Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent?
Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt wat de leerlingen kunnen verwachten tijdens de workshops. Les 2: De fantasietest Heb je genoeg fantasie om een verhaal te schrijven? Dat testen we in deze les uit. Les 3: Inspiratie Voor een goed verhaal moet je inspiratie hebben. Waar je die kunt vinden, legt in deze video uit. Les 4: Verhaalsoorten Wat voor soort verhalen zijn er? En in welk genre wil jij je verhaal schrijven? Les 5: Jouw verhaal Het helpt enorm als je eerst een goede plot voor je verhaal bedenkt. Het verhaalschema is daarbij heel belangrijk. Les 6: Een goede titel Een goed verhaal moet ook een goede titel hebben. Hoe je die bedenkt, legt in deze video uit. Les 7: Aan het werk! We hebben nu genoeg geleerd. Tijd om met je eigen verhaal aan de slag te gaan! Les 8: Schrijftips Voor de echte schrijfliefhebber zijn hier nog wat goede tips, waar je vast wel iets aan hebt! 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2
Hoe gebruik je deze workshop? Welkom bij de workshop Verhalen schrijven van Team Talento! In deze workshop leren je leerlingen in acht videolessen om hun eigen verhaal te schrijven. Kinderboekenschrijver Eekhof vertelt hoe je inspiratie krijgt, wat voor soort verhalen je kunt schrijven, hoe je een plot voor een verhaal bedenkt en hoe je uiteindelijk je eigen verhaal schrijft. Speciaal voor de Kinderboekenweek is deze workshop in de hele maand oktober gratis te gebruiken op www.kinderboek-schrijven.nl. Tijdsduur De video s duren elk slechts enkele minuten, maar de verwerking van elke video kan ca. 15 tot 30 minuten duren. Het is mogelijk om de workshop te versnellen, door twee video s in één les te behandelen. In les 7 wordt begonnen met het schrijven van het eigen verhaal. We raden je aan om genoeg tijd in te plannen om je leerlingen hieraan te laten werken. Bij de video s horen werkbladen. Deze kun je openen via de downloadlink onder elke video. We raden je aan om de werkbladen voor aanvang van de video al uit te delen, omdat hier in de video s vaak op teruggekomen wordt. Doelgroep Deze workshop is vooral geschikt om te gebruiken in groep 5 t/m 8. Voor groep 5 raden we aan om de video s één voor één te behandelen (met uitzondering van video 1, die best samen met video 2 getoond kan worden). Vanaf groep 6 zouden de lessen ook gecombineerd kunnen worden om iets sneller door de workshop te stappen. Meer van Team Talento Verhalen schrijven is slechts één van de tientallen workshops van Team Talento. Ons team van experts staat klaar om jou te helpen bij je creatieve lessen. Of het nu gaat om dans, theater, knutselen, techniek, muziek of tekenen: op Team Talento is altijd wat voor je te vinden. Neem nu een gratis proefabonnement van een maand en ontdek hoe Team Talento jouw leerlingen kan helpen hun eigen talenten te ontdekken! www.teamtalento.nl www.teamtalento.nl 3
Les 1: Even voorstellen In deze video vertelt wie hij is en wat de leerlingen in de komende lessen kunnen verwachten. Deze les heeft geen lesdoel. Voor deze les is geen voorbereiding nodig. 1.07 minuten Geen Je kunt als voorbereiding op de workshop een gesprek over schrijven houden, met vragen als: Wie zou het leuk vinden om zelf een eigen boek te schrijven? of Waar zou je zelf een verhaal over willen schrijven?. Kijk met je leerlingen eens naar de titels van de andere video s in de workshop. Welke onderwerpen zouden er allemaal aan bod komen? Oftewel: wat zou je allemaal nodig hebben voor een goed verhaal? In de video vertelt dat auteur een moeilijk woord is voor schrijver. Je kunt het woord auteur op het bord schrijven en later nog eens terug laten komen als een stukje woordenschat-uitbreiding. www.teamtalento.nl 4
Les 2: De fantasietest Voor een goed verhaal heb je fantasie nodig. Die gaan we met een gerichte oefening trainen! Het doel van deze video is dat leerlingen hun fantasie gebruiken om zich een voorstelling te maken bij een beschrijving die geeft. Deze voorstelling gaan ze op een vel papier tekenen. Je kunt bij deze video een werkblad uitprinten, of gewoon lege tekenblaadjes uitdelen. Hou er rekening mee dat je de video ongeveer bij minuut 2:42 moet pauzeren voor de opdracht (zie hieronder). 3.41 minuten werkblad of een leeg vel A4-papier. potloden Je kunt van tevoren met je leerlingen praten over wat fantasie eigenlijk is. Fantasie is eigenlijk niets meer dan het vermogen om dingen te bedenken die eigenlijk niet bestaan. Over wat voor dingen hebben de leerlingen wel eens gefantaseerd? Bij deze video hoort een tekenopdracht. We raden je aan om de video bij minuut 2:42 te pauzeren, op het moment dat alle elementen van de beschrijving in beeld staan. Daarna kun je de leerlingen ongeveer tien minuten de tijd geven om te tekenen. Het hoeft niet heel gedetailleerd, want het gaat vooral om de fantasie. Als de leerlingen klaar zijn met tekenen, bespreek dan wat ze ervan gemaakt hebben. Hoe zien hun fantasiehuizen eruit? Wat komt er bij hun uit de voordeur? Een draak? Een tijger? Een zombie? Na het bespreken van de tekeningen kun je de video af laten spelen. zal dan laten zien wat hij getekend heeft. Maar het maakt dus helemaal niet uit als de tekening van de leerlingen heel anders geworden is! 5
Les 3: Inspiratie Je kunt pas beginnen met je verhaal als je weet waar je over moeten schrijven. Daar heb je inspiratie voor nodig. Met de oefening uit deze les krijg je die vast wel snel! 4.31 minuten De leerlingen leren om aandachtig te kijken naar alles wat ze in hun omgeving zien, omdat je overal om je heen inspiratie kunt vinden voor een goed verhaal. Werkblad of schrijfblaadje Pen Bij deze video hoort een schrijfoefening. Zorg er dus voor dat je leerlingen een werkblad of schrijfblaadje en een pen klaar hebben liggen, zodat ze meteen mee kunnen schrijven. Het is een goed idee om de video bij 1:55 te pauzeren, om te controleren of de opdracht in de video duidelijk is. Voor je met de video begint, kun je eerst het woord inspiratie op het bord schrijven. Wie weet wat het betekent als een schrijver zegt: ik heb inspiratie voor een verhaal? Hebben de leerlingen ook wel eens dat ze zomaar ineens inspiratie krijgen voor iets? Pauzeer de video bij 1:55 (nadat de opdracht heeft uitgelegd). Het is de bedoeling dat de leerlingen de foto s en woorden goed bekijken, en dat ze de woorden waar zij inspiratie bij krijgen op een blaadje schrijven. Als sommige leerlingen na afloop van de fotoserie nog geen inspiratie hebben, laat dan dat gedeelte nogmaals zien. Extra: pauzeer de video bij 4:17. Hoe zou de hond van eruit zien en hoe zou hij heten? Geef de leerlingen na afloop van de video een paar minuten om nog eens goed na te denken over de woorden. Laat ze één woord uitkiezen waar ze een verhaalidee bij kunnen bedenken. Het hoeft geen uitgebreide beschrijving te zijn, maar het kan gewoon een idee in een paar zinnen zijn. Laat na afloop de foto s uit de video nog één keer zien en pauzeer de video bij elke foto. Vraag wie van de leerlingen bij die foto een idee heeft bedacht, en laat ze die ideeën aan elkaar vertellen. www.teamtalento.nl 6
Les 4: Verhaalsoorten Je hebt verschillende soorten verhalen. Die noem je ook wel genres. legt uit welke genres er zijn. Aan het einde van de workshop weten de leerlingen dat er verschillende genres zijn waarin je een verhaal kan schrijven, en kunnen enkele genres benoemen en beschrijven. Werkblad Pen 2.26 minuten Bij deze les hoort een werkblad, dat na afloop van de video gemaakt kan worden. Je kunt voor aanvang van de video een paar boeken laten zien. Vraag hierbij: wat voor soort verhaal is dit boek? Je kunt de leerlingen uiteraard ook vragen wat voor soort boeken zij leuk vinden en welke soorten zij allemaal kennen. Je kunt het woord genre op het bord schrijven om er later nog even op terug te komen, in het kader van woordenschat-uitbreiding. Na afloop van de video kun je het werkblad laten maken. Hierbij moeten de leerlingen bij elk van de tekeningen opschrijven welk genre het volgens hen is. Als de leerlingen dit hebben gedaan, kun je het bespreken. Hierbij kun je ook de vraag stellen wat voor soort verhaal de leerlingen graag zouden willen schrijven. 7
Les 5: Jouw verhaal We gaan nu nadenken over ons eigen verhaal. Hierbij gebruiken we een verhalenschema met gerichte vragen. Na deze les weten de leerlingen hoe je begint om een verhaal te schrijven en hoe je een goede plot betekent. Ze kunnen het verhalenschema gebruiken om hun ideeën concreet te maken. Werkblad Pen 2.54 minuten Bij deze les hoort een werkblad, dat na afloop van de video gemaakt kan worden. Bij deze video kun je aan de leerlingen vragen wat ze zelf doen als ze een goed verhaal willen schrijven. Beginnen ze gewoon met schrijven of denken ze eerst na over hoe het verhaal moet worden? Het woord plot is weer echt zo n schrijverswoord. Schrijf het op het bord om het eventueel op een later moment weer terug te laten komen in het kader van woordenschat-uitbreiding. Na afloop van de video kunnen de leerlingen het werkblad maken. Hier moeten ze een eigen plot bedenken voor een verhaal dat ze zelf willen schrijven. Ook moeten ze bij tekeningen een plot bedenken. Waar zou dat verhaal over gaan? Waar speelt het zich af? Wat voor hoofdpersonen zijn er? Vervolgens kun je die ideeën in de klas bespreken. Het is handig om dit werkblad goed te bewaren, want het kan prima als startpunt voor het eigen verhaal dienen. www.teamtalento.nl 8
Les 6: Een goede titel Een goed verhaal moet ook een goede titel hebben. In deze video legt uit hoe je die bedenkt. Aan het einde van de workshop weten de leerlingen wat het belang is van een goede titel, en waar een goede titel aan moet voldoen. Werkblad Pen 3.19 minuten Bij deze video hoort een opdracht, waarbij het werkblad gebruikt kan worden. Je kunt de video bij elke tekening even op pauze zetten om de leerlingen de tijd te geven een titel te verzinnen. Schrijf een stuk of drie titels van kinderboeken op het bord. Het hoeven geen bekende boeken te zijn, want het gaat om de titels. Stel hierbij de vraag: Als je deze titel zo ziet, waar denk je dan dat het boek over gaat? En vind je het een goede titel? Als de leerlingen in de vorige les al een eigen verhaalschema hebben gemaakt, laat ze dan eens nadenken over een goede titel die bij dat verhaal zou passen. Anders kun je ze titels laten bedenken die hen heel erg aanspreken. Aan het einde van de video wordt een oefening met afbeeldingen getoond. De leerlingen moeten bij elke afbeelding een titel verzinnen. Gebruik de pauzeknop om de video bij elke tekening even te pauzeren, zodat de leerlingen genoeg tijd hebben om een titel te bedenken. 9
Les 7: Aan het werk! We zijn er nu helemaal klaar voor om ons eigen verhaal te schrijven. vat nog even kort samen wat je nodig hebt, voor je echt gaat beginnen! 2.02 minuten Aan het einde van deze video hebben de leerlingen genoeg handvatten om met hun eigen verhaal te beginnen. Ze kunnen in hun schrift een eigen verhaal gaan schrijven. Werkblad Schrijfschrift Pen Probeer van tevoren in te schatten of de leerlingen alle voorgaande lessen goed begrepen hebben. Als het goed is, hebben ze in les 5 al een verhaalschema geschreven en in les 6 een titel bedacht. Dat kan als startpunt voor het echte verhaal dienen. In deze les kun je nog even terugblikken op wat er in de afgelopen lessen behandeld is. De leerlingen hebben fantasie en weten dat ze inspiratie nodig hebben om een verhaal te schrijven. Ze kennen verschillende verhaalsoorten, hebben een verhaalschema bedacht en een goede titel. Zijn ze er klaar voor om hun eigen verhaal te schrijven? Geen suggesties. Na afloop van de video kun je de leerlingen de opdracht geven om hun eigen verhaal te schrijven. Laat ze hierbij gebruik maken van hun verhaalschema om hun ideeën te structureren. Het werkblad bij deze les stelt ook een paar vragen om meer inspiratie te krijgen. Als er leerlingen zijn die nog moeite hebben met hun verhaal, maak dan samen met hen een verhaalschema, zodat ze genoeg houvast hebben om aan hun verhaal te beginnen. In les 8 worden nog meer schrijftips gegeven, maar die zijn niet noodzakelijk om te beginnen aan het verhaal. Je kunt er zelf voor kiezen of je de video direct na deze video afspeelt, of pas nadat de leerlingen hun verhaal geschreven hebben. www.teamtalento.nl 10
Les 8: Schrijftips Je weet nu hoe je een verhaal moet schrijven. Maar voor de zekerheid geven we je toch nog een paar extra tips! De tips in deze video zijn vooral bedoeld voor leerlingen die verder willen gaan en die schrijven ook echt als hobby willen doen. Zij kunnen de tips goed gebruiken in hun verdere schrijfcarrière. 3.30 minuten geen Je kunt deze les direct na les 7 doen, of pas nadat de leerlingen hun eerste verhaal hebben geschreven. In het eerste geval geeft het leerlingen die nog een beetje onzeker zijn wat meer vertrouwen. In het tweede geval motiveert het leerlingen die echt enthousiast zijn om nog veel meer verhalen te schrijven. Voor je de video start, zou je eerst nog aan de leerlingen kunnen vragen wat ze nog zouden willen weten voor ze aan hun verhaal beginnen. Wat zijn de dingen die nog niet helemaal duidelijk zijn? Misschien komen die wel in de video aan de orde. Of anders weten de andere leerlingen vast wel het antwoord. vertelt in de video dat het soms wel een jaar kan duren voor je verhaal echt in de winkel ligt. Waarom zou dat zijn? Met deze les is de workshop ten einde. Je leerlingen zijn er helemaal klaar voor om een eigen verhaal te schrijven. En hopelijk zijn ze ook enthousiast geworden om schrijven als hobby op te pakken, zodat we misschien wel over een paar jaar hun eigen kinderboeken in de bibliotheek kunnen vinden! Vond je deze workshop leuk? Kijk dan ook eens op Team Talento, de leukste website voor talentontwikkeling in het basisonderwijs. Daar vind je nog veel meer workshops van echte creatieve experts. Je kunt die niet alleen in de klas volgen, maar je kunt ze ook klaarzetten voor de leerlingen om thuis verder te oefenen. Kijk dus snel op www.teamtalento.nl voor meer informatie! 11
Wat is jouw talent? Team Talento wordt ontwikkeld door CWG Media B.V. Postbus 311 1600 AH Enkhuizen internet: www.teamtalento.nl e-mail: info@teamtalento.nl