Enquêteresultaten juni 2018 deelnemers ondersteuningsaanbod instroom pabo Landelijke rapportage
Titel : Enquêteresultaten juni 2018 deelnemers ondersteuningsaanbod instroom pabo Project : www.goedvoorbereidnaardepabo.nl Auteur(s) : Karin van der Burgt / Jacqueline de Schutter MBO Diensten : Houttuinlaan 6 Postbus 2051 3440 DB Woerden T: 0348-75 35 00 E: info@mbodiensten.nl I: www.mbodiensten.nl Woerden : 15 juni 2018 Versie : Definitief 2
3
Voorwoord Hoe tevreden zijn mbo- studenten, havoleerlingen en andere mensen die naar de pabo willen over het ondersteuningsaanbod ter voorbereiding op de toelatingstoetsen voor de pabo? Dat leest u in deze rapportage. Het ondersteuningsaanbod wordt in het kader van het project Instroom pabo in het cursusjaar 2017-2018 voor het vierde jaar georganiseerd voor mensen die in 2018 aan een pabo- opleiding willen beginnen. Deze rapportage doet verslag van de tevredenheid van deelnemers aan het ondersteuningsaanbod begin juni 2018. In de cursusjaren 2014-2015, 2015-2016 en 2016-2017 is ook onderzoek gedaan naar de tevredenheid van deelnemers aan het ondersteuningsaanbod en naar de ervaringen van docenten die les hebben gegeven in het ondersteuningsaanbod. De rapportages vanuit alle eerdere onderzoeken vindt u op www.goedvoorbereidnaardepabo.nl. De bevindingen in deze rapportage zijn het resultaat van een onafhankelijke analyse van de ingevulde vragenlijsten door Karin van der Burgt (vanderburgt advies en samenwerking). Uit het onderzoek blijkt dat de tevredenheid over de geboden ondersteuning in januari 2018 goed is. 85,3% van de respondenten is (heel) tevreden. 11,5% is niet tevreden/niet ontevreden en 3,3% is (heel) ontevreden. De lessen aardrijkskunde gaven zij gemiddeld het rapportcijfer 7,6, de lessen geschiedenis het rapportcijfer 8,0 en de lessen natuur en techniek het rapportcijfer 7,5. Mooie resultaten, waar ik blij mee ben! Graag bedank ik iedereen die de moeite heeft genomen om de enquête in te vullen en Karin van der Burgt voor de analyse van de resultaten en het schrijven van het rapport. Tot slot dank ik alle docenten in het ondersteuningstraject, de regionale projectleiders die het regionale aanbod hebben georganiseerd en de leveranciers van de leermiddelen. Zonder hun inspanningen was het ondersteuningstraject niet mogelijk geweest. Jacqueline de Schutter, projectleider Instroom pabo 4
Inhoudsopgave 1 Inleiding 6 2 Samenvatting en conclusie 8 2.1 Samenvatting uitkomsten 8 2.2 Conclusie 9 3 Opzet en verantwoording 10 4 Uitkomsten enquête 12 4.1 Respons 12 4.1.1 Respons totaal 12 4.1.2 Respons per regio 12 4.1.3 Respons per onderwijssituatie 13 4.2 Hoe gehoord over het ondersteuningsaanbod 15 4.3 Deelname ondersteuningsaanbod 16 4.3.1 Deelname totaal 16 4.3.2 Deelname per vak 16 4.4 Beoordeling ondersteuningsaanbod 18 4.4.1 Beoordeling algemeen 18 4.4.2 Beoordeling per vak 19 4.5 Gebruik leermiddelen 26 4.5.1 Gebruik leermiddelen aardrijkskunde 26 4.5.2 Gebruik leermiddelen geschiedenis 26 4.5.3 Gebruik leermiddelen natuur en techniek 27 4.6 Opmerkingen en tips van respondenten 28 5 Tevredenheid over de jaren en voorgenomen verbeteracties 29 Bijlagen 31 Bijlage 1: vragenlijst 32 Bijlage 2: begeleidende mail 38 5
1 Inleiding Nieuwe toelatingseisen voor de pabo Per cursusjaar 2015-2016 zijn er nieuwe toelatingseisen voor de pabo voor aardrijkskunde, geschiedenis en natuur en techniek. Met een vwo- of bachelordiploma voldoet iemand automatisch aan deze eisen. Met een havo-, mbo 4- of AD- diploma moet een aspirant- pabostudent aantonen genoeg kennis te hebben van alle drie de vakgebieden. Hij 1 heeft genoeg kennis als hij zijn havodiploma heeft en eindexamen heeft gedaan in een vakgebied (voor natuur en techniek voldoet één van de vakken natuurkunde, biologie of NLT). Hij kan dit ook aantonen door het maken van een toelatingstoets voor één of meerdere vakgebieden. Hij moet de toetsen hebben gehaald voordat hij aan de pabo kan beginnen. Havoleerlingen moeten één of twee toetsen maken, omdat zij tenminste één vak in hun diplomapakket hebben. Mbo- studenten moeten over het algemeen drie toelatingstoetsen maken. Achtergrond project Instroom pabo Omdat de zittende mbo- studenten en havoleerlingen uit de hogere jaren niet op deze nieuwe toelatingseisen konden anticiperen, heeft het ministerie van OCW besloten om gedurende vier jaar een tijdelijk ondersteuningsaanbod voor hen 2 grotendeels te financieren. Het ministerie van OCW, de Vereniging Hogescholen, de MBO Raad en de VO- raad proberen deze ondersteuning gezamenlijk zo optimaal mogelijk vorm te geven via het project Instroom pabo. In goed overleg met alle partijen voert de MBO Raad het project uit en heeft hiervoor een projectleider aangetrokken in januari 2014. Ook is er een begeleidingscommissie voor het project ingericht met daarin de Vereniging Hogescholen, MBO Raad, VO- raad, het LOBO (Landelijk Overleg Lerarenopleidingen Basisonderwijs), LICA (Landelijk Informatie- en Expertisecentrum Aansluiting HBO), JOB, LAKS en ISO. Het ministerie van OCW neemt als waarnemer deel aan de vergaderingen van deze commissie. Het ondersteuningsaanbod Het ondersteuningsaanbod vanuit het project bestaat uit: leermaterialen die speciaal voor de leerdoelen van de toelatingstoetsen zijn ontwikkeld of hiervoor zijn aangepast (inclusief voorbeeldtoetsen, begrippenlijsten en studieplannen), en regionale, ondersteunende activiteiten en cursussen. Beide zijn beschikbaar via www.goedvoorbereidnaardepabo.nl. Op die site vinden aspirant- pabostudenten en docenten/decanen/begeleiders ook veel andere informatie en kunnen vragen worden gesteld, onder andere aan de helpdesk- docenten. 1 Hier kan uiteraard ook zij worden gelezen. 2 In de loop van het project heeft het ministerie besloten dat ook anderen die in de jaren 2015, 2016, 2017 of 2018 in de pabo in willen stromen gebruik mogen maken van het ondersteuningsaanbod. 6
Tevredenheidsmeting Om de tevredenheid over het ondersteuningsaanbod te meten en verbetermogelijkheden te signaleren is besloten om twee keer per cursusjaar een online enquête af te nemen onder alle deelnemers. Op het moment van uitvoeren van deze evaluatie in juni 2018 heeft een deel van de deelnemers de toelatingstoetsen al gemaakt. De ervaren tevredenheid over het ondersteuningsaanbod kan daarom beïnvloed zijn door het maken van de toets en het wel of niet behaald hebben van deze toets. De bevindingen in deze rapportage zijn het resultaat van een onafhankelijke analyse van de ingevulde vragenlijsten door Karin van der Burgt (vanderburgt advies en samenwerking). Leeswijzer In hoofdstuk 2 staan de samenvatting en conclusie van het onderzoek. Heeft u weinig tijd? Dan leest u in dit hoofdstuk de belangrijkste informatie over het onderzoek. Wilt u meer weten over de opzet van het onderzoek en de verantwoording? Deze informatie vindt u in hoofdstuk 3 en in de bijlage (vragenlijst en begeleidende mail). In hoofdstuk 4 staan de volledige uitkomsten van de enquête. In hoofdstuk 5 vindt u de ontwikkeling van de tevredenheid over de jaren en enkele voorgenomen verbeteracties. 7
2 Samenvatting en conclusie In juni 2018 is een online enquête uitgezet onder de deelnemers die zich in cursusjaar 2017-2018 hebben ingeschreven voor het ondersteuningsaanbod 3 ter voorbereiding op de toelatingstoets voor de pabo voor de vakken aardrijkskunde, geschiedenis en/of natuur en techniek en die op dat moment gestart waren met hun ondersteuningstraject of dit al hadden afgerond. Via de enquête is gevraagd naar deelname aan en waardering van het aanbod, en hoe de deelnemers over het aanbod hebben gehoord. Ook kregen respondenten de gelegenheid opmerkingen en tips te geven. 2.1 Samenvatting uitkomsten Respons en betrouwbaarheid: 716 deelnemers vulden de enquête in, waarvan 108 gedeeltelijk. Het responspercentage in relatie tot het aantal aangeschreven deelnemers is 28%. Respondenten zijn afkomstig uit alle twaalf regio s. 46,1% van de respondenten betreft mbo- studenten, 18,4% havoleerlingen en 2,4% hbo- studenten. 25,1% volgde op het moment van invullen geen opleiding. De landelijke uitkomsten zijn als representatief te beschouwen voor de deelnemers aan het ondersteuningsaanbod. Op basis van de omvang en mate van homogeniteit van de onderzoekspopulatie was een responspercentage van minimaal 20% nodig. Bekendheid: 42,2% van de respondenten vernam via www.goedvoorbereidnaardepabo.nl. 41,8% vernam het (ook) via hun huidige school, 36,7% via een pabo en 16,6% via vrienden en/of familie. Deelname ondersteuningsaanbod: 51,7% van de respondenten volgt of volgde het ondersteuningsaanbod in alle drie de vakken. De mbo- studenten zijn daarbij met 69,3% in de meerderheid. 26,2% van de respondenten volgt of volgde ondersteuning in één vak en 16,2% in twee vakken. Deelname per vak: 72,2% volgt of volgde het ondersteuningsaanbod voor aardrijkskunde. Het deelnamepercentage bij geschiedenis is 69,3%. En bij natuur en techniek 74,8%. Beoordeling algemeen: 85,3% van de respondenten is tevreden of heel tevreden over het ondersteuningsaanbod. Over de drie vakken genomen geven respondenten gemiddeld een 7,7 voor de ondersteuning. 92,1% van de respondenten vindt dat de docent veel weet van zijn/haar vak. Met de stelling de docent motiveert/motiveerde mij is 75,6% het eens of helemaal eens. Beoordeling aardrijkskunde: 93,1% geeft de ondersteuning voor aardrijkskunde een voldoende, waarvan 60,5% een 8 of hoger. Het gemiddelde cijfer is een 7,6. 92,4% van de respondenten vindt dat de docent aardrijkskunde veel weet van zijn/haar vak. Met de stelling de docent motiveert/motiveerde mij is 75,5% het eens of helemaal eens. Beoordeling geschiedenis: 94,6% geeft de ondersteuning voor geschiedenis een voldoende, waarvan 69,2% een 8 of hoger. Gemiddeld is het cijfer een 8. 3 M.u.v. degenen die voor 1 januari 2018 aan een korte cursus hebben deelgenomen en daarna geen ander ondersteuningsaanbod meer hebben gevolgd. Zij zijn alleen uitgenodigd voor de enquête die in januari is uitgezet. 8
96,4% van de respondenten vindt dat de docent geschiedenis veel weet van zijn/haar vak. 81,7% is het eens of helemaal eens met de stelling de docent motiveert/motiveerde mij. Beoordeling natuur en techniek: 90,1% geeft de ondersteuning voor natuur en techniek een voldoende, waarvan 53% een 8 of hoger. Het gemiddelde cijfer is een 7,5. 87,6% van de respondenten vindt dat de docent natuur en techniek veel weet van zijn/haar vak. Met de stelling de docent motiveert/motiveerde mij is 69,7% het eens of helemaal eens. Gebruik leermiddelen: Van de leermiddelen die voor alle drie de vakken beschikbaar zijn gebruik(t)en respondenten de oefentoetsen van Cito het meest, gevolgd door de basiskennis boekjes, www.studiopabo.nl (gratis online leerstof) en de begrippenlijsten. LesTV pabo (privé aangeschaft) kent de minste gebruikers. Open vraag naar opmerkingen en tips van respondenten: 236 respondenten maakten gebruik van deze mogelijkheid. De meeste aandachts- /kritiekpunten, tips en complimenten gaan over de ondersteuning. Ze hebben vooral betrekking op de lesinhoud in relatie tot de toetsen, op de manier van lesgeven van individuele docenten en op duur en tijdstip van de lessen. 2.2 Conclusie Hoge waardering voor ondersteuning en bekwaamheid docenten. Over het geheel genomen waarderen de deelnemers de ondersteuning en de vakbekwaamheid van docenten zonder meer positief. De waardering is het hoogst bij geschiedenis. Verbeterpunten ondersteuning Voor zover er gewenste verbeteringen zijn bij de ondersteuning gaat het daarbij voornamelijk om de lesinhoud in relatie tot de toetsen, de manier van lesgeven van individuele docenten en de duur en het tijdstip van de lessen. De tips van respondenten bieden op regioniveau concrete aanknopingspunten voor verbetering. Leermiddelen De mate waarin de beschikbare leermiddelen worden gebruikt varieert sterk. Een beperkt aantal respondenten gaf tips voor lichte verbeteringen of deed de suggestie om meer bekendheid te geven aan de beschikbare leermiddelen. Ook is er bij enkele respondenten behoefte aan meer informatie over hoe de leermiddelen zich verhouden tot de toelatingstoets. 9
3 Opzet en verantwoording In het onderzoek is gekozen voor een online enquête. De landelijke projectleider heeft de oorspronkelijke vragenlijst ontwikkeld, in samenspraak met de regionale projectleiders en de begeleidingscommissie van het project. Vanaf het onderzoek in juni 2017 is de vragenlijst sterk ingekort voor wat betreft de vragen over de leermiddelen. Bijlage 1 bevat de vragenlijst. De onderzoeksgroep bestaat uit de deelnemers die in schooljaar 2017-2018 deelnemen of hebben deelgenomen aan het ondersteuningsaanbod 4. Het gaat om 2633 deelnemers, verdeeld over twaalf regio s. De enquête is op 1 juni 2018 per e- mail verstuurd naar 2557 van de 2633 deelnemers. Van de overige 76 deelnemers bleek het e- mailadres niet geldig te zijn. In totaal heeft de enquête 2524 aangeschreven deelnemers bereikt; bij 9 bleek de e- mail onbestelbaar en 24 respondenten hadden bij een eerdere enquête aangegeven geen e- mail meer te willen ontvangen. Er is één keer gerappelleerd, uitsluitend bij degenen die de enquête op dat moment nog niet hadden geopend of nog niet volledig ingevuld. Invullen van de enquête kon tot en met 12 juni. Daarnaast zijn de regionale projectleiders verzocht de enquête (via de docenten) onder de aandacht te brengen bij de deelnemers en om medewerking te vragen. Om respons te stimuleren is in de begeleidende mail bij de enquête aangekondigd dat twaalf waardebonnen verloot zouden worden onder de deelnemers die de enquête volledig invulden. Bijlage 2 bevat de tekst van de begeleidende e- mail. De enquête is zodanig ingesteld dat iedere deelnemer die slechts één keer kon invullen. Vragen naar eigen inzicht overslaan of gedeeltelijk beantwoorden was niet mogelijk. Wel konden respondenten tussentijds stoppen of, zolang zij de enquête nog niet volledig hadden ingevuld, eerder gegeven antwoorden wijzigen. Voor de analyse en de rapportage van de uitkomsten is een onafhankelijk onderzoeker aangetrokken. De opbouw van de rapportage is afgestemd met de landelijk projectleider. Ook heeft de projectleider het voorwoord, het inleidende hoofdstuk en een hoofdstuk met verbeterpunten geschreven. De onderzoeker schreef de overige hoofdstukken, inclusief de samenvatting en conclusie van het onderzoek. 4 M.u.v. degenen die voor 1 januari 2018 aan een korte cursus hebben deelgenomen en daarna geen ander ondersteuningsaanbod meer hebben gevolgd. Zij zijn alleen uitgenodigd voor de enquête die in januari is uitgezet. 10
In deze rapportage staan de landelijke uitkomsten centraal. Omdat deelnemers en respondenten per regio sterk variëren in aantal zijn de regionale uitkomsten in deze landelijke rapportage zeer beperkt weergegeven en slechts van indicatieve betekenis. Naast dit landelijke rapport zijn er twaalf regiorapportages, bedoeld voor de regionale projectleiders. Deze bevatten de uitkomsten op regioniveau, inclusief enkele basisstatistieken. 11
4 Uitkomsten enquête Dit hoofdstuk bevat de uitkomsten van de enquête. Paragraaf 4.1 start met de respons, daarna volgen paragrafen over de deelname aan en de beoordeling van het ondersteuningsaanbod. Vervolgens komt het gebruik van de leermiddelen aan bod. Het hoofdstuk eindigt met een samenvatting van de opmerkingen en tips van de respondenten. 4.1 Respons 4.1.1 Respons totaal De enquête is naar 2557 deelnemers gestuurd en heeft 2524 deelnemers bereikt. 716 deelnemers hebben de enquête geopend. 108 respondenten (15,1%) zijn gaandeweg gestopt met het invullen van de enquête. Hun respons is wel meegenomen in de resultaten. Dit brengt het responspercentage op 28%. 608 respondenten (84,9%) hebben de enquête volledig ingevuld. In relatie tot het aantal aangeschreven deelnemers is dat 23,8%. De respons is als representatief te beschouwen voor de deelnemers aan het ondersteuningsaanbod. Op basis van de omvang en mate van homogeniteit van de onderzoekspopulatie, was hiervoor een responspercentage van ten minste 20% nodig. 4.1.2 Respons per regio In tabel 1 staat de relatieve inbreng per regio op de totale uitkomsten. Tabel 1 Regio Aantal respondenten % aandeel in totaal respons (n=699) 5 1. Noord 69 9,9 2. Zwolle e.o. 58 8,3 3. Deventer- Enschede- Doetinchem e.o. 45 6,4 4. Ede- Arnhem- Nijmegen e.o. 63 9,0 5. Utrecht- Amersfoort e.o. 6 60 8,6 6. Noord- Holland en Almere 111 15,9 7. Zuid- Holland Noord 65 9,3 8. Zuid- Holland Zuid 77 11,0 9. Zeeland 33 4,7 10. Noord- Brabant West 57 8,2 11. Noord- Brabant Oost en Noord- Limburg 49 7,0 12. Limburg 12 1,7 Totaal 699 100% 5 N= totale respons (716) minus degenen die gestopt zijn met de enquête vóór de vraag over de regio. 6 De zestien respondenten die op reformatorische middelbare school invulden, horen bij regio 5 en zijn daaraan toegevoegd. 12
De respons per regio (aantal en percentage) is als volgt: Tabel 2 Aantal deelnemers per Aantal respondenten 7 Respons- percentage regio Regio regio 1. Noord 254 69 27,2 2. Zwolle e.o. 139 58 41,7 3. Deventer- Enschede- Doetinchem e.o. 155 45 29,0 4. Ede- Arnhem- Nijmegen e.o. 229 63 27,5 5. Utrecht- Amersfoort e.o. 260 60 23,1 6. Noord- Holland en Almere 448 111 24,8 7. Zuid- Holland Noord 214 65 30,4 8. Zuid- Holland Zuid 300 77 25,7 9. Zeeland 72 33 45,8 10. Noord- Brabant West 213 57 26,8 11. Noord- Brabant Oost en Noord- Limburg 298 49 16,4 12. Limburg 51 12 23,5 Voor zover het vervolg van deze rapportage uitkomsten op regioniveau bevat, zijn de regio s aangeduid met hun nummer. 4.1.3 Respons per onderwijssituatie Bijna de helft van de respondenten (46,1%) volgt een mbo- opleiding. Een kwart (25,1%) volgt geen opleiding. 18,4% betreft havoleerlingen en 2,4% hbo- studenten. Zie verder figuur 1. 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ik doe een mbo- opleiding (n=330) ik doe een havo- opleiding (n=132) Antwoorden anders, namelijk (n=57): Figuur 1 Hoe is je huidige onderwijssituatie? n=716 ik doe een hbo- opleiding (n=17) ik volg op het moment geen opleiding (n=180) anders, namelijk (n=57) % 46,1% 18,4% 2,4% 25,1% 8,0% 7 N= totale respons minus degenen die gestopt zijn met de enquête vóór de vraag over de regio. 13
Werkzaam als onderwijsassistent. (6x genoemd) Aan het werk. (5x genoemd) Aan het werk en wil de pabo- opleiding gaan volgen. Al jaren werkzaam in onderwijs en wil nu doorstromen naar leerkracht. Werkzaam in de kinderopvang. Al meer dan 25 jaar werkzaam in financiële sector (meao- achtergrond). Zestien jaar bij bank gewerkt en gaat nu voor het onderwijs. Werkzaam in de ICT en wil graag omscholen. Werkzaam in foodindustrie en wil via omscholing voor de klas komen staan. Combinatie van werken en opleiding tot administratief medewerker. Deze maand eerste werkdag als onderwijsassistent en hoopt komend schooljaar te starten met de opleiding AD Pedagogisch Educatief Medewerker. Opleiding bij particuliere instelling. Docentenopleiding Deugdenyoga. Tussenjaar. Tussenjaar na havo. (3x genoemd) Oriënterend tussenjaar bij een hogeschool. Tussenjaar na mbo. Tussenjaar na afronding mbo Sport en Bewegen en het niet halen van de toetsen. Tussenjaar in combinatie met vrijwillige stage in deze sector om te ontdekken of pabo echt is waar hij/zij voor wil gaan. In tussenjaar werkzaam op een school. VWO- 5. VAVO. Gestopt na het behalen van propedeuse SPH. Uitgeschreven bij hbo- opleiding. Gestopt na twee jaar hbo- opleiding. Begin 2018 diploma Onderwijsassistent behaald. Heeft Onderwijsassistent gedaan en wil naar de pabo maar haalt naar eigen zeggen de toelatingstoetsen niet. Begin 2018 mbo- diploma PM behaald en nu aan het werk in dat werkveld. Net klaar met mbo. (3x genoemd) Net geslaagd voor mbo. (2x genoemd) Net geslaagd voor mbo en nu bezig met studeren voor de toelatingstoetsen pabo. Mbo- diploma behaald en nu thuisstudie basisopleiding SPH. Mbo- diploma. Havo afgerond. Buitenlands diploma. Diploma recent behaald. Start komend schooljaar met de pabo. Start komend schooljaar met een hbo- opleiding. (2x genoemd) Gaat een hbo- opleiding volgen. 14
4.2 Hoe gehoord over het ondersteuningsaanbod In figuur 2 staat hoe respondenten hebben gehoord van het bestaan van het ondersteuningsaanbod. 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Figuur 2 Hoe heb je gehoord over het bestaan van het ondersteuningsaanbod? (meerdere antwoorden mogelijk) n=711 via mijn huidige school via www.goedvoor bereidnaarde pabo.nl via een pabo via vrienden en/of familie Antwoorden anders, namelijk (n=32): wist al dat het bestond, zelf opgezocht, internet (4x genoemd), Google (2x genoemd), via het nieuws, mail, mail van een pabo, speciale lessen vanuit school, tijdens de lessen werd verteld over een training, informatieavond hogescholen, open dag (2x genoemd), bij de opleiding Onderwijsassistent, gevraagd op school, eigen opleiding, stageschool, vorig jaar op opleiding, vorige opleiding, oude mbo- opleiding, vorige school (2x genoemd), al eerder gevolgd, studenten, iemand die de pabo doet, studenten die de pabo volgen, al vaag iets van gehoord en na tip van anderen die de pabo gingen doen op zoek gegaan en mailtje gevonden van goedvoorbereidnaardepabo, werk, een kennis. anders, namelijk: % 41,8% 42,2% 36,7% 16,6% 4,5% 15
4.3 Deelname ondersteuningsaanbod 4.3.1 Deelname totaal Uit figuur 3 blijkt dat 51,7 % van de respondenten ondersteuningsaanbod volgt/volgde in alle drie de vakken. Dit betreft voor het merendeel mbo- studenten (69,3%) en respondenten die geen opleiding volgen (20,9%). 16,2% volgt/volgde ondersteuningsaanbod in twee vakken en 26,2 % alleen in aardrijkskunde, geschiedenis of natuur en techniek. 5,9% van de respondenten vulde bij alle drie de vakken in dat zij daarvoor geen ondersteuningsaanbod volg(d)en. 8 60,0% Figuur 3 Gevolgd ondersteuningsaanbod n=630* 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% ak + gs + nt ak + gs ak + nt gs + nt alleen ak alleen gs alleen nt geen % 51,7% 7,0% 7,1% 2,1% 4,6% 7,8% 13,8% 5,9% * De vragen over aardrijkskunde werden als eerste gesteld, die over natuur en techniek als laatste. Om die reden is N het aantal respondenten dat de enquête heeft ingevuld tot en met de vraag over deelname aan natuur en techniek. 4.3.2 Deelname per vak Figuur 4 laat de deelnamepercentages per vak zien. 8 Deze 5,9 % is doorgeleid naar de enquêtevraag over mate van tevredenheid in het algemeen en vervolgens naar de vraag om opmerkingen te maken en/of tips te geven (paragrafen 4.4 en 4.6). 16
Figuur 4 Volg(de) je ondersteuningsaanbod voor aardrijkskunde - geschiedenis - natuur en techniek? 100,0% 80,0% 60,0% 40,0% 20,0% 0,0% aardrijkskunde n=697 geschiedenis n=644 natuur en techniek n=630 ja 72,2% 69,3% 74,8% nee 27,8% 30,8% 25,2% Figuur 5 maakt duidelijk in welke regio (1 t/m 12) de respondenten ondersteuningsaanbod volg(d)en. 9 20,0% Figuur 5 Waar neem/nam je deel aan ondersteuningsaanbod? 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 aardrijkskunde n=503 10,9% 8,2% 5,6% 9,9% 7,4% 17,9% 10,3% 6,8% 5,0% 9,2% 7,4% 1,6% geschiedenis n=446 11,2% 9,6% 4,7% 10,1% 7,0% 17,7% 8,7% 10,5% 4,7% 8,1% 6,3% 1,4% natuur en techniek n=471 10,4% 8,9% 5,5% 8,9% 7,9% 17,8% 8,1% 9,6% 5,7% 8,9% 6,2% 2,1% 9 De respondenten die op reformatorische middelbare school invulden, horen bij regio 5 en zijn daaraan toegevoegd. 17
4.4 Beoordeling ondersteuningsaanbod Deze paragraaf start met de algemene beoordeling van het ondersteuningsaanbod, gevolgd door de beoordeling per vak. 4.4.1 Beoordeling algemeen Uit figuur 6 blijkt dat de meeste respondenten het ondersteuningsaanbod over het geheel genomen positief beoordelen: 85,3% is tevreden of heel tevreden. 80% Figuur 6 Over het geheel genomen: hoe tevreden ben je over het ondersteuningsaanbod? n=611 60% 40% 20% 0% heel tevreden tevreden niet tevreden / niet ontevreden ontevreden heel ontevreden % 30,6% 54,7% 11,5% 2,1% 1,2% Onderscheiden naar de huidige onderwijssituatie 10 is het beeld als volgt: van de havoleerlingen is 90% tevreden of heel tevreden. Van degenen die geen opleiding volgen is dat 86,9% en van de mbo- studenten 83,8%. Zie figuur 7. 10 Beperkt tot mbo- studenten, havoleerlingen en respondenten die geen opleiding volgen. Het aantal respondenten dat een hbo- opleiding volgt (17) is namelijk te gering voor een nadere analyse; de antwoorden bij anders, namelijk te verschillend. 18
Figuur 7 Over het geheel genomen: hoe tevreden ben je over het ondersteuningsaanbod? 80,0% 60,0% 40,0% 20,0% 0,0% heel tevreden tevreden niet tevreden / niet ontevreden ontevreden heel ontevreden mbo n=284 24,3% 59,5% 12,3% 3,5% 0,4% havo n=109 23,9% 66,1% 8,3% 0,9% 0,9% geen opl n=153 42,5% 44,4% 9,8% 0,7% 2,6% De respondenten gaven per vak een cijfer voor de ondersteuning. Gerekend over de drie vakken geven zij de ondersteuning gemiddeld een 7,7. Onderscheiden naar onderwijssituatie geven degenen die geen opleiding volgen gemiddeld het hoogste cijfer: een 8,0. Het gemiddelde cijfer bij de havoleerlingen voor de drie vakken is een 7,8 en bij de mbo- studenten is dat een 7,5. 4.4.2 Beoordeling per vak Uit figuur 8 blijkt dat 93,1% de ondersteuning voor aardrijkskunde een voldoende geeft, waarvan 60,5% een 8 of hoger. Het gemiddelde cijfer voor aardrijkskunde is een 7,6. Het gemiddelde cijfer voor geschiedenis is een 8. 94,6 % geeft de ondersteuning voor geschiedenis een voldoende, waarvan 69,2% een 8 of hoger. 90,1% geeft de ondersteuning voor natuur en techniek een voldoende, waarvan 53% een 8 of hoger. Het gemiddelde cijfer voor natuur en techniek is een 7,5. 19
Figuur 8 Welk cijfer geef je de ondersteuning? 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 aardrijkskunde n=476 8,8% 16,4% 35,3% 20,2% 12,4% 2,7% 2,3% 0,8% 0,6% 0,4% geschiedenis n=436 14,9% 25,9% 28,4% 17,4% 7,8% 3,7% 0,7% 0,5% 0,5% 0,2% natuur en techniek n=461 8,5% 17,8% 26,7% 23,9% 13,2% 5,4% 2,4% 1,1% 0,4% 0,7% Per onderwijssituatie geven degenen die geen opleiding volgen gemiddeld het hoogste cijfer voor aardrijkskunde: een 7,9. De havoleerlingen geven gemiddeld een 7,6 en de mbo- studenten een 7,5. Zie verder figuur 9. 50,0% Figuur 9 Welk cijfer geef je de ondersteuning voor aardrijkskunde? 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 mbo n=273 7,0% 13,6% 36,6% 20,9% 13,9% 3,7% 1,8% 1,1% 0,7% 0,7% havo n=45 2,2% 13,3% 44,4% 31,1% 6,7% 0,0% 2,2% 0,0% 0,0% geen opl n=111 14,4% 23,4% 30,6% 15,3% 10,8% 0,9% 2,7% 0,9% 0,9% 0,0% Bij geschiedenis geven de respondenten die geen opleiding volgen gemiddeld het hoogste cijfer: een 8,4. De havoleerlingen geven gemiddeld een 8,1, de mbo- studenten een 7,8. Zie verder figuur 10. 20
Figuur 10 Welk cijfer geef je de ondersteuning voor geschiedenis? 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 mbo n=254 11,4% 26,4% 26,8% 18,9% 9,5% 4,3% 1,2% 0,4% 0,8% 0,4% havo n=32 12,5% 28,1% 34,4% 12,5% 9,4% 3,1% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% geen opl n=104 24,0% 27,9% 26,0% 14,4% 4,8% 1,9% 0,0% 1,0% 0,0% 0,0% Net als bij aardrijkskunde en geschiedenis geven de respondenten die geen opleiding volgen ook bij natuur en techniek gemiddeld het hoogste cijfer. Voor natuur en techniek is dat een 7,7. Het verschil met de havoleerlingen is klein; die geven gemiddeld een 7,6. De mbo- studenten geven voor natuur en techniek gemiddeld een 7,2. Zie verder figuur 11. 50,0% Figuur 11 Welk cijfer geef je de ondersteuning voor natuur en techniek? 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 mbo n=245 6,1% 15,1% 28,6% 21,2% 15,9% 6,9% 2,5% 1,6% 0,8% 1,2% havo n=59 3,4% 17,0% 32,2% 39,0% 6,8% 0,0% 1,7% 0,0% 0,0% 0,0% geen opl n=110 13,6% 20,9% 21,8% 24,6% 11,8% 4,6% 1,8% 0,9% 0,0% 0,0% Naast het geven van een cijfer voor de ondersteuning, is respondenten ook gevraagd te reageren op stellingen over de vakbekwaamheid van de docent. Over de drie vakken genomen vindt gemiddeld 92,1% dat de docent veel weet van zijn/haar vak. Bij aardrijkskunde is dat 92,4%, bij geschiedenis 96,4%; bij natuur en techniek 87,6%. Zie figuur 12. 21
Figuur 12 De docent weet veel van zijn/haar vak: 100,0% 80,0% 60,0% 40,0% 20,0% 0,0% helemaal mee eens mee eens niet mee eens / niet mee oneens mee oneens helemaal niet mee eens aardrijkskunde n=485 59,4% 33,0% 6,6% 0,6% 0,4% geschiedenis n=441 70,3% 26,1% 3,2% 0,2% 0,2% natuur en techniek n=464 50,7% 36,9% 9,9% 2,2% 0,4% Onderscheiden naar onderwijssituatie vindt 95,8% van de havoleerlingen dat de docent aardrijkskunde veel weet van zijn/haar vak. Bij degenen die geen opleiding volgen is dat 92,8% en bij de mbo- studenten 92,1%. Zie verder figuur 13. 100,0% Figuur 13 De docent aardrijkskunde weet veel van zijn vak: 80,0% 60,0% 40,0% 20,0% 0,0% helemaal mee eens mee eens niet mee eens / niet mee oneens mee oneens helemaal niet mee eens mbo n=276 56,2% 35,9% 6,5% 0,7% 0,7% havo n=48 47,9% 47,9% 4,2% 0,0% 0,0% geen opl n=111 74,8% 18,0% 7,2% 0,0% 0,0% 97,1% van de havoleerlingen en van degenen die geen opleiding volgen vindt dat de docent geschiedenis veel weet van zijn/haar vak. Bij de mbo- studenten is dat 95,4%. Zie verder figuur 14. 22
Figuur 14 De docent geschiedenis weet veel van zijn/haar vak: 100,0% 80,0% 60,0% 40,0% 20,0% 0,0% helemaal mee eens mee eens niet mee eens / niet mee oneens mee oneens helemaal niet mee eens mbo n=257 68,9% 26,5% 3,9% 0,4% 0,4% havo n=34 55,9% 41,2% 2,9% 0,0% 0,0% geen opl n=104 82,7% 14,4% 2,9% 0,0% 0,0% Bij natuur en techniek vindt 95,1% van de havoleerlingen dat de docent veel weet van zijn/haar vak. Bij degenen die geen opleiding volgen is dat 86,4% en bij de mbo- studenten 85,8%. Zie verder figuur 15. Figuur 15 De docent natuur en techniek weet veel van zijn/haar vak: 100,0% 80,0% 60,0% 40,0% 20,0% 0,0% helemaal mee eens mee eens niet mee eens / niet mee oneens mee oneens helemaal niet mee eens mbo n=246 43,5% 42,3% 10,2% 3,7% 0,4% havo n=61 59,0% 36,1% 4,9% 0,0% 0,0% geen opl n=110 60,0% 26,4% 11,8% 0,9% 0,9% Met de stelling de docent motiveert/motiveerde mij is gemiddeld 75,6% het eens, gerekend over de drie vakken. Bij aardrijkskunde is dat 75,5%, bij geschiedenis 81,7% en bij natuur en techniek 69,7%. Zie figuur 16. 23
Figuur 16 De docent motiveert/motiveerde mij: 100,0% 80,0% 60,0% 40,0% 20,0% 0,0% helemaal mee eens mee eens niet mee eens / niet mee oneens mee oneens helemaal niet mee eens aardrijkskunde n=480 31,5% 44,0% 14,8% 7,3% 2,5% geschiedenis n=438 45,4% 36,3% 12,8% 4,1% 1,4% natuur en techniek n=462 31,6% 38,1% 20,1% 7,1% 3,0% Onderscheiden naar onderwijssituatie vindt 82% van degenen die geen opleiding volgen dat de docent aardrijkskunde hen motiveert/motiveerde. Bij de havoleerlingen is dat 75% en bij de mbo- studenten 73,7%. Zie verder figuur 17. 100,0% Figuur 17 De docent aardrijkskunde motiveert/motiveerde mij: 80,0% 60,0% 40,0% 20,0% 0,0% helemaal mee eens mee eens niet mee eens / niet mee oneens mee oneens helemaal niet mee eens mbo n=273 27,5% 46,2% 13,9% 9,5% 2,9% havo n=48 14,6% 60,4% 20,8% 4,2% 0,0% geen opl n=111 46,9% 35,1% 11,7% 3,6% 2,7% Bij geschiedenis vindt 89,4% van de degenen die geen opleiding volgen dat de docent hen motiveert/motiveerde. Bij de havoleerlingen is dat 84,9% en bij de mbo- studenten is dat 77,3%. Zie verder figuur 18. 24
Figuur 18 De docent geschiedenis motiveert/motiveerde mij: 100,0% 80,0% 60,0% 40,0% 20,0% 0,0% helemaal mee eens mee eens niet mee eens / niet mee oneens mee oneens helemaal niet mee eens mbo n=255 39,6% 37,7% 15,7% 4,7% 2,4% havo n=33 45,5% 39,4% 12,1% 3,0% 0,0% geen opl n=104 59,6% 29,8% 7,7% 2,9% 0,0% 79,6% van de havoleerlingen vindt dat de docent natuur en techniek hen motiveert/motiveerde. Bij degenen die geen opleiding volgen is dat 77,3% en bij de mbo- studenten 63,1%. Zie verder figuur 19. 100,0% Figuur 19 De docent natuur en techniek motiveert/motiveerde mij: 80,0% 60,0% 40,0% 20,0% 0,0% helemaal mee eens mee eens niet mee eens / niet mee oneens mee oneens helemaal niet mee eens mbo n=246 28,1% 35,0% 22,8% 9,8% 4,5% havo n=59 27,1% 52,5% 18,6% 1,7% 0,0% geen opl n=110 39,1% 38,2% 16,4% 4,6% 1,8% 25
4.5 Gebruik leermiddelen Van de leermiddelen die voor alle drie de vakken beschikbaar zijn gebruik(t)en respondenten de oefentoetsen van Cito het meest, gevolgd door de basiskennis boekjes, www.studiopabo.nl (gratis online leerstof) en de begrippenlijsten. LesTV pabo (privé aangeschaft) kent de minste gebruikers. 4.5.1 Gebruik leermiddelen aardrijkskunde Van de leermiddelen voor aardrijkskunde zijn er vier die een (ruime) meerderheid van de respondenten gebruikt(e): de oefentoetsen van Cito (80,9%), Basiskennis aardrijkskunde (75%), de begrippenlijst (62,1%) en www.studiopabo.nl (58,3%). Meer informatie over het gebruik van de beschikbare leermiddelen voor aardrijkskunde staat in figuur 20. Figuur 20 Gebruik(te) je voor aardrijkskunde de volgende leermiddelen? n=456 ja nee weet niet Basiskennis aardrijkskunde Geowijzer www.studiopabo.nl Toets van de Dag van Studiopabo LesTV pabo via de klas LesTV pabo privé aangeschaft Diagnostische toets van LesTV pabo De pabotoets aardrijkskunde haal je zo Begrippenlijst aardrijkskunde Oefentoetsen van Cito Studieplan aardrijkskunde 23,0% 2,0% 13,6% 10,3% 38,8% 2,9% 40,6% 5,3% 9,0% 7,5% 3,5% 3,3% 8,6% 6,6% 27,4% 10,3% 34,2% 3,7% 15,8% 3,3% 17,5% 11,6% 58,3% 54,2% 62,3% 62,1% 75,0% 76,1% 83,6% 93,2% 84,9% 80,9% 70,8% 4.5.2 Gebruik leermiddelen geschiedenis Figuur 21 laat zien dat een ruime meerderheid van de respondenten Basiskennis geschiedenis (81,2%) en de oefentoetsen van Cito (77,5%) gebruikt(e), gevolgd door de begrippenlijst (53,8%) en www.studiopabo.nl (52,7%). 26
Figuur 21 Gebruik(te) je voor geschiedenis de volgende leermiddelen? n=431 ja nee weet niet Basiskennis geschiedenis Geschiedenis & Samenleving www.studiopabo.nl Toets van de Dag van Studiopabo LesTV pabo via de klas LesTV pabo privé aangeschaft Diagnostische toets van LesTV pabo De pabotoets geschiedenis haal je zo Begrippenlijst geschiedenis Oefentoetsen van Cito Studieplan geschiedenis 17,9% 0,9% 13,5% 8,1% 3,3% 4,9% 10,4% 5,8% 4,9% 2,8% 8,1% 4,9% 8,6% 4,2% 18,6% 3,9% 13,2% 9,1% 29,2% 40,1% 44,1% 42,0% 52,7% 55,0% 62,2% 53,8% 81,2% 78,4% 83,8% 92,3% 87,0% 77,5% 77,7% 4.5.3 Gebruik leermiddelen natuur en techniek Bij natuur en techniek gebruik(t)en respondenten de oefentoetsen van Cito (78,1%) het meest, gevolgd door Basiskennis natuur en techniek (65,2%) en www.studiopabo.nl (56,9%). Zie figuur 22. Figuur 22 Gebruik(te) je voor natuur en techniek de volgende leermiddelen? n=457 ja nee weet niet Basiskennis natuur en techniek Natuuronderwijs inzichtelijk www.studiopabo.nl Toets van de Dag van Studiopabo LesTV pabo via de klas LesTV pabo privé aangeschaft Diagnostische toets van LesTV pabo De pabotoets natuur en techniek haal je zo Begrippenlijst natuur en techniek Oefentoetsen van Cito Studieplan natuur en techniek 1,5% 5,3% 4,6% 5,0% 9,2% 6,8% 5,7% 4,4% 10,3% 5,5% 10,3% 6,4% 19,3% 2,6% 16,2% 9,2% 33,3% 65,2% 35,5% 59,3% 38,5% 56,9% 39,0% 56,0% 28,7% 61,1% 47,5% 46,2% 84,0% 89,9% 84,3% 78,1% 74,6% 27
4.6 Opmerkingen en tips van respondenten 608 respondenten beantwoordden de enquêtevraag Wil je nog iets anders opmerken over het ondersteuningsaanbod of heb je nog een tip voor ons?. 236 respondenten (38,8%) gaven opmerkingen en tips. De meeste aandachts- /kritiekpunten, tips en complimenten gaan over de ondersteuning. Ze hebben vooral betrekking op de lesinhoud in relatie tot de toetsen, op de manier van lesgeven van individuele docenten en op duur en tijdstip van de lessen. Verder zijn er enkele verbeterpunten genoemd voor de communicatie rond de aanmelding. Omdat de meeste aanmerkingen, tips en complimenten over de ondersteuning sterk regio- en/of docentgebonden zijn, zijn ze opgenomen in de regionale rapportages. Over de toetsen merken enkele respondenten op dat ze deze te moeilijk vinden of dat de toetsen anders waren dan ze op grond van de lessen en leermiddelen hadden verwacht. Opmerkingen en tips over de leermiddelen gaan onder meer over veronderstelde verschillen tussen de inhoud van de leermiddelen en de toelatingstoets. Daarnaast over behoefte aan meer/betere oefentoetsen, en aan meer bekendheid geven aan de beschikbare leermiddelen. Ook zijn enkele opmerkingen gemaakt over inhoudelijke tegenstrijdigheden in de leermiddelen en de (technische) toegankelijkheid van digitale leermiddelen. Tot zover de uitkomsten van de enquête. 28
5 Tevredenheid over de jaren en voorgenomen verbeteracties De algehele tevredenheid over de geboden ondersteuning in juni 2018 is goed te noemen. De tevredenheid is redelijk vergelijkbaar met die in voorgaande jaren, zoals blijkt uit onderstaande tabel. Tabel: Algehele tevredenheid over ondersteuningsaanbod per meetmoment Havo 2015 11 Mbo 2015 Allen januari 2016 Allen juni 2016 Allen januari 2017 Allen juni 2017 Allen januari 2018 Allen Juni 2018 (Heel) tevreden 68,8% 78,6% 89,6% 88,6% 82,9% 85,8% 84,1% 85,3% Niet 24,7% 17,5% 7,6% 8,7% 14,6% 9,6% 11,5% 11,5% tevreden/niet ontevreden (Heel) ontevreden 6,5% 4% 2,8% 2,7% 2,5% 4,5% 4,3% 3,3% De tevredenheid over de lessen in rapportcijfer varieert in juni 2018 per vak van ruim voldoende tot goed. De scores zijn vergelijkbaar met de voorgaande jaren zoals te zien is in onderstaande tabel. Tabel: Tevredenheid over de lessen in rapportcijfer per meetmoment Havo 2015 Mbo 2015 Allen januari 2016 Allen juni 2016 Allen januari 2017 Allen juni 2017 Allen januari 2018 Allen Juni 2018 Aardrijkskunde 7,3 7,5 7,5 7,7 7,5 7,7 7,4 7,6 Geschiedenis 7,4 7,8 7,8 7,9 7,7 8,0 7,8 8,0 Natuur & Techniek 7,0 6,7 7,3 7,3 7,2 7,2 7,4 7,5 Op basis van de gemaakte opmerkingen door respondenten zijn de volgende verbeteracties geformuleerd: Inzake de leermiddelen (inclusief voorbeeld toelatingstoetsen) Een aantal opmerkingen van respondenten wijst er op dat niet alle respondenten weten welke leermiddelen er allemaal beschikbaar zijn via de website www.goedvoorbereidnaardepabo.nl en waarin deze van elkaar verschillen en hoe zij gebruikt kunnen worden. Voorts valt op dat relatief weinig studenten gebruik maken van de 11 In 2015 zijn de mbo- studenten en de havoleerlingen apart bevraagd in twee enquêtes. Omdat steeds meer mbo- studenten ook aan aanbod voor havoleerlingen deel gingen nemen en havoleerlingen aan aanbod voor mbo- studenten deelnamen is dit onderscheid in 2016 losgelaten. 29
studieplannen per vak (AK 17,5%, GS 13,2% en N&T 16,2%). In deze studieplannen wordt ook uitgelegd hoe de studenten de verschillende leermiddelen het beste kunnen gebruiken. Op de website zullen daarom de studieplannen beter gepositioneerd worden, zodat zij gemakkelijker te vinden zijn en hopelijk beter gebruikt worden. Een aantal studenten wijst op verbeterpunten in de leermiddelen en voorbeeldtoetsen. Deze opmerkingen zullen worden doorgegeven aan de leveranciers van de leermiddelen. Inzake de uitvoering en organisatie van de ondersteunende lessen Voor zover er gewenste verbeteringen zijn bij de ondersteuning, verschillen die per regio en gaat het daarbij voornamelijk om de lesinhoud in relatie tot de toetsen, de manier van lesgeven door individuele docenten, de duur en het tijdstip van de lessen en de communicatie met de student tussen het moment van inschrijven en het moment waarop de ondersteuning plaats vindt. Naast deze landelijke rapportage zijn er op basis van de ingevulde vragenlijsten ook regionale rapportages met de scores en de algemene opmerkingen per twaalf regio s. Deze rapportages geven de regionale projectleiders goed zicht op de ervaring en waardering van de deelnemers aan het ondersteuningsaanbod in hun regio. De landelijke projectleider benut deze regionale rapportages om in individueel contact met de regionale projectleiders mogelijkheden tot verbetering op te sporen en te effectueren. 30
Bijlagen 31
Bijlage 1: vragenlijst Titel: Enquête ondersteuningsaanbod instroom pabo juni 2018 Fijn dat je meewerkt aan onze enquête! Het invullen duurt enkele minuten. Staat jouw favoriete antwoord er niet bij? Kies het antwoord dat het meest in de buurt komt. 1. Hoe is je huidige onderwijssituatie? o ik doe een mbo- opleiding o ik doe een havo- opleiding o ik doe een hbo- opleiding o ik volg op het moment geen opleiding o anders, namelijk: <invulvak> 2. Hoe heb je gehoord over het bestaan van het ondersteuningsaanbod? (meerdere antwoorden mogelijk) o via mijn huidige school o via www.goedvoorbereidnaardepabo.nl o via een pabo o via vrienden en/of familie o anders, namelijk: <invulvak> 3. Waar neem/nam je deel aan ondersteuningsaanbod? o Op reformatorische middelbare school o 1. Regio Noord (Assen, Emmen, Groningen, Heerenveen, Leeuwarden) o 2. Regio Zwolle en omgeving o 3. Regio Deventer- Enschede- Doetinchem e.o. o 4. Regio Ede- Arnhem- Nijmegen e.o. o 5. Regio Utrecht- Amersfoort e.o. (Alphen aan den Rijn, Amersfoort, Gouda, Utrecht, Woerden) o 6. Regio Noord- Holland en Almere (Alkmaar, Almere, Amsterdam, Haarlem) o 7. Regio Zuid- Holland Noord (Den Haag, Leiden, Leidschendam, Zoetermeer) o 8. Regio Zuid- Holland Zuid (Dordrecht, Rotterdam) o 9. Regio Zeeland (Vlissingen) o 10. Regio Noord- Brabant West (Breda, Den Bosch, Tilburg) o 11. Regio Noord- Brabant Oost en Noord- Limburg (Eindhoven, Helmond, Roermond, Veghel, Venlo, Venray, Weert) o 12. Regio Limburg (Sittard) 32
Aardrijkskunde 4. Volg(de) je ondersteuningsaanbod voor aardrijkskunde? o o ja nee - > naar geschiedenis Ondersteuning aardrijkskunde We willen graag je mening weten over de ondersteuning die je hebt gekregen voor aardrijkskunde. 5. De docent aardrijkskunde weet veel van zijn/haar vak: o helemaal mee eens o mee eens o niet mee eens / niet mee oneens o mee oneens o helemaal niet mee eens 6. De docent aardrijkskunde motiveert/motiveerde mij: o helemaal mee eens o mee eens o niet mee eens / niet mee oneens o mee oneens o helemaal niet mee eens 7. Welk cijfer geef je de ondersteuning voor aardrijkskunde? (10=hoogste) o 10 o 9 o 8 o 7 o 6 o 5 o 4 o 3 o 2 o 1 Leermiddelen aardrijkskunde We willen ook graag weten welke leermiddelen je (hebt) gebruikt voor aardrijkskunde. 33
8. Gebruik(te) je voor aardrijkskunde de volgende leermiddelen? Ja Nee Weet niet Basiskennis aardrijkskunde (boek + digitale leeromgeving) Geowijzer www.studiopabo.nl (online leerstof) Toets van de Dag van studiopabo LesTV pabo via de klas LesTV pabo privé aangeschaft Diagnostische toets van LesTV pabo De pabotoets aardrijkskunde haal je zo Begrippenlijst aardrijkskunde Oefentoetsen van Cito Studieplan aardrijkskunde Geschiedenis 9. Volg(de) je ondersteuningsaanbod voor geschiedenis? o ja o nee - > naar natuur en techniek Ondersteuning geschiedenis We willen graag je mening weten over de ondersteuning die je hebt gekregen voor geschiedenis. 10. De docent geschiedenis weet veel van zijn/haar vak: o helemaal mee eens o mee eens o niet mee eens / niet mee oneens o mee oneens o helemaal niet mee eens 11. De docent geschiedenis motiveert/motiveerde mij: o helemaal mee eens o mee eens o niet mee eens / niet mee oneens o mee oneens o helemaal niet mee eens 34
12. Welk cijfer geef je de ondersteuning voor geschiedenis? (10=hoogste) o 10 o 9 o 8 o 7 o 6 o 5 o 4 o 3 o 2 o 1 Leermiddelen geschiedenis We willen ook graag weten welke leermiddelen je (hebt) gebruikt voor geschiedenis. 13. Gebruik(te) je voor geschiedenis de volgende leermiddelen? Ja Nee Weet niet Basiskennis geschiedenis (boek + digitale leeromgeving) Geschiedenis & Samenleving www.studiopabo.nl (online leerstof) Toets van de Dag van studiopabo LesTV pabo via de klas LesTV pabo privé aangeschaft Diagnostische toets van LesTV pabo De pabotoets geschiedenis haal je zo Begrippenlijst geschiedenis Oefentoetsen van Cito Studieplan geschiedenis Natuur en techniek 14. Volg(de) je ondersteuningsaanbod voor natuur en techniek? o ja o nee - > naar vraag 19 35
Ondersteuning natuur en techniek We willen graag je mening weten over de ondersteuning die je hebt gekregen voor natuur en techniek. 15. De docent natuur en techniek weet veel van zijn/haar vak: o helemaal mee eens o mee eens o niet mee eens / niet mee oneens o mee oneens o helemaal niet mee eens 16. De docent natuur en techniek motiveert/motiveerde mij: o helemaal mee eens o mee eens o niet mee eens / niet mee oneens o mee oneens o helemaal niet mee eens 17. Welk cijfer geef je de ondersteuning voor natuur en techniek? (10=hoogste) o 10 o 9 o 8 o 7 o 6 o 5 o 4 o 3 o 2 o 1 Leermiddelen natuur en techniek We willen ook graag weten welke leermiddelen je (hebt) gebruikt voor natuur en techniek. 18. Gebruik(te) je voor natuur en techniek de volgende leermiddelen? Ja Nee Weet niet Basiskennis natuur en techniek Natuuronderwijs inzichtelijk www.studiopabo.nl (online leerstof) Toets van de Dag van studiopabo 36
LesTV pabo via de klas LesTV pabo privé aangeschaft Diagnostische toets van LesTV pabo De pabotoets natuur en techniek haal je zo Begrippenlijst natuur en techniek Oefentoetsen van Cito Studieplan natuur en techniek Tot slot 19. Over het geheel genomen: hoe tevreden ben je over het ondersteuningsaanbod? o heel tevreden o tevreden o niet tevreden / niet ontevreden o ontevreden o heel ontevreden 20. Wil je nog iets opmerken over het ondersteuningsaanbod en/of de leermiddelen of heb je nog een tip voor ons? o nee o ja, namelijk: <invulvak> Onder degenen die de enquête volledig hebben ingevuld, verloten we twaalf bol.com waardebonnen van 50 euro. Als jij mee wilt loten, kies antwoord ja en vul je mailadres in. Je geeft ons hiermee toestemming jouw mailadres te gebruiken alleen voor de loting. Je antwoorden op de enquête blijven dus anoniem. 21. Wil je kans maken op een bol.com waardebon van 50 euro? o Nee - > einde enquête o ja, mijn mailadres is: <invulvak> - > einde enquête HARTELIJK DANK VOOR HET INVULLEN! 37
Bijlage 2: begeleidende mail Beste mbo- student, havist of andere persoon die naar de pabo wil, Je hebt je dit schooljaar ingeschreven voor ondersteuningsaanbod op de website www.goedvoorbereidnaardepabo.nl, als voorbereiding op de toelatingstoetsen voor de pabo. Wij willen heel graag weten wat jij van dit ondersteuningsaanbod vindt. Wat vind je goed? Wat kan beter? We willen je daarom vragen om een korte enquête in te vullen als je momenteel aan ondersteuningsaanbod deelneemt of dat al hebt afgerond. Ook als je de enquête in januari hebt ontvangen en ingevuld, ben je van harte uitgenodigd nu opnieuw deel te nemen. Onder degenen die de enquête volledig invullen, verloten we twaalf bol.com waardebonnen van 50 euro. Het invullen van de vragen duurt enkele minuten. We verwerken de resultaten anoniem. Je kunt er op rekenen dat wij heel serieus naar de resultaten van de enquête kijken en die gebruiken om zaken waar mogelijk te verbeteren. Ga naar de enquête: <link naar enquête> Alvast bedankt voor het invullen! Met vriendelijke groet, Jacqueline de Schutter, landelijke projectleider Instroom pabo PS De link naar de enquête is persoonlijk. Stuur dit bericht dus niet door. Klik op onderstaande link als je nu geen verdere e- mails over deze enquête wilt ontvangen. <link afmelding> 38