Oud-staatssecretaris Tommel nieuwe voorzitter SEI Dick Tommel is per 1 januari 2013 benoemd tot voorzitter van de Stichting Erkenning Installatiebedrijven (sei). Met Tommel krijgt de stichting een voorzitter die kennis heeft van de installatiesector, duurzame energie en kwaliteitsprocessen. Behalve voorzitter van de Stichting Erkenning Installatiebedrijven is Tommel sinds 1 november 2012 ook voorzitter van Stichting kbi. Dit gecombineerde voorzitterschap draagt bij aan een nauwere samenwerking tussen beide organisaties. Tommel heeft behalve bij sei en kbi nog een aantal andere bestuursfuncties bij organisaties die gerelateerd zijn aan de woningmarkt en de thema s duurzaamheid/milieu. Van 1994 tot 1998 was Tommel Staatssecretaris van het ministerie van Vrom en in het bijzonder verantwoordelijk voor de volkshuisvesting. Van 1981 tot 1994 was hij namens D66 lid van de Tweede Kamer en trad hij op als woordvoerder voor onder meer economische zaken, milieu, volkshuisvesting en ruimtelijke ordening. Hij was ook lid van de parlementaire enquêtecommissie bouwsubsidies. Oost-Europa groeimarkt voor windenergie Landen in Centraal- en Oost-Europa bouwen massaal windturbines. In 2020 is er genoeg capaciteit voor negen miljoen huishoudens. Dat blijkt uit een rapport van de European Wind Energy Association, dat 5 februari werd gepubliceerd. In twaalf van de nieuwste EU-lidstaten, plus Turkije en Oekraïne, wordt 16 GW aan capaciteit uit windenergie verwacht in 2020. Op dit moment is er 6,4 GW beschikbaar. Vooral Bulgarije, Hongarije, Polen, Roemenië en Turkije worden gezien als belangrijke groeimarkt voor windenergie in Europa. Polen groeit het hardst; het land verdubbelde vorig jaar zijn capaciteit. Inigo Sabater, directeur van de emea-regio (Europa, Midden- Oosten en Afrika) van de Deense windturbinefabrikant Vestas, zegt tegen de website Businessgreen dat hij Centraal- en Oost-Europa als een belangrijk gebied ziet. De traditionele windmarkten in Europa en de Verenigde Staten hebben het lastig. In Oost-Europa zijn alle goede plekken nog vrij. Rexel en EV-Box bieden concept voor elektrisch vervoer In februari hebben Rexel Nederland en ev-box, fabrikant van oplaadstations voor elektrische voertuigen, een contract getekend voor samenwerking op het gebied van elektrisch vervoer. ev- Box zorgt voor de oplaadstations, Rexel verzorgt de distributie en begeleidt de installateur bij de planning, het ontwerp en de installatie van de oplaadstations. Maurits van Brunschot, Algemeen Directeur Rexel: Met deze samenwerking bundelen we de krachten om de verwachte groei van de E-mobilitymarkt in de komende jaren ruimschoots aan te kunnen. Zo scheppen we business voor de installatiebranche en kunnen we onze klanten optimaal ondersteunen bij de benadering van dit opkomende marktsegment. ev-box is marktleider in Nederland op het gebied van laadstations en laadoplossingen. Huub Rothengatter, directeur en mede-eigenaar ev-box, ziet vele kansen voor dit partnership: Rexel heeft de juiste mensen, visie en strategie in huis om dé partij te zijn voor ev-box om mee samen te werken. De samenwerking werd bezegeld in aanwezigheid van de volledige commerciële staf van Rexel Nederland. POLL weet niet 16 % nee 17 % Brandstof besparen is mogelijk Op www.installmedia.nl is maandelijks een poll te vinden waarop bezoekers hun mening kunnen geven over ontwikkelingen in de installatiewereld. Deze maand stond de stelling in het teken van de brandstofprijzen. ja 67 % Zonder brandstof geen vervoer, maar de hoge prijzen zijn een aanslag op de begroting. Kan er worden bespaard? Op de stelling Ik kan besparen op de brandstofkosten van mijn wagenpark antwoordde een meerderheid ja. Een kleine 67 procent denkt dat er iets te halen valt bij het brandstofverbruik. Een kleine 17 procent heeft het moede hoofd in de schoot gelegd en denkt niet dat meer aandacht iets verandert aan de zaak. Hetzelfde percentage gaf het antwoord weet niet. Inmiddels is de nieuwe stelling online: De gemiddelde consument heeft geen idee wat domotica is. Wilt u ook reageren of heeft u zelf een stelling? Ga naar www.installmedia.nl of stuur een e-mail naar info@installmedia.nl. 45
PMT verlaagt pensioenen per 1 april met 6,3 procent De pensioenen en pensioenaanspraken in de Metaal en Techniek zullen per 1 april omlaag gaan met 6,3 procent. De maatregelen zijn nodig om het fonds financieel weer gezond te krijgen. Om verlaging te kunnen vermijden, had de dekkingsgraad dicht bij de 100 procent moeten staan. De dekkingsgraad eind 2012 was 92,4 procent. Op basis van de dekkingsgraad per eind 2012 lijkt in 2014 voorlopig geen aanvullende verlaging nodig. De cijfers eind 2013 zijn daarvoor echter bepalend. Guus Wouters, directeur pmt noemt het een uiterst pijnlijke maatregel waartoe het fonds heeft moeten besluiten. Het verlagen van de pensioenen is het laatste middel dat een pensioenfonds wil inzetten. Gepensioneerden voelen dit immers direct in hun portemonnee, werknemers bouwen op langere termijn minder pensioen op en werkgevers gaan een hogere bijdrage betalen. We hebben de pijn echter zo eerlijk mogelijk proberen te verdelen: iedereen draagt samen op een evenwichtige manier bij aan het herstel van het pensioenfonds. In Nederland worden we gemiddeld steeds ouder. pmt heeft daar rekening mee gehouden, maar de laatste jaren is de levensverwachting nog sneller gestegen dan was voorzien. Gepensioneerden krijgen daardoor een veel langere tijd pensioen dan waarvoor in het verleden is betaald. De langere levensverwachting heeft bij pmt geleid tot een afname van circa 13 procent van de dekkingsgraad. pmt heeft de afgelopen jaren goede rendementen gemaakt op de beleggingen. Daardoor is er in de sector nu meer geld voor pensioen opzij gezet dan ooit tevoren. Maar door de financiële crisis is het toch nog niet genoeg. Door de lage rente die het gevolg is van de crisis, is pmt gedwongen om extra veel geld te reserveren voor de pensioenen van nu en straks. Dat extra geld is er op dit moment niet. Om weer financieel gezond te worden, neemt pmt verschillende maatregelen. De maatregelen worden zo eerlijk mogelijk verdeeld tussen werkgevers, werknemers en gepensioneerden. Vanaf 2009 is de pensioenpremie jaarlijks verhoogd, vanaf 2009 zijn de opgebouwde pensioenen van werknemers en de uitkeringen van gepensioneerden niet meer verhoogd en vanaf 1 april 2013 dragen werkgevers 0,57 procent van de loonsom extra bij aan de kosten voor de pensioenregeling. Daardoor wordt de eigen bijdrage van werknemers lager, wat een positief effect heeft op het netto salaris van de deelnemers. Samenwerking Itsme Industrial Automation en Kenteq Itsme Industrial Automation en Kenteq gaan samenwerken om bedrijven te helpen aan goed technisch opgeleid personeel. Beide partijen verwachten met een gebundelde aanpak hun kennis van technisch vakmanschap te kunnen verspreiden en verankeren binnen de Nederlandse industriële sector. Nieuwe directeur Wolter & Dros Wolter & Dros heeft vanaf februari een nieuwe directeur: Joseph Kuling. Hij en directievoorzitter Roger Knubben vormen samen de statutaire directie van Wolter & Dros en hebben te kennen gegeven te zullen opereren vanuit een collegiaal bestuur. Kuling was hiervoor werkzaam als statutair directeur van tbibedrijf hvl en is als zodanig goed bekend met tbi en Wolter & Dros. Dell speelbal in overnamestrijd Oprichter en naamgever Michael Dell wil computerbedrijf Dell overnemen, maar het bod op het bedrijf is met teleurstelling ontvangen door andere aandeelhouders. Het bod wordt niet gesteund en zonder steun van een meerderheid van de aandeelhouders gaat de overname niet door. Verwacht wordt dat de strijd zich verhardt en lange tijd in beslag kan nemen. Beëindiging activiteiten Uneto-VNI Cursusloket nieuws Uneto-vni Cursusloket heeft zich de afgelopen jaren bezig gehouden met het adviseren en organiseren van cursussen. De markt van cursussen en trainingen is inmiddels sterk veranderd, waardoor de toegankelijkheid en vindbaarheid van cursussen is toegenomen. Het is gebleken dat de belangstelling van leden voor de dienstverlening van Cursusloket niet zodanig groot is dat inkomsten en uitgaven met elkaar in evenwicht zijn te brengen. Het Algemeen bestuur van Unetovni heeft daarom besloten de activiteiten van Cursusloket per 1 april 2013 te beëindigen. Het stopzetten van de activiteiten van Uneto-vni Cursus-loket betekent uiteraard niet dat Uneto-vni geen rol meer vervult op het gebied kennisoverdracht voor ondernemers en haar personeel. Dit zal echter op andere wijzen geschieden. Uneto-vni zal haar activiteiten rond kennisoverdracht intensiveren op gebieden die in het verlengde liggen van strategische brancheactiviteiten. Denk hierbij aan werkgevers- en ondernemersonderwerpen, zoals cao, juridische aspecten en specifieke vaktechnieken. Veel van dit soort bijeenkomsten worden nu al georganiseerd vanuit beleidsontwikkeling, vaken groottegroepen. Eventuele lopende afspraken komt Cursusloket uiteraard nog na. Op reeds geplande cursussen die vóór 1 april plaatsvinden kan nog gewoon worden ingeschreven. 46
opinie Techniekopleidingen mbo voorlopig gered De kogel is door de kerk De bekostiging van het middelbaar beroepsonderwijs mag het streven naar meer technisch opgeleiden op de arbeidsmarkt niet tegenwerken. Dat heeft minister Bussemaker van het ministerie van Onderwijs gezegd tijdens een Kamerdebat in februari over dit onderwerp. Uneto-vni is blij met deze duidelijkheid. De techniekopleidingen binnen het mbo lijken voorlopig gered. Uneto-vnivoorzitter Titia Siertsema ziet in de uitspraken van minister Bussemaker een positief signaal voor de toekomst. Wij hebben steeds gepleit voor het behouden van een hogere bekostigingsvergoeding voor duurdere techniekopleidingen. De minister laat nu weten onze zorgen over de bekostiging van het techniekonderwijs te delen en komt hopelijk binnenkort met maatregelen. In eerste instantie was in het wetsvoorstel Wijziging wet educatie en beroepsonderwijs een gelijke bekostiging van alle mbo-opleidingen opgenomen. Daardoor zouden de duurdere techniekopleidingen voor Roc s minder aantrekkelijk worden. De vrees bestond dat op Rocdirecties druk zou ontstaan om alleen de meest goedkope opleidingen te gaan verzorgen. Sierstsema vindt dat het bedrijfsleven nog nauwer moet gaan samenwerken met het onderwijs en wil dat opleidingen het geld krijgen om aan te sluiten bij de praktijk van de arbeidsmarkt. Daarbij past een hogere bekostigingsvergoeding voor dure techniekopleidingen. De voorzitter van de installateursvereniging prijst het besluit van de minister om bbl-opleidingen niet vier maar zes jaar te bekostigen en stapelen weer toe te staan. Siertsema: Zonder die maatregelen was het werkend leren voor de installatiebranche van groot belang verloren gegaan. Vierhonderdste deelnemer LightRec Stichting LightRec heeft een nieuwe mijlpaal bereikt: de vierhonderdste deelnemer meldde zich in januari van 2013 aan bij het collectieve inzamelsysteem voor energiezuinige verlichting. Maar liefst 48 producenten en importeurs van lampen zijn in 2012 lid geworden van de stichting, een stijging van ruim 13 procent ten opzichte van het jaar ervoor. Thuiswerkdivisie Cisco overgenomen Belkin heeft de thuisnetwerkdivisie van Cisco overgenomen. De overname omvat naast de beproefde producten en techniek ook het merk Linksys en de medewerkers. Het hoofdkantoor van het wereldwijd opererende Linksys is gevestigd in Irvine, Californië. Belkin wil de merknaam Linksys behouden en zal als onderdeel van deze transactie ondersteuning bieden voor Linksys-producten. Financiële details van de transactie zijn niet bekendgemaakt. Begin januari werd bekendgemaakt dat het PMT aan het eind van het jaar door de lage dekkingsgraad verplicht is om per 1 april een korting op alle pensioenen toe te passen. De korting die moet worden toegepast bedraagt 6,3 procent van het bruto uit te keren bedrag. Werknemers die nog niet met pensioen zijn zien hun pensioenaanspraak in de toekomst ook gekort met 6,3 procent. Dus iedereen wordt er slechter van. De ene merkt het meteen aan zijn of haar uitkering over de maand april en de ander merkt het pas als hij of zij met pensioen gaat. Wat eens een zeer solide aanspraak leek en wat stond als een huis blijkt toch op een soort moeras te staan. Dat merkten we al een beetje omdat de laatste jaren geen indexatie op de pensioenen plaatsvond. Dan wordt het bedrag niet lager, maar door de inflatie neemt wel de koopkracht af. Ligt het aan slecht beleid of aan andere omstandigheden? Of zijn de bestuurders domme zakkenvullers? De bestuurders krijgen een vaste vergoeding voor hun toenemende werkzaamheden en bestaan uit vertegenwoordigers van de bedrijfstak, dus dat zakkenvullen is niet aan de orde. Dom zijn ze ook niet en de eisen die tegenwoordig gesteld worden aan bestuurders van pensioenfondsen zijn hoog. Slecht beleid of andere omstandigheden dan? Wellicht is in het verleden te weinig gelet op de leeftijdsontwikkeling. Dat we steeds langer leven heeft in het verleden wellicht te weinig aandacht gekregen, waardoor beperkte reservevorming heeft plaatsgevonden. Vroeger werd die gemakkelijk gedekt uit de overwinst van het fonds. Nu is dit moeilijker en moeten toekomstige pensioenverplichtingen worden berekend op basis van een door de wetgever uiterst laag vast gesteld rendement. Wellicht leidt dit op den duur weer tot overreserves, waar ook in de jaren negentig sprake van was, en waarbij de regering voorstelde om een heffing op die hoge reserves te leggen. Tja, de reactie was dus: zorg voor niet te hoge reserves. En nu hebben we dus tekorten. Blijft staan dat het natuurlijk voor bijna niet mogelijk werd gehouden dat het beste pensioensysteem van de wereld in deze situatie terecht zou komen. Voor de mensen die nu met pensioen zijn is het een wrange situatie; zij zien hun inkomen dalen en werkgevers worden geconfronteerd met een lastenstijging door een verschuiving in de premie-inhouding. Daarnaast worden de overgangsregelingen nog onverminderd toegepast, waardoor gelden van het pensioenfonds worden gebruikt om werknemers eerder dan de reglementaire leeftijd te kunnen laten stoppen met werken. Dat is wel weer gunstig voor de jonge werkloze. Het blijft een onderwerp met vele dilemma s. ROB BERNSEN, HOOFD AFDELING BELEIDSONTWIKKELING WERKGEVERS- ZAKEN, R.BERNSEN@UNETO-VNI.NL 47
Nieuwe installatievakbeurs zonne-energie nieuws Foto: Industrie Op 17 en 18 april vindt de nieuwe uitsluitend op zonne-energie gerichte vakbeurs Solar Solutions plaats. Solar Solutions wordt speciaal georganiseerd voor W- en E-installateurs, dakspecialisten en bouwbedrijven. Kortom voor alle professionals die met solar te maken hebben (zonne-stroom en zonthermisch) of zich daarover willen laten informeren. Door de sterke prijsdalingen van zonnepanelen is zonnestroom binnen het bereik van grote groepen consumenten en bedrijven gekomen. Aantal zonnepanelen stijgt explosief Nederland loopt op dit moment flink achter op Duitsland en België en de verwachting is dat er de komende jaren een enorme inhaalslag zal plaatsvinden. Op Solar Solutions vindt u een zeer uitgebreid overzicht van leveranciers, importeurs en fabrikanten van zonnestroompanelen, omvormers, bekabeling, zonnecollectoren, zonneboilers, monitorsystemen, montagesystemen, gereedschappen en alle andere aan zonneenergie gerelateerde producten. Tijdens de beurs kunt u gratis technische Het heeft een paar jaar geduurd, maar de consument ontdekt het zonnepaneel nu als goedkoop en duurzaam alternatief. Het aantal Nederlanders met zonnepanelen op het dak groeit explosief. Bijna honderdduizend daken zijn nu voorzien van zonnepanelen, blijkt uit berekeningen van Natuur & Milieu. Het aantal panelen is in 2012 verdubbeld en binnen twee jaar verdrievoudigd. De verwachting is dat het aantal daken met zonnepanelen in 2013 nog verder stijgt tot honderddertigduizend. Nederlanders kiezen voor zonnepanelen omdat het goed voor het milieu en de portemonnee is, aldus Olof van der Gaag van Natuur & Milieu. Uit recent onderzoek van Natuur & Milieu blijkt dat stroom uit zonnepanelen van Zon Zoekt Dak minstens 17 procent goedkoper is dan stroom van de energieleverancier. Mogelijk speelt de crisis een rol in de run op zonnepanelen. Nederlanders zoeken op creatieve wijze naar oplossingen om geld te besparen. Veel mensen vinden het daarnaast leuk om zelf energie op te wekken. Ze zijn trots als hun energiegebruik naar beneden gaat dankzij hun zelfopgewekte energie, aldus Van der Gaag. De ambitie van Natuur & Milieu is dat in 2020 een miljoen daken zijn voorzien van zonnepanelen. Dit betekent dat er jaarlijks meer dan honderdduizend zonnepanelen bij moeten komen. workshops volgen waarin dieper wordt ingegaan op de praktijk van installatie en montage, op de selectie van kwaliteit, op innovatieve ontwikkelingen en op marktontwikkelingen. Solar Solutions wordt gehouden in Expo Haarlemmermeer, een gemakkelijk bereikbare en autovriendelijke locatie aan de N205 op een steenworp afstand van Schiphol. De beurs is geopend van 11.00 tot 18.00 uur en uitsluitend toegankelijk voor vakbezoekers. Op uitnodiging van Uneto-VNI kunt u de beurs gratis bezoeken als u zich registreert op de website www.solarsolutions.nl/bezoekers/aanmelden met de kortingscode unetovni2013. Aandeel Imtech in duikvlucht na wanorde bij Poolse opdracht Het aandeel Imtech is begin februari een dikke 40 procent gekelderd op de Amsterdamse Midkap, na de bekendmaking van grote problemen bij een opdracht in Polen. Imtech is in de problemen geraakt door achterblijvende financiering en mogelijke onregelmatigheden bij een project voor een Pools pretpark. Het bedrijf heeft daardoor 100 miljoen euro moeten afschrijven op het project. Na de bekendmaking van het nieuws stortte het aandeel Imtech in. Banken reageerden direct door dekoersdoelen te verlagen. Inmiddels is de koers weer enigszins opgekrabbeld, maar twijfel blijft over het financiële beleid van de technisch dienstverlener. Imtech heeft zijn algemene aandeelhoudersvergadering, die op 3 april zou worden gehouden, tot nader order uitgesteld. Een tiental midden- en kleinbedrijven in Nederland zijn betrokken bij de totstandkoming van het pretpark. Financieel directeur Gerner van Imtech is naar aanleiding van de proble men opgestapt. 48
agenda 16 18 april Energie & Besparing Venray Evenementenhal, Venray www.evenementenhal.nl 14 15 mei Econergie Europoint Hoevelaken, Nederland www.econergie.nl 15 16 mei Zonne-energie conferentie Van der Valk, Breukelen www.iir.nl 6 juni Het Nationale Kabels en Leidingen Congres Orpheus, Apeldoorn www.kabelenleidingoverleg.nl 24 26 september Solar Event Brabanthallen, Den Bosch www.solarevent.nl Uneto-VNI werkt mee aan Nationaal energieakkoord Onlangs zijn binnen de Sociaal-Economische Raad (ser) besprekingen van start gegaan over een Nationaal Energieakkoord gericht op duurzame groei. Brancheorganisatie Uneto-vni is groot voorstander van een langjarig energieakkoord en neemt deel aan het ser-overleg, naast onder andere de energiesector, milieuorganisaties en de politiek. De brancheorganisatie zet daarbij in op beleid dat de toepassing van duurzame energie stimuleert en gericht is op een toekomst met intelligente energienetwerken, de zogeheten smart grids. Volgens voorzitter Titia Siertsema moet ons land het de komende jaren hebben van groene groei. Een omslag naar een duurzame energievoorziening helpt niet alleen om de CO 2 -uitstoot drastisch omlaag te brengen, het levert ook tienduizenden banen op in de bouw- en installatiesector. Daarnaast helpt de energietransitie ook de Nederlandse industrie om een leidende rol te gaan spelen in dé groeimarkt voor de komende decennia. De installatiesector is volgens Siertsema klaar om de noodzakelijke vergroening van de gebouwde omgeving aan te pakken. Steeds meer installateurs hebben kennis van energiebesparing en duurzame energie. Bedrijven leveren duurzame energiesystemen aan particulieren, bedrijven en de industrie. Nu is het tijd om te gaan versnellen. De technieken zijn beschikbaar, nu moeten we gewoon aan de slag. column Duurzame energie De Mistral loeit rondom mijn Franse onderkomen. Voor morgen zijn er in het Rhônedal windsnelheden tot 120 km/h voorspeld. Wat een gigantische bulk energie gaat er richting Middellandse Zee! Toch zie je hier nauwelijks windturbines. Zo n Mistral duurt meestal een paar dagen; niet lang genoeg om rendabele elektriciteitsopwekking mogelijk te maken. Ondanks het feit dat de Provence rijkelijk zonovergoten is, zie je nauwelijks pv-panelen. Toch zijn de kwh s van de kwistig rondgestrooide kerncentrales niet zo goedkoop dat een redelijke terugverdientijd niet bereikbaar zou zijn. Het lijkt er niet op dat Frankrijk hoge ogen gooit op het vlak van duurzame elektriciteitsopwekking. Ook Nederland scoort ondanks de windturbineparken slecht bij duurzaamheid. Onze meest windrijke provincie, Noord-Holland, verbetert de situatie niet met het onlangs afgekondigde verbod op de aanleg van nieuwe windmolenparken. We zijn in Nederland nog niet op de helft van de doelstelling om in 2020 14 procent van onze energie duurzaam op te wekken. We steken erg mager af bij de Denen die in 2020 op 35 procent willen zitten. In vakblad VV+ stond eind vorig jaar een interessant artikel over het Deense energiebeleid. De Deense overheid dwong de industrie sterk te innoveren. Zo kwam er het strikt gehandhaafde verbod afvalwarmte te lozen. Een elektriciteitscentrale mag pas worden gebouwd als een nuttige bestemming voor de afvalwarmte is gegarandeerd. Het heeft tot ontwikkeling van afvalwarmtenetten geleid, waarop ook alle afvalverbranders hun warmte lozen. In Nederland is de wetgeving inmiddels voorbereid om ook hier de afvalwarmte te reguleren. De zware industrielobby blokkeert hier, uit angst voor hogere energiekosten, vernieuwing. In Denemarken heeft wetgeving ertoe geleid dat veel warmte vanuit de industrie naar het warmtenet wordt afgeleid. De warmtenetten verzorgen inmiddels meer dan 50 procent van de Deense warmtebehoefte. In Nederland is dat niet meer dan 4 procent. Nederland zit in Europa in de achterhoede wat betreft duurzaamheid. Het aandeel warmte in de energiebehoefte is aanzienlijk groter dan de het deel elektriciteit. Met alleen duurzame elektriciteit is een echt duurzame samenleving niet mogelijk. De Denen zijn door alle maatregelen specialist in windenergie geworden. Aan het eind van dit decennium moet het aandeel windenergie tot 50 procent zijn gestegen, een opgave voor de netbeheerders die met de onberekenbaarheid van de wind moeten leren omgaan. Nu al zijn er elektriciteitsoverschotten bij harde wind. Via elektrische elementen zal het energie-overschot naar de warmtenetten worden afgevoerd. Met een paar graden temperatuurverhoging wordt veel energie gebufferd. Ook voor Nederland levert dit heel bruikbare ideeën. BOB VERHEUL, R.J.VERHEUL@LIVE.NL 49