BIJ WERVING STEEDS MEER CONCURRENTIE VAN COLLEGA- BEDRIJVEN

BIJ WERVING STEEDS MEER CONCURRENTIE VAN COLLEGA- BEDRIJVEN

ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO OKTOBER 2018 In deze Arbeidsmarktmonitor worden de voornaamste arbeidsmarktontwikkelingen weergegeven waarmee bedrijven in de Metalektro in de eerste helft van 2018 te maken hadden. In deze uitgave is er extra aandacht voor de ontwikkeling en arbeidsmarktgevolgen van Smart Industry. Deze Arbeidsmarktmonitor is samengesteld door het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) van de Universiteit Maastricht, in opdracht van A+O. INHOUD Inhoud 1 WERKGELEGENHEIDS- ONTWIKKELING EERSTE HELFT 2018 De sterke groei van de werkgelegenheid in de Metalektro zet onverminderd door in de eerste helft van 2018 1. Zowel de gerealiseerde groei als de verwachte groei voor de nabije toekomst ligt op een historisch hoog niveau (figuur 1). Cijfers van de het CBS bevestigen deze sterke werkgelegenheidsontwikkeling en positieve verwachting 2. Werkgelegenheidsontwikkeling eerste helft 2018 4 Vooral uitvoerende technici steeds moeilijker te werven 7 Vergrijzing in de Metalektro zet onverminderd door 14 Inzoomen op Smart Industry 21 1 Door een verandering in de structuur van de vragenlijsten wordt vanaf 2018 nog maar 2x per jaar geïnformeerd naar de werkgelegenheidsgroei. Dit is de reden dat een observatie voor april 2018 ontbreekt. 2 https://opendata.cbs.nl/statline/#/cbs/nl/dataset/82435ned/ table?dl=10e40 2 3

WERKGELEGENHEIDSONTWIKKELING FIGUUR 1 WERKGELEGENHEIDSBAROMETER BRON: ROA, ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO, 2009-2018 FIGUUR 2 NETTO-INSTROOM NAAR PROVINCIE 3 BRON: PME, BEWERKING ROA, 2018 +5,3 +3,5 NL: +3,1 +3,1 +1,8 +1,5 +2,7 +1,6 3,3 +2,1 +3,0 +2,2 +6,4 WERKGELEGENHEIDSGROEI IN BIJNA ALLE PROVINCIES Ook analyses op data van pensioenfonds PME tonen dat de werkgelegenheid in de eerste helft van 2018 sterk is gegroeid (figuur 2), met gemiddeld 3.1 procent over heel Nederland. Uitzonderlijk is dat in deze periode de nettoinstroom in álle provincies positief is geweest. RUIME MEERDERHEID VAN DE WERKNEMERS IN DE METALEKTRO WERKT OP BASIS VAN EEN VAST CONTRACT. Tachtig procent van de werknemers in de Metalektro werkt op basis van een vast contract. De overige werknemers zijn in dienst op een tijdelijk contract (9) of is ingeleend (11). 3 Gebaseerd op de woonplaats van de werknemers 4 5

WERVING KORT EN KRACHTIG Werkgelegenheidsgroei blijft bijzonder hoog in de Metalektro. Netto-instroom van werkgelegenheid voor het eerst in elke provincie positief. Tachtig procent van de werknemers in de Metalektro heeft een vast contract. VOORAL UITVOERENDE TECHNICI STEEDS MOEILIJKER TE WERVEN De toegenomen werkgelegenheid in de Metalektro heeft ook zijn weerslag op de gemiddelde vacatureduur (figuur 3). Deze was tot de eerste helft van 2017 vrij stabiel, maar neemt sinds de tweede helft van 2017 gestaag toe. Vooral het aantal vacatures dat 3 tot 5 maanden open staat neemt toe, terwijl het aantal vacatures dat binnen 2 maanden wordt vervuld sterk is afgenomen. 6 7

WERVING FIGUUR 3 GEMIDDELDE DUUR VACATURES ( BEDRIJVEN) BRON: ROA, ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO, 2013-2018 FIGUUR 4 PROBLEMEN BIJ HET AANTREKKEN VAN TECHNICI ( BEDRIJVEN) BRON: ROA, ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO, 2007-2018 2018 60 2007 50 2008 100 90 2012 2017 80 70 60 2011 2013 2015 2016 50 2014 2010 2009 0 APRIL 2013 JULI 2013 OKTOBER 2013 JANUARI 2014 APRIL 2014 JULI 2014 OKTOBER 2014 JANUARI 2015 APRIL 2015 JULI 2015 OKTOBER 2015 JANUARI 2016 APRIL 2016 JULI 2016 OKTOBER 2016 JANUARI 2017 APRIL 2017 JULI 2017 OKTOBER 2017 JANUARI 2018 GEEN METING JULI 2018 < 1 MAAND 1-2 MAANDEN 3-5 MAANDEN 6-12 MAANDEN > 1 JAAR VEEL PROBLEMEN ERG VEEL PROBLEMEN VERDER TOEGENOMEN PROBLEMEN BIJ WERVING. In 2018 geeft voor het eerst in elf jaar tijd meer dan de helft van de bedrijven aan dat ze (erg) veel problemen ervaren bij het aantrekken van technisch personeel (figuur 4). De huidige wervingsproblematiek lijkt daarmee de vorige periode van wervingsproblemen die piekte in 2007/2008 rond het uitbreken van de crisis te overtreffen. De problemen zijn het grootst bij de werving van uitvoerende technici. Tachtig procent van de bedrijven met wervingsproblemen heeft (erg) veel moeite om uitvoerende technici aan te trekken (figuur 5). 8 9

WERVING FIGUUR 5 PROBLEMEN BIJ HET VINDEN VAN TECHNICI, NAAR FUNCTIECATEGORIE ( BEDRIJVEN) BRON: ROA, ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO, 2007-2018 FIGUUR 6 BELANGRIJKSTE OORZAKEN VAN DE WERVINGSPROBLEMEN VOOR TECHNICI ( BEDRIJVEN) BRON: ROA, ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO, 2014-2018 60 63 61 67 51 50 52 90 41 37 35 80 70 60 22 21 15 12 33 32 27 28 26 26 17 15 15 50 TE WEINIG AANBOD VANUIT OPLEIDINGEN TE WEINIG SOLLICITANTEN SOLLICITANTEN HEBBEN ONVOLDOENDE WERKERVARING SOLLICITANTEN HEBBEN NIET DE JUISTE COMPETENTIES TE WEINIG AANBOD VAN MENSEN MET INTERESSE IN EEN TECHNISCH BEROEP 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 22 16 15 1 5 3 5 5 6 14 8 23 9 5 3 7 5 2014 2015 UITVOERENDE TECHNISCHE FUNCTIES ONDERSTEUNENDE TECHNISCHE FUNCTIES 2016 LEIDINGGEVENDE TECHNISCHE FUNCTIES ENGINEERING EN R&D FUNCTIES TE HOGE SALARISEISEN VAN SOLLICITANTEN TE HOGE ANDERE EISEN (DEELTIJD,FLEXIBEL WERKEN) VAN SOLLICITANTEN CONCURRENTIE VAN ANDERE BEDRIJVEN BINNEN DE METALEKTRO CONCURRENTIE VAN ANDERE BEDRIJVEN BUITEN DE METALEKTRO 2017 2018 TECHNISCH OPGELEIDE VERKOPERS Als oorzaak van de wervingsproblemen wordt een tekort aan sollicitanten steeds vaker genoemd, inmiddels door 60 procent van de bedrijven (figuur 6). Daarnaast ervaart meer dan de helft van de bedrijven dat sollicitanten de juiste competenties ontberen en valt op dat concurrentie van andere bedrijven binnen de Metalektro sinds 2013 elk jaar vaker genoemd wordt en in 2018 sterk is doorgestegen naar inmiddels bijna 25 procent van de bedrijven. 10 11

WERVING FIGUUR 7 DIRECT MERKBARE GEVOLGEN VAN WERVINGSPROBLEMEN ( BEDRIJVEN) BRON: ROA, ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO, 2015-2018 90 80 70 60 50 KORT EN KRACHTIG Vacatures in de Metalektro staan steeds langer open. Vooral uitvoerende technici zijn moeilijk te vinden. Een tekort aan sollicitanten steeds vaker genoemd als oorzaak van de wervingsproblemen. Wervingsproblemen leiden vooral tot toenemende werkdruk binnen bedrijven. 0 TOEGENOMEN WERKDRUK WERK BLIJFT LIGGEN / DEADLINES WORDEN GEMIST LEVERTIJDEN WORDEN LANGER HOGERE KOSTEN DOORDAT WERK MOET WORDEN UITBESTEED HOGERE WERVINGS- OF OPLEIDINGS- KOSTEN VERMINDERING VAN DE KWALITEIT VAN DE PRODUCTIE MINDER MOGELIJK- HEDEN TE INNOVEREN SLECHTERE CONCURRENTIE- POSITIE VERLIES AAN ORDERS 2015 2016 2017 2018 Figuur 7 toont dat de wervingsproblemen vooral leiden tot een toegenomen werkdruk. Een ander veelgenoemd gevolg van wervingsproblemen is het blijven liggen van werk en/of het missen van deadlines. Langer wordende levertijden wordt ook door 37 procent van de bedrijven genoemd, al is dit wel een afname van 19 procentpunt ten opzichte van 2017. Ook zien we een toename in het aantal bedrijven dat hogere wervings- of opleidingskosten rapporteert. 12 13

VERGRIJZING FIGUUR 8 LEEFTIJDSPIRAMIDE METALEKTRO, NAAR GESLACHT BRON: PME, 2014-2018; BEWERKING DOOR ROA VERGRIJZING IN DE METALEKTRO ZET ONVERMINDERD DOOR LEEFTIJD 70 65 60 De gemiddelde leeftijd van werknemers in de Metalektro blijft stijgen. In samenhang met de krappe arbeidsmarkt voor technici zorgt dit voor toenemende vervangingsproblemen. Steeds meer metalektrobedrijven bieden dan ook active-aging instrumenten aan om de duurzame inzetbaarheid van het personeel te bevorderen. 55 50 45 40 35 30 De gemiddelde leeftijd in de Metalektro bereikte in juli 2018 de 45,8 jaar voor mannen en 43,9 jaar voor vrouwen. In 2014 was dit nog respectievelijk 45,1 jaar en 43 jaar. De leeftijdsverschuiving komt duidelijk naar voren in figuur 8. Te zien is dat het aandeel 50-plussers onder mannen sterk is toegenomen, terwijl onder vrouwen de verschuiving zich vooral voordoet van 40-45 jaar naar 45-50 jaar. 4000 3000 2000 1000 0 25 20 0 1000 2000 3000 4000 AANTAL VROUWELIJKE MEDEWERKERS JULI 2018 AANTAL VROUWELIJKE MEDEWERKERS MAART 2014 AANTAL MANNELIJKE MEDEWERKERS JULI 2018 AANTAL MANNELIJKE MEDEWERKERS MAART 2014 14 15

VERGRIJZING FIGUUR 9 VERWACHTE VERVANGINGSPROBLEMEN ALS GEVOLG VAN PENSIONERINGEN ( BEDRIJVEN) BRON: ROA, ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO, 2007-2018 FIGUUR 10 MAATREGELEN OM VERWACHTE PROBLEMEN BIJ DE VERVANGING VAN TECHNISCH PERSONEEL DAT MET PENSIOEN GAAT TE BEPERKEN ( BEDRIJVEN), 2016-2018 BRON: ROA, ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO, 2016-2018 80 UITVOERENDE TECHNISCHE FUNCTIES 70 60 50 LEIDINGGEVENDE TECHNISCHE FUNCTIES TECHNISCH OPGELEIDE VERKOPERS NIEUWE WERKNEMERS AANNEMEN EN ZELF OPLEIDEN NIEUWE, GOED OPGELEIDE WERKNEMERS AANNEMEN SCHOOLVERLATERS AANNEMEN DE WERKNEMERS BREDER INZETBAAR MAKEN DOOR TAAKROULATIE HET HUIDIGE PERSONEEL OM- OF BIJSCHOLEN 0 ONDERSTEUNENDE TECHNISCHE FUNCTIES ENGINEERING EN R&D FUNCTIES 2018 CARRIÈREPLANNING VAN DE WERKNEMERS STIMULEREN AANTREKKELIJKHEID VAN HET BEDRIJF ALS WERKGEVER VERGROTEN RELATIES MET HET ONDERWIJSVELD INTENSIVEREN GEBRUIK MAKEN VAN ARBEIDSBESPARENDE TECHNOLOGIE OUDERE WERKNEMERS STIMULEREN OM LANGER DOOR TE WERKEN 0 2016 2017 2018 MENSEN DIE AL MET PENSIOEN ZIJN TIJDELIJK TERUG HALEN TIJDELIJK EXTRA PERSONEEL WERVEN ANDERS 0 16 Steeds meer metalektrobedrijven verwachten vervangings problemen als gevolg van pensioneringen (figuur 9). Natuurlijk kan dit niet geheel los worden gezien van de huidige arbeidsmarktkrapte, die vervanging immers ook bemoeilijkt. Veel bedrijven nemen maatregelen om de verwachte vervangingsproblemen te beperken. De twee meest genoemde maatregelen zijn het aannemen en zelf opleiden van nieuw personeel en het aannemen van goed opgeleide werknemers (figuur 10). Maatregelen die de laatste jaren door steeds meer bedrijven worden genomen zijn het 17 aannemen van schoolverlaters, het stimuleren van carrièreplanning en het vergroten van de aantrekkelijkheid van het bedrijf als werkgever. Ook de percentages bedrijven die ouderen stimuleren om langer door te werken of ze tijdelijk terug halen uit pensioen zijn in drie jaar tijd meer dan verdubbeld.

VERGRIJZING TABEL 1 TOP 5 ACTIVE-AGING INSTRUMENTEN OM DUURZAME INZETBAARHEID TE BEVORDEREN BRON: ROA, ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO, 2016-2018 1 2016 2017 2018 Aandacht voor (fysieke) belasting (bijv. tiltraining, fysieke belasting, RSI en preventie) (60) Toepassen van hulpmiddelen om fysieke problemen te voorkomen/ verhelpen (62) Toepassen van hulpmiddelen om fysieke problemen te voorkomen/ verhelpen (67) FIGUUR 11 BELEMMERINGEN BIJ HET DUURZAAM INZETBAAR HOUDEN VAN WERKNEMERS ( BEDRIJVEN) BRON: ROA, ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO, 2016-2018 0 2 Rekening houden met leeftijdsopbouw binnen bedrijf bij werving nieuw personeel (56) Aandacht voor (fysieke) belasting (bijv. tiltraining, fysieke belasting, RSI en preventie) (56) Aandacht voor (fysieke) belasting (bijv. til-training, fysieke belasting, RSI en preventie) (63) ONVOLDOENDE GESCHIKTE FUNCTIES BESCHIKBAAR VOOR FUNCTIEVERANDERING TAAKINHOUD IS ONVOLDOENDE AAN TE PASSEN ONVOLDOENDE MOTIVATIE/ BETROKKENHEID 3 Toepassen van hulpmiddelen om fysieke problemen te voorkomen/ verhelpen (56) Multi/breed inzetbaar maken van medewerkers (56) Multi/breed inzetbaar maken van medewerkers (61) VRIJSTELLING VAN BELASTENDE ARBEID ONVOLDOENDE MOGELIJK ONVOLDOENDE VERMOGEN VOOR OMSCHOLING NAAR ANDERE FUNCTIE ONVOLDOENDE VERMOGEN OM NIEUWE KENNIS EN ONTWIKKELINGEN BIJ TE HOUDEN 4 Multi/breed inzetbaar maken van medewerkers (55) Rekening houden met leeftijdsopbouw binnen bedrijf bij werving nieuw personeel (49) Rekening houden met leeftijdsopbouw binnen bedrijf bij werving nieuw personeel (54) ONVOLDOENDE WERKVERMOGEN IN RELATIE TOT DE LICHAMELIJKE EISEN VAN HET WERK VEREISTE VAKKENNIS EN VAARDIGHEDEN ONVOLDOENDE AANWEZIG ARBEIDSTIJDEN ZIJN ONVOLDOENDE AAN TE PASSEN ONVOLDOENDE AANDACHT VOOR DUURZAME INZETBAARHEID ONDER LEIDINGGEVENDEN 5 Voorlichting over gezonde leefstijl (34) Deeltijdpensioen (36) Bewaken balans werk/privé (46) VEREISTE AANPASSINGEN AAN DE WERKPLEK/ WERKOMGEVING TECHNISCH NIET HAALBAAR ONVOLDOENDE WERKVERMOGEN IN RELATIE TOT DE PSYCHISCHE (GEESTELIJKE) EISEN VAN HET WERK ONVOLDOENDE GESCHIKTE HR- INSTRUMENTEN Ook active-aging instrumenten worden steeds vaker ingezet (tabel 1). Twee derde van de bedrijven maakt gebruik van hulpmiddelen om fysieke problemen te voorkomen of te verhelpen. Ook aandacht voor fysieke belasting en het breed inzetbaar maken van medewerkers wordt al door meer dan 60 procent van de bedrijven genoemd. Opvallend is dat de work-life balance prominent de top vijf is binnen gekomen en deze dus door steeds meer bedrijven onderkend wordt als belangrijk in het kader van duurzame inzetbaarheid. BELEMMERINGEN BIJ DUURZAME INZET MEDEWERKERS Net als voorgaande jaren is onvoldoende geschikte functies beschikbaar voor functieverandering de meest genoemde belemmering die bedrijven ervaren bij het duurzaam inzetbaar houden van hun medewerkers. Het aantal bedrijven dat helemaal geen belemmeringen ervaart is iets afgenomen, van 34 procent in 2017 naar 25 procent in 2018 (figuur 11). ONVOLDOENDE MOGELIJKHEDEN VOOR OPLEIDING EN ONTWIKKELING VEREISTE AANPASSINGEN AAN DE WERKPLEK/WERKOMGEVING FINANCIEEL NIET HAALBAAR GEEN BELEMMERINGEN 2016 2017 2018 18 19

SMART INDUSTRY KORT EN KRACHTIG In 4 jaar tijd is de gemiddelde leeftijd in de Metalektro met zo n driekwart jaar toegenomen. Verwachte vervangingsproblemen van personeel dat met pensioen gaat nemen toe. Twee derde van de bedrijven zet in het kader van duurzame inzetbaarheid hulpmiddelen in om fysieke problemen te voorkomen/verhelpen. Te weinig geschikte functies voor functieverandering bij steeds meer bedrijven een struikelblok om het personeel duurzaam inzetbaar te houden. INZOOMEN OP SMART INDUSTRY Van de 267 bedrijven die deelnamen aan dit vragenblok van de Arbeidsmarktmonitor Metalektro, geeft 23 procent aan gebruik te maken van één of meerdere Smart Industry productietechnologieën. Dit is een lichte afname ten opzichte van 2017. 55 procent antwoordt dat ze hier (nog) geen gebruik van maken. Voor de overige 22 procent van de respondenten is het niet duidelijk of in hun bedrijf gebruik wordt gemaakt van Smart Industry. Door grote bedrijven wordt significant vaker gebruik van Smart Industry technologie gerapporteerd dan door het MKB. Dit blijkt uit de tweede uitgebreide peiling in de Arbeidsmarktmonitor Metalektro over het thema Smart Industry en de gevolgen daarvan voor scholing van werknemers en werkgelegenheid. 20 21

SMART INDUSTRY FIGUUR 12 SMART INDUSTRY PRODUCTIETECHNOLOGIEËN DIE MOMENTEEL GEBRUIKT WORDEN ( VAN DE BEDRIJVEN MET SMART INDUSTRY) BRON: ROA, ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO, 2017-2018 BIG DATA EN CLOUD COMPUTING FIGUUR 13 DOEL VAN INDUSTRIËLE ROBOTICA ( VAN DE BEDRIJVEN MET INDUSTRIËLE ROBOTICA) BRON: ROA, ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO, 2018 85 INDUSTRIELE ROBOTICA GEAVANCEERDE ICT INFRASTRUCTUUR 38 60 58 58 50 2017 48 3D PRINTING 61 ANDERS 15 GEAVANCEERDE ICT INFRASTRUCTUUR BIG DATA EN CLOUD COMPUTING 28 INDUSTRIELE ROBOTICA 70 48 3D PRINTING 25 2018 ANDERS 25 VERHOGEN VAN DE PRODUCTIVITEIT 47 VERBETEREN KWALITEIT PRODUCTEN 12 VERVANGEN ARBEID 5 VERLICHTEN ARBEID 8 VERVANGEN OUDERE MACHINALE PROCESSEN VERBETEREN ARBEIDS- OMSTANDIGHEDEN MAKEN GEHEEL NIEUWE PRODUCTEN VERMINDEREN BENODIGDE VIERKANTE METERS ANDERS INDUSTRIËLE ROBOTICA EN GEAVANCEERDE ICT INFRASTRUCTUUR NOG STEEDS DE MEEST GEBRUIKTE SMART INDUSTRY PRODUCTIE- TECHNOLOGIEËN Binnen de bedrijven die aangeven gebruik te maken van Smart Industry technologie maakt 70 procent gebruik van industriële robotica en bijna de helft van geavanceerde ICT infrastructuur (figuur 12). Omdat de cijfers van vorig jaar op een relatief laag aantal respondenten waren gebaseerd en het aandeel respondenten dat niet weet of in hun bedrijf gebruik wordt gemaakt van Smart Industry technologie nog altijd meer dan een vijfde bedraagt, moeten we de verschuivingen ten opzichte van 2017 voorzichtig interpreteren. NOOT: Het betreft hier percentages bedrijven binnen de subgroep van deelnemende bedrijven die aangeven Smart Industry productie technologie te gebruiken (n=60 in 2018, n=39 in 2017). MET WELK DOEL WORDT INDUSTRIËLE ROBOTICA INGEZET? De meeste bedrijven (85) die gebruik maken van industriële robotica geven aan dit te doen om de productiviteit te verhogen. Andere veel genoemde doelen zijn het verbeteren van de kwaliteit van producten en het vervangen en/of verlichten van arbeid (figuur 13). NOOT: Het betreft hier percentages bedrijven uit de subgroep bedrijven die aangeven Smart Industry productietechnologie te gebruiken en vervolgens industriële robotica hebben aangegeven als (één van) de gebruikte technologie(ën) (n=40). 22 23

SMART INDUSTRY FIGUUR 14 FIGUUR 15 AANGELEERDE/VERBETERDE COMPETENTIES MET GEGEVEN SCHOLING ( BEDRIJVEN WAAR DE INTRODUCTIE VAN INDUSTRIËLE ROBOTICA GEPAARD GING MET TRAINING/ SCHOLING VAN DE MEDEWERKERS) BRON: ROA, ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO, 2018 ROBOTBEDIENING 91 ROBOT- PROGRAMMERING DOEL VAN DE TOEKOMSTIGE INDUSTRIËLE ROBOTICA ( VAN DE BEDRIJVEN DIE INTRODUCTIE OF UITBREIDING VAN ROBOTICA IN HUN BEDRIJF VERWACHTEN) BRON: ROA, ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO, 2018 80 68 64 56 52 71 68 57 VEILIG WERKEN MET ROBOTS STORINGEN AAN ROBOTS ZOEKEN EN VERHELPEN 46 ROBOT- ONDERHOUD 43 OPNIEUW AF-/ INSTELLEN (KALIBRATIE) VAN ROBOTS 43 CONTROLEREN VAN DE KWALITEIT VAN HET DOOR ROBOTS VERRICHTE WERK VERHOGEN VAN DE PRODUCTIVITEIT 44 VERLICHTEN ARBEID 12 VERVANGEN ARBEID 5 VERBETEREN KWALITEIT PRODUCTEN VERBETEREN ARBEIDS- OMSTANDIGHEDEN VERVANGEN OUDERE MACHINALE PROCESSEN MAKEN GEHEEL NIEUWE PRODUCTEN VERMINDEREN BENODIGDE VIERKANTE METERS EFFECTEN VAN INDUSTRIËLE ROBOTICA OP WERKGELEGENHEID EN SCHOLING Het merendeel van de metalektrobedrijven met industriële robotica geeft aan dat de industriële robotica in hun bedrijf geen effect heeft gehad op de werkgelegenheid, terwijl bijna 90 procent van de bedrijven aangeeft dat de introductie van industriële robotica gepaard ging met scholing van hun werknemers. Dit betrof meestal een praktijkinstructie in groepsverband, maar ook theoretische scholing in groepsverband en in iets mindere mate individuele theoretische scholing en/of praktijkinstructie kwamen regelmatig voor. De meest voorkomende competentie die men aanleert/ verbetert tijdens deze scholing is hoe een robot bediend moet worden, gevolgd door het veilig werken met robots en het programmeren van robots (figuur 14). NOOT: Het betreft hier percentages bedrijven uit de subgroepen bedrijven die aangeven industriële robotica te hebben geïntroduceerd en die aangeven dat dit gepaard ging met training/scholing (n=35). INTRODUCTIE VAN SMART INDUSTRY IN DE KOMENDE 12 MAANDEN Aan alle deelnemende metalektrobedrijven, ongeacht of ze nu al gebruik maken van Smart Industry technologie, is gevraagd of ze verwachten dat in de komende 12 maanden nieuwe Smart Industry productietechnologie geïntroduceerd zal worden in hun bedrijf. Bijna de helft van de bedrijven (46) geeft aan dit nog niet met zekerheid te kunnen zeggen. 36 procent geeft aan geen introductie van nieuwe Smart Industry productietechnologie in hun bedrijf te verwachten, 18 procent juist wel. Van de bedrijven die introductie van een nieuwe Smart Industry technologie voorzien, noemt de helft industriële robotica. Daarnaast verwacht ruim een kwart van de bedrijven die al gebruik maken van industriële robotica een uitbreiding daarvan. De beoogde doelen van deze te introduceren robotica worden weergegeven in figuur 15. Bedrijven die al gebruik maken van industriële robotica, dit verwachten te introduceren of hierin een uitbreiding verwachten, geven in ruime meerderheid aan dat de werkgelegenheid in de komende twaalf maanden als gevolg van de industriële robotica niet zal veranderen. NOOT: Het betreft hier percentages bedrijven uit de subgroepen bedrijven die aangeven in de komende 12 maanden Smart Industry productietechnologie te introduceren en vervolgens industriële robotica hebben aangegeven als (één van) de te introduceren technologie(ën) en bedrijven die uitbreiding van hun bestaande robotica verwachten (n=25). 24 25

COLOFON KORT EN KRACHTIG Verhogen van de productiviteit meest genoemde doel van (toekomstige) industriële robotica. Hoe een robot (veilig) te bedienen en te programmeren zijn de meest aangeleerde competenties tijdens trainingen. COLOFON Stichting A+O Metalektro brengt halfjaarlijks de ontwikkelingen op het gebied van arbeidsmarkt en scholing in de sector in kaart. Dit resulteert in de werkgelegenheidsbarometer die halfjaarlijks verschijnt op de website van A+O, alsmede in deze en andere edities van de Arbeidsmarktmonitor. Meedoen aan het werkgeverspanel? Meld uw bedrijf aan: www.ao-metalektro.nl/ arbeidsmarktmonitor Vragen? Melanie Lancel staat u graag te woord. Telefoon 06-27 06 56 53. E-mail: m.lancel@ao-metalektro.nl De arbeidsmarktmonitor Metalektro is een uitgave van de Stichting A+O Metalektro. Uitgave Oktober 2018 Stichting A+O Metalektro Frankrijklaan 10A / 2391 PX Hazerswoude-Dorp / Postbus 77 / 2390 AB Hazerswoude-Dorp Telefoon 088-60 50 900 / info@ao-metalektro.nl / In het bestuur van de Stichting Arbeidsmarkt en Opleiding Metalektro zijn vertegenwoordigd; Redactie en productie A+O Metalektro. Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) van de Universiteit Maastricht. Aan deze uitgave werkten mee Expertpanel Arbeidsmarktmonitor Metalektro Communicatieadviseur A+O Metalektro Ontwerp Meester Ontwerpers, Amsterdam Druk Zwaan Printmedia, Wormerveer Overname uit deze uitgave is toegestaan, mits met bronvermelding 26 27

OKTOBER 2018 Een uitgave van de stichting arbeidsmarkt en opleiding in de Metalektro