KUNST & CULTUUREDUCATIE 1

KUNST & CULTUUREDUCATIE VOOR DE BASISSCHOLEN IN WESTLAND INLEIDING Trots en met veel plezier doet Dario Fo u, het primair onderwijs in Westland, een prikkelend en leerzaam aanbod 'kunst- en cultuureducatie' voor alle leerlingen. Na evaluatie van het afgelopen aanbod en gesprekken met verschillende scholen blijkt dat er in Westland behoefte is aan een op de eigen regio aangepast aanbod. Wij zetten ons daar constructief voor in. En werken graag samen met de scholen aan een passend programma, waarin een doorlopende leerlijn kunst- en cultuureducatie centraal staat. DOEL Kinderen krijgen door een goed programma 'kunst en cultuur' tools in handen die bijdragen aan hun persoonlijke en sociale ontwikkeling. Denk hierbij aan: Het ontwikkelen van creativiteit. Dit is van groot belang voor het maatschappelijk functioneren en om in allerlei situaties creatief te denken en oplossingen te kunnen bedenken en uitvoeren. Het ontwikkelen en versterken van zelfbewustzijn, zelfvertrouwen, durf, verbeelding en uitdrukkings- en presentatievermogen. Ontwikkelen van het cultureel bewustzijn (metacognitieve ontwikkeling) Het ontdekken en ontwikkelen van je eigen kunstzinnige talenten. Het versterken van eigen identiteit, trots op je zelf en de eigen streek, je roots kennen en naar buiten brengen, de identiteit van Westland versterken en promoten. Westland is een bijzondere gemeente en regio. Bekend om de tuinbouw, een sterke economie met een innovatieve en oplossingsgerichte werkhouding en een sterke gemeenschapszin. Aan de andere kant ervaren we ook een zeker gemis aan fierheid en uitdrukkingsvaardigheid om dit naar anderen uit te dragen. Landelijk is er daardoor vaak een negatief beeld van de streek. En kinderen en jongeren hebben soms een cultureel minderwaardigheidscomplex tegenover hen die in de stad wonen. Om dat te kantelen moeten we jong beginnen met het denken over de streek, de inwoners en de sterke en zwakke kanten. Onze eigen geschiedenis leren kennen! Kunst en cultuur helpen daarbij. ONS AANBOD Dario Fo, ondernemers in de kunst biedt producten voor kunst- en cultuureducatie voor primair-, speciaal-, voorgezet- en beroepsonderwijs: een breed scala van workshops, lessen en complete lesprogramma s in alle kunstdisciplines. Wij ontwikkelen en maken daarbij ook leerplannen, leerlijnen, docentenhandleidingen, lesbrieven en lessuggesties. Wij werken volgens de uitgangspunten van de beleidsnota Cultuur en School en het programma Cultuureducatie met Kwaliteit. Dario Fo werkt met gekwalificeerde kunstvakdocenten. Ons aanbod kan worden afgestemd op het lesprogramma van uw school en kan op maat geleverd worden binnen uw eigen doelen en of budget. Wij maken graag een afspraak voor een persoonlijk advies en een voorstel, afgestemd op uw wensen. Afgelopen schooljaar (2013-2014) hebben wij met veel plezier en resultaat een programma met een doorlopende leerlijn ontwikkeld en uitgevoerd op bijna 20 scholen voor primair onderwijs in Westland. Hierbij is ook maatwerk geleverd. Zo zijn er specifieke onderdelen en complete programma s gemaakt met aandacht voor pesten, sociale vaardigheden en groepsprocessen, muziek en erfgoed. Mede aan de hand van de positieve reacties die wij op de uitvoering van ons aanbod hebben gekregen, bieden wij een vervolgprogramma aan voor het schooljaar 2014-2015. KUNST & CULTUUREDUCATIE 1 DARIO FO, ONDERNEMERS IN DE KUNST SCHOOLJAAR 2014-2015 1

ENKELE REACTIES OP HET AANBOD VAN 2013-2014 OVER 'ZWAAIEN MET JE ONDERBROEK': Zwaaien met je onderbroek voor groep 1 en 2 was een voorstelling vol plezier, spanning en passie. Kinderen genoten zichtbaar en werden actief het verhaal ingezogen. Hans den Hartog, directeur Ouverture, Naaldwijk Zwaaien met je onderbroek' en de verwerkingslessen sluiten erg goed aan bij de belevingswereld van de kinderen. Ze zullen veel uit hun eigen situaties herkennen. De kinderen hebben het nog de hele dag over de voorstelling gehad! Het is een verrijking voor de leerlingen. Jolanda van Driesten, De Vlieten, De Lier Interactief, wisselend, humor, een Jip en Janneke van nu. Steven Spaan, Het Kompas, Maasdijk OVER 'BLAUWE PLEKKEN': Het was anders dan anders, het is goed dat kinderen zo in aanraking komen met vormen van kunst die ze niet zelf zouden kiezen. Annet Groenewegen, De Achtsprong, De Lier De voorstelling 'Blauwe plekken' maakte veel indruk op de kinderen! Barbara Eijgenraam, PCBS Koningin Juliana, De Lier We zijn met de leerlingen naar een goede en indrukwekkende voorstelling geweest. Nogmaals mijn complimenten. De leerlingen waren zeer betrokken bij de opdrachten uit de lesbrief. Het was goed om te zien hoe er werd samengewerkt. Christine Eikelenboom, PCBS Koningin Juliana, De Lier Door de voorstelling hadden de kinderen veel beter in de gaten hoe het werkt met de groepen: gepeste, pester en meeloper. Natuurlijk is dit al vaker behandeld, maar nu werd het nog duidelijker. Ingrid Bouwmeester, Aloysiusschool, Maasland OVER WORKSHOP ZANG: De zangdocent heeft het heel erg leuk gedaan. Hij was zelf zeer enthousiast en bracht dit ook over op de kinderen. De hele workshop zat goed in elkaar en de kinderen vonden het heel erg leuk. Het is een verrijking voor de kinderen. Eric Schulten en Merijn Kalden, De Vlieten, De Lier Heel erg leuk gedaan en dat zonder materialen. Ze waren superenthousiast. Geweldig hoe dit alles later terugkwam in de voorstelling! Cindy de With, CBS De Ark, Schipluiden Het is erg waardevol om te zien hoe kinderen zich gedragen tijdens de dramalessen. Kinderen van wie je het niet verwacht stralen en kunnen zichzelf helemaal laten zien. Kinderen die in de klas erg extravert, vonden dit juist heel moeilijk. Mathilde Oussoren, Prins Willem Alexanderschool De Lier KUNST & CULTUUREDUCATIE 2 DARIO FO, ONDERNEMERS IN DE KUNST TT SCHOOLJAAR 2014-2015T 2

Onze uitgangspunten bij kunst- cultuureducatie voor het primair onderwijs Ontdekken, plezier, kennismaken en talentontwikkeling van de leerlingen staan voorop. Er wordt aangesloten op het leeftijdsniveau van de kinderen. De vraag en doelen van de scholen en dorpskernen zijn het uitgangspunt. Het aanbod voor de scholen sluit aan bij het aanbod in de vrije tijd, zodat doorstroming voor kinderen met gerichte belangstelling en/of talent mogelijk is. Aanbod is gebaseerd op een jarenlange ervaring (sinds 1995) van Dario Fo met kunst- en cultuureducatie op theaterschool Koperen Kees en voor scholen. Er wordt gewerkt met gekwalificeerde docenten in alle disciplines. Aanbod is gestoeld op de door het SLO geformuleerde eindtermen. Het aanbod sluit aan bij relevante beleidsontwikkelingen zoals Cultuureducatie met Kwaliteit. De Piramide doorlopende leerlijn Koperen Kees is de basis voor bovengenoemde uitgangspunten en deze kunt u nalezen in bijlage 1. Tevens vindt u hierin de Piramide creatieve levensloop Cultuureducatie. In bijlage 2 vindt u een beknopt overzicht van het aanbod in losse en korte workshops die door uw school in het eigen curriculum zijn in te plannen. Aanbod kunst- en cultuureducatie primair onderwijs Ons aanbod is een samenhangend programma van activiteiten voor de groepen 1 tot en met 8 en voor alle scholen. In het programma komen alle kunst- en cultuurdisciplines aan bod, er wordt aangesloten bij de leeftijd en het niveau van de leerlingen en er wordt een afwisselend programma geboden van alle kunstdisciplines in kijken en doen. Bij het programma worden, als dat van toepassing is, lesbrieven en instructies of lessuggesties aangeboden zodat de leerkracht onderdelen zelf kan uitvoeren met zijn of haar klas. Waar nodig kan coaching door vakdocenten van Dario Fo worden geboden. Voor de deskundigheidsbevordering van uw team heeft Dario Fo ook verschillende programma's ontwikkeld in de vorm van workshops voor het gehele team. Wij kunnen daarvoor ook een programma op maat bieden. Met dit programma kan ieder leerjaar worden gewerkt. Wanneer een kind alle acht leerjaren heeft doorlopen, heeft het de verschillende disciplines met werkvormen gekregen in een doorlopende leerlijn (wat de kleuters leren wordt meegenomen naar groep 3 en 4, enzovoort). Deze doorlopende leerlijn gaat uit van: Groep 1 en 2: kennismaken en ervaren met het accent op kijken, meedoen, nieuwsgierigheid, spelplezier en fantasie. De leerlingen leren beelden, muziek, taal, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. Groep 3, 4 en 5: leren en ontwikkelen van de eigen vaardigheden met het accent op zelf spelen en maken, naar elkaar kijken. De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren. Groep 6, 7 en 8: produceren en reflecteren met het accent op kijken en zelf doen, daarbij verbinding leggen van kunst naar het dagelijkse leven, thema s in de samenleving. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van kunst en cultureel erfgoed. Het programma wordt aangeboden voor respectievelijk clusters van groep 1 t/m 4, groep 5 en 6 en groep 7 en 8. Er wordt per cluster gewerkt in zowel gezamenlijke activiteiten als in groepsactiviteiten. In de bijbehorende lesbrieven staan individuele activiteiten uitgewerkt. Voor de gezamenlijke activiteiten wordt regelmatig een nieuw aanbod ontwikkeld met per jaar wisselende programma s, zodat de leerlingen ieder schooljaar een andere activiteit doen. KUNST & CULTUUREDUCATIE 3 DARIO FO, ONDERNEMERS IN DE KUNST SCHOOLJAAR 2014-2015 3

AANBOD 2014-2015 Groep 1 tot en met 4, voorstelling Agent en Boef In schooljaar 2014 2015 wordt de voorstelling Agent en Boef gespeeld. In deze vrolijke humorvolle voorstelling worden de thema's 'goed of fout' en 'lief of stout' door een slimme boef en een domme agent vertolkt. Deze voorstelling wordt begeleid door een lesbrief voor groep 1 en 2 met opdrachten op het gebied van beeldende vorming. Voor groep 3 en 4 hebben wij een zangworkshop ontwikkeld, waarin de kinderen de thema's verder zingend verkennen. Docenten van Dario Fo spelen deze voorstelling op uw school. Groep 5 en 6, theaterworkshops op school In groep 5 en 6 krijgen de leerlingen twee workshops theater (bewegen, spel) In deze workshops wordt kennisgemaakt met de basis van theater. Door de levendige opdrachten leren leerlingen onder andere hun fantasie te gebruiken, vrijer te bewegen, houding te verbeteren en hun stem goed te gebruiken. Omdat de leerlingen zich moeten concentreren en op elkaar in moeten spelen, is samenwerking automatisch verweven in de lessen. De workshops voor groep 5 en 6 sluiten op elkaar aan. Er wordt gewerkt met een groepsgrootte van maximaal 20 kinderen. Zo nodig worden groepen gesplitst/samengevoegd. In overleg kan natuurlijk ook een workshopprogramma beeldende kunst (bijvoorbeeld thema Rembrandt) worden aangeboden. Groep 5 en 6, muziekworkshop De Kring Swingers Overal is muziek. Met simpele huis-, tuin en keukenmaterialen, bestek, dozen, emmers, je lichaam, kun je de meest swingende en creatieve muziek maken. Actief, snel, staand in een kring. In een kring is iedereen gelijk, kun je iedereen zien en horen en is er saamhorigheid. Leerlingen maken op een actieve, speelse wijze kennis met basiselementen van muziek maken: luisteren, concentratie, groove, structuur, improvisatie en vooral plezier! NB: De theater- en muziekworkshops zullen voortborduren op de lessen die in het eerste blok in 2013-2014 zijn gegeven. Voor scholen die niet eerder met dit aanbod hebben gewerkt, wordt vanzelfsprekend gestart met de lessen uit dit eerste blok. KUNST & CULTUUREDUCATIE 4 DARIO FO, ONDERNEMERS IN DE KUNST TT SCHOOLJAAR 2014-2015T 4

Groep 7 en 8, themavoorstelling in een theater en uitwerking in een lesbrief voor op school Voor groep 7 en 8 speelt Koos Sekreve een theaterbewerking van de opera Carmen door George Bizet. Deze voorstelling gaat over vrijheid versus gebonden zijn en liefde versus jaloezie. In de begeleidende lesbrief wordt ook ingegaan op het muzikale aspect van de voorstelling, de opera, het orkest en de componist George Bizet. Is opera echt zover van je bed? En wat heeft opera met jou te maken? Waarom is bijvoorbeeld musical nu zo populair en hoe komt het dat George Bizet al op 9 jarige leeftijd naar het conservatorium mocht? Het is ook mogelijk om op maat een andere voorstelling en thema te kiezen. Dit kan zijn een maatschappelijk thema als jongerencultuur, sociale media, uiterlijk, pesten en kindermishandeling of een thema uit de muziek- en kunstgeschiedenis. De leerlingen bezoeken de voorstelling in het Dario Fo theater. Vooraf en aansluitend worden door de eigen leerkracht opdrachten voor verwerking aan de leerlingen geboden op basis van lesmateriaal van Dario Fo. In het volgende schema hebben wij alles nogmaals voor u samengevat: GROEP 1 2 3 4 5 6 7 8 DISCIPLINES beeldend theater literatuur muziek & zang theater literatuur muziek & zang theater dans/bewegen literatuur poëzie dans/bewegen erfgoed ACTIEF lessuggesties beeldend workshops muziek & zang workshops theater lessuggesties beeldend, theater, literatuur RECEPTIEF voorstelling met kinderliteratuur als uitgangspunt - themavoorstelling KUNST & CULTUUREDUCATIE 5 DARIO FO, ONDERNEMERS IN DE KUNST SCHOOLJAAR 2014-2015 5

Naast het nieuwe aanbod dat hieronder wordt gepresenteerd kunnen natuurlijk ook programmaonderdelen van 2013 2014 worden gekozen. Of kunnen specifieke thema s als uitgangspunt voor een programma worden gekozen. Wij maken daarvoor heel graag een voorstel op maat. WAT LEVERT DARIO FO? Voor dit programma levert Dario Fo de volgende activiteiten: ontwikkeling en onderhoud van het programma. verzorging van de voorstellingen, workshops zang, muziek, theater, dans en poëzie lesmateriaal en handleidingen voor de lessen beeldende kunst en themaverwerking. Verdieping van het aanbod is altijd mogelijk door extra workshops in te kopen. KOSTENRAMING Na overleg en overeenstemming over het aanbod voor uw school maakt Dario Fo een offerte op maat. In een open calculatie informeren wij u dan over de kosten die nodig zijn om dit programma te kunnen aanbieden. Uitgangspunt is daarbij de keuze van uw school over het budget dat beschikbaar is. Dit budget kan komen uit de regeling Cultuur in School ( 10,90 per leerling), andere middelen of bijvoorbeeld ouderbijdragen. Samenwerking van meerdere scholen binnen bijvoorbeeld een dorpskern behoort tot de mogelijkheden en kan efficiëntievoordelen opleveren in de besteding van uw budgetten. GEZAMENLIJK AANBOD MUZIEKEDUCATIE Binnenkort presenteren wij een gezamenlijk aanbod muziekeducatie namens Stichting Regionaal Muziekonderwijs SRMO, Pius X Poeldijk, Honsels Harmonie, Koperen Kees en Dario Fo. Dit aanbod is bestemd voor het primair onderwijs en is beschikbaar vanaf schooljaar 2014-2015. Er wordt gewerkt volgens doorlopende leerlijnen en de kerndoelen van SLO. Daarnaast sluit dit aanbod aan met een programma voor muziekeducatie in de vrije tijd. BIJLAGEN 1. Piramide doorlopende leerlijn Koperen Kees en Piramide creatieve levensloop Cultuureducatie 2. Beknopt overzicht kunst- en cultuuraanbod KUNST & CULTUUREDUCATIE 6 DARIO FO, ONDERNEMERS IN DE KUNST TT SCHOOLJAAR 2014-2015T 6

BIJLAGE 2 Piramide doorlopende leerlijn Koperen Kees Op het podium met professionals Talentontwikkeling t/m 27 jaar 40 weken Vakklassen zang of acteren of dans t/m 21 jaar 30 weken Productieklassen en Sociale vaardigheidsklassen t/m 21 jaar 30 weken Producties en community art-projecten Oriëntatieklassen zang en acteren en dans t/m 21 jaar 10 weken Kennismakingsklassen durf en spelplezier t/m 21 jaar 5 weken instroom januari en augustus Kleuterworkshops spelend ervaren vanaf 4 jaar 1 dagdeel 4 keer per jaar Piramide creatieve levensloop Cultuureducatie primair onderwijs vrije tijd Excelleren extra aandacht en ondersteuning voor talent Verzelfstandigen het buiten schooltijd volgen van individuele en groepslessen Oriënteren en verdiepen groepsgewijze series van actieve lessen binnen- of buitenschools Groepsgewijs kennismaken met actieve vormen van kunstbeoefening KUNST & CULTUUREDUCATIE DARIO FO, ONDERNEMERS IN DE KUNST

BIJLAGE 2 BEKNOPT OVERZICHT KUNST EN CULTUURAANBOD Hieronder geven wij in vogelvlucht een greep uit ons aanbod EXTRA, AANBOD OP EEN THEMA Er kan ook worden gekozen voor een sociaal/maatschappelijk, een erfgoed-thema of een thema met verbinding met een vak als geschiedenis of aardrijkskunde. Hiervoor hebben wij een aantal programma's ontwikkeld, maar is het ook mogelijk om in samenspraak met uw school maatwerk te verzorgen n.a.v. een specifiek thema ( Jubileum, Kinderboekenweek, kerst etc.) THEMA PESTEN Voor de onderbouw Voorstelling 'Zwaaien met je onderbroek', gebaseerd op de verhaaltjes van Jip en Janneke. Deze vrolijke voorstelling gaat over de alledaagse dingen uit het leven van een jong kind. Plagen valt hier ook onder. De voorstelling wordt begeleid door een lesbrief met verschillende lessuggesties om met beeldende vorming nog verder op dit thema in te gaan. Voor de middenbouw In een workshop vertelt een acteur een aantal korte pest-verhalen vanuit het perspectief van pester, gepeste en meeloper. Na deze korte scenes volgt een dramales door een vakdocent van Dario Fo naar aanleiding van deze verhalen. Voor de bovenbouw Tijdens schooltijd kijken de kinderen met hun eigen docent naar de film Spijt gebaseerd op het boek van 'Spijt' van Carry Slee. Hierop volgt een dramales door een vakdocent van Dario Fo naar aanleding van deze film. Voor zowel de middenbouw als voor de bovenbouw is een lesbrief beschikbaar met opdrachten op het gebied van beeldende vorming, poëzie, maatschappelijke vorming en drama. THEMA KERST schoolkerstviering voor alle groepen Een interactieve muziektheatervoorstelling rondom het kerstverhaal. Acteurs/zangers/docenten van Dario Fo vertellen het kerstverhaal in de rollen van Jozef en Maria. Deze kerstviering wordt samen met de leerlingen van de verschillende groepen voorbereid in een aantal lessen op school. De rol van de leerlingen wordt afgestemd met de wensen van de school. De kerstviering kan plaats vinden in een kerk of op school zelf. THEMA WATER In Westland is waterbeheer een belangrijk item. Overtollig regenwater en een stijgende zeespiegel vragen om drastische maatregelen. Voor de onderbouw 'hoe beweegt het water : In een bewegingsworkshop ervaren de kinderen verschillende stadia van het water en het weer. Dansen op de golven en vechten tegen de storm In een poëzieworkshop verwerken kinderen hun ervaringen en gedachten over water en de zee. 'zet het blauw van de zee tegen het blauw van de hemel, veeg er het wit van een zeil in en de wind steekt op Voor de bovenbouw 'Riders on the storm': Leerlingen studeren een dans in gebaseerd op de noodzak van en het gevecht tegen water.

THEMA DUURZAAMHEID Voor de bovenbouw 'This is TV : Steeds meer reclamespotjes gaan over duurzaamheid. Samen met de leerlingen wordt er naar enkele van deze spotjes gekeken. Hierna maken de leerlingen zelf reclamespotjes over de manier waarop zij duurzaam met hun school en omgeving kunnen omgaan. REGULIER AANBOD THEATER Coaching musicals/theater Dario Fo, ondernemers in de kunst ondersteunt de docenten in de repetities en de uitvoering van de voorstelling. Extra opties zijn kostumering, grime, decor en rekwisieten. Toneelspelen/drama Door levendige opdrachten leren leerlingen hun fantasie te gebruiken, vrijer te bewegen, houding te verbeteren en hun stem goed te gebruiken. Zwaaien met je onderbroek Een vrolijke voorstelling voor de onder- en middenbouw, gebaseerd op werk van Annie M.G. Schmidt. Een huis met zeven kamers Een interactieve voorstelling met workshops voor de hele school naar het gelijknamige bekroonde boek van Joke van Leeuwen. workshops Annie M.G. Schmidt Leerlingen maken kennis met basisbeginselen van toneelspelen door actieve, gevarieerde spel- en bewegingsopdrachten aan de hand van bekende helden als Jip & Janneke. Workshop grimeren Leerlingen leren een grime-ontwerp maken en deze uit te voeren op de hand of het gezicht van een mede leerling. en... Workshop theatersport Workshop spelen van emoties Workshop tableaux vivants AUDIO/VISUEEL Workshopdag filmen Onder begeleiding van verschillende docenten maken leerlingen in één dag een korte film. Workshop Nachtwacht Het schilderij wordt geobserveerd en nagebootst door de leerlingen. De leerlingen worden in kostuums gefotografeerd in de compositie van de Nachtwacht.

BEELDENDE VORMING Workshop schilder een puzzel Een bestaand schilderij of foto van bv de school wordt opgedeeld in kleine vierkanten of rechthoeken. Leerlingen kopiëren deze stukjes met acrylverf op doekjes in dezelfde verhouding. Bij elkaar vormen deze doekjes een puzzel met een impressie van het oorspronkelijke kunstwerk of de foto. Workshop rariteitenverzameling schilderen De leerlingen leggen in deze workshop zelf een kleine verzameling aan van rariteiten en maken naar aanleiding daarvan een schilderij. De rariteiten en schilderijen kunnen tentoongesteld worden. Workshop Egg-drop Leerlingen maken, geïnspireerd op de vliegtuigontwerpen van Leonardo da Vinci, een constructie die de val van een kippenei kan breken. Welke eiconstructie is bestand tegen het breken en is ook nog mooi om te zien? In deze workshop komen techniek en creativiteit samen. en... Zelfportretten Schilderen op muziek Skyline schilderen Schilderen met plakband ZANG EN MUZIEK Workshop zang Musical Oliver Aan de slag met de liedjes Pap met krenten en het Dievenlied uit de bekende musical Oliver. Het gaat vooral om lekker voluit zingen. Muziekproject Spits je oren Dit project waarin leerlingen zelf muziek leren maken/componeren, bestaat uit een serie workshops en een afsluitend concert. Workshop Djembé Leerlingen leren verschillende ritmes spelen op de djembé. Een aantal basisritmes wordt geleerd. Vervolgens worden de verschillende ritmes gecombineerd. Slavernijzang De leerlingen leren een of meer liederen uit de voorstelling Schaduw kleurt iedereen hetzelfde. Als ik tweemaal met mijn fietsbel bel Programma met zes Nederlandstalige liedjes. Via verschillende liedjes uit de afgelopen 100 jaar, wordt kennisgemaakt met 100 jaar geschiedenis en het Nederlands cultureel erfgoed, Nederlandse gewoonten en tradities. Met lesbrief en CD. DANS Workshop waterdans Onder leiding van een dansdocent studeren leerlingen een vaste choreografie in van een dans, die gebaseerd is op de strijd tegen het water.

Workshop Afrikaans dansen Afrikaanse dans gebaseerd op jacht, feest en oogst en de Hambone dans waarbij het eigen lichaam het instrument en communicatiemiddel is. Deze dans is ontstaan in een periode tijdens de slavernij waarin het gebruik van slagwerkinstrumenten door de slaven verboden was. POËZIE Workshop poëzie Leerlingen maken in korte tijd kennis met enkele poëziestructuren (letterleengedicht, ruitgedicht, zintuiggedicht) waarbij ze hun ideeën, gevoelens en gedachten in taal leren vormgeven. Thema s in overleg. KUNST & CULTUUREDUCATIE 11 DARIO FO, ONDERNEMERS IN DE KUNST SCHOOLJAAR 2014-2015 11