slechts een virtuele? Die vraag is onder meer van belang bij het bepalen van de hoogte van de schadevergoeding voor het te laat betalen van Bitcoins. Over het algemeen geldt dat de schuldenaar die zijn verplichtingen niet of te laat nakomt, aan de schuldeiser alle schade moet vergoeden die de laatste lijdt ten gevolge van die te late nakoming. Als de schuld uit de voldoening van een geldsom bestaat, moet degene die te laat betaalt de wettelijke rente betalen. Daarnaast moet hij eventuele verschillen in wisselkoers vergoeden, de koersschade. Dat is natuurlijk interessant bij betalingen in buitenlandse valuta, maar ook bij betaling in Bitcoins. In de zaak die voor de Rechtbank Overijssel speelde had een partij in oktober 2013 enkele duizenden Bitcoins verkocht. De verkoper kon ze echter niet allemaal leveren, terwijl de koper al wel had betaald. Die ontbond vervolgens de overeenkomst gedeeltelijk. Na de enorme koersstijging van de Bitcoin eerder dit jaar zag de koper kennelijk zijn kans schoon en wilde hij de gemiste inkomsten uit de koersstijging verhalen op de verkoper. In de eerste plaats deed hij dat door een beroep te doen op de regeling voor vergoeding van koersschade bij te late betaling van geld, artikel 6:125 BW. Dat artikel spreekt echter slechts over "geld", een term die verder niet in de wet gedefinieerd is en die de rechter dus moet uitleggen. Welnu, de rechter is daar duidelijk in: Bitcoins zijn geen geld. De redenatie daarachter is echter lang en niet altijd even duidelijk. In het kort komt deze op het volgende neer. Volgens de rechtbank kunnen geldsommen giraal en chartaal (contant) betaald worden, dus zouden Bitcoins in een van deze categorieën moeten vallen. De rechter concludeert allereerst dat er geen sprake is van giraal geld: hoewel de