Vastgesteld Verslag Nationaal Beraad 30 september 2014 Aanwezig: Bas Eenhoorn (), Hans van der Stelt (directeur Digibureau), Roger van Lier (programmamanager financiën Digibureau), Pieter Cloo (SG V&J), Irene Nijboer (psg SZW), Hanneke Schuiling (DG Fin), Bertholt Leeftink (DG EZ), Gert Jan Buitendijk (DG BZK), Peter Heij (DG I&M), André van der Zande (DG VWS), Robert de Groot (DG BZ), Marjan Hammersma (DG OCW), Eric de Graaf (Defensie), Hans Blokpoel (Manifestgroep/BD), Nina Huygen (Klein Lef/Schadefonds), Kees Jan de Vet (Directieraad VNG), Arianne de Man (IPO), Cathelijn Peters (UvW) en Dorien van den Berg (senior adviseur Digibureau/verslag) 1 1. Opening en kennismaking De voorzitter heet iedereen welkom. Er wordt een kort rondje gemaakt waarin iedereen zichzelf kort introduceert. 2. Opdracht Nationaal Commissaris Digitale Overheid De opdracht van de wordt kort toegelicht. Het kabinet heeft 3 problemen vastgesteld op het gebied van de digitale dienstverlening: 1) de financiën zijn nog niet goed en structureel geregeld, 2) de besturing moet worden verbeterd en 3) bepaald moet worden wat de digitale overheid is (wat is gezamenlijk en wat niet). Dit vormt de opdracht van de. De realisatie, doorontwikkeling en het beheer/onderhoud regelen van de Generieke Digitale Infrastructuur regelen, bindend voor iedereen. De voert hier regie op, maar neemt geen verantwoordelijkheden over van partijen. Als er vraagstukken zijn, zullen deze inhet Nationaal Beraad worden geagendeerd en besproken. 3. Generieke Digitale Infrastructuur Ten aanzien van de Generieke Digitale Infrastructuur wordt aangegeven dat deze dynamisch is en dus kan worden bijgesteld als blijkt dat dit nodig is. Als criteria voor elementen die tot de GDI kunnen worden gerekend, worden de volgende zaken genoemd: het moet generiek of gemeenschappelijk zijn, het moet gaan om infrastructurele voorzieningen, die kaderstellend en breed toepasbaar zijn, in het verkeer tussen overheid en burgers en bedrijven. Er wordt door meerdere leden aangegeven dat NORA zou moeten worden toegevoegd als belangrijke architectuur, en dat informatieveiligheid een plek moet krijgen. Dit laatste onderwerp is van belang in alle clusters van de GDI. Verder moet helder worden gemaakt bij de definitie wat het maatschappelijk belang is hiervan. Waar doen we het voor? Het gaat om het vergemakkelijken en veiliger maken van de communicatie tussen de overheid en burgers en bedrijven, het beperken van kosten en het verbeteren van de dienstverlening. Tot slot wordt door de leden van het Nationaal Beraad gedeeld dat de voorliggende definitie vrij uitgebreid is en dat goed moet worden gefocust op die zaken die echt urgent zijn.
Vastgesteld Verslag Nationaal Beraad 30 september 2014 De definitie zoals deze is voorgelegd wordt vastgesteld, met toevoeging van NORA en informatieveiligheid, en met de ruimte om bij volgende bijeenkomsten nog andere zaken op te nemen indien dat noodzakelijk is. 4. Governance In de Ministeriële Commissie zal alleen de VNG als decentrale overheid een plek hebben in een adviserende rol. Afgesproken wordt dat op initiatief van de met de voorzitters van VNG, IPO en UvW wordt gekeken hoe dit invulling kan worden gegeven. Optie hierbij is het organiseren van een overleg van de decentrale overheden met de minister van BZK. 2 Gesproken wordt over de wenselijkheid om het bedrijfsleven een vaste plek aan tafel te geven bij het Nationaal Beraad. Geconcludeerd wordt dat het goed is het bedrijfsleven uit te nodigen indien de agenda daarom vraagt en daarnaast regelmatig af te stemmen met het bedrijfsleven. Verder zullen vertegenwoordigers vanuit het bedrijfsleven uiteraard worden uitgenodigd voor de klankbordgroep burgers en bedrijven. Ten aanzien van deze klankbordgroep wordt verder aangegeven dat deze mogelijk beter gesplitst zou moeten worden in klankbordgroep voor burgers, waar VNG bij kan helpen, en een klankbordgroep voor bedrijven. Dit vanwege het verschil in perspectief tussen beide groepen. Specifiek moet dan worden gekeken naar de groep zzp ers die er dan eigenlijk tussenin valt. Verder wordt geconcludeerd dat ook buiten het Nationaal Beraad om de betrokkenheid van andere stakeholders die nu niet aan tafel zitten, zoals Logius, wordt geborgd. Ten aanzien van de regieraden zal in de komende periode door het Digibureau worden gesproken met de voorzitters van diverse gremia die al bestaan op elementen uit de GDI. Dan zal worden bekeken wie aan welke tafel zou moeten deelnemen en welke gremia dan kunnen verdwijnen. Het opheffen van bestaande gremia moet uiteraard met de nodige prudentie gebeuren. Dit zal leiden tot een voorstel ( was-wordt-lijst ) dat aan het Nationaal Beraad zal worden voorgelegd. In elk geval is al duidelijk dat het College Standaardisatie op zal gaan in het Nationaal Beraad. Tot slot wordt afgesproken dat in principe de agenda en stukken vooraf op de website komen te staan, evenals het verslag. 5. Aanpak financiën Roger van Lier geeft een korte presentatie over de aanpak van het financiële vraagstuk. Hoofdlijnen hierbij zijn dat de zelf geen geld heeft en geen verantwoordelijkheden overneemt, maar met voorstel komt voor een oplossing. Dat het gaat om een structurele oplossing vanaf 2015, waarbij bestaande analyses worden gebruikt als vertrekpunt. Het financieringsvraagstuk moet worden gezien in samenhang met afspraken, zoals helderheid in opdrachtgever en opdrachtnemerschap. Op basis van een rondgang langs stakeholders zal uiteindelijk een voorstel via de Ministeriële Commissie worden ingebracht voor de Voorjaarsnota-/Begrotingsvoorbereiding 2015/2016. Gekeken kan worden hoe de GDI presenteerbaar te maken waarbij politieke zichtbaarheid en integrale afweging belangrijke criteria zijn. Dit afhankelijk van de mate waarin we met
Vastgesteld Verslag Nationaal Beraad 30 september 2014 elkaar de verantwoordelijkheid willen verdelen: van gedeelde verantwoordelijkheid tot verantwoordelijkheid in één hand. De urgentie om dit snel op te pakken wordt breed onderkend. Aandachtspunten zijn de maatschappelijke baten, de bijzonderheid van pps-constructies, de vraag of één arrangement kan passen bij de verschillende voorzieningen of dat dit meerdere arrangementen moeten zijn, het leren van die voorzieningen waar financiering geregeld is en het overnemen van aanbevelingen van bijvoorbeeld SGO3 ten aanzien van de rol van verzekeraars en banken. 3 Geconcludeerd wordt dat hetgeen gepresenteerd is een goed vertrekpunt is en dat hierover met alle partijen verder zal worden gesproken. 6. Aanpak Digiprogramma Aangegeven wordt dat hard wordt gewerkt aan de opbouw van het Bureau, dat vraagt de nodige tijd en heeft dus ook zijn doorwerking in de vaart waarmee nu zaken kunnen worden opgepakt. Uit de bespreking komt naar voren dat er een behoefte bestaat om op twee A4tjes SMART en concreet te hebben staan welke ambitie we hebben voor de komende twee jaar. Dit als vertrekpunt. Afgesproken wordt dat dit voor het volgende Nationaal Beraad zal worden opgesteld. Verder wordt gesproken over het belang van wetgeving. Het opstellen en/of aanpassen van wetgeving is een belangrijke randvoorwaarde. Dit is een element van het Digiprogramma, kan dus indien relevant- worden besproken in het Nationaal Beraad en in de Ministeriële Commissie worden gebracht. 7. Vergaderafspraken De voorzitter verzoekt de leden om eventuele vervanging op gelijk of bovenliggend niveau te regelen, zodat het Nationaal Beraad echt als inhoudelijk voorportaal kan dienen van de Ministeriële Commissie. Het vergaderschema zal nog enigszins worden aangepast en met het verslag worden meegestuurd. Er wordt naar gestreefd om de stukken voor de vergaderingen 2 weken voorafgaand aan het overleg te verzenden. 8. Rondvraag André van der Zande meldt dat het Kenniscentrum Open Data van de TU Delft volgende week een onderzoek verschijnt naar de 10 belangrijkste databestanden van overheden en wat de grootste irritators daarbij zijn. De manier van denken spreekt hem aan. Bas Eenhoorn houdt 22 oktober 2014 zijn aanvaardingsrede bij de Rijksuniversiteit Groningen en nodigt de leden van het Nationaal Beraad, die daarvoor interesse hebben, uit.
Nationaal Beraad Digitale Overheid 30-09-2014 20140930.01.01 Kiva Niria, Prinsessegracht 23, Den Haag, 15.00-17.00 uur Agenda 1. Opening en kennismaking Welkom door de voorzitter 1 2. Opdracht Nationaal Commissaris Digitale Overheid Mondelinge toelichting op de opdracht van de Nationaal Commissaris Digitale Overheid 3. Generieke Digitale Infrastructuur Vaststellen Definitie Generieke Digitale Infrastructuur Bijlagen: 20140930.03.01 Oplegger en Definitie Generieke Digitale Infrastructuur 4. Governance Toelichting op en besluitvorming van de governance. Bijlagen: 20140930.04.01 Oplegger en Voorstel Governancestructuur 20140930.04.02 Vergaderschema 5. Aanpak financiën Mondelinge toelichting op en bespreking van de aanpak van de financiële problematiek. 6. Aanpak Digiprogramma Toelichting op en bespreking van het voorstel om te komen tot een Digiprogramma Bijlagen: 20140930.06.01 Oplegger en Aanpak Digiprogramma 7. Vergaderafspraken Maken van vergaderafspraken 8. Rondvraag 9. Sluiting.
Oplegger Definitie GDI 20140930.03.01 Aanleiding De definitie van de GDI is essentieel voor de vaststelling van de elementen die overheidsbreed noodzakelijk en generiek zijn voor een goed functionerende digitale overheid. Deze invulling geeft de scope aan van het werkveld van de (in relatie tot de beleidsdoelstellingen van de overheid richting een digitale overheid) en is de basis voor het op te stellen financieringsarrangement. 1 Scope GDI De scope van de GDI is in een interbestuurlijke setting vastgesteld (met o.a. het rapport Kuipers), waarbij er zeker nog enkele vraagpunten zijn en discussie mogelijk is. Vanuit het oogpunt van de zijn deze discussiepunten (cursief in bijgaand document) niet belemmerend voor de invulling van de opdracht van de maar moeten deze wel met de betrokken partijen besproken worden. De stelt dan ook de volgende procesaanpak voor om een snelle start te kunnen maken én daarbij vooral niet uit het oog te verliezen dat de invulling van de GDI dynamisch is. Voorstel Proces Tot de eerste herziening van de GDI kan bijgaande definitie worden gehanteerd. Deze definitie biedt ook de basis voor de af te spreken financiële invulling. De invulling van de definitie van de GDI is echter dynamisch, enerzijds omdat de digitale wereld continu verandert, maar ook inzichten veranderen. Ieder jaar wordt de definitie van de GDI opnieuw gezamenlijk vastgesteld door het Nationaal Beraad; er kunnen daarbij nieuwe elementen aan de GDI worden toegevoegd en/of bestaande elementen uit de GDI weggehaald. Voor de jaarlijkse herijking van de GDI worden criteria, samen met de leden van het Nationaal Beraad opgesteld door het Bureau Digitale Overheid voor het al dan niet toevoegen of weghalen van een GDI-element. Deze criteria worden vastgesteld door het Nationaal Beraad. Dit proces zal worden opgenomen in het te vormen Digiprogramma en gekoppeld aan de reguliere begrotingscyclus. Dat betekent dat in juni 2015 de definitie moet zijn bijgesteld voor de begroting van 2016. Vervolg Vaststellen van criteria in het Nationaal Beraad Vaststellen eerste herijking door Nationaal Beraad vindt plaats mei/juni 2015 Gevraagd besluit van Nationaal Beraad Akkoord te gaan met de huidige definitie van de GDI (bijlage 4) Akkoord te gaan met het te volgen proces voor vaststelling van de criteria en herijking van de GDI
Oplegger Definitie GDI 20140930.03.01 Aanleiding De definitie van de GDI is essentieel voor de vaststelling van de elementen die overheidsbreed noodzakelijk en generiek zijn voor een goed functionerende digitale overheid. Deze invulling geeft de scope aan van het werkveld van de (in relatie tot de beleidsdoelstellingen van de overheid richting een digitale overheid) en is de basis voor het op te stellen financieringsarrangement. 1 Scope GDI De scope van de GDI is in een interbestuurlijke setting vastgesteld (met o.a. het rapport Kuipers), waarbij er zeker nog enkele vraagpunten zijn en discussie mogelijk is. Vanuit het oogpunt van de zijn deze discussiepunten (cursief in bijgaand document) niet belemmerend voor de invulling van de opdracht van de maar moeten deze wel met de betrokken partijen besproken worden. De stelt dan ook de volgende procesaanpak voor om een snelle start te kunnen maken én daarbij vooral niet uit het oog te verliezen dat de invulling van de GDI dynamisch is. Voorstel Proces Tot de eerste herziening van de GDI kan bijgaande definitie worden gehanteerd. Deze definitie biedt ook de basis voor de af te spreken financiële invulling. De invulling van de definitie van de GDI is echter dynamisch, enerzijds omdat de digitale wereld continu verandert, maar ook inzichten veranderen. Ieder jaar wordt de definitie van de GDI opnieuw gezamenlijk vastgesteld door het Nationaal Beraad; er kunnen daarbij nieuwe elementen aan de GDI worden toegevoegd en/of bestaande elementen uit de GDI weggehaald. Voor de jaarlijkse herijking van de GDI worden criteria, samen met de leden van het Nationaal Beraad opgesteld door het Bureau Digitale Overheid voor het al dan niet toevoegen of weghalen van een GDI-element. Deze criteria worden vastgesteld door het Nationaal Beraad. Dit proces zal worden opgenomen in het te vormen Digiprogramma en gekoppeld aan de reguliere begrotingscyclus. Dat betekent dat in juni 2015 de definitie moet zijn bijgesteld voor de begroting van 2016. Vervolg Vaststellen van criteria in het Nationaal Beraad Vaststellen eerste herijking door Nationaal Beraad vindt plaats mei/juni 2015 Gevraagd besluit van Nationaal Beraad Akkoord te gaan met de huidige definitie van de GDI (bijlage 4) Akkoord te gaan met het te volgen proces voor vaststelling van de criteria en herijking van de GDI
Oplegger Governancestructuur 20140930.04.01 Aanleiding De governancestructuur van de is op hoofdlijnen beschreven in bijgaande notitie, conform de aanbevelingen van het adviesrapport van Rob Kuipers 1. De structuur voor het instellen van de Ministeriele Commissie Digitale overheid (MC) en het Nationaal Beraad Digitale Overheid is de afgelopen maanden gedeeld en besproken met diverse partijen en voorgelegd aan het SGO van 25 juni 2014. De MC is ingesteld in de Ministerraad van 12 september 2014. De verdere invulling van de governancestructuur op strategisch/tactisch en operationeel niveau is op hoofdlijnen beschreven in bijgaande notitie en vraagt om een nadere gezamenlijke invulling. 1 Governancestructuur Uitgangspunt bij de invulling van de governancestructuur is een gezamenlijke sturing vanuit alle betrokken partijen, vanuit zuivere verantwoordelijkheid en rolverdeling. Onderverdeeld vanuit het geheel, naar clusters, naar een gedeelte van gezamenlijke voorzieningen dan wel één voorziening. En met uitdrukkelijk oog voor nadere invulling van opdrachtgeverschap bij de invulling van de afnemersraden op tactisch/operationeel niveau. De structuur is nu ingevuld qua Ministeriële Commissie en Nationaal Beraad, vraagt echter snelle invulling van de Regieraden en vervolgens invulling van de onderliggende afnemersraden en andere operationele/projectoverleggen. Doel is wel de overlegstructuur minimaal in te richten, waarbij maximaal invulling wordt gegeven aan deelname van belanghebbende partijen. Uitfasering van de grote hoeveelheid aan overleggen in de huidige situatie is evident. Uiteindelijk wil de conform het rapport Kuipers, bestuurlijke drukte verminderen. Uitgangspunten De Ministeriële Commissie Digitale Overheid is op 12 september vastgesteld in de Ministerraad; Het Nationaal Beraad is ingevuld en interbestuurlijk; De is voorzitter Nationaal Beraad en legt besluiten van het Nationaal Beraad voor aan de MC ter vaststelling (kan eventueel zelfstandig besluiten voorleggen); De Directeur Bureau Digitale Overheid is onafhankelijk voorzitter van de Regieraden; Opdrachtgeverschap per voorziening/en of cluster wordt bepaald via de Regieraden; Aanwijzing van voorzitters/opdrachtgevers van afnemersraden bepalen via de Regieraden; Klankbordgroep voor burgers en bedrijven inrichten. Voorstel Procesaanpak De invulling van de beoogde governancestructuur is gelaagd en vraagt afstemming en invulling. De start is het Nationaal Beraad vandaag; De Regieraden per cluster worden op navraag bij en samen met partijen ingevuld; De Regieraden concluderen welke afnemersraden noodzakelijk zijn per cluster van voorzieningen en/of één voorziening en tevens opdrachtgeverschap en voorzitters; De Regieraden stellen vast samen met de huidige voorzitters welke overleggen opgaan in de nieuwe overlegstructuren en welke uitgefaseerd kunnen worden; Vervolgens is het aan de afnemersraden om eventueel expertgroepen in te richten op operationeel niveau en/of thema s. 1 Geen goede overheidsdienstverlening zonder een uitstekende Generieke Digitale Infrastructuur, rapport Rob Kuipers
Oplegger Governancestructuur 20140930.04.01 Vervolg Regieraden vormen Vaststelling afnemersraden, opdrachtgeverschap en voorzitters via de Regieraden; Afstemming inrichting klankbordgroep voor burgers en bedrijven; Gevraagd besluit van Nationaal Beraad Instemming met de governancestructuur op hoofdlijnen (bijlage) Instemming met het te volgen proces. 2
Voorstel Governancestructuur op hoofdlijnen 20140930.04.01 Inleiding Dit document beschrijft het voorstel voor een nieuwe governancestructuur voor de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI) op hoofdlijnen (de richting). De nieuwe governancestructuur beoogt een efficiënte en effectieve overlegstructuur in te richten, voor adequate sturing op de GDI en daarmee het belang van deze infrastructuur voor Nederland. Uiteraard is de structuur op zichzelf niet de oplossing voor het versterken van de governance. Vooral gedrag en het nakomen van afspraken maken immers het echte verschil. Een goede structuur met heldere mandaten en rolverdeling is wel een noodzakelijk middel. 1 Het voorstel voor de governance is gebaseerd op de volgende uitgangspunten: De governance bestaat uit vier lagen: Politiek, Strategisch, Tactisch en Operationeel; Het politiek en strategisch niveau stuurt op de visie, het meerjarige Digiprogramma en de meerjarige financiering met betrekking tot het geheel van de GDI; Het tactisch en operationeel niveau stuurt op de continuïteit, doorontwikkeling, innovatie en implementatie/gebruik per cluster. Deze clusters zijn: Authenticatie & Identificatie, Dienstverlening, Gegevens en Interconnectiviteit 1 ; De GDI is overheidsbreed en dus van ons allemaal; Vermindering van bestuurlijke drukte is noodzakelijk Bestaande overleggen gaan op in de nieuwe overleggen binnen de governance, hiervoor zal het principe pas toe of leg uit worden gehanteerd; De hoeveelheid betrokken partijen bij de GDI noodzaakt tot een duidelijke rolzuiverheid en daarbij behorende verantwoordelijkheden met betrekking tot de verschillende elementen; Verantwoordelijkheid zonder zelf alle taken uit te voeren en overleggen bij te wonen, is mogelijk. Dit betekent dat de uitvoering, decentrale overheden en beleidsdepartementen niet alle aan tafel zitten, maar vertegenwoordigd kunnen worden; Het Nationaal Beraad Digitale Overheid is verantwoordelijk voor de GDI als geheel, maar mandateert het opdrachtgeverschap voor de afzonderlijke elementen aan partijen. De Nationaal Commissaris Digitale Overheid (NCDO) en zijn ondersteunend Bureau Digitale Overheid (Bureau DO)zullen op strategisch en tactisch niveau, het voorzitterschap en secretariaat voeren voor die overleggen; Op operationeel niveau zal het Bureau DO de agenda s en verslagen volgen, én ondersteunen bij de doorvertaling naar het strategisch en tactisch niveau, ten behoeve van agendering in het Nationaal Beraad Digitale Overheid en de Regieraden. De onderstaande uitwerking van de governancelagen geeft aan, vanuit welke rollen deelgenomen wordt aan een overleg, deze invulling kan per overleg verschillen. 1 De clusterindeling voor de GDI, zal nog nader vastgesteld worden en het overall -ontwerp van de governancestructuur is een richting die niet altijd zal passen binnen een bepaald cluster. In de detailuitwerking kan hier binnen het cluster nog aanpassing op plaatsvinden passend binnen de algemene uitgangspunten.
Voorstel Governancestructuur op hoofdlijnen 20140930.04.01 Ministeriële commissie (incl. ambtelijke commissie) Doel De Ministeriële Commissie geeft sturing aan de NCDO en daarmee legt de NCDO verantwoording af aan deze commissie. De NCDO heeft de bevoegdheid om besluitvorming, zelfstandig of namens het Nationaal Beraad Digitale Overheid voor te leggen aan de Ministeriële Commissie. De NCDO informeert de Ministeriële Commissie over de lange termijnontwikkeling van de GDI en de afhankelijkheden met aanpalend kabinetsbeleid. 2 De NCDO rapporteert de Ministeriële Commissie over de voortgang op de uitvoering van het opgestelde (meer)jarige Digiprogramma 2, zowel op resultaten, governance als financiën. Na akkoord van de Ministeriële Commissie biedt de NCDO de voortgangsrapportages, via de Ministerraad, aan de Tweede Kamer aan. De Ministeriële Commissie is tevens de escalatiemogelijkheid voor de NCDO en het Nationaal Beraad Digitale Overheid. Eventuele knelpunten worden door de NCDO met verschillende oplossingen voorgelegd, de Ministeriële Commissie beslist hierover of kan escaleren naar de Ministerraad. Afspraken die gemaakt worden in de Ministeriële Commissie worden tweejaarlijks bestendigd met de decentrale overheden in een separaat bestuurlijk overleg. De Ambtelijke Commissie is het formele agendaoverleg voor de Ministeriële Commissie en geleidt de conceptagenda door aan de voorzitter van de Ministeriële Commissie. Onderwerpen De voorzitter stelt de agenda voor de Ministeriële Commissie samen met de NCDO op. In principe wordt aangesloten bij de huidige werkwijze en processen van de reeds bestaande Ministeriële Commissies met de kanttekening dat het interbestuurlijk karakter van voorop staat. De Ministeriële Commissie stelt de kaders voor de NCDO vast. Dit betekent dat zij in elk geval vaststelt: het Digiprogramma waarin onder andere opgenomen de visie, doelen en afsprakenkaders; de begroting en het bijbehorend financieringsarrangement; de voortgangsrapportages; eventuele knelpunten met de oplossingsrichting. Deelnemers Ministeriële Commissie Voorzitter: Vaste leden: Agendaleden: de Minister- President De vicepremier, de Minister van Binnenlandse Zaken, de Minister van Economische Zaken, de Minister voor Wonen en Rijksdienst en de Minister van Financiën Adviserend: de NCDO, bestuurder namens de uitvoeringsorganisaties en een vertegenwoordigend bestuurder namens de decentrale overheden (IPO, VNG, UvW). Overige departementen en overige decentrale overheden 2 Het Digiprogramma bevat een uitwerking van: de visie en (meerjaren)beleid op de ontwikkelingen van de GDI in relatie tot het digitale overheidbeleid, het afsprakenkader over gebruik, doorontwikkeling, beheer, innovatie, wijziging GDI, wetgevingskader en een passende financieringsstructuur.
Voorstel Governancestructuur op hoofdlijnen 20140930.04.01 Ambtelijke Commissie Voorzitter: SG BZK/SG EZ als alternerend voorzitter Vaste leden: NCDO, DG BK, DG B&I, DG RBG, bestuurder namens de uitvoeringsorganisaties en een vertegenwoordigend bestuurder/directeur namens de decentrale overheden (IPO, VNG, UvW). 3 Frequentie: twee keer per jaar, indien noodzakelijk vindt een tussentijds overleg plaats. 3 3 Bij voorkeur dezelfde vertegenwoordiging als in het Nationaal Beraad Digitale Overheid.
Voorstel Governancestructuur op hoofdlijnen 20140930.04.01 Nationaal Beraad Digitale Overheid Doel Het Nationaal Beraad Digitale Overheid heeft vooral tot doel om verbindend, invulling te geven aan een veilige, betrouwbare en eenvoudige Digitale Overheid. Het Nationaal Beraad Digitale Overheid bereikt daartoe overeenstemming over de visie en het beleid ten aanzien van de GDI in relatie tot het digitale overheidsbeleid en de ambities van het kabinet. Samen met het Nationaal Beraad Digitale Overheid regisseert de NCDO de samenhang en integraliteit van de GDI. Het Nationaal Beraad Digitale Overheid is gezamenlijk verantwoordelijk voor de GDI als geheel. 4 Onderwerpen De NCDO stelt de agenda op voor het Nationaal Beraad Digitale Overheid. De NCDO regisseert dat het Nationaal Beraad Digitale Overheid de visie, beleidskaders en begroting voor de GDI opstelt. Het Nationaal Beraad Digitale Overheid stelt het Digiprogramma op. Binnen het Digiprogramma vallen de (meer) jaren plannen van de clusters. Op basis van deze (meer)jarenplannen geeft het Nationaal Beraad Digitale Overheid mandaat aan de Regieraden. Het Nationaal Beraad Digitale Overheid accordeert de voortgangsrapportages van het Digiprogramma voor de Tweede Kamer (via de MC/AC en de MR). Het Nationaal Beraad Digitale Overheid bespreekt de volgende zaken: de stand van zaken tav de uitvoering van het Digiprogramma (visie/beleid/plannen) en de financiële begroting en uitputting. Deelnemers In het kader van de rolzuiverheid zijn in het Nationaal Beraad Digitale Overheid in ieder geval vertegenwoordigd: de beleidsverantwoordelijken voor de Digitale Overheid en de afnemers. Het is mogelijk dat in het tweede deel van de vergadering van het Nationaal Beraad Digitale Overheid, het overleg wordt uitgebreid met vertegenwoordiging vanuit private partijen (plusleden), waarmee invulling wordt gegeven van de publieke/private samenwerking. Voorzitter: Secretaris: Leden: Nationaal Commissaris Digitale Overheid Bureau DO Departementen op DG-niveau, directielid van VNG, directielid IPO, directielid UvW, bestuurder(s) namens Manifestgroep en een bestuurder namens Klein LEF. Plusleden: Vanuit de private partijen: directeur VNO/NCW, directeur MKB Nederland, voorzitter Nederland ICT en voorzitter CIO Platform Nederland. Frequentie: 4 keer per jaar
Voorstel Governancestructuur op hoofdlijnen 20140930.04.01 per cluster De onderstaande beschrijving heeft een algemeen karakter. Per cluster zal de daadwerkelijke inrichting vorm moeten krijgen, waarbij onderstaand stramien als richtinggevend moet worden gezien. Doel De Regieraden dragen zorg voor doorzettingskracht op de doorontwikkeling/innovatie, het gezamenlijk gebruik en de zorg voor continuïteit, waarbij de ontwikkelingen op zowel maatschappelijk als technologisch gebied continu betrokken worden. 5 De draagt tevens zorg voor de integraliteit van de GDI elementen in een cluster. Onderwerpen Elke stelt een (meer)jarenplan op (als één van de onderdelen van het Digiprogramma), waarin doelstellingen zijn opgenomen ten aanzien van innovatie, doorontwikkeling, beheer, aansluiting, implementatie- en gebruik van de elementen in het cluster. Elke stelt op aangeven van de opdrachtgevers, een financieel overzicht op, per cluster. Indien er onoplosbare knelpunten ontstaan worden deze voorgelegd aan het Nationaal Beraad Digitale Overheid, ondersteund met mogelijke oplossingen. In de worden verder de volgende zaken besproken: de voortgang van het clusterplan en mogelijke benodigde generieke randvoorwaarden, die noodzakelijk zijn. Daarnaast worden de mandaten voor de Afnemersraden vastgesteld. Deelnemers Voorzitter: Secretariaat: Directeur Bureau DO Clusterregisseur vanuit het Bureau DO Geborgd moet zijn dat in elk geval de volgende rollen de vertegenwoordigd zijn: beleidsverantwoordelijken, opdrachtgevers van de GDI elementen, de afnemers en de beheerders van de GDI elementen. Dit zijn directeuren van de betreffende beleidsdepartementen, uitvoeringsorganisaties (divisiedirecteuren) en decentrale overheden, aangevuld met de betreffende beheerorganisaties. Op onderwerpen zal de worden uitgebreid met vertegenwoordiging vanuit private partijen in de rol van afnemer of marktpartij. Frequentie: 8 keer per jaar
Voorstel Governancestructuur op hoofdlijnen 20140930.04.01 Afnemersraad per cluster Doel De Afnemersraden sturen op de innovatie, implementatie, doorontwikkeling, gebruik en exploitatie van de GDI elementen.. Onderwerpen De Afnemersraden bespreken de volgende onderwerpen: de stand van zaken en eventuele knelpunten tav aansluiten, beheer, implementatie, beveiliging etc. Ook de releasekalenders, wijzigingsvoorstellen en doorontwikkeling. Eventuele knelpunten op operationeel niveau worden geëscaleerd naar de van het betreffende cluster met mogelijke oplosvoorstellen. 6 Deelnemers Voorzitter: De opdrachtgever die bepaald is in Nationaal Beraad Digitale Overheid. Secretariaat: Afdelingshoofd Logius of een andere beheerder indien van toepassing. Geborgd moet zijn dat in elk geval de volgende rollen in de Afnemersraden vertegenwoordigd zijn: de opdrachtgevers van de GDI elementen, de afnemers en de beheerders van de GDI elementen. Het gaat dan om medewerkersniveau (niet altijd op basis van vertegenwoordiging, maar uiteraard wel op betrokkenheid) 4. Op onderwerpen worden de Afnemersraden uitgebreid met vertegenwoordiging vanuit private partijen in de rol van afnemer en/of leverancier. Frequentie: 12 keer per jaar 4 Ook hier kan vertegenwoordiging aan de orde zijn.
Voorstel Governancestructuur op hoofdlijnen 20140930.04.01 Klankbordgroep Burgers en Bedrijven Doel De Klankbordgroep Burgers en Bedrijven geeft input vanuit gebruikersperspectief. De digitale dienstverlening aan burgers en bedrijven kan niet los worden geïmplementeerd en ontwikkeld vanuit de uiteindelijke gebruikers. Om voeling te houden met de uiteindelijke afnemers en onderwerpen te kunnen toetsen op veiligheid, betrouwbaarheid en eenvoud, wordt de Klankbordgroep ingezet. 7 Onderwerpen De Klankbordgroep Burgers en Bedrijven geeft input op onderwerpen vanuit de Regieraden, over de clusters heen, naar het Nationaal Beraad Digitale Overheid. Te denken valt aan keuzes in prioriteitstelling/fasering van de implementatie en doorontwikkeling van de GDI elementen. De Klankbordgroep geeft ook input op onderwerpen die in concept door het Nationaal Beraad Digitale Overheid zijn opgesteld, zoals visie en beleidsvoornemens ten aanzien van de GDI elementen. Deelnemers Voorzitter: Secretariaat: Directeur Bureau DO Bureau DO Voor de klankbordgroep worden uitgenodigd (vertegenwoordigers van) bedrijven en burgers, de beleidsverantwoordelijke departementen digitale overheid (BZK en EZ), vertegenwoordiging vanuit de uitvoeringsorganisaties en de vertegenwoordigers van decentrale overheden. Frequentie: 2 keer per jaar
Voorstel Governancestructuur op hoofdlijnen 20140930.04.01 Bijlage 1: Visuele weergave Ontwerp Governancestructuur 8
Vergaderschema September 2014 30 september 15.00-17.00 Nationaal Beraad Oktober 11 november 11 november 13 november 13 november November Dienstverlening Interconnectiviteit Identificatie & Authenticatie Gegevens 4 december 15.00-17.00 December Nationaal Beraad Januari 2015 Ambtelijke Commissie Ministeriële Commissie 13 januari 13 januari 15 januari 15 januari Dienstverlening Interconnectiviteit Identificatie & Authenticatie Gegevens Februari 12 februari 15.00-17.00 19 februari Maart Ambtelijke Commissie Ministeriële Commissie Nationaal Beraad Klankbordgroep Burgers en Bedrijven 10 maart 10 maart Dienstverlening Interconnectiviteit
12 maart 12 maart April Identificatie & Authenticatie Gegevens 9 april 15.00-17.00 Mei Ambtelijke Commissie Ministeriële Commissie Nationaal Beraad 12 mei 12 mei 14 mei 14 mei Juni Dienstverlening Interconnectiviteit Identificatie & Authenticatie Gegevens 18 juni 15.00-17.00 Nationaal Beraad Juli 7 juli 7 juli 9 juli 9 juli Dienstverlening Interconnectiviteit Identificatie & Authenticatie Gegevens Augustus 27 augustus 15.00-17.00 September Nationaal Beraad 15 september 15 september 17 september Ambtelijke Commissie Ministeriële Commissie Dienstverlening Interconnectiviteit Identificatie & Authenticatie
17 september Gegevens Oktober 15 oktober 15.00-17.00 November Nationaal Beraad 17 november 17 november 19 november 19 november November Dienstverlening Interconnectiviteit Identificatie & Authenticatie Gegevens 27 november 15.00-17.00 December 17 december 15.00-17.00 Januari 2016 Nationaal Beraad Ambtelijke Commissie Ministeriële Commissie Deelnemers: Ministeriële Commissie: MP (vz en secr), Ministers BZK, EZ, W&R en Fin. Adviserend leden: de NCDO, bestuurder namens de uitvoeringsorganisaties en een vertegenwoordigend bestuurder namens de decentrale overheden. Agendaleden: Overige departementen en overige decentrale overheden Ambtelijke Commissie: SG BZK/SG EZ (alternerend vz), NCDO, DG BK, DG B&I, DG RBG, bestuurder namens de uitvoeringsorganisaties en een vertegenwoordigend bestuurder/directeur namens de decentrale overheden. Nationaal Beraad: NCDO (vz), Bureau DO (secr), departementen op DG-niveau, directieleden van VNG, IPO, bestuurder(s) namens Manifestgroep en een bestuurder namens Klein LEF. Vanuit de private partijen: directeur VNO/NCW, directeur MKB Nederland, voorzitter Nederland ICT en voorzitter CIO Platform Nederland. Regieraden: directeur Bureau DO (vz), clusterregisseur Bureau DO (secr), directeuren van de betreffende beleidsdepartementen, uitvoeringsorganisaties (divisiedirecteuren) en decentrale overheden, aangevuld met de betreffende beheerorganisaties. In principe zit in de Regieraden met vertegenwoordiging vanuit private partijen in de rol van afnemer of marktpartij tenzij sommige agendapunten zich daar niet voor lenen, dan wordt een deel besloten gehouden. Klankbordgroep Burgers en Bedrijven: directeur Bureau DO (vz), Bureau DO (secr), (vertegenwoordigers van) bedrijven en burgers, de beleidsverantwoordelijke departementen digitale overheid (BZK en EZ), vertegenwoordiging vanuit de uitvoeringsorganisaties en de vertegenwoordigers van decentrale overheden.
Oplegger Aanpak Digiprogramma 20140930.06.01 Inleiding De heeft, onder andere, de opdracht tot het regisseren van de opstelling en uitvoering van een nationaal (meer)jarig, interbestuurlijk programma Digitale Overheid (Digiprogramma), en jaarlijks daarop gebaseerde jaarplannen. Het Digiprogramma is een gezamenlijk product van het Nationaal Beraad en de. 1 In bijgaand notitie wordt een voorstel gedaan voor een aanpak voor het opstellen van het Digiprogramma,korte uitleg over de aanpak, het tijdspad en de vorm. Voorstel Aanpak Als basis voor de totstandkoming van het digiprogramma zijn de nodige rapporten en overige bouwstenen beschikbaar. Het is vooral nodig dat het Nationaal Beraad focus, prioritering en fasering aanbrengt en commitment geeft. Een methode waarmee dit proces kan worden ondersteund is bekend onder de naam Waarderend Onderzoeken (en is onder andere gebruikt door de Deltacommissaris voor de totstandkoming van het Deltaprogramma). Het betreft een pragmatische, oplossingsgerichte benadering: wat is succesvol, wat werkt en hoe geven we gezamenlijk, interactief inhoud aan de verdere ontwikkeling van de generieke digitale infrastructuur op weg naar eenvoudige, betrouwbare en veilige digitale overheidsdienstverlening. Beoogd Tijdspad Oktober 2014 tot december 2014 Eerste Concept Digiprogramma Januari 2014 tot en met februari 2014 Definitief Digiprogramma v1.0 Beoogde Vorm Bilateraal overleg met bijvoorbeeld bestuurders Workshops (interbestuurlijk) max 8 personen in te vullen bijvoorbeeld via sectoren en/of thema s Gevraagd besluit van Nationaal Beraad Akkoord te gaan met de aanpak en het tijdspad voor het op te stellen Digiprogramma.
Aanpak Digiprogramma 20140930.06.01 Samen op weg naar eenvoudige, betrouwbare en veilige digitale overheidsdienstverlening Nationaal Programma Digitale Overheid 1
Aanpak Digiprogramma 20140930.06.01 1. Aanleiding Onderzoek naar verbetering van de digitale overheidsdienstverlening aan burgers en bedrijven vormde de aanleiding tot een onafhankelijk onderzoek, resulterend in het Rapport Kuipers 1 In dit rapport zijn relevante aanbevelingen gedaan om de aanpak met betrekking tot de governance en financiering van de Generieke Digitale Infrastructuur, in relatie tot de beleidsdoelstellingen te verbeteren. 2 Binnen de interbestuurlijke context (eoverheid/nup/inup) zijn al veel initiatieven ondernomen inzake visievorming op digitale dienstverlening aan burgers en bedrijven, gezamenlijke initiatieven tot samenwerking (samenwerkingsverbanden) en initiatieven tot samenwerking op gebruik van de GDI en implementatieaspecten. Het ontbreekt echter nog aan een integrale gezamenlijke urgentie, gezamenlijke interbestuurlijke aanpak, én sturing op de invulling van randvoorwaarden. Om die reden is de (Nationaal Commissaris Digitale Overheid) door de Ministerraad benoemd. 2. Missie 2 De missie van de is afgeleid van de doelstelling in het regeerakkoord richting digitale overheidsdienstverlening in 2017. Burgers en bedrijven in staat stellen, nu en in de toekomst, op een veilige, betrouwbare en eenvoudige manier digitaal zaken te doen met de overheid. De geeft dit vorm door: het tot stand brengen van samenhangende besluitvorming voor de GDI in relatie tot de beleidsontwikkelingen ten aanzien van de Digitale Overheid, het leggen van verbindingen met en tussen alle betrokken partijen (Rijk, decentrale overheden en uitvoeringsorganisaties, beheerorganisaties en private partijen) en het bewaken van afspraak is afspraak. Het op orde krijgen van de basis is daarin de eerste stap namelijk: bereiken van een consistente, samenhangende GDI, die verbeterd en optimaler wordt vormgegeven; een nieuwe structurele, overheidsbrede governance, die invulling geeft aan het gezamenlijk sturen op de GDI; realisatie van structurele overheidsbrede financiering van de GDI opgenomen in de Rijksbegroting. Samen moet dit een solide basis bieden voor het functioneren van de digitale dienstverlening door en van de gehele overheid met inbegrip van de relatie met private partijen. 1 Geen goede overheidsdienstverlening zonder een uitstekende Generieke Digitale Infrastructuur, rapport Rob Kuipers 2 O&F-rapport oprichting Bureau Digitale Overheid
Aanpak Digiprogramma 20140930.06.01 3. Digiprogramma De heeft, onder andere, de opdracht tot het regisseren van het opstellen en uitvoering geven aan een nationaal (meer)jarig, interbestuurlijk programma Digitale Overheid (Digiprogramma), en jaarlijks daarop gebaseerde jaarplannen. Het opstellen van dit gezamenlijke (meer) jarig Digiprogramma is een belangrijk middel om te komen tot een gedragen visie en aanpak voor het bereiken van de gezamenlijke doelstelling. Het is belangrijk dat alle partijen betrokken zijn, van Beleid tot en met Uitvoering (op meerdere niveaus en verschillende overheidslagen) en ook private partijen, beheerorganisaties en last but not least de burgers en bedrijven. Die gezamenlijkheid moet het succes gaan vormen voor de uiteindelijke doelstelling, namelijk een klantgerichte, effectieve en efficiënte digitale dienstverlening, van en door de overheid, door middel van het gebruik van een generieke digitale infrastructuur. De neemt geen taken en verantwoordelijkheden over zoals bijvoorbeeld de regie over beleidsdoelstellingen en initiatieven, maar houdt wel zicht op de ontwikkelingen binnen de verschillende sectoren, als het zijn doelstelling en taakopdracht raakt. 3 4. Aanpak voor het opstellen van het Digiprogramma Een constructieve en effectieve methode voor het opstellen van het Digiprogramma is een inmiddels bewezen methode (o.a. gebruikt bij het Deltaprogramma) van Waarderend onderzoeken. 3 Kort gezegd, een onderzoeksaanpak die uitgaat van een positieve benadering van het op te lossen thema. Uitgegaan wordt van succesfactoren (uit het verleden) die bijdragen aan effectiviteit en succes. Een interactief leerproces, waarbij nieuwe kennis en/of nieuwe ervaringen meegenomen worden. Wat nu werkt, vormt het vertrekpunt voor verbetering en vernieuwing. De ideale gewenste collectieve toekomst (overigens een dynamisch beeld dat niet vaststaat én steeds kan veranderen) vormt de basis. Wat nodig is om die toekomst waar te maken en vorm te geven bijvoorbeeld cultuur, randvoorwaarden, acties etc is de volgende stap. Tenslotte verbinden partijen zich aan concrete acties in samenwerking en verbinding. 3 Appreciative Inquiry (A.I.) of Waarderend onderzoeken is een aanpak voor organisatie verandering waarbij gezamenlijk onderzocht wordt, wat er werkt in plaats van wat er verkeerd gaat. A.I. verlegt de focus van problemen naar perspectief en van ontkennen, klagen en kritiek geven naar verantwoordelijkheid nemen, eigenaarschap en samenwerken. Dit levert de creativiteit, betrokkenheid, acties en initiatieven op die nodig zijn om veranderingen succesvol te realiseren.
Aanpak Digiprogramma 20140930.06.01 4 Het centrale thema is het startpunt en moet goed vormgegeven, bijvoorbeeld: De wil gezamenlijk met alle partijen, eenvoudige, betrouwbare en veilige dienstverlening bieden aan burgers en bedrijven met behulp van een generieke digitale infrastructuur. De rest van de genoemde stappen wordt vervolgens doorlopen. 5. Tijdspad Digiprogramma Tijdspad De stelt voor om deze aanpak de komende maanden in te zetten: Beoogd eind dit jaar (2014) een eerste uitwerking en opzet van het Digiprogramma op te stellen; Februari 2015 een definitieve versie op te leveren. De aanpak wordt vormgegeven door: enerzijds bilaterale gesprekken met bijvoorbeeld bestuurders (of gezamenlijke sessies met bestuurders van verschillende partijen), en tevens het houden van workshops (in kleine setting) waarbij verschillende partijen interactief de verschillende fasen van de methode doorlopen. Dit kan op sectorniveau bijvoorbeeld Werk en Inkomen of de Zorgsector dan wel op thema bijvoorbeeld publiek/private aanpak of inbreng burgers/maatschappelijke organisaties. De workshops worden in beperkte setting gehouden met maximaal 8 personen. Vervolgens het weer met elkaar verbinden van de uitkomsten van de verschillende sessies bijvoorbeeld in een plenaire bijeenkomst (afhankelijk van grootte van de groep).