H UISA RTSENGROEP Urk-1

Nieuwsbrief Dokter Hildering volgt in najaar NHG-accreditatie voor dokters Dekker en Bloed H UISA RTSENGROEP Urk-1 Mei 2008 4e jaargang nr. 1 Grote Fok 29, 8321 VZ URK Telefoon: 0527 682111 Fax: 0527 685829 cjdekker@huisartsopurk.nl www.cjdekker.praktijkinfo.nl Als eerste huisartsen in Noordelijk Flevoland zijn dokter Dekker en dokter Bloed NHG-geaccrediteerd. De Urker huisartsen voldoen daarmee aan de kwaliteitseisen van het Nederlands Huisartsen Genootschap. De officiële erkenning vond plaats in maart, nadat beide praktijken waren getoetst. Het uitreiken van de certificaten gebeurde op vrijdag 11 april in de praktijk van dokter Bloed door dokter Van den Broek, accrediteur van het NHG. Na de uitreiking was er een hapje en drankje in de praktijk van dokter Dekker. Daar werden lovende toespraken gehouden door de heer Van der Kam, voorzitter Raad van Bestuur Antoniusziekenhuis Sneek en wethouder Kramer, namens de gemeente Urk. De accreditering is het sluitstuk van een periode hard werken: de praktijken zijn nauwkeurig door externe deskundigen doorgelicht op hygiëne, inrichting, bereikbaarheid en organisatie. Ook is de begeleiding van mensen met een chronische aandoening zoals suikerziekte en hoge bloeddruk kritisch en nauwgezet bekeken. Daarnaast zijn de patiënten, door middel van een uitgebreide enquête, om hun mening en oordeel gevraagd. Dit alles resulteerde in projectplannen om het praktijkaanbod ook in de toekomst optimaal te houden. Steenbank 12, 8321 DC URK Telefoon: 0527 684112 Fax: 0527 688428 huisartspraktijksteenbank@planet.nl www.pchildering.praktijkinfo.nl De Noord 8b, 8321 BA URK Telefoon: 0527 298080 Fax: 0527 298085 info@praktijkdenoord.nl www.praktijkdenoord.nl www.huisartsenopurk.nl

vervolg pagina 1 Dokter Dekker hierover: Deze erkenning bewijst dat zelfstandig opererende huisartspraktijken ruimschoots aan de hedendaagse kwaliteitseisen kunnen voldoen. Dokter Hildering gaat in het najaar op voor de NHG-accreditatie. Huisarts als manager Huisartsenzorg in Nederland is voortdurend aan veranderingen onderhevig. Naast de contacten met de patiënten wordt de huisarts gedwongen steeds meer manager te zijn. Hij moet kunnen aantonen hoe zijn praktijk is georganiseerd en wat hij eraan doet om de kwaliteit van de huisartsenzorg op peil te houden. De NHG-accreditatie maakt de kwaliteit in de huisartsenpraktijk inzichtelijk. Jan Boertje, manager kwaliteitszorg en PR van HAGRO-Urk-1, realiseert zich dat kwaliteit in de huisartsenzorg zich moeilijk laat definiëren.,,de beleving van kwaliteit is subjectief. Elke patiënt heeft er een eigen gevoel bij, op basis van zijn eigen verwachtingen. Het NHG heeft niettemin de afgelopen jaren heldere kwaliteitsnormen voor huisartsenzorg opgesteld, mede op basis van adviezen van huisartsen en organisatiedeskundigen. Die normen zijn langs drie hoofdlijnen te leggen: organisatie praktijk, structuur medisch handelen en patiëntenoordeel. Voor dat laatste worden patiënten steekproefsgewijs geënquêteerd.,,er zijn uiteraard altijd onderdelen in de organisatie die beter kunnen, weet dokter Bloed.,,Het mooie van kwaliteitszorg is dat verbeterpunten duidelijk naar voren komen en dat het werken aan verbetering in de organisatie is geborgd. Er wordt dus structureel aan verbetering gewerkt. Kwaliteitszorg is eigenlijk een continue verbetering van processen in de organisatie. En wat zal de patiënt daarvan merken? Dokter Dekker:,,De patiënten zullen niet direct iets merken. De kwaliteitszorg binnen HAGRO-Urk-1 is al goed. Met hulp van de NHG-kwaliteitsverbetercyclus zullen we de kwaliteit van onze zorg verder optimaliseren, op een nog breder terrein. Jaarverslag 2007 Net zoals in voorgaande jaren wil de HAGRO Urk-1 aan de buitenwacht laten zien waar zij mee bezig is. Aan het jaarverslag 2007 wordt hard gewerkt. Het streven is, het jaarverslag voor de zomervakantie te publiceren. Het zal dan ook op de website www.huisartsenopurk.nl voor iedereen te lezen zijn. In het jaarverslag worden de ontwikkelingen in 2007 weergegeven, is de visie van de HAGRO opgenomen en komen ook toekomstplannen aan de orde. Dit aan de hand van algemene gegevens over onder andere patiëntenpopulatie, contactfrequentie, verwijzingen, voorschrijfgedrag, begeleiding van patiëntengroepen met chronische ziekten en preventie-activiteiten. Tevens wordt inzicht gegeven in de nascholing en nevenactiviteiten van artsen en personeel. Nieuw is een overzicht van bijzondere verrichtingen zoals hartfilmpjes, longfunctieonderzoek en kleine operatieve ingrepen. Omdat de benodigde gegevens grotendeels al verzameld zijn, kunnen we er nu al iets over vertellen. Zo is, net als in voorgaande jaren, het aantal bij de HAGRO ingeschreven patiënten gegroeid, van 9.068 in 2006 naar 9.538 in 2007. Een groei van 5,2%! Er zijn 234 kinderen geboren (geboortecijfer: 24,5; landelijk: 11,0) en 26 mensen overleden (sterftecijfer: 2,7; landelijk: 8,1). De groei van de HAGRO komt dus niet alleen door het geboorteoverschot, maar merendeels door nieuwe inschrijvingen. Het aantal geboren kinderen per maand is weergegeven in figuur (1). Het aantal spreekuurcontacten was 29.235. Hiervan vonden 2.662 in Avond, Nacht-en Weekenduren (ANW) plaats. De HAGRO-artsen legden 3.739 visites af, waarvan 581 in ANWuren. Het percentage verwijzingen naar de tweedelijnsgezondheidzorg is in 2007 licht gestegen evenals het aantal medicijnvoorschriften per patiënt. Het is een tendens die ook landelijk gezien wordt. De verloskundige zorg is een belangrijk onderdeel van de werkzaamheden van de HAGRO-artsen. Daarom wordt in het jaarverslag de verloskunde uitgebreid besproken. Van de 231 bevallingen (3 tweelinggeboorten) vonden 96 (41,6%) thuis plaats. Dit is ongeveer gelijk aan voorgaande jaren. Wel aanzienlijk hoger dan landelijk: landelijk wordt ongeveer 30% van de kinderen thuis geboren. Vermeldenswaard is, dat er in 2007 géén perinatale sterfte (sterfte voor, tijdens of kort na de geboorte) heeft plaatsgevonden. Dat is uitzonderlijk te noemen. Ook opvallend is de verschuiving in keuze van de zwangere voor het ziekenhuis, in die gevallen waar een ziekenhuisbevalling nodig was. Ruim 27% koos voor het Antoniusziekenhuis te Sneek en bijna 9% voor de Isalaklinieken te Zwolle. Dat is opmerkelijk te noemen, omdat nog geen tien jaar geleden 99% van de ziekenhuisbevallingen in het Dokter Jansenziekenhuis plaatsvond. De recente ontwikkelingen in de ziekenhuiszorg zullen hier zeker debet aan zijn. Andere vermeldenswaardigheden zijn het zeer lage percentage keizersnedes (6,4%; landelijk 15,1%) en het hoge percentage thuisbevallingen die door de eigen huisarts zijn begeleid (70,1%). Dit laatste is mogelijk gemaakt door de afspraak dat de HAGRO-artsen in de nacht hun eigen zwangeren bij de bevalling begeleiden, ook als zij geen dienst hebben. (behoudens vakantieperiodes). Bent u nieuwsgierig naar de volledige inhoud van het jaarverslag? Houd de website van de HAGRO in de gaten: rond juli hopen wij het jaarverslag openbaar te kunnen maken op onze site www.huisartsenopurk.nl Figuur 1. Aantal geboren kinderen per maand.

Medicri de Coeur Fusies en schaalvergroting vergroten mijn zorg Schaalvergroting in de zorg is een proces dat steeds maar door lijkt te gaan. Zorgverzekeraars bijvoorbeeld fuseren massaal, zodat de weinigen die overblijven, steeds meer macht krijgen. Ook bij de thuiszorg zien we dat. In de ziekenhuiszorg is de regionale ziekenhuisproblematiek u bekend. En om bij het huisartsenberoep te blijven: de grootschalige huisartsenposten hebben in nagenoeg het hele land hun intrede gedaan. Schaalvergroting is efficiënt, zo stellen de voorstanders. Kennis wordt gebundeld, personeel is makkelijker te krijgen en het zou goedkoper zijn. De nadelen: toegenomen bureaucratie, grotere reisafstand, afstandelijker behandeling, werden weggewuifd. Er kwam kritiek op de onstuitbare drang tot schaalvergroting. Bij vele ziekenhuisfusies, die gepaard gingen met sluiting van lokale ziekenhuizen, kwam het tot massale protestacties van de bevolking. Door de opschaling en bureaucratisering in de thuiszorg kwamen veel zorgbehoevende mensen tussen wal en schip, zoals in diverse TV-documentaires op schrijnende wijze voor het voetlicht is gebracht. In veel plaatsen is ook geprotesteerd tegen de veranderde huisartsenzorg in Avond, Nacht en Weekend. Tevergeefs. Al deze protestgeluiden hebben wel iets in gang gezet. Zo is er in de Tweede Kamer inmiddels van links tot rechts toenemende kritiek op de steeds verdergaande schaalvergroting. Een grote meerderheid heeft zich daar in debatten en moties uitgesproken tegen schaalvergroting, tegen fusies in de zorg. Men zou hieruit kunnen afleiden, dat de wal het schip wel zal keren. Maar volgens mij gaat het proces van schaalvergroting gewoon door. Ik noem een aantal voorbeelden van ontwikkelingen die daarop wijzen. Zo is eind vorig jaar in de Tweede Kamer een motie aangenomen voor een verzwaarde toets voor zorgfusies. In plaats van die motie gewoon uit te voeren, laat minister Klink daar eerst nog eens een rapport over maken door de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ). En wat zegt die Raad?? Fusies in de zorg zijn niet slecht voor de kwaliteit, de toegankelijkheid en de betaalbaarheid van de zorg. Ook vindt de RVZ het niet nodig, de door de Kamer geëiste verzwaarde fusietoets voor zorgfusies in te voeren. Een ander voorbeeld gaat over de verloskundige zorg. Een aantal hoogleraren verloskunde stelde onlangs, dat we toe moeten naar grote verloskundige centra, waar meer dan tweeduizend geboortes per jaar plaatsvinden. Dus: minder en grotere ziekenhuizen. Als belangrijkste reden werd aangevoerd het feit, dat de sterfte rond de geboorte in Nederland groter is dan die in ons omringende landen. En dat zou komen, omdat in kleinere ziekenhuizen de zorg onvoldoende zou zijn. Maar dat die zorg in kleinere ziekenhuizen minder goed zou zijn is helemaal niet aangetoond! En de verschillen in sterftecijfers van de verschillende landen kunnen verklaard worden door meerdere factoren die niets met de directe verloskundige zorg te maken hebben, zoals de leeftijd waarop de vrouw haar eerste kind krijgt, het beleid bij heel vroeg geboren kinderen en het percentage allochtonen. Discussie over de vraag hoe de zorg kan worden verbeterd is natuurlijk heel goed. Maar die discussie moet dan wél zijn gebaseerd op goede onderzoeksgegevens. En die zijn helaas nog onvoldoende beschikbaar! En dus vraag ik mij af, waarom deze hoogleraren deze discussie hebben opgestart, terwijl zij ook wel weten, dat hun argumenten niet deugen. Een laatste voorbeeld. In de medische vakbladen wordt veel geschreven over de huisartsenposten. Een lid van de Werkgroep Kleinschalige Huisartsenzorg van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) deed in een artikel het voorstel, een vergelijkend onderzoek te doen naar de verschillende vormen van hulpverlening door huisartsen in de diensturen. Reactie van een opinieleider, een dokter, die gepromoveerd is op huisartsenposten: Mijns inziens heeft dit onderzoek geen prioriteit want de overgrote meerderheid van huisartsen wil niet terug naar waarneemgroepen en daarmee is de race gelopen. Alsof wat de huisartsen willen, hier allesbepalend zou moeten zijn.zou hij de uitkomsten van zo een onderzoek vrezen?? Al met al kom ik tot de conclusie, dat, ondanks kritische tegengeluiden, de schaalvergroting in de zorg stug doorgaat. Er staan kennelijk belangen op het spel, die niet zozeer met het streven naar optimale zorgverlening te maken hebben, maar met geld en macht. Toch is dit voor mij geen reden om mij niet tegen deze ontwikkelingen te blijven verzetten. Mét argumenten. En gelukkig laat de HAGRO-Urk-1 zien dat juist zónder schaalvergroting goede, laagdrempelige en efficiënte zorg te bieden is! Cees Dekker

Huidartsen houden spreekuur op Urk Sinds dit voorjaar houden de huidartsen Naafs, Kazzaz en Van Diggelen spreekuur op Urk. Het zijn specialisten met een groot hart voor de Derde Wereld en een goede band met de Noordoostpolder en Urk. We maken in dit artikel nader kennis met één van hen, de vriendelijke dokter Naafs. Opvallend is zijn hoge leeftijd en die van zijn collega dermatologen: Naafs is bijna 65 jaar, Van Diggelen 64 en Kazzaz 60.,,Maar we gaan nog een aantal jaren door, verzekert dokter Naafs.,,Ik zelf in ieder geval tot mijn zeventigste. Dokter Naafs werkt elk jaar een aantal maanden in de tropen. Als hij daar is, wordt hij vervangen door dokter Van Diggelen, die in de overige maanden ook veel in het buitenland is. De drie dermatologen hebben lang samengewerkt in de IJsselmeerziekenhuizen. Toen daar de inmiddels overbekende problemen ontstonden, zijn ze twee jaar geleden op verzoek van veel patiënten met een eigen praktijk begonnen, onder de naam PolDerma. Spreekkamers en een operatiekamer zijn gevestigd aan de Wilgenlaan in Emmeloord. Dokter Naafs:,,We kregen daarbij veel steun van de huisartsen uit de NOP, in het bijzonder van dokter Kuiken uit Emmeloord en van de Urker huisartsen, vooral van dokter Dekker. We hebben een goede band met de polderbewoners en de Urkers. Om de Urker patiënten die niet naar Emmeloord kunnen komen (Naafs:,,Patiënten die wel naar Emmeloord kunnen reizen willen we graag aan de Wilgenlaan zien. ) tegemoet te komen, verzorgt PolDerma spreekuren op Urk. De eerste donderdag van de maand zit Naafs in de praktijk aan de Oslolaan, de derde maandag houdt Kazzaz daar spreekuur. De spreekuren zijn van half twee tot vier uur. De dermatologen zijn vooral druk met huidkanker, huidvergroeiingen en aandoeningen die jeuk veroorzaken, zoals bijvoorbeeld eczeem en psoriasis. Psoriasis en huidkanker komen op Urk gemiddeld meer voor dan in de rest van Nederland. Het eerste is een erfelijke kwestie, het tweede een gevolg van het relatief veel in de buitenlucht werken van Urkers, in combinatie met een lichte huid. Dermatologen verwijzen zelden nog een patiënt door naar een ziekenhuis. Dokter Naafs:,,Dermatologie is een poliklinisch specialisme geworden. Vrijwel alle chirurgische ingrepen doen we zelf, aan de Wilgenlaan. Dermatoloog Naafs zal nog een jaar of vijf klaar staan voor zijn Urker patiënten. Tegen die tijd hoopt hij dat PolDerma één of meer jongere collega s zal hebben aangetrokken.,,dit valt nog niet mee, weet Naafs.,,Er is een tekort aan dermatologen. Bovendien zijn wij kritisch, omdat we van een artsengeneratie zijn waar de patiënt nog voor het gezin gaat. Nu is dit niet meer zo. Ook zijn jongere mensen vaak gefocust op de Randstad. Ze weten niet hoe prettig het werken en wonen in deze omgeving is. Er studeren gelukkig wel meer dermatologen af. Over vijf jaar zal het tekort zijn opgeheven. Vakantierooster HAGRO Urk-1 De samenwerkende huisartsen in HAGRO Urk-1 hebben hun zomervakanties op elkaar afgestemd. Er zijn altijd twee van de drie huisartsen aanwezig. Huisartspraktijk Steenbank: Dokter Hildering: donderdag 3 juli t/m woensdag 23 juli. Dokter Haasnoot: maandag 7 juli t/m vrijdag 25 juli. De praktijk is gesloten van: maandag 7 juli t/m woensdag 23 juli. Praktijk de Noord: Dokter Bloed: maandag 28 juli t/m vrijdag 8 augustus. Praktijk Dekker: Dokter Dekker: maandag 11 augustus t/m vrijdag 29 augustus. Bij afwezigheid van uw huisarts nemen de aanwezige huisartsen waar, volgens alfabetische volgorde. Voor verdere informatie zie onze website.

Marian Dekker, echtgenote van dokter Dekker Je kiest voor een man, dan kies je ook voor zijn beroep,,je bent de vrouw van een kleine zelfstandige. De positie van de vrouw van een huisarts is niet veel anders dan die van de echtgenote van een bakker of slager. Een man kan zo n bedrijf niet alleen runnen, als vrouw heb je ook een taak. Dat zegt Marian Dekker, de vrouw van dokter Dekker. Zelf heeft ze de opleiding bibliotheek en documentatie gedaan. In die branche heeft ze ook enige jaren gewerkt. Haar man werkte na zijn studie medicijnen in enkele ziekenhuizen op de afdelingen gynaecologie en chirurgie en nam in 1987 een huisartspraktijk over in Zwolle.,,Ik wist toen eerlijk gezegd niet goed wat me te wachten stond, herinnert Marian zich.,,maar dat maakte ook niet uit. Je kiest voor een man, dan kies je ook voor zijn beroep. Zo was het in die tijd. Met twee jonge kinderen nog thuis, Jan en Aimée, dook Marian Dekker in het hectische bestaan van een huisartspraktijk.,,ik werd assistente, voor halve dagen. Daarnaast werd ik automatisch ook achterwacht. Dit houdt in dat als je man dienst heeft en niet bereikbaar is, je thuis moet zijn om de telefoontjes van patiënten te kunnen beantwoorden. Zelf gaan werken is er dan niet meer bij. Verloskunde,,We hadden het in Zwolle goed naar onze zin, vervolgt Marian,,,maar Cees miste de verloskunde. Hij vindt een praktijk zonder bevallingen niet compleet. In Zwolle schakelen vrouwen vaak een verloskundige in, of ze bevallen in het ziekenhuis. De praktijk van dokter Cense kwam vrij en in mei 1992 zijn we op Urk gekomen. Bij de praktijk van dokter Cense hoorde, en hoort nog steeds, Annemarie Stegeman, de fulltime assistente.,,dit betekende voor mij dat ik geen assistente meer hoefde te zijn. Ik bleef wel achterwacht. Maar dit werk bleek wat minder belastend te zijn dan in Zwolle. Daar bellen patiënten makkelijker een huisarts buiten diensturen dan op Urk. Met de komst van de mobiele telefoon is het werk van de achterwacht nog eenvoudiger geworden. Dokter Dekker had het op Urk al snel goed naar zijn zin, zijn huisartspraktijk was nu compleet. Marian Dekker:,,Geboorten horen bij het leven, vindt Cees. Net als sterfgevallen. Het is dankbaar werk als je als huisarts deze gebeurtenissen mag begeleiden. Het voordeel van die bevallingen is ook dat je de gezinnen beter leert kennen. Zwaar Het werk van een huisarts is zwaar, fysiek en mentaal.,,de onregelmatige diensten zijn natuurlijk een aanslag op je conditie, weet Marian Dekker.,,Maar als je het naar je zin hebt, kun je veel hebben. Geestelijk is het werk soms ook zwaar. Ernstige ziekten, sterfgevallen soms, maken ook op een huisarts veel indruk. Natuurlijk moet hij er professioneel mee Marian Dekker omgaan. Hij moet verder en zijn werk goed blijven doen. Als hem iets dwars zit, praat Cees er thuis gelukkig wel over. De kinderen Jan en Aimée wonen sinds enige jaren niet meer thuis. Ze studeren in Groningen. De extra vrije tijd die mede daardoor voor Marian ontstond stopt ze in hobby (tennis en golf) en vrijwilligerswerk. Sinds vijf jaar is ze een van de vrijwilligers in het Ronald McDonald-huis bij de Isala-klinieken in Zwolle. Hier verblijven ouders van kinderen die langdurig in het ziekenhuis zijn opgenomen. Marian is er elke maandag. Sinds kort werkt Marian ook weer als assistente, op donderdagmiddag. Daarnaast doet ze de administratie van de praktijk.,,dat laatste kan ik in mijn eigen tijd doen. Ik vind het leuk werk, ook omdat ik daardoor nauw betrokken blijf bij de praktijk van mijn man. Net als veel andere vrouwen van kleine zelfstandigen. Reina Krol nieuwe assistente dokter Hildering Reina Krol (19) is de nieuwe assistente van dokter Hildering. Ze woont sinds december in Emmeloord, maar is oorspronkelijk afkomstig uit Friesland. De opleiding doktersassistente heeft ze dan ook gevolgd in Leeuwarden. Per 1 februari werkt ze vier dagen in de week voor dokter Hildering en dat bevalt haar uitstekend.,,het werk is erg veelzijdig, maar ik kan eigenlijk niet iets noemen wat ik niet leuk vindt. De medisch technische handelingen vind ik het meest boeiend om te doen. En de contacten met de patiënten zijn ook goed. Doktersassistente is een mooi vak dat ik nog lang hoop uit te oefenen.

Steeds meer besmette teken in Nederland Het percentage teken dat besmet is met de verwekker van de ziekte van Lyme neemt in Nederland nog steeds toe. In de omgeving van Urk is het percentage besmette teken hoog. Nu is het gelukkig niet zo, dat een bezoek van een geïnfecteerde teek ook altijd betekent dat de besmetting wordt overgedragen. Aangenomen wordt bijvoorbeeld dat wanneer de teek minder dan 24 uur op het lichaam aanwezig is geweest, er geen besmetting kan zijn ontstaan. Omdat de besmettingskans voor mensen lijkt toe te nemen is het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) al enige jaren geleden gestart met het Landelijk tekenbetenonderzoek. Sinds eind 2007 doet de Huisartspraktijk Steenbank mee aan dit onderzoek. Wat houdt dit onderzoek nu precies in? Bent u ingeschreven bij één van de praktijken van de HAGRO, heeft u een tekenbeet, liefst inclusief de teek zelf, en bent u ouder dan zes jaar, dan kunt u deelnemen. Deelname houdt in dat u tweemaal een buisje bloed wordt afgenomen, eenmaal bij het eerste bezoek en dan nog eens na circa twee weken. Ook wordt met het bloed de teek zelf opgestuurd. Met deelname hopen wij te kunnen bijdragen aan een beter inzicht in de besmettingskans en behandeling van de ziekte van Lyme na een tekenbeet. Voorkomen is natuurlijk altijd beter dan genezen. Hoe kunt u een tekenbeet voorkomen? In de natuur zoveel mogelijk op de paden blijven. Zolang men in de natuur op (verharde) paden blijft en niet in aanraking komt met grassen, struiken, bomen is de kans op een tekenbeet uiterst klein. Echter: teken komen ook in tuinen voor. Wanneer u toch van het pad afgaat: lange broek aan, broekspijpen in sokken, COLOFON Deze nieuwsbrief is een uitgave van HAGRO Urk-1 Redactie en coördinatie: Huib van der Wal tekstschrijver Eindredactie: P.C. Hildering, C.J. Dekker, W. Bloed, J. Boertje en C. van Gerner Fotografie: HAGRO Urk-1 Hans Veenhuis, Ritske Brouwer Lay-out en drukwerk: GBU~Grafici, Urk Oplage: 4.000 exemplaren hoofddeksel opzetten. Na mogelijk contact het lichaam (laten) controleren op teken. Hiermee kan echter niet elke tekenbeet worden opgespoord, omdat teken heel klein kunnen zijn en gemist kunnen worden. De larven en nimfen (jonge teekjes) kunnen kleiner zijn dan een millimeter! Verder krijgen honden en katten vaak een tekenbeet als zij zich in een gebied bevinden met veel teken. Ook kan een kat of hond teken (al dan niet vastzittend) mee naar huis nemen, zodat men zelfs binnenshuis een tekenbeet kan oplopen. Tips voor de vakantie: Uw reisapotheek dient in ieder geval te bevatten: ORS, een wond-desinfectiemiddel en een koortsthermometer. Gaat u bos-wandelen in Zuid Duitsland, Oostenrijk, Tsjechië, de Balkan en/of Polen en ten oosten daarvan, bescherm u dan extra tegen tekenbeten of laat u vaccineren tegen de teken-encefalitis. Geen zin in diarree op vakantie? Wees dan kritisch bij alles wat u eet en/of drinkt. Gebruik geen ijsblokjes en eet alleen verpakte ijsjes. Ook bij een duur hotel is het goed rauwkost te wantrouwen. Verre reis geboekt? De zomer is in aantocht, de vakantietijd nadert. Velen hebben reizen geboekt naar verre streken met de bedoeling om uitgerust en verfrist weer thuis te komen. Even er helemaal uit om te ontspannen en bij te tanken. Helaas is er, zeker in de tropen, ook het gevaar om exotische ziekten en kwalen op te lopen. Als dat gebeurt kan de reis veranderen in een nachtmerrie. Daarvoor hoeft u niet helemaal naar Bali, ook Europa oostelijk van Polen en zelfs gedeelten van Zuid Duitsland kunnen al nopen tot maatregelen. Niet alles is te voorkomen, maar wanneer u zich goed voorbereidt, is de kans op problemen toch aanmerkelijk te verkleinen. Daartoe is er het reizigersadvies. Voor een volledig reizigersadvies, inclusief vaccinaties tegen gele koorts, kunt u bij de HAGRO terecht. Houdt u wel rekening met het feit dat er soms een maand voorbereiding noodzakelijk is. Meldt u dus bijtijds. Daarnaast is het handig om alle vaccinatiegegevens in een daarvoor dienend paspoort te noteren. Ook dat kunnen wij voor u verzorgen.