en 3005 DA ROTTERDAM [0993 Bouwvereniging Onze Woning Postbus 35030 tav. het bestuur Internet www.cfv.nl Telefax 035-69 54080 Telefoon 035-69 54070 Baarn Oude Utrechtseweg 19 3740AC Baarn Bezoekadres: e-mail info@cfv.nl Postbus 107 GESTELD RIJ RESLUITCENTRALE FONDS VOOR DE )STAATSBLAD 1988, 483). K.v.K. 32163534 BIC INGBNL2A IBAN NL12 INGB 069 7643 689 eind 2014 afrond conform uw bijgestelde planning. gang gezet naar een tweelaags bestuursmodel en wordt de vereniging omgezet in een stichting. De Herstelmaatregel: professionalisering organisatie Structuur afgesproken planning voor deze herstelmaatregelen is niet gerealiseerd. CFV dringt erop aan dat u dit proces Om tot een professionelere sturing van de Organisatie te komen en de efficiency te verbeteren is het proces in herstelmaatregelen van BVOW. Hieronder treft u de bevindingen op de belangrijkste herstelmaatregelen. 1. Voortgang herstelmaatregelen Via de periodieke overleggen en voortgangsrapportages monitort CFV de voortgang op de geformuleerde dat diverse deadlines niet werden gerealiseerd, verantwoording omtrent opgelopen vertraging alsmede het treffen van mitigerende maatregelen nagenoeg afwezig was en CFV op cruciale onderwerpen onvoldoende verbeteren en (financiële) risico s te beheersen. Tevens concludeert CEV dat de belangrijkste herstelmaatregelen meertijd vergen dan gepland. U verwacht op korte termijn enkele belangrijke herstelmaatregelen te kunnen afwikkelen. Daarnaast stelt CFV vast dat door het realiseren van de herstelmaatregelen en het consequent blijven uitvoeren van de gemaakte beleidskeuzes de financiële continuiteit van uw corporatie kan worden gewaarborgd. werd geïnformeerd. Op 27 mei heeft er overleg met u en uw RvT plaatsgevonden waarin nadere afspraken belangrijke ontwikkelingen binnen uw Organisatie. enkele aanpassingen heeft geresulteerd in het definitieve herstelplan van maart 2014. CFV heeft uw 31 december 2013 heeft CFV het herstelplan ontvangen welke na goedkeuring door uw raad van toezicht en BVOW staat sinds augustus 2013 onder verscherpt toezicht vanwege financiële - BVOW tijdig additionele maatregelen treft teneinde de gestelde doelen te realiseren en CFV informeert over zijn gemaakt om misverstanden en onduidelijkheden in de toekomst te voorkomen. Er is afgesproken dat organisatorische de herstelmaatregelen aan. CFV risicogericht onderzoek gedaan. In deze brief treft u de resultaten van het onderzoek en de voortgang van CFV concludeert dat BVOW in 2013 en 2014 diverse acties heeft genomen om de financiële positie te ingediende prognosegegevens 2014-2018, uw verantwoordingsgegevens 2013 en andere informatie heeft problemen. In het kader van het verscherpt toezicht heeft CFV u opgedragen een herstelplan op te leveren. Op definitieve herstelplan goedgekeurd. Uit de voortgangsrapportages en overleggen heeft CFV geconcludeerd van uw corporatie en brengt daarover advies uit aan de minister voor Wonen en Rijksdienst. Op basis van uw Op grond van het Besluit beheer sociale huursector (Bbsh) beoordeelt CFVjaarlijks de financiële continuïteit Geacht bestuur, Baarn, 16 oktober 2014 Toezichtbrief 2014 Onderwerp FB2014-CFV-24574-L0993 Ons kenmerk CENTRAAL FONDS
nieuwe functie geplaatst. Hierdoor zijn per resultaatgebied de bevoegdheden en verantwoordelijkheden eenduidig verdeeld over de functieornschrijvingen. Hiermee is deze herstelmaatregel gerealiseerd. inhuren van interim medewerkers op directie en managementniveau (of sleutelfuncties) bestaat er bij vertrek verzoekt BVOW oni de continuiteit van kennis te waarborgen. Het inhuren van interim medewerkers is een dure oplossing, wat in 2013 heeft geresulteerd in overschrijding van de WNT. Inmiddels zijn er maatregelen Governance getroffen en wordt de WNT in 2014 niet meer overschreden. van deze medewerkers het risico dat kennisoverdracht onvoldoende is gewaarborgd in de Organisatie. CFV CFV merkt hierbij op dat BVOW met een interim directeur en interim financieel manager werkt. Bij het Inmiddels is de nieuwe structuur van de werkorganisatie geformaliseerd en zijn alle medewerkers in een We r ko rga n sat ie behaald. BVOW verwacht de herstructurering eind 2014 af te ronden. overeenkomst met RVG, gekoppelde lening. De planning om de lening te herstructureren is medio 2014 niet BVOW is in gesprek met ABN AMRO en WSW over herstructurering van de, aan de oorspronkelijke future ABN AMRO lening opgelost. Conform de met CFV gemaakte afspraak heeft u de risico s als gevolg van de RVG-future inzichtelijk gemaakt. een concept voorstel opgesteld voor een nieuwe overeenkomst waardoor de zaak eind 2014 kan worden Het maximale verlies van 7,6 miljoen is inmiddels verwerkt in de jaarrekening 2012. Met RVG is medio 2014 RVG dossier Herstelmaatregel: lopende dossiers overeenkomst een herstelmaatregel. Eind 2013 is een vaststellingsovereenkomst gesloten voor ontbinding tegenpartij. U verwacht de kwestie eind 2014 af te ronden. van de turnkey-overeenkomst. In juni 2014 is deze vaststellingsovereenkomst eenzijdig opgezegd door de overeengekomen in de turnkey-overeenkomst niet kan dragen en daarom is het ontbinden van deze Vanwege de financiële situatie van BVOW is eind 2012 vastgesteld dat BVOW de investering zoals Turn key-overeenkomst (masterplan) hoede effecten van de individuele maatregelen bijdragen aan het terugbrengen van de netto bedrijfslasten. treasury module wordt structurele sturing mogelijk op kasstromen en prognoses. U dient te concretiseren Verbeteren operationele kasstromen en efficiency effectiviteit van de processen te vergroten, wijziging van de organisatiestructuur en vervanging van sector ( 1.394,-). Door optimaal gebruik te maken van de automatisering (digitalisering) en de efficiency en medewerkers verwacht u een besparing op de beheerlasten te realiseren. Door implementatie van een Het niveau van de netto bedrijfslasten van BVOW is met 2.277,- (realisatie 2013) hoog ten opzichte van de 2015 opgeleverd. CFV ziet de vertaling terug in de dpi van februari 2015. In eerste halfjaar van 2014 is de inventarisatie van het SVB gestart en in september wordt de strategische Strategisch Vastgoedbeleid (SVB) kwartaal 2014 afgerond en in samenhang met de meerjarenonderhoudsbegroting en financiële begroting Herstelmaatregel: financiële continuïteit oriëntatie afgerond. Daarna volgt besluitvorming door het bestuur van BVOW. Het SVB wordt in het derde komend jaar de nadruk te leggen op het verder in control brengen van uw Organisatie. proces nog onvoldoende op orde is. CFV wil de noodzaak van verbeteringen benadrukken en dringt aan in de vorm van kwartaalrapportages en maandelijkse liquiditeitsprognoses opgesteld. Het niet realiseren van beheersing te verbeteren. Naast formalisering van de verschillende overlegstructuren wordt stuurinformatie BVOW heeft een start gemaakt met de PDCA-cyclus teneinde de administratieve Organisatie en interne Administratieve organisatie en interne beheersing planningen, het niet tijdig indienen van de dvi en de constateringen van uw accountant geven aan dat dit BVOW aan de Governancecode Woningcorporaties. gedragscode en de klokkenluiderregeling opgesteld, die in september 2014 werden besproken met de inwerkingtreding van de nieuwe statuten zal ook de RvT worden ververst, Met deze maatregelen voldoet niet aan de van kracht zijnde Governancecode Woningcorporaties. Inmiddels zijn het integriteitsbeleid, de Organisatie en daarna geïmplementeerd. Gelijktijdig met de omzetting naar een tweelaags bestuursmodel en klokkenluiderregeling alsmede het niet uitvoeren van een zelfevaluatie door RvT en bestuur, voldoet BVOW Vanwege de huidige zittirigsduur van drie leden van uw RvT, het ontbreken van een integriteitsbeleid en CENTRAAL FONDS
Het onderzoek door CFV vindt plaats aan de hand van signalen. In de beleidsregels 2014 van CFV staan de continuiteit van een corporatie. Die terreinen zijn: kwaliteit financiële informatie, behoud maatschappelijk aangepaste beheerovereenkomst wordt geformaliseerd. De nieuwe beheerovereenkomst wordt medio werken hoe de integratie met Humanitas wordt vormgegeven en een planning te maken wanneer een van de beheerwerkzaamheden en de hoogte van de beheervergoeding. CFV heeft BVOW gevraagd uit te BVOW voert het volledige beheer van het vastgoed van Humanitas uit. Er is onduidelijkheid over de reikwijdte Humanitas (samenwerking en beheervergoeding) gebonden vermogen, financieel risicobeheer, liquiditeit, solvabiliteit en draagkracht vermogen. De beoordeling richt zich op een zestal toezichtterreinen die van invloed kunnen zijn op de financiële 2. Beoordeling oktober 2014 afgesloten. de netto bedrijfsiasten van t 2.277,- pervhe naar t 1.485,- in 2018 gaat realiseren. 1. Uitwerken van een concreet stappenplan inclusief tijdlijn, waarin inzichtelijk wordt gemaakt hoe de 2. De individuele maatregelen inclusief tijdsplanning waarmee u conform uw herstelplan de verlaging van resultaten nog niet gerealiseerd zijn, handhaaft CFV het verscherpt toezicht bij BVOW. U dient de komende maatregelen. Deze herstelmaatregelen zijn cruciaal voor de financiële continuiteit van uw organisatie. Bij het maatregelen te treffen. Daarnaast dient u het volgende voor 1januari 2015 op te leveren aan het CFV: leningenportefeuille wordt afgebouwd; periode voortvarend en conform planning uitvoering te geven aan de in het herstelplan genoemde niet realiseren van de planning van de herstelmaatregelen dient BVOW CFV te informeren en mitigerende Aangezien de maatregelen uit het herstelplan nog niet volledig tot uitvoering zijn gekomen en de beoogde 3. Interventies dringt er op aan dat u de realisatie van de herstelmaatregelen derhalve strak blijft uitvoeren teneinde de Solvabiliteit en draagkracht vermogen bedrijfswaarde. BVOW dient bij de bepaling van de bedrijfswaarde de sectorparameters te hanteren. van historische kostprijs. Het voornemen bestaat om volgend jaar over te gaan naar de waarderingsgrondslag toekomstige verdiencapaciteit te realiseren. Momenteel waardeert BVOW zijn vastgoedportefeuille op basis Om te komen tot financieel herstel is realisatie van de voorgenomen herstelmaatregelen noodzakelijk. CFV per vhe van t 61.869,- per vhe (2013) naar 50.912,- (2018). De liquiditeitsratio s voldoen, conform verwachting, nog niet aan de gestelde normen maar ontwikkelen zich De 1CR ontwikkelt zich van 0,73 (2013) naar 1,76 (2018), de dscr van 0,56 (2013)naar 1,12 (2018) en de schuld positief door consequent uitvoering te blijven geven aan de maatregelen zoals opgenomen in het herstelplan. Liquiditeit accountant met betrekking tot de interne beheersing en administratieve Organisatie verder uitwerken. CFV inmiddels op de belangrijkste tekortkomingen maatregelen getroffen en zal de aanbevelingen van de aangetroffen en geconstateerd dat er voor de accountantscontrole niet gesteund kon worden op de administratieve organisatie en de hierin opgenomen maatregelen van de interne controle. BVOW heeft en accountantsverslag. Uw accountant heeft significante tekortkomingen in de interne beheersing planning van cruciale herstelmaatregelen en de opmerkingen van uw accountant in zijn managementletter dringt aan komend jaar de nadruk te leggen op het verder in control brengen van uw Organisatie. De achtergrond van de signalering bij BVOW0p dit toezichtsterrein is gelegen in het niet behalen van de Financieel risicobeheer kasstromen genoemd. BVOW heeft de verantwoordingsstukken binnen de geaccepteerde uitsteltermijn aangeleverd. Het niettijdig inleveren is een bevestiging dat de verbetermaatregelen op het gebied van planning en control hard nodig zijn. U dient maatregelen te treffen om in de toekomst tijdig en kwalitatief goede informatie aan te leveren. wisseling van de accountantsorganisatie en de extra tijd die de functionele indeling van de directe Voor het indienen van de dvi 2013 heeft BVOW uitstel gevraagd. Als reden voor de vertraging heeft u de Kwaliteit financiële verantwoordingsinformatie Het bij uw corporatie uitgevoerde onderzoek geeft CEV aanleiding tot de volgende opmerkingen. Beoordeling 2014 u terecht op de website van CFV (www.cfv.nl). signalen per toezichtterrein vermeld. Voor een toelichting op de toezichtaanpak en gehanteerde normen kunt CENTRAAL FONDS
CENTRAAL FONDS Tenslotte dient BVOW CFV proactief te informeren over zaken die voor CFV relevant kunnen zijn. CFV monitort via de door uw RvT goedgekeurde kwartaalrapportages, voorzien van een tussentijds managementsarnenvatting waarin de voortgang van het herstelplan is opgenomen, en de reguliere prospectieve- en verantwoordingsinformatie (dpi en dvi2ol4) de uitvoering van de maakt zo nodig aanvullende afspraken met ii. herstelmaatregelen Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met de de heer MA. Burger en / of mevrouw M. Koçer. CFV informeert de minister en uw raad van toezicht over de resultaten van zijn onderzoek en publiceert deze brief op de website van CFV. Ik verzoek u de voor uw organisatie relevante stakeholders hierover te informeren. Met vriendelijke groet, toezichthouder vorenstaande en Directeur Bijlage: Kengetallen CC: WSW
- --. Ilijitige 1 BeuwV.V.qtIffig Onze Woning (10993) te Rotterdani 8 af lot Toenichtveld Liquiditeit eis financiering Ii 1) -t WW 1i,,,lctiii 11 201.1 l ivetros.,, rjode wrporatie sector trogiio.cpcriod,. 1 çiivr,ri 1,1 1,. 1,0 1,4 1) 1 ( 0 11,1, 0,0 1,. 1h N,,vufl 1,Itrtl,l (volk-.hiri v,.1. ltjki npioitatiewaarde, in %) 1 iv ii, ii) liv (,,i.,ktw,.,,,i-, IV (i-- 1 w i.ii,-. ci -- Ir,, / 1,1. 7,,-, 4,... 1,, Toezirl,toetd rolvabilileiten draagkracht vermogen vvik.hui.vt.it ijk vt lrnogen 1.000,-) lvi.,.? (o1.vol1,_) 1461 (of VviksiiiIlsv...It[kviiinopergewn(.n Drift., t,, t wq ii lpecifrcatle boiler M.rikt Rk,, M.o r,,-i covomiscii risjco Orsrationeei risico Totaal risico verhuureenheid (In 8) v, thuu,eenh,ei,i Oor:) Opsiag marktwaarde versus voikshui.vi».te(ijke eoploitat(ewaarde Buffer totaal - 2013 2016 20111 t,.?] ) 17. 62 9. 7 30.80, 28.4111 1 23268 7.4.1 20.352.0. ),.tli/ cl - - 2013 2016 2010 16205 11,41? 17.411 6.072 6.003 7.047 6.690 ( 14) 18.685 18.713 11.1.4) 6.209 5.897.1)4 5.911 3.871 t/l 30.805 28.481 ) l.l 1/.0/) Iii Ontwikkeling Volkuhuisnestelijk vermogen en butler 7013 2014 2011 701f, 2017 20111 Holt,-, VoIk,l,,,.,o, lelijk oe,,.,vt e.i Toezlchtveld behoud maatschappelijk gebonden vermogen Netto bedrijfslasten Per gewogen verh,i,iree,ilieid (in 8) corporalie Pergewogenverhuureenheid (in Signaieringsnorni seclor Gewogen verhuureenheden corporatie K,,sstroonr realisatie 2012 2013 1.34 ).1,t. 1.1111 1.0.1..0l11 1.41.7 0.14 Kaoitroomprognose (prijspeil 2013) gen,iddelii 2014 2019 2016 2017 2018.1)1 1.433 1 1.7 1.299 1... 1.. /0.0 1.4 : 1.411 14i1 0.4-1.144 1,4, 4. 1 t. 0 4 Redrijfuwaarde van opgegeven naar gei.niinr,r,e ciii pgegenen l,i ili it.w.t.tnit. (list Ii, it rjn VI,, i,ii-ifl,.-i, r-, t, titj or ks stw,,.i til, 1.. it 1mb, rit V, rhuor,i, rsim, l (ing G. i,,tilorrn,-, rd, Itt drijlsw.i.vdt -vi, Iii)? -11,184.16, 1,086 2,628 116,792 Effect geüniformc, rde lredr,jlsw:iardc Cv i,rt,forrn,-, rd, Itsirijlsw.i.rdt t 11.-it c,-unilorm,, rdi I,i-,i,i,fsw,,,,r,i, Daeb Niet-Oaeb Totaal 67.943 48.849 116.792 48.412 34.398 82.810 19.531 14.451 33.982
Enkelvoudige balans 2013 Act Iva Vijirartlva Tolool Immotorlolri Vast,, ictiv;, Matorlelo Vaste ocliva 40.1 lvii rvdrrr, xpivii 1h 4 iv nriiwrkkiivï hit, int vnvrii,.ir.-aplivi.itir VIv (III con iji ii vi, i,iiil,. rk,o t,,, lviii, V.liid, nplvit.ilii til.1.11 luit,,,. Ir. v i ii t iv., Opgave Vhu.euptoltatle Marktwaarde 48.412 3.337 51.749 67.943 96.250 225 225 3.337 3.337 71.505 34.398 Vnstgoodbeloqglngon 1 mmvi, ii, m itilotiv1,l,vlmtv iii mii act jivri ii, 1n1riirlI.,l ii irkw.ulmiu,,iml.iiss.motf$v.iiging lvi III miii. iii :.,kr-rm vi, Liv Iii vuil,, vvv,wj.m,d,pr V mti rvil ii, villwikkiimmh iv».l,nl vvm,r,, rr, rvj,ivititii 1 liii iii vii mtcmii,,ii lor ii 14.1,) 1 41.1.41 11,111 t t vii. mmliv t Totaal vasto actlvn Vlottende activa Totaal voorraden Onderluanden projecten Totaal vorderingen t Ifecten qide4e±e!i_ Totaal vlottende activa 117 1.0 II 1.0.1.4 11.11.1 1/1 771.114 1.1)4 Totaal Actâva Pasilva Eigen vermogen Voorzlentngeo en egallsatierekenlng Langlop.nd. schulden LenIngen overheid en kredletlnsteillngen VOV.verpllchttngen Overige schulden (mcl. aan groepamaatschappljen) Langlopende schulden totaal Kortlop.nd. schulden Schulden aan kredlntmnstelllngen OverIg ICortlnpende schulden totaal 4114 131,4, 3.043 3.043 1)41/4.0)1.) 41.41) 3.043 - (14 1 3.043 TOTAAL PASSIVA 90.192 124.174 140.13)1 Direct rendement (In 96) Vhv-enpioltatle Marktwaarde Op volkshuisvestelljke exploitatie waardelmarktwaarde.3.5 Op rentabliiteitnwaardelnomlnale schuld 6,0 1.1, Op volkshuisvesteli)k vermogenlmarktvermogen -2,9 2,4