Communicatiekanalen in bedrijven Valérie Vervliet Federale Overheidsdienst Tewerkstelling, Arbeid en Sociaal Overleg
Overleg Comité PBW vakbondsafvaardiging rechtstreekse participatie Advies preventieadviseurs interne dienst externe dienst Beslissing en uitvoering Ieder zijn taak werkgever hiërarchische lijn (aangestelden) Rol van de werknemers Als communicatie faalt de inspectie TWW
Wettelijk kader Welzijnswet Werknemers 4 augustus 1996 KB Comité 3 mei 1999 KB Interne Dienst 27 maart 1998 (KB Externe Dienst) 27 maart 1998 KB Welzijnsbeleid 27 maart 1998
Overleg: het Comité PBW In ondernemingen met gewoonlijk gemiddeld meer dan 50 WN Werknemer? Ook leidinggevenden en kaderpersoneel Stagiairs Uitzendkrachten bij de gebruiker, tenzij vervanging vaste WN Onderneming = technische bedrijfseenheid Sociaal en economisch criterium Niet: juridische entiteit, tenzij TBE s < 50 WN
Samenstelling De werkgever (voorzitter) De werknemersvertegenwoordigers arbeiders, bedienden, jongeren 2<25 effectieven/plaatsvervangers Verkozen via sociale verkiezingen om de vier jaar (2012) De werkgeversvertegenwoordigers <= WN-vertegenwoordigers Leidinggevend, bevoegd om de WG te verbinden Preventieadviseurs Kunnen geen WN/WG vertegenwoordigers zijn Raadgevende stem (bv. PA-AG) Anderen Deskundige om WN-vertgw bij te staan Inspecteur TWW
Werking Vergadering minstens eenmaal per maand Of als 1/3 WN-vertgw het vraagt Opstellen huishoudelijk reglement Bv. plaats/tijd vergaderingen, naam leden + voorzitter,... Bv. regels betreffende aanwezigheidsquorum en besluitvorming (unanimiteit, meerderheid, ) Bv. samenstelling beperkte afvaardigingen (voor jaarlijks bezoek aan de arbeidsplaats, om ter plaatse te gaan bij ernstige risico s waarbij schade dreigend is of ernstig ongeval/incident is) Bv. wijze waarop personeel wordt geïnformeerd over agenda en beslissingen Comité PBW Prestaties vergoed als arbeidstijd Recht op passende opleiding Bescherming tegen ontslag
Bevoegdheden Art. 65 WW: alle middelen opsporen en voorstellen, en actief bijdragen tot alles wat wordt ondernomen om het welzijn van WN te bevorderen 1. Recht om voorafgaandelijk advies te geven Algemene adviesbevoegdheid > KB Comité Maatregelen inzake beleid van de onderneming voorstellen, maatregelen e.d. met gevolgen voor welzijn invoering nieuwe technologieën: impact op welzijn Diensten waarop beroep wordt gedaan Arbeidsongevallenverzekeraars, EDPB, EDTC, enz. Preventiemaatregelen Aanpassing technieken en arbeidsvoorwaarden Inrichting arbeidsplaats, bv. voor mindervalide WN Keuze, aankoop, onderhoud en gebruik arbeidsmiddelen, collectieve en persoonlijke beschermingsmiddelen
Specifieke adviesbevoegdheid > andere KB s Bv. inhoud werkpostfiche bij uitzendarbeid Bv. om beroep te kunnen doen op gespecialiseerde diensten inzake mindervalide WN Bv. inhoud GPP en JAP Bv. interne/externe diensten: Samenstelling IDPB en middelen IDPB Bepalen welke vaardigheden intern moeten zijn en waarvoor beroep op EDPB wordt gedaan Keuze/verandering/beroep op meerdere EDPB Bv. onderzoek ernstige AO en preventiemaatregelen Bv. gezondheidstoezicht (bv. lijst veiligheidsfuncties) Bv. preventiemaatregelen inzake psychosociale aspecten
Advies moet beslissing WG voorafgaan Uitvoering Uitz.: gewettigd dringende gevallen: verklaring post factum Advies is in principe niet bindend - Unaniem advies over ernstig risico waarbij de schade dreigend is: WG geeft zo snel mogelijk conform gevolg - Verdeeld advies over ernstig risico waarbij de schade dreigend is : WG geeft daaraan zo snel mogelijk passend gevolg, dwz één van de adviezen volgen of zelf alternatief uitwerken - Advies over ander onderwerp: WG kan advies volgen of niet - Motiveringsplicht indien hij advies niet volgt, geen gevolg geeft of keuze maakt onder uiteenlopende adviezen - Binnen de door het Comité gestelde termijn, of uiterlijk binnen de zes maanden indien geen termijn bepaald - Bijzondere gevallen: advies inspectie vragen bij onenigheid
2. Recht om voorafgaandelijk akkoord te geven Aanduiding, vervanging, verwijdering, beëindiging PA Let op: PA-PSY + vertrouwenspersoon: akkoord vereist WN-vertegenwoordiging binnen het comité Maar uiteindelijk beslissingsrecht blijft bij WG Minimumprestatieduur PA Procedures inzake geweld, pesterijen en OSG Aanwijzing en vervanging milieucoördinator-wn Wijzigingen naamlijst voor verplicht gezondheidstoezicht Afwijking verplichting werkkledij te dragen na risicoanalyse Keuze werkposten voor monsternemingen bij asbest Akkoord? Zie huishoudelijk reglement Advies akkoord?
3. Initiatiefrecht: bevordering en controle > KB Comité - Maatregelen i.v.m. onthaal van WN, informatie en opleiding - Opvolgen werking IDPB - Onderzoek klachten m.b.t. welzijn op het werk - Voorstellen ter verfraaiing van de arbeidsplaats - Medewerking aan inspectie TWW - Beperkte delegatie: jaarlijks onderzoek van de arbeidsplaats - Beperkte delegatie die ter plaatse gaat bij ernstige risico s waarbij schade dreigend is, en bij ernstig ongeval/incident
Recht op informatie WG moet comité informeren, oa. over: Documentatie inzake welzijn Bv. wetgeving, informatie die zij volgens de wetgeving moeten voorleggen (bv. werkpostfiche), inventaris toestellen en machines, lijst gevaarlijke stoffen, enz. Inlichtingen, verslagen, adviezen inzake welzijn Bv. onderzoek EAO, bestelbon, leveringsdocumenten en indienststellingsverslag arbeidsmiddelen, PBM, Informatie over risico s inzake welzijn en preventiemaatregelen, eerste hulp en evacuatie, Let op vertrouwelijk karakter van de informatie: discretieplicht Hoorrecht Comité kan personeelsleden horen over kwesties die zij onderzoeken
Geen comité? Cascadesysteem Geen Comité => vakbondsafvaardiging Geen VA => rechtstreekse participatie WN - Raadplegingsprocedure: initiatief > WG Register voor voorstellen, opmerkingen, adviezen WN Uithangbord of ander communicatiemiddel om WN te informeren (email) WG informeert WN, incl. advies IDPB/EDPB 15 dagen voor opmerkingen of adviezen WG neemt een beslissing Geen opmerkingen: WN = akkoord Wel opmerkingen: WG motiveert beslissing Procedure behandeling WN-voorstellen: initiatief > WN Quid indien akkoord nodig?
Welzijn = ruim Advies over welzijn Arbeidsveiligheid Bescherming van de gezondheid Psychosociale belasting Ergonomie Arbeidshygiëne Deskundigen nodig: preventieadviseurs Iedere WG is verplicht een IDPB op te richten: daartoe beschikt hij over tenminste 1 PA Opdracht: WG, HL en WN bijstaan bij de toepassing van de welzijnswetgeving (multidisciplinaire eerstelijnspreventie) MAAR advies! Eindverantwoordelijke blijft de WG
Als IDPB niet alle opdrachten kan uitvoeren Beroep op EDPB Aanvullend! Steeds dezelfde EDPB: vertrouwensrelatie Werknemersinspraak/toezicht via het Comité PA: onafhankelijkheid t.o.v. WG/WN Mag geen deel uitmaken van WG/WN-vertgw. Recht op informatie Rechtstreekse toegang tot dagelijks bestuur Meningsverschillen over onafhankelijkheid: inspectie TWW Ontslagbescherming
Beslissing en uitvoering Werkgever = eindverantwoordelijke inzake welzijn Welzijnsbeleid aangepast aan de WN Rekening houden met aard activiteiten, specifieke risico s van activiteiten en van werknemers: risicoanalyse op 3 niveaus (organisatie, werkposten/functies en individu) Informeren WN WN voorlichten over aard werk, risico s en preventiemaatregelen voor de organisatie, de groep werkposten/functies en de individuele werkpost/functie die zij nodig hebben Onthaal, vorming en opleiding Bekwaamheid WN bij taakverdeling Passende instructies aan WN + zorgen voor naleving (HL) Toegang tot zones met specifieke en ernstige gevaren alleen voor WN met passende instructies
Hiërarchische lijn De leden van de HL voeren elk binnen hun bevoegdheid en op hun niveau het beleid van de WG inzake welzijn uit Bv. controleren dat arbeidsmiddelen in orde zijn en goed worden gebruikt Bv. zich ervan vergewissen dat WN inlichtingen inzake welzijn goed begrijpen en in praktijk brengen Bv. controleren of WN vereiste bekwaamheid en opleiding heeft voor taak Bv. controleren of WN instructies hebben gekregen en waken over naleving instructies, desnoods ingrijpen HL = aangestelden in de zin van de WW, aan wie een overtreding van de WW kan worden toegerekend MAAR: de verplichtingen opgelegd aan de leden van de HL doen geen afbreuk aan de verantwoordelijkheid van de WG
Rol van de WN? Iedere WN moet op de arbeidsplaats naar beste vermogen zorg dragen voor zijn eigen veiligheid en deze van de andere betrokken personen, overeenkomstig zijn opleiding en de door de WG gegeven instructies Bv. juist gebruik van machines, PBM, arbeidsmiddelen, stoffen, enz. Dit houdt ook in: - WG en IDPB onmiddellijk op de hoogte brengen van iedere werksituatie waarvan zij redelijkerwijs kunnen vermoeden dat deze een ernstig en onmiddellijk gevaar voor de veiligheid en de gezondheid met zich brengt, alsmede van elk vastgesteld gebrek in de beschermingssystemen - Bijstand verlenen aan WG en IDPB inzake welzijn - Bij niet te vermijden, ernstig en onmiddellijk gevaar: WN verlaat werkpost of gevaarlijke zone: hij moet onmiddellijk het bevoegde lid van de HL en de IDPB hiervan in kennis stellen
Ernstig en onmiddellijk gevaar (EOG) WG PA WN Stelt noodplan op Informeert WN over noodprocedures en maatregelen die moeten worden genomen bij EOG, eerste hulp, brand, evacuatie Informeert ASAP WN die blootgesteld (kunnen) worden aan EOG + neemt beschermingsmaatregelen Zorgt dat WN bij EOG passende maatregelen kan nemen indien geen contact mogelijk met HL of IDPB Advies over procedures bij EOG Uitwerken noodprocedures en toepassing maatregelen bij EOG In geval van dringende noodzakelijkheid en onbereikbaarheid WG, zelf maatregelen treffen om oorzaken gevaar of hinder te verhelpen Informeren WG + IDPB van werksituaties waar EOG wordt vermoed Als WN bij niet te vermijden EOG werkpost of arbeidsplaats verlaat: geen nadeel ondervinden + recht op bescherming Onmiddellijk informeren bevoegd lid HL + IDPB
De inspectie TWW Beroep op de inspectie TWW mogelijk Inspecteur kan steeds zelf het Comité bijeenroepen WN-vertgw kunnen steeds beroep doen op inspecteur TWW Bij onenigheid binnen comité: verzoening en advies Bv. bij onenigheid over keuze EDPB (advies) Bv. bij gebrek aan akkoord ontslag PA (akkoord) MAAR beslissingsbevoegdheid blijft steeds bij WG Toezicht en strafsancties Bv. wegens niet oprichten comité indien verplicht Bv. verhinderen werking comité of uitvoering mandaat WN-vertgw.
Case: aanstelling PA WG vraagt voorafgaand akkoord bevoegd CPBW over aanduiding PA IDPB art. 20 KB Interne Dienst CPBW gaat akkoord CPBW gaat niet akkoord PA psychosociale aspecten: akkoord noodzakelijk van de leden die WN vertegenwoordigen in CPBW art. 32sexies 1 tweede lid Welzijnswet PA wordt aangeduid WG vraagt advies van inspectie inspecteur hoort partijen + poogt verzoening PA psychosociale aspecten: WG moet beroep doen op PA EDPB art. 32sexies 1 vierde lid Welzijnswet geen verzoening advies inspectie aan WG verzoening PA wordt aangeduid WG stelt CPBW in kennis van advies binnen 30 dagen WG neemt beslissing
Vragen? www.werk.belgie.be hua@werk.belgie.be