Handboek bodem en bemesting

Vergelijkbare documenten
Handboek Bodem en Bemesting

Adding sustainability to productivity

Commissie bemesting akkerbouw en vollegrondsgroenten (CBAV) Bemestingsadviesbasis akkerbouw en vollegrondsgroenten

Naar een duurzaam bodemen nutriëntenbeheer via de kringloopwijzer akkerbouw

Effect van organische stof op opbrengst, stikstofuitspoeling en bodemkwaliteit

Beproeving mineralenconcentraten en spuiwater in diverse gewassen. Praktijkonderzoek Plant & Omgeving. Inhoud

Masterplan Mineralenmanagement Bodemdag Vredepeel, 17/08/2012. Peter Stevens,

Naar een nieuwe systematiek voor N-bemestingsadviezen als basis voor precisiebemesting

Open teelten op zandgronden hebben meer tijd nodig om te voldoen aan nitraatrichtlijn

Hoe maak je een bemestingsplan binnen de gebruiksnormen

Integraal bodembeheer, wat en hoe

Werken aan organische stof en bodemvruchtbaarheid: ervaringen vanuit de praktijk in Zuidoost Nederland

SKB-Showcase. Praktijkdemo s met ondernemers uit de akker- en tuinbouw. Slotbijeenkomst SKB Showcase Biezenmortel 11 december 2014

Open teelten op zandgronden hebben meer tijd nodig om te voldoen aan nitraatrichtlijn

KLW KLW. Meer ruwvoer lucratiever dan meer melk? Jaap Gielen, Specialist melkveehouderij 15/22 februari Ruwvoerproductie en economie!

25 jaar biologische teelt op zandgrond: waar staan we nu?

Afvoer N en P van zomerbloemen. Bepalen van afvoer N en P van verschillende zomerbloemen gewassen. 29 juni 2007

Publiek-Private Samenwerking Duurzame Bodem

Stikstofbemestingsadviezen: zijn ze nog actueel en wat zou moeten veranderen?

Waarde van bodemvruchtbaarheid. Oene Oenema. Wageningen University & Research

Themamiddag CBAV Goed bemesten binnen krappe gebruiksnormen. Nijkerk, 18 februari 2013

Bodemkwaliteit, bemesting en teelt van maïs. Jaap Schröder

Behoud meerjarig proefveld organische bemesting

Economische gevolgen verlaagde N-gebruiksnormen. Wim van Dijk (PPO) Hein ten Berge (PRI) Michel de Haan (ASG)

Met welke maatregelen kunt u ook in 2015 goede snijmaïs verbouwen?

De bodem is de basis voor gewasbescherming!

Begeleidingscommissie Bodem Vredepeel. 15 december 2015 Janjo de Haan, Harry Verstegen, Marc Kroonen

Verslag stakeholderbijeenkomst Bodemkwaliteit op zand

Bemesten van gras na mais en mais na gras?

Bemesten van gras na mais en mais na gras?

Organische stof, meer waard dan je denkt

Organische stofbeheer en stikstofleverend vermogen van de grond in de Nederlandse akkerbouw

WAT U MOET WETEN OVER STIKSTOF VRAGEN EN ANTWOORDEN

Bodemkwaliteit op zand

Inleiding. Grond is uw kaptitaal. Waarmee kunnen we de ondernemer helpen zo nauwkeurig mogelijk te sturen?

Organische stof what else? Marjoleine Hanegraaf

ORGANISCHE STOF: WAT LEVERT HET OP? KOSTEN EN BATEN VAN ORGANISCHE STOF VOOR DE AKKERBOUWER

Bemesting in de 21e eeuw 28/11/2014. Algemeen

Landbouwkundige en milieukundige trends akkerbouw in relatie tot 6 e AP Nitraatrichtlijn

Gebruiksruimte anders verdelen tussen maïs en gras?

28/11/2014. Algemeen. 1Bemesting in de 21e eeuw

WIJZER MET MINERALEN GRONDMONSTERS: DE JUISTE AANPAK GEEFT EEN BETROUWBAAR RESULTAAT

BASIS en Bodemkwaliteit op zandgrond:

Eerste symposium Smart Fertilization

Mineralenmanagement en economie. Jaap Gielen Specialist melkveehouderij

Duurzame bemesting: omgeving

Voorstel aanpassing bemestingsadvies voor stikstof van rozen

Aanpassing N_bemestingsadvies zomertarwe

Voorstel tot herziening N-bemestingsadviezen

Toekomst bemesting aardappelen. Bart Debussche 31/01/2017

LTO-inzet 6 e Nederlandse Actieprogramma Nitraatrichtlijn

Beter Bodembeheer de diepte in

Naar een betere inschatting van de afbraak van bodemorganische stof

27/11/2015. Profijt van precisie. 1Bemesting in de 21e eeuw

Stikstof en fosfaatopname van vaste planten

Review opbrengst en mineralengehalten ruwvoer en enkelvoudig diervoer - Actualisatie bijlage J Uitvoeringsregeling Meststoffenwet.

Teelt uit de grond. Discussieavond met praktijkmensen over de invulling van onderzoek naar Teelt uit de grond. Vredepeel, 15 mei 2008

Resultaten onderzoek Gerard Meuffels. Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland

Verruiming van de stikstofruimte voor beweid grasland ten laste van de stikstofruimte voor gemaaid grasland op zand- en lössgronden

Samen is er veel mogelijk. Samen organiseren wat individueel niet mogelijk is. Samen organiseren wat individueel niet mogelijk is.

Van generiek mestbeleid naar individuele verantwoordelijkheid. Harry Kager LTO Nederland

Samen organiseren wat individueel niet mogelijk is

Vernatten en akkerbouw? Olga Clevering (Praktijkonderzoek Plant en Omgeving) Bram de Vos en Francisca Sival (Alterra)

Report 1695.N.17. Mestbewerking en Waterkwaliteit. een case studie voor het beheergebied van waterschap Aa en Maas.

De organische stof balans: nuttig instrument voor bouw- èn grasland. NMI, Marjoleine Hanegraaf. Opstellen van een balans. Principe van een OS- balans

ALGEMEEN. 1. Projecttitel Strategieën voor optimale inzet van mest, mestproducten en kunstmesttypen. 2. Programmatitel -

Hulpmiddelen voor aanpakken ziekten en plagen

Bodemkwaliteit op zandgrond

5 Voederbieten. November

Mineralenmanagement en economie

Kennisontsluiting. Bodembiodiversiteit. Voor adviseurs, docenten en bedrijfsbegeleiders. Inhoud van het kennispakket.

Aanleiding project. 2. Opzet project 3. Resultaten eerste. 4. Vervolg. Bodemkwaliteit op zandgrond. Inhoud presentatie

Bodemvruchtbaarheid. fundament onder voedselproductie. René Schils

Voorjaarstoepassing van drijfmest op kleigrond voor aardappelen

WIJZER MET MINERALEN NIEUWE MEST, OUDE KRACHT. Masterplan Mineralenmanagement

Workshop. 28 November 2012 Leendert Molendijk (PPO agv)

Rijenbemesting met drijfmest bij snijmaïs. Inleiding. Rijenbemesting. Plaatsing van meststoffen. Effect van plaatsing

Leidt Europese mestbeleid tot knelpunten voor de bodem?

ALLES WAT U MOET WETEN OVER FOSFAAT VRAGEN EN ANTWOORDEN

NutriNorm.nl. Op NutriNorm vindt u praktische en onafhankelijke informatie over bemesting, meststoffen, bodem en strooien.

Snuffelen aan de grond Ir. E.A. (Everhard) van Essen

Organische stofbeheer en stikstofleverend vermogen van de grond in de Nederlandse akkerbouw

Organische stof: Impact op bodem en bodemleven

Toepassingen van presicielandbouw in de praktijk: Gewassensoren en adviezen. Jan Ties Malda

Welke mineralen passen bij de akkerbouw?

Boerderij Nieuws en informatie

3. Het praktijkonderzoek

Bemesting en Kringloopwijzer Gerrit Bossink Dier / Bodem / Bemesting /Gewas / Teelt. 2. Grondmonster analyse: Grasland / Bouwland

Bemesting in de boomkwekerij

Naar een duurzaam bodem- en nutriëntenbeheer in de akkerbouw

Sturen van de N-mineralisatie met kennis over organische stof

De voorwaarden voor een derogatie (periode ) zijn als volgt gewijzigd:

Schoon,zuinig en precies

Gebruik satelliet- en andere sensing beelden mbt precisiebemesting

Equivalente Maatregelen en KringloopWijzer Akkerbouw. Jaap Schröder

MAP5 Het oog op een betere waterkwaliteit met respect voor de bodem

Hoe haal ik voordeel uit de KringloopWijzer?

Vanggewas na mais ook goed voor de boer

Resultaten Koeien & Kansen en De Marke

De bodem, weerloos én weerbaar

Transcriptie:

Handboek bodem en bemesting Van adviesbasis naar nieuwe basis voor adviezen Symposium bemesting in de 21 e eeuw Wageningen 28 november 2014 Janjo de Haan

Belang bemestingsadviezen Handvaten voor (economisch) optimale bemesting Opbrengst en kwaliteit Onafhankelijk wetenschappelijk onderbouwd Huidige bemestingsvragen: Gewasbehoefte gebruiksnormen Hoe binnen gebruiksnormen maximale opbrengst? Hoe bodemvruchtbaarheid op peil te houden? Rendabele bedrijfsvoering bij minimale verliezen? Hoe tot plaatsspecifiek advies te komen?

Historie bemestingsadviezen 19e eeuw: losse adviezen door o.a. kunstmestindustrie, Boerenbond Na WO II: bemestingsadviezen Instituut Bodemvruchtbaarheid en Blgg 1962: bundeling adviezen tot Adviesbasis bemesting overheid 1975: adviesbasis Vollegrondstuinbouw (Blgg); 1984 min L&V Tot en met 1997: Bemestingsadvisering door Ministerie van LNV

Historie Commissie bemesting akkerbouw en vollegrondsgroenten (CBAV) Vanaf 1998: verantwoordelijkheid LTO 1999: samenvoeging commissies en adviesbasis akkerbouw en vollegrondsgroenten Voorzitterschap LTO, Secretariaat PPO Beperkte financiering Productschappen 2012-2013: CBAV onder MMM Bredere taak CBAV: o.a. advisering MMM Ruimer budget Productschap Akkerbouw 2014: wegvallen Productschap Akkerbouw Financiering groep bedrijven en ministerie EZ

Doel CBAV Vertalen van onderzoek naar bemestingsadviezen Onderzoek is basis CBAV voert zelf geen onderzoek uit CBAV bewerkt eventueel wel onderzoeksdata Breed draagvlak Onafhankelijk wetenschappelijk oordeel Doelgroepen Voorlichters, teeltadviseurs, onderwijs, laboratoria En meer en meer de teler

Samenstelling CBAV LTO, Chrit Wolfhagen, voorzitter WUR-PPO, Janjo de Haan & Willem van Geel, secretariaat (Productschap Akkerbouw, Tjitse Bouwkamp, adviseur) WUR-PRI, Jaap Schröder NMI, Romke Postma IRS, Peter Wilting DLV Plant, Harm Brinks BLGG AgroXpertus, Arjan Reijneveld Altic, Jan Ties Malda Op basis van inbreng van kennis en expertise

Publicatie Adviesbasis voor de bemesting Tot 2003 boekje Vanaf 2006 via www.kennisakker.nl Vanaf 2014 via www.handboekbodemenbemesting.nl

Bemestingsadvies is zijn geld waard 1% meeropbrengst = 30 miljoen euro per jaar 2 miljoen ha * 1500/ha = 3 miljard euro bruto opbrengst 1% besparing in stikstof = 3 miljoen kg N per jaar 2 miljoen ha * 150 kg N/ha = 300 miljoen kg N Excl. effecten andere nutrienten en adviezen 1 kg EOS = 0,50 gemiddeld op zandgrond Bodemkwaliteit op zand, Vredepeel

Visie Handboek bodem en bemesting Van chemie naar integraal bodemmanagement Fysisch chemisch biologisch Optimale opbrengst Bodemvruchtbaarheid Minimale emissies Onafhankelijk, wetenschappelijke eenduidige adviezen Ontwikkelingstraject Start met omvormen adviesbasis + enkele thema s Bruikbaar maken voor brede doelgroep

Opzet handboek

Opzet handboek

Recente ontwikkelingen in handboek Opname explicietere rijenbemestingsadviezen Stikstof en fosfaat Snijmaïs, suikerbieten Explicieter adviezen in handboek opnemen Aardappelen en zaaiuien Beoordelen recent onderzoek voor nieuw advies Uitbreiding informatie over bodemvruchtbaarheid en stikstofbemesting

Tot slot Vraag naar bemestingsadviezen onverminderd groot Werk CBAV blijft van belang Vernieuwen en uitbouwen Handboek Aansluiten bij wensen gebruikers Aansluiten bij nieuwe ontwikkelingen ICT, Precisielandbouw, schaalvergroting, wetgeving Hoe tot uitvoering te komen: Onderhoud, actualisatie, nieuwe ontwikkeling Nieuwe instituties nodig: Smartfertilization.org

Uw steun is hard nodig voor een goed bemestingsadvies