2 Ik zit op een leuke school, met veel stages, mooie computers en een hele VOORWOORD 3



Vergelijkbare documenten
SCHOOLGIDS

SCHOOLGIDS

CHRISTOFFELSCHOOL SCHOOLGIDS

Bijlagen Bijlage 1 Een voorbeeld van een arrangementskaart Bijlage 2 Uitdagend onderwijs: wij maken er werk van!

SCHOOLGIDS

SCHOOLGIDS

SCHOOLGIDS

SCHOOLGIDS

SCHOOLGIDS

SCHOOLGIDS

HET ALADON SCHOOLGIDS

SCHOOLGIDS

ANNE FLOKSTRA SCHOOLGIDS

HET PRISMA SCHOOLGIDS

SCHOOLGIDS

SCHOOLGIDS

SCHOOLGIDS

SCHOOLGIDS

SCHOOLGIDS

SCHOOLGIDS

Schoolgids 2016/2017 deel A VSO Het Mozaïek Almelo

SCHOOLGIDS

SCHOOLGIDS

SCHOOLGIDS

MARIËNDAEL SCHOOLGIDS

Ouderavond Ordening en Ontwikkeling

Schoolgids Oosterbeek VSO. Scholengemeenschap De Brouwerij

CONTACT De Lasenberg Schrikslaan 20, 3762 TC Soest

HET KROONPAD SCHOOLGIDS

SCHOOLGIDS

Leerroutedocument. Leerroute 5

SCHOOLGIDS

SCHOOLGIDS

De nieuwe naam voor ZML Noordoost Brabant

Toelichting ontwikkelingsperspectief

ondersteuningsprofiel Gomarus College praktijkonderwijs

Inleiding. Beste lezer,

DE TOEKOMST SCHOOLGIDS

HAMALAND SCHOOL SCHOOLGIDS

KWALITEITSWET (V)SO DE SPRIENKE KWALITEITSWET (V)SO DE SPRIENKE. Uitdaging Beweging Perspectief

Uitstroombrochure. Arbeidstoeleiding VSO. Uitstroombrochure Bernardusschool

Samen leren jezelf te zijn, kansrijk en uniek Wij maken werk van talent!

ontwikkelingsperspectief

School Leerlingen Ouders Leraren Onderwijs ondersteunend personeel Directeur Adjunct - directeur Bevoegd gezag

ALTRA COLLEGE NOORD / ZUIDOOST. Leren en werken voor je toekomst

OPBRENGSTEN LEERLINGENZORG

Schoolgids

Schoolgids Oosterbeek SO. Scholengemeenschap De Brouwerij

SCHOOLGIDS

zakboekje Grijpskerk ZO HOUDEN WIJ CONTACT MET U In dit zakboekje staan alle belangrijke dingen voor schooljaar Handig om te bewaren!

SCHOOLGIDS

Schoolregels van het CML

SCHOOLGIDS

Nieuwsbrief nummer 1 september 2016 Pagina 1 van 5

Welkom. Naam Klas Mentor. Lestijden. Bellen bij ziekte en afwezigheid

SCHOOLGIDS

SCHOOLGIDS

ARBEIDSTOELEIDING EN STAGE

Welkom. Naam Klas Mentor. Lestijden. Bellen bij ziekte en afwezigheid

Bernardusschool Praktische stroom, uitstroomprofiel arbeidsmatige dagbesteding

Interne klachtenafhandeling de Tinne

Afspraken en informatie schooljaar

Welkom. Naam Klas Mentor. Lestijden. Bellen bij ziekte en afwezigheid

Van Koetsveldschool Archimedesplantsoen KB Amsterdam Telefoon:

SCHOOLGIDS

Informatieboekje Marcusschool

SCHOOLGIDS

Samenvatting. Totalen

Welkom. Naam Klas Mentor

31 oktober Martine Joustra

SCHOOLGIDS

SCHOOLGIDS

SCHOOLGIDS

Samen laten we elke jongere groeien

Leerroute 3 (Paars) Lichtenbeek schooljaar

SCHOOLGIDS

SCHOOLGIDS

Onderwijs met hoofd en hart

Schoolgids 2016/2017 deel A Het Meerik vso

Leren en werken voor je toekomst VAKSCHOOL ALTRA COLLEGE ZUIDOOST

Inhoudsopgave. Agenda. Bijlage. Nieuwsbrief nummer 4 juli 2014 Pagina 1 van 5

SCHOOLGIDS OPENBARE MONTESSORISCHOOL DE TRINOOM

3e klas vmbo beroepsgericht (#2) 3e klas vmbo theoretische leerweg (#22) 4/5 havo (#50) 4/5/6 vwo (#62)

BOOR speciaal, speciaal BOOR VERANTWOORDEN

Beste ouders / verzorgers,

Leerroute 5 (blauw) Lichtenbeek schooljaar

SCHOOLGIDS

Op weg naar een betekenisvolle toekomst. Arbeidsmarktgericht & dagbesteding

ONS SCHOOLCONCEPT Onze visie: Algemene schoolregel: Ik laat zien dat ik respect heb voor mezelf, de ander en mijn omgeving.

SCHOOLGIDS

SCHOOLGIDS

Inhoudsopgave schoolgids Deel A

Vragenlijst ouders. Uitslagen Vragenlijst. CBS De Stifthorst

Schoolondersteuningsprofiel. 09AY00 Rooms Katholieke Basisschool De Brembocht

Welkom. Naam Klas Mentor

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. VSO Hengelo

INFORMATIEBLAD 6. College voor de Rechten van de Mens. rubriek: Veel gebruikte termen en afkortingen

SCHOOLGIDS

SCHOOLGIDS

verkorte schoolgids basisschool De Linde

Transcriptie:

SCHOOLGIDS

Voor aanvullende en actuele informatie vragen we u onze website te bezoeken, www.deziep.nl. Hier vindt u het laatste nieuws, een bijgewerkte agenda, foto s en andere boeiende en interessante items. DE ZIEP SCHOOLGIDS INHOUD 2 Ik zit op een leuke school, met veel stages, mooie computers en een hele 3 VOORWOORD 3 grote gymzaal. Misschien word ik tuinman of ga ik in een restaurant werken, 1 ONZE SCHOOL 4 zegt een leerling. 2 ONS ONDERWIJS EN ZORGSTRUCTUUR 6 Wij gaan met de jongeren op zoek naar hun talenten. In de school zien de 3 SAMENWERKING MET OUDERS 14 leerlingen elkaar aan het werk tijdens de lessen en in de praktijk. Het gebouw is een inspirerende vertaling van onze onderwijsvisie en ambitie. De begrippen 4 FINANCIËN 15 passie, plezier en prestatie staan centraal binnen ons onderwijs. 5 SCHOOLTIJDEN, VAKANTIES, ZIEKTE EN VERZUIM 17 Als ouders de school binnenkomen, benoemen zij direct de openheid, de 6 VEILIG OP SCHOOL 19 prettige sfeer en de rust. We zijn zeer tevreden over de instructielokalen, het 7 HANDIG OM TE WETEN 21 internetcafé, het technieklokaal, de gymzaal en het atelier. Het hart van het gebouw is ons restaurant met een keuken voor catering. Ook buiten is het CONTACT 22 terrein mooi ingericht met een voetbalkooi, een chillzone, schommels en een sfeertuin. Afstemming tussen leerling, ouders, (stage)bedrijven en school vinden we heel belangrijk. Samen met u bereiden we uw zoon of dochter voor op een zo zelfstandig mogelijk functioneren in de maatschappij op het gebied van werk, wonen, vrije tijd en burgerschap. We hebben elkaar nodig om er een succes van te maken. Een goede school maak je samen. We zijn een middelbare school voor speciale leerlingen. Een school om trots op te zijn. U bent van harte welkom. Namens het team, NB Als we in deze schoolgids over ouders spreken, kunt u ook verzorgers of wettelijk vertegenwoordigers lezen. Daar waar hij staat, kunt u ook zij lezen. Margot Kleinpenning Directeur Deze schoolgids is vastgesteld door het College van Bestuur van De Onderwijsspecialisten, het bevoegd gezag van De Ziep.

1 ONZE SCHOOL 4 De Ziep is een school voor voortgezet speciaal Plezier, passie en prestatie Prestatie 5 onderwijs aan zeer moeilijk lerende jongeren Drie begrippen staan centraal binnen ons onderwijs: Wat kan je? Wat heb je nodig? Waar ben je trots van 12 tot 20 jaar. De jongeren hebben een plezier, passie en prestatie. Bovendien vinden we het op? Wat zijn je talenten? Een mooie prestatie is een verstandelijke of meervoudige beperking belangrijk dat onze leerlingen een reëel en waardig belangrijke factor voor succes. Voor leerlingen en en zijn aangewezen op speciale begeleiding zelfbeeld ontwikkelen. medewerkers geldt dat passie en plezier in werken en speciale leermethoden. voorwaarden zijn voor fantastische prestaties. Onze leerlingen hebben een IQ van maximaal 70. Ze hebben verschillende ontwikkelingsproblemen; de aard en oorzaak van deze problemen zijn divers. De meeste leerlingen hebben een algehele ontwikkelingsachterstand, soms aangevuld met een Autisme Spectrum Stoornis (ASS), Aandachtstekort- en hyperactiviteitstoornis (ADHD) en/of sociaal-emotionele problematiek. Ze hebben gemeenschappelijk dat zij zijn aangewezen op speciale begeleiding en methoden om zich zo goed mogelijk te ontwikkelen. Het merendeel van onze leerlingen heeft een IQ van ongeveer 55 of lager. Bij leerlingen met een IQ van 55 tot 70 is individueel bepaald dat zij onze vorm van onderwijs kunnen krijgen. Ze hebben allen talenten en mogelijkheden om zich zo goed mogelijk te ontwikkelen. Veel leerlingen zijn afkomstig van de afdeling speciaal onderwijs (4 tot 12 jaar) van de Christoffelschool. Maar ook komen er jongeren van omliggende reguliere scholen en speciale scholen (Lichtenbeek, Mariëndael Arnhem) naar De Ziep. Leerlingen die toegelaten worden, krijgen de mogelijkheid om voor de zomervakantie te komen kijken in de nieuwe groep. Ouders worden verder geïnformeerd over procedures, regels en afspraken. Plezier Wat doe je graag? Wat doe je het liefst? Met plezier gaat het leren gemakkelijker. Passie De passie van de individuele leerling staat centraal. Wat zijn je interesses, je dromen? Passie motiveert en is de persoonlijke kracht van onze jongeren. Schoolklimaat De leerling staat op onze school centraal. Respect staat hoog in het vaandel, waarbij we de ander in zijn waarde laten. Voor de leerlingen betekent dit, dat school een plek is waar ze kunnen leren en zich verder kunnen ontwikkelen. Er is ruimte om jezelf te zijn. Schoolgrootte en ligging Onze school ligt midden in een wijk en heeft het karakter van een streekschool. Het gebied waar onze leerlingen wonen, loopt van Westervoort, Zevenaar, Rijnwaarden, Doetinchem, Bronkhorst en IJsselstreek tot Doesburg en Dieren. Momenteel hebben wij 150 leerlingen. Het team bestaat uit 50 medewerkers. Team Ons team bestaat naast de leraren en klassenassistenten en intern begeleiders ook uit andere specialisten, zoals: een vakleraar bewegingsonderwijs, kok, praktijkondersteuner beeldend vormen, logopedist, orthopedagoog, conciërge, stagebegeleider, jobcoach, medewerker administratie, teamleider en de directeur. RMC Groot Klimmendaal Leerlingen met een meervoudige beperking kunnen op school revalidatietherapie van RMC Groot Klimmendaal krijgen. De intern begeleider De intern begeleider houdt zich voornamelijk bezig met het begeleiden en verbeteren van onderwijsinhoudelijke ontwikkelingen. Ook het verder ontwikkelen van het leerlingvolgsysteem, het didactisch toetsen van leerlingen, het coachen van leraren en assistenten en het onderzoek naar verbetering en vervanging van methodieken horen tot het takenpakket.

2 ONDERWIJS EN ZORG 6 Passend onderwijs voor elke leerling en het Ondersteuningsplan Ontwikkelingsperspectiefplan Het onderwijs 7 bieden van de daarop afgestemde zorg vinden wij erg belangrijk. Passend onderwijs Op 1 augustus 2014 gaat de Wet passend onderwijs in. Passend onderwijs is een wet die ervoor moet zorgen dat leerlingen een passende onderwijsplek krijgen. Of dat nu binnen het speciaal onderwijs is of met ondersteuning binnen het regulier onderwijs. Hiertoe zijn binnen de regio een of meerdere samenwerkingsverbanden opgericht. Voor de leerling betekent dit dat binnen het samenwerkingsverband altijd gezocht wordt naar een passend onderwijsaanbod, ongeacht de beperking. Met het passend onderwijs komt het Regionaal Expertisecentrum (REC) dat leerlingen (her)indiceert per 1 augustus 2014 te vervallen. Voor meer actuele informatie over passend onderwijs kijkt u op www.passendonderwijs.nl. Samenwerkingsverband Het samenwerkingsverband (swv) is de nieuwe vorm waarbinnen scholen gaan samenwerken op het terrein van passend onderwijs. Het samenwerkingsverband krijgt in de Wet passend onderwijs veel taken. De belangrijkste taak is het maken van een ondersteuningsplan. Hierin staan de afspraken die alle scholen binnen het samenwerkingsverband met elkaar maken. De wet schrijft voor wat er in het ondersteuningsplan geregeld moet worden. In het ondersteuningsplan komt onder andere te staan hoe het toelatingsbeleid binnen het samenwerkingsverband is, hoe de toewijzing van extra ondersteuning wordt georganiseerd en welke visie het samenwerkingsverband heeft op passend onderwijs. Ook staat in het ondersteuningsplan welke basisondersteuning iedere school in de regio moet bieden, en hoe men ouders informeert over de werkwijze van het samenwerkingsverband en over de ondersteuning die ouders kunnen krijgen. Toelating tot het (voortgezet) speciaal onderwijs Naast het opstellen van het ondersteuningsplan heeft het samenwerkingsverband passend onderwijs de taak om te beslissen of een leerling wordt toegelaten tot het (voortgezet) speciaal onderwijs. Het bevoegd gezag van de school waar de leerling is aangemeld of ingeschreven, vraagt hiervoor een toelaatbaarheidsverklaring aan bij het samenwerkingsverband. Om te beslissen over de toelating vraagt het samenwerkingsverband advies aan deskundigen. Op basis van dit advies beslist het samenwerkingsverband of de leerling toelaatbaar is tot het (voortgezet) speciaal onderwijs. Wij hebben te maken met de samenwerkingsverbanden De Liemers, Doetinchem en Arnhem. Voor iedere leerling wordt bij toelating tot De Ziep een Ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) met een uitstroombestemming vastgesteld. Dit OPP wordt jaarlijks in overleg met ouders geëvalueerd en bijgesteld. De mate van ondersteuningsbehoefte die een leerling nu en in de toekomst nodig heeft, bepaalt voor een groot deel waar de leerling naartoe uitstroomt als hij onze school verlaat. Dit varieert van uitstroom naar een vorm van dagbesteding tot het gaan werken in het vrije bedrijf, eventueel met ondersteuning van een jobcoach. Het onderwijsprogramma binnen de uitstroomprofielen is afgestemd op de mogelijkheden en behoeften van de leerlingen. Commissie voor de Begeleiding De Commissie voor de Begeleiding (CvdB) is verantwoordelijk voor de leerlingenzorg. De CvdB geeft adviezen aan de intern begeleider, leraren en teamleden over de begeleiding van de leerlingen op school. De informatie naar ouders hierover verloopt via de mentor of intern begeleider. Uitstroomprofielen De basis voor de onderwijsinhoudelijke inrichting van de school is de nieuwe Wet kwaliteit (v)so die op 1 augustus 2013 ingegaan is. Deze wet heeft als doel de kansen van leerlingen in het (voortgezet) speciaal onderwijs op maatschappelijke participatie te vergroten. Hierin wordt uitgegaan van drie uitstroomprofielen. Binnen De Ziep richten we ons op de twee uitstroomprofielen dagbesteding en arbeid. Vakken die aangeboden worden binnen de verschillende uitstroomprofielen zijn: Nederlandse taal en communicatie, rekenen, mens, natuur en techniek (MNT), mens en maatschappij, culturele oriëntatie en creatieve expressie, Engels (profiel arbeid), bewegen en sport en voorbereiding op dagbesteding en arbeid: - Leren leren (op de werkplek); - leren taken uitvoeren; - leren functioneren in sociale situaties; - ontwikkelen van een persoonlijk toekomstperspectief. Leer- en vormingsgebieden Bevordering van sociale redzaamheid omvat veel. Het komt in alle leergebieden aan de orde. De kern is dat de leerlingen zich in zo veel mogelijk situaties in de maatschappij leren staande te houden. Uitgaande van de individuele mogelijkheden en de hulpvraag van onze leerlingen wordt sociale redzaamheid zowel individueel als in groepsverband aangeboden. Dit doen we onder meer in de lessen sociaal-emotionele ontwikkeling (SEO). Deze vakgebieden lopen als een rode draad door het hele onderwijsaanbod. Een zeer belangrijk aspect in ons onderwijs is het zo veel mogelijk bevorderen van de zelfstandigheid van leerlingen.

8 Uitstroomprofiel Fase 1 Fase 2 Fase 3 Fase 1: Onderbouw In de transitiefase krijgen we antwoord op de vraag 9 In de onderbouw zitten de leerlingen van beide of de leerling de juiste richting heeft gekozen. De Dagbesteding Onderbouw Middenbouw Bovenbouw uitstroomprofielen samen in een groep. Het ondersteuningsbehoefte en de uitstroomrichting en arbeid (12-14 jaar) (14-16 jaar) (16 jaar en ouder) onderwijsmodel heeft een brede vormingsbasis en worden goed in beeld gebracht. Samen met de Brede vormingsfase Oriëntatiefase Transitiefase sluit aan op waar de leerling op de vorige school mentor coördineert de stagebegeleider of jobcoach Theorie en praktijk Theorie en praktijk Theorie en praktijk gebleven is. Theoretische vakken en praktijkvakken het uitstroomtraject. Alle praktijkvakken Interne stages en Externe stages maken deel uit van het onderwijs. De leerling leert LOL-stages door te doen, de motivatie is heel belangrijk. Voor elke leerling is er onderwijs op maat en (Leren Op Locatie) De leerling wordt zich meer en meer bewust van wat een passend stagetraject richting uitstroom Onderwijs gericht op uitstroomprofiel dagbesteding hij kan en leuk vindt. We creëren in de onderbouw dagbesteding of een reguliere baan. mogelijkheden voor leerlingen om te switchen of Onderwijs gericht op uitstroomprofiel arbeid te schakelen tussen de twee uitstroomprofielen. Uitstroomprofiel dagbesteding Leerlingen met uitstroomprofiel dagbesteding stromen uit naar een vorm van dagbesteding. Dit uitstroomprofiel kent drie leerroutes en is voorzien van een breed onderwijsaanbod: Leerroute 1: belevingsgerichte dagbesteding Leerroute 2: taakgerichte of activerende dagbesteding Leerroute 3: arbeidsmatige dagbesteding Uitstroomprofiel arbeid Deze leerlingen bereiden we voor op hun (toekomstige) rol als werknemer in arbeidsorganisaties in een reguliere setting. Leerroute 4: regulier bedrijf zonder certificaten, regulier bedrijf met landelijke erkende certificaten en/of branchegerichte cursussen. Leerroute 5: Arbeid loonvormend: Entree-opleiding Hiernaast worden de fasen beschreven die leerlingen met een uistroomprofiel naar arbeid of dagbesteding doorlopen. Fase 2: Middenbouw Vanaf de tweede fase zitten leerlingen met hetzelfde uitstroomprofiel zo veel mogelijk bij elkaar in een groep. De tweede fase is oriënterend. De leeromgeving lijkt steeds meer op een realistische werkomgeving, bijvoorbeeld door de interne stages binnen school. Daarnaast kan de leerling zich oriënteren in de LOL-stage (Leren Op Locatie). Omdat de leerlingen meer op stage zijn, neemt het aantal theorie- en praktijkvakken af. De leerling gaat langzamerhand aangeven wat bij hem past. In deze fase wordt ook de eerste beroepsinteressetest afgenomen. Fase 3: Bovenbouw De stage neemt steeds meer onderwijstijd in beslag. De leerling is twee of meer dagen op stage en is op vaste dagen op school om onderwijs te volgen. Op school ligt de nadruk op de ontwikkeling van algemene competenties voor het functioneren in dagactiviteitencentra, of op de ontwikkeling van vaardigheden, die nodig zijn als werknemer in het bedrijfsleven. De werkervaringen en resultaten van de stages leggen we vast in een stagemap. Sectoren Onze praktijkvakken zijn verdeeld in vijf sectoren: 1. Dienstverlening: repro, magazijn, multimedia 2. Zorg & Welzijn: schoonmaak, verzorging 3. Horeca: schoonmaak, bediening en catering 4. Groen: tuinonderhoud, decoratie 5. Productie: atelier, techniek en onderhoud Getuigschrift De schoolverlaters ontvangen een getuigschrift dat uitgereikt wordt op de diploma-avond aan het eind van het schooljaar. Thuisbasis De thuisbasis is een plek in het gebouw waar de leerlingen de dag samen beginnen en afsluiten. Alle leerlingen beginnen de dag bij hun mentor of klassenassistent. Daar nemen ze de bijzonderheden en het rooster van die dag door. Aan het einde van de dag komen de leerlingen weer bij elkaar om de dag af te sluiten. In de onderbouw is het onderwijs meer groepsgericht. De leerlingen kunnen op deze manier wennen en worden in een rustig tempo voorbereid op de wisselingen in de roosters in de midden- en bovenbouw.

10 Sport en bewegen Arbeidstoeleiding en stage Resultaten Doelen 2014-2015 11 We zien het vak bewegingsonderwijs als een belangrijk onderdeel van het onderwijsprogramma. Elke groep krijgt minimaal eens per week gymles van een vakleraar. De Ziep werkt sinds enkele jaren met het landelijke programma Special Heroes. Doel is de leerlingen te stimuleren meer te bewegen en hun de mogelijkheid te bieden zich aan te sluiten bij een vereniging. Meer informatie over hierover vindt u op www.specialheroes.nl. Computergebruik De computer is een goede en onmisbare aanvulling in ons onderwijsaanbod. De computer wordt dan ook steeds meer ingezet als leer- en hulpmiddel binnen ons onderwijs. Voor de dagelijkse lessen gebruiken we digitaal lesmateriaal. Ook in de thuisbasis en in de instructieruimten hebben we computers en digitale schoolborden. Onze leerlingen krijgen ook computerles in het internetcafé. Voor de leerlingen is een internetprotocol ontwikkeld. Transitie Transitie is de overgang van school naar naar de naschoolse situatie. We richten ons onderwijs in op een zo naadloos mogelijke overgang van school naar de toekomst. Binnen De Ziep is arbeidstoeleiding een centraal thema. Arbeidstoeleiding is het begeleiden van leerlingen naar een passende arbeidsplaats of naar dagbesteding. Aangezien voor veel leerlingen het voortgezet speciaal onderwijs eindonderwijs is, wordt er veel geïnvesteerd in het voorbereiden op een toekomstige werkplek. Dit gebeurt al in de onderbouw. Daar volgen leerlingen tijdens de vormingsfase theoretische vakken en praktijkvakken. Vanaf fase twee worden de leerlingen ingedeeld in een interne stage binnen school. Daarna worden ook stages buiten de school gezocht. Binnen het uitstroomprofiel arbeid is het aanbieden van stages verplicht. Binnen het uitstroomprofiel dagbesteding kúnnen stages aangeboden worden. Dit is afhankelijk van de leerroute en mogelijkheden van de leerling. Na deze stages wordt samen met de medewerkers van het stagebureau gezocht naar een passende werkplek. Perspectiefgesprekken Als de leerling 16 of 17 jaar is, ontvangen de leerling en zijn ouders een uitnodiging voor een perspectiefgesprek met de Commissie voor de Begeleiding over wonen, stage, werk, vrije tijd en burgerschap. De basis voor elk perspectiefgesprek is de inbreng van de leerling rondom de uitgangspunten plezier, passie en prestatie. Kwaliteitszorg Wij zijn ervan overtuigd dat we constant moeten werken aan de kwaliteit van ons onderwijs. Steeds meer werken wij op systematische wijze aan het verbeteren van onze kwaliteit. Met behulp van het Strategisch Beleidsplan van De Onderwijsspecialisten 2013-2016 wordt op hoofdlijnen de koers voor de komende jaren vastgelegd. Vanuit dit plan stelt De Ziep ieder jaar een jaarplan op. Het afgelopen jaar hebben we de volgende resultaten bereikt: - In het kader van de nieuwe Wet kwaliteit (v)so werken we met twee uitstroomprofielen, gericht op de arbeidsmarkt en dagbesteding. - Alle leerlingen hebben een ontwikkelingsperspectiefplan (OPP). - De intern begeleiders houden klassenbezoeken en groeps- en leerlingbesprekingen. De teamleden gebruiken het directe instructiemodel tijdens de lessen. Alles gerelateerd aan opbrengstgericht werken. - Er is een informatieavond voor ouders georganiseerd over het ontwikkelingsperspectief voor leerlingen. - Met het oog op deskundigheidsbevordering van de medewerkers doen vijf leraren de masteropleiding, en vijf klassenassistenten volgen scholing vanuit De Onderwijsspecialisten. Verder heeft het team scholing gehad over opbrengstgericht werken en een studiedag over autisme gevolgd. - In het kader van passend onderwijs is een ondersteuningsprofiel opgesteld. Hierin is beschreven op welke manier het samenwerkingsverband ervoor gaat zorgen dat alle leerlingen een passende plek op een school krijgen. Ook de afspraken die alle scholen binnen het samenwerkingsverband met elkaar maken, staan erin. Voor het komende jaar staan de volgende punten centraal: - Kwaliteitszorg, de kwaliteit van het onderwijs verbeteren door de leerresultaten te analyseren, evalueren en bij te stellen. - Verdere implementatie opbrengstgericht werken. Onder begeleiding van Marant gaan we de groeps- en leerlingenbesprekingen verbeteren. Die besprekingen stellen ons in staat leerlingen met vergelijkbare onderwijsbehoeften effectief te clusteren, een doelgericht groepsplan op te stellen, uit te voeren en te evalueren. - Binnen de arbeidstoeleiding beschrijven we een nazorgtraject voor schoolverlaters. Ook gaan we ons richten op de nieuwe Participatiewet in relatie tot stages en uitstroom. - Passend onderwijs: participeren in het samenwerkingsverband. Het opstellen van een ondersteuningsplan met onder meer het toelatingsbeleid en de toewijzing van extra ondersteuning voor leerlingen. Ook staat in het ondersteuningsplan welke basisondersteuning iedere school in de regio moet bieden, en hoe men ouders informeert over de werkwijze van het samenwerkingsverband.

12 Opbrengstgericht werken Onderwijsbehoeften staan centraal Handelingsgericht werken De leraren delen in overleg met de intern begeleider 13 Binnen onze school werken teamleden Het handelingsgericht werken helpt ons om de groepen in. Dat wordt gedaan aan de hand van opbrengstgericht aan de ontwikkeling van leerlingen. leerlingen met verschillende onderwijsbehoeften onder andere de leerresultaten, het leertempo, de Zo worden de mogelijkheden van elke leerling het onderwijs te bieden dat ze nodig hebben. instructiebehoefte enzovoort. Om de ontwikkelingen optimaal benut. Dit houdt in dat wij doelen stellen, Voor de mentor is het belangrijk dat het proces en resultaten en Cito-scores van de leerlingen vast te ons handelen daarop afstemmen, de opbrengsten van waarnemen, evalueren, begrijpen, plannen en leggen, maken wij gebruik van een digitaal Maatwerk systematisch meten, deze gegevens analyseren en realiseren zich voortdurend herhaalt. Leerlingvolg Systeem (MLS). het proces zo nodig bijsturen. Het team werkt nauw samen, zodat de begeleiding en zorg zo veel mogelijk op de individuele leerling afgestemd kan worden. Binnen de leerlingenzorg kennen we interne leerlingbesprekingen en de groepsbesprekingen met de mentor en intern begeleider. Ook wordt twee keer per jaar de groep van uw zoon of dochter besproken in het bijzijn van de mentor en de intern begeleider. Als het nodig is, schuiven er ook andere teamleden aan. Uitstroom totaal uitgestroomd ander vso mbo arbeid dagbesteding overig Afstemming van het onderwijs op de onderwijsbehoeften van leerlingen staat bij ons centraal. Zo zorgen we ervoor dat iedereen passend onderwijs ontvangt en zicht optimaal kan ontwikkelen op basis van zijn mogelijkheden en talenten. Op basis van de ontwikkelingsmogelijkheden en kansen van de leerling vraagt de leraar zich handelingsgericht af wat deze leerling de komende periode nodig heeft om bepaalde doelen te bereiken. Deze manier van werken noemen wij de 1-zorgroute. De 1-zorgroute De route is flexibel en kan per leerling aangepast worden. Daarnaast is het één duidelijke onderwijsen begeleidingsroute. De kern van de 1-zorgroute is de cyclus van handelingsgericht werken met groepsplannen. Deze route maakt duidelijk wie wat doet en waarom. 2012-2013 21 4,8% 90,5% 4,8% 2011-2012 19 15,8% 5,3% 15,8% 63,2% Ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) Dit document beschrijft voor een periode van gemiddeld vier jaar de ontwikkelingsmogelijkheden voor uw zoon of dochter. Het OPP is het uitgangspunt van ons onderwijs en zegt iets over het verwachte uitstroomprofiel. Hierbij is ook aandacht voor de bevorderende en belemmerende factoren die de ontwikkeling en het leren beïnvloeden. Omdat de onderwijsbehoeften in beeld zijn gebracht, kunnen we ook het lesaanbod afstemmen op de leerlingen. De Commissie voor de Begeleiding stelt voor iedere leerling het ontwikkelingsperspectiefplan vast en volgt gedurende de schoolperiode of de leerling zich ontwikkelt volgens dit perspectief. Groepsplannen De mentor stelt elk half jaar doelen op voor de lessen op basis van de leerroutes van de leerlingen. Hij bundelt deze doelen tot een groepsplan. In de groepsplannen staat welke leerlingen in een groep aan dezelfde doelen werken, hoe de instructie en organisatie verlopen en met welke middelen en methoden er gewerkt wordt. Handelingsplan Voor iedere leerling wordt in augustus een handelingsplan opgesteld. In het plan staan de doelen beschreven van het onderwijsaanbod voor de periode van een half jaar. De handelingsplannen worden jaarlijks in augustus en februari en juni met ouders en leerlingen besproken. In februari is de evaluatie. Aanpassingen en eventuele nieuwe doelen worden in het plan opgenomen. De leerling wordt ook zelf uitgedaagd mee te denken over zijn eigen ontwikkelingsproces en toekomstperspectief. In juni is er opnieuw een evaluatie. De opbrengsten en de nieuwe doelen uit het laatste plan dienen als beginsituatie voor het handelingsplan in augustus. Deze cyclus wordt elk jaar doorlopen. Leerling- en groepsbesprekingen Deze interne gesprekken vinden plaats tussen de intern begeleider en de mentor. Het doel van de bespreking is na te gaan wat de vorderingen zijn. Ook wordt bekeken of de leerling in de juiste leerroute zit. Tijdens de handelingsplangesprekken bespreken we dit met de ouders. Afhankelijk van de hulpvraag kan een leerling besproken worden tijdens de vergadering van de Commissie voor de Begeleiding.

3 SAMENWERKING MET OUDERS 4 FINANCIËN 14 Onze school vindt contact met ouders erg Medezeggenschap Ouderbijdrage Verzekering door school 15 belangrijk. Dat komt op verschillende manieren naar voren. Ouderavonden - Op algemene ouderavonden informeren we ouders over de actuele ontwikkelingen binnen de school en over een onderwijskundig thema. De ouderraad stelt nieuwe leden voor en presenteert de begroting. - Op een themaouderavond bespreken we onderwerpen die bij veel leerlingen en ouders leven. - In de tweede week van het schooljaar ontvangen alle ouders: een klassenrooster, een brief met de organisatie en de afspraken binnen de groep. - Aan het begin van het schooljaar geeft de leiding van de groep op een ouderavond nadere uitleg over het rooster en het onderwijs. - Minimaal drie keer per jaar nodigen wij ouders en de leerling uit voor een gesprek op school. - In september voor het bespreken van het OPP. - In augustus, februari en juni over het handelingsplan. - Daarnaast zijn er ook nog oudergesprekken over bijvoorbeeld stage en uitstroom. Ouderraad Onze ouderraad werkt samen met het schoolteam. Ouders helpen in principe niet bij activiteiten in de groep. Wel worden ouders betrokken bij het voorbereiden van diverse activiteiten, zoals de kerstmarkt of de voorjaarsmarkt. De Wet medezeggenschap scholen (WMS) bepaalt dat de medezeggenschapsraad (mr) instemmingsen adviesbevoegdheid heeft op schoolniveau. De gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (gmr) heeft instemmings- en adviesbevoegdheid over een groot aantal beleidsonderdelen op bovenschools niveau. Medezeggenschapsraad De medezeggenschapsraad (mr) fungeert als gesprekspartner voor de directie over schoolse zaken. In de mr zitten vertegenwoordigers van onze school en ouders van onze leerlingen. Gemeenschappelijke medezeggenschapsraad De gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (gmr) wordt gevormd door een vertegenwoordiging van personeel en ouders van alle twintig scholen binnen het bestuur van De Onderwijsspecialisten. Mr-platform Drie keer per jaar is er een mr-platform voor vertegenwoordigers van alle mr s, met onderwerpen die van toepassing zijn op alle scholen van De Onderwijsspecialisten. Alle bevoegdheden van de mr en gmr en de procedure voor verkiezingen zijn in een reglement vastgelegd. Dit ligt op school ter inzage. Meer informatie vindt u op onze website. Elk jaar vragen wij u een vrijwillige financiële bijdrage voor de organisatie van feestelijke gelegenheden als Sinterklaas, kerst en carnaval. De ouderraad beheert de gelden en verantwoordt deze in een financieel jaarverslag. De vrijwillige ouderbijdrage bedraagt 21,-. U bent niet verplicht de bijdrage te betalen. Wanneer u hiervan afziet, zal dat op geen enkele wijze consequenties hebben voor uw kind. Bijdrage uitje Ieder jaar organiseert het team een gezellig en sfeervol uitje voor de leerlingen. De afgelopen twee jaar zijn we met school naar de Efteling geweest. Als uw zoon of dochter gaat deelnemen, vragen wij u om een bijdrage. Zonder deze bijdrage kan hij niet mee en volgt hij die dag een aangepast onderwijsprogramma op school. Aan het begin van het schooljaar ontvangt u hier meer informatie over. Excursies Een excursie is een schoolactiviteit zonder een extra finaciele bijdrage van ouders. Voor deelname aan een excursie vragen wij aan ouders geen aparte toestemming. Zwemmen Met ingang van schooljaar 2014-2015 zwemmen wij alleen nog met leerlingen die binnen een jaar diploma A kunnen halen. Voor onze leerlingen hebben wij een collectieve ongevallenverzekering afgesloten. Deze verzekering dekt de schade van lichamelijk letsel dat als gevolg van ongevallen is ontstaan. De verzekering is van toepassing: - tijdens het verblijf in het schoolgebouw en op het schoolterrein, vanaf één uur voor het begin van de schooltijd tot één uur na het einde van de schooltijd; - tijdens de zwem- en gymlessen onder gediplomeerd toezicht; - gedurende excursies, sportwedstrijden, museumbezoek, muziek- en toneelvoorstellingen, mits onder toezicht van onderwijzend personeel. Wonen, werk, vrije tijd en burgerschap

5 SCHOOLTIJDEN VAKANTIES ZIEKTE EN VERZUIM 16 De schade geeft u zo spoedig mogelijk door bij de In 2015 worden er wijzigingen verwacht in de De eerste schooldag is maandag 25 augustus 2014. 17 administratie van de school. Schade wordt geregeld volgens de polisvoorwaarden. Voor leerlingen die op stage zijn, sluit de school een stageverzekering af. Verzekering door ouders De schoolverzekering dekt geen materiële schade of vermissing en is geen auto-ongevallenverzekering. Ook het dragen van een bril en/of hulpstukken is op eigen risico. De school is ook niet aansprakelijk voor (schade door) onrechtmatig gedrag van leerlingen. Het is belangrijk dat ouders een wettelijke aansprakelijkheidsverzekering afsluiten. Schade Als een leerling een eigendom van de school beschadigt, verhalen we de kosten op de ouders. Dit geldt ook voor boeken die we in bruikleen hebben gegeven. AWBZ Als de zorg- en begeleidingsbehoefte van de leerling groter is dan de school kan bieden, is er sprake van een extra zorg- en begeleidingsbehoefte. De leerling komt dan in aanmerking voor AWBZ-zorg op school. Een aanvraag voor AWBZ-zorg bij het CIZ wordt altijd door ouders of wettelijk verantwoordelijken gedaan. Een school kan dit niet aanvragen. regeling Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Om te voorkomen dat wij binnen school allerlei verschillende instanties en begeleiders in de groepen krijgen, hebben wij hierover afspraken gemaakt met Zozijn en Fatima Zorg. Wanneer dit gevolgen heeft voor onze leerlingen, wordt u hierover geïnformeerd. Wajong De meeste leerlingen komen vanaf 17 jaar in aanmerking voor een Wajong-uitkering (Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten). Om voor een Wajong-uitkering in aanmerking te komen, moeten leerlingen zich uiterlijk dertien weken na het bereiken van de zeventienjarige leeftijd melden bij het UWV. De school zal u berichten en waar nodig ondersteunen bij de aanvraag. Jongeren die niet arbeidsongeschikt worden verklaard, krijgen ook te maken met de Wet werken naar vermogen. Vraag de stagecoördinator om meer informatie of kijk op de site van het Ministerie van Sociale Zaken: www.szw.nl. Participatiewet Naar verwachting gaat per 1 januari 2015 de Participatiewet in. In de Participatiewet worden de Wet werk en bijstand (Wwb), de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) en een deel van de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong) samengevoegd. Wanneer dit gevolgen heeft voor het onderwijs aan en de uitstroom van onze leerlingen, wordt u hierover geïnformeerd. Schooltijden Maandag t/m vrijdag Woensdag 08.45 uur - 15.00 uur 08.45 uur - 12.30 uur Pauzetijden Pauze van 10.15-10.30 uur en 12.30 uur - 13.00 uur Vakanties Herfstvakantie 20 oktober t/m 24 oktober Kerstvakantie 22 december t/m 2 januari Voorjaarsvakantie 16 februari t/m 20 februari Pasen 3 april t/m 6 april Meivakantie 27 april t/m 8 mei Hemelvaart 14 en 15 mei Pinksteren 25 mei Zomervakantie 20 juli t/m 28 augustus Studiedagen Data van de studiedagen (zesenhalve dag) worden op de website geplaatst. De leerlingen zijn op deze dagen vrij. Onderwijsuren per jaar Jongeren moeten minimaal 1000 uren onderwijstijd per jaar volgen. Onze vakantieregeling en jaarplanning zijn hierop gebaseerd. Pauzes De leerlingen hebben s morgens een kwartier pauze. Tussen de middag hebben ze een halfuur middagpauze. Leerlingen die vanwege een ernstige motorische beperking extra tijd nodig hebben om te eten, krijgen die tijd uiteraard. Voor hen valt eten binnen het ontwikkelen van gezond en redzaam gedrag in hun persoonlijk toekomstperspectief. De pauze is dan lestijd en staat beschreven in het handelingsplan van de leerling. Ziekmelding Wanneer uw zoon of dochter ziek is, vragen we u dringend dit vóór 08.30 uur door te geven aan onze administratie. Ook moet u dit doorgeven aan de vervoersmaatschappij waarmee uw kind reist.

6 VEILIG OP SCHOOL 18 Verzuim Vrijstellingen en ontheffingen Een veilige school is een school waarin alle Leerlingenraad 19 Schoolverzuim anders dan bij ziekte is niet toegestaan. betrokkenen optimaal kunnen functioneren. De mening van de leerlingen is belangrijk. De Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap De school moet een plek zijn waar rust heerst, school is er namelijk voor hen. Vandaar dat we een eist van de scholen dat ze ongeoorloofd schoolverzuim waar leerlingen, medewerkers en ouders zich leerlingenraad hebben waarin leerlingen meedenken direct melden bij de leerplichtambtenaar. thuis voelen en zich veilig weten. En waar alle over wat anders of beter kan. Elke bouw kiest een betrokkenen op een respectvolle, prettige en afgevaardigde voor in de raad. Deze vergadert een veilige manier met elkaar omgaan. keer per maand. De directeur of een teamlid is, op uitnodiging van de raad, bij deze gesprekken aanwezig. Verlofregelingen in bijzondere omstandigheden Alleen in uitzonderingsgevallen kan een kind bijzonder verlof krijgen. Dit geldt voor: - familieomstandigheden; - vervulling van plichten die voortvloeien uit godsdienst of levensovertuiging; - vakantie: wanneer het kind vanwege de specifieke aard van het beroep van een van de ouders alleen buiten de schoolvakanties met hen op vakantie kan gaan. De ouders moeten in dat geval een schriftelijke verklaring van de werkgever overleggen. In alle gevallen moet u minimaal één week voor het verzuim een schriftelijke aanvraag indienen bij de directeur van de school. In sommige gevallen kunnen kinderen niet het totaal aantal lesuren volgen, bijvoorbeeld om medische of paramedische redenen. U wordt verzocht deze situatie bij de start van het schooljaar te bespreken met de schoolleiding. Na overleg wordt dan bepaald of er vrijstelling wordt verleend. Vrijstelling kan in sommige gevallen worden verleend door het bevoegd gezag van de school of moet worden aangevraagd bij de Onderwijsinspectie. Voor meer informatie over vrijstellingen en ontheffingen kunt u terecht bij de schoolleiding. Veilig op school Onze school heeft een schoolveiligheidsplan. Hierin staat beschreven hoe wij als school een veilig klimaat voor onze leerlingen en medewerkers realiseren. In het plan worden procedures en gedragsregels voor de fysieke en sociale veiligheid beschreven. Hierin komen vooral preventieve maatregelen aan de orde, om ongewenst gedrag of onveilige situaties zo veel als mogelijk te voorkomen. Mocht er zich toch een incident voordoen, dan zijn protocollen opgenomen waarin de aanpak en afhandeling beschreven staan. Het schoolveiligheidsplan ligt bij onze administratie ter inzage en staat op onze website. De veiligheid is een belangrijk onderdeel van het schoolklimaat. Wij zijn continu bezig om processen te verbeteren op het gebied van arbo en brandveiligheid van het gebouw. Met de leerlingen oefenen we het ontruimen van het gebouw om in geval van calamiteiten de acties hierbij zo goed mogelijk te laten verlopen. Vertrouwenspersoon Bij ons op school is geen plaats voor seksistisch en ander discriminerend en/of intimiderend gedrag. Toch kan het gebeuren dat u geconfronteerd wordt met ongewenst gedrag. Bespreek dit met de leraar of de directie van school. Of met een van de vertrouwenspersonen die op pagina 22 van deze schoolgids genoemd staan. Landelijke vertrouwensinspecteur Deze functionaris is door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap aangesteld en belast met de onderwerpen seksuele intimidatie, lichamelijk geweld, grove pesterijen, geweld, extremisme, discriminatie, onverdraagzaamheid, fundamentalisme en radicalisering binnen scholen. T 0900-111 31 11 (lokaal tarief)

7 HANDIG OM TE WETEN 20 Klachtenregeling Schorsing en verwijdering Vervoer Sponsorbeleid 21 De gemeente waarin de leerling woont, regelt en betaalt Wij houden ons aan het convenant sponsoring, het schoolvervoer. De school brengt de vervoersbedrijven zoals dat door de PO-raad is vastgesteld. De school op de hoogte van de vakanties en studiedagen. Als u maakt geen gebruik van geld, goederen of diensten, denkt dat uw zoon of dochter zelfstandig naar school waarvoor een sponsor een tegenprestatie verlangt kan fietsen of reizen, stelt de mentor hiervoor samen in schoolverband. Het volledige convenant kunt u met u en uw zoon of dochter een plan op. vinden op de website van de PO-raad. Het kan voorkomen dat er een verschil van mening of zelfs een conflict ontstaat tussen ouders enerzijds en de school anderzijds. Wij willen hierover met u in gesprek gaan om tot een goede oplossing te komen. Hier hebben we de volgende afspraken over gemaakt: 1. Wanneer er sprake is van een irritatie of een andere vorm van ongenoegen over de gang van zaken rond uw kind, dan kunt u dat in eerste instantie altijd met de groepsleraar of de mentor van uw kind bespreken. 2. Heeft u het idee dat u hier geen bevredigend antwoord heeft gekregen of dat het probleem niet is opgelost, dan is de schooldirecteur de eerst aangewezene om hierover met u in gesprek te treden. 3. Levert ook dit niet het gewenste resultaat op, dan kunt u zich wenden tot het College van Bestuur van De Onderwijsspecialisten. T 026-353 74 80 4. Bij klachten van algemene aard waar u niet met de school uitkomt kunt u zich wenden tot de Landelijke Klachtencommissie Onderwijs. Landelijke Klachtencommissie Onderwijs Onderwijsgeschillen Postbus 85191 3508 AD Utrecht T 030-280 95 90 F 030-280 95 91 info@onderwijsgeschillen.nl Wanneer er sprake is van ernstig wangedrag, kan een leerling van school worden gestuurd. Dit kan zijn in de vorm van een schorsing of een verwijdering. De school neemt vooraf altijd contact op met de ouders over het voornemen. Wanneer daadwerkelijk tot verwijdering wordt overgegaan, zoekt de school samen met partners naar een oplossing. Meer informatie en de procedure kunt u vinden op onze website. Foto en film Om redenen van privacy heeft De Ziep de volgende richtlijnen voor foto en film vastgesteld: Beeldopnames voor directe begeleiding Hiervoor vragen wij geen toestemming aan ouders. Deze opnames gebruiken we alleen in school. Foto s en filmopnames voor publicatie Wij vragen alle ouders eenmalig toestemming voor het maken van opnames van hun kind, voor publicaties zoals in de schoolgids en op de website. Opnames bijzondere activiteiten Ouders mogen opnames maken van speciale activiteiten op school. Deze opnames mogen ze uitsluitend in huiselijke kring vertonen. Nix onder de 18 In het kader van veiligheid en gezond gedrag hebben we duidelijk stelling genomen over drugs, roken en alcohol, overeenkomstig de campagne Nix onder de 18. Het meenemen, gebruiken of verkopen van drugs of alcohol is binnen onze school ontoelaatbaar. Leerlingen van 18 of ouder in de bovenbouw mogen roken op de aangegeven plek en alleen na toestemming van ouders. Diefstal en verlies We adviseren de leerlingen om waardevolle spullen thuis te laten. De school is niet aansprakelijk voor verlies of beschadiging van deze voorwerpen. Als leerlingen toch geld of dure spullen meenemen, moeten ze zelf zorgen dat ze goed en veilig worden opgeborgen. Kluisjes Voor het gebruik van een kluisje betaalt de leerling per schooljaar 10,- borg. De leerling krijgt de borg aan het eind van het schooljaar terug, behalve als het kluisje kapot is of de sleutel kwijt is. Mobiele telefoons Mobiele telefoons moeten tijdens lestijd zijn uitgeschakeld en opgeborgen in de kluisjes. De school draagt geen verantwoordelijkheid bij schade aan mobiele telefoons en geluidsapparatuur, zoals ipods. Bedrijfskleding en schoenen Vanwege veiligheidsvoorschriften zijn leerlingen verplicht om tijdens sommige praktijkvakken of stages, beschermende kleding, bedrijfskleding of werkschoenen te dragen.

CONTACT 22 De Ziep Landelijke Klachtencommissie Onderwijs 23 Marsweg 49 Onderwijsgeschillen 6941 BH Didam Postbus 85191 T 0316-29 69 50 3508 AD Utrecht info@deziep.nl T 030-280 95 90 www.deziep.nl F 030-280 95 91 info@onderwijsgeschillen.nl Directeur Margot Kleinpenning T 0316-29 69 50 M 06-13 09 26 70 Intern vertrouwenspersonen Esther van Elk Anita Haccou Niels van der Schee T 0316-29 69 50 De Onderwijsspecialisten College van Bestuur Postbus 821 6800 AV Arnhem T 026-353 74 80 F 026-353 74 99 cvb@deonderwijsspecialisten.nl www.deonderwijsspecialisten.nl COLOFON Extern vertrouwenspersoon Piet Geerts M 06-52 37 46 31 piet.j.geerts@gmail.com Centraal meldpunt Vertrouwensinspecteur Onderwijs Bij klachten over seksuele intimidatie, seksueel misbruik en ernstig psychisch of fysiek geweld of signalen inzake discriminatie, onverdraagzaamheid, fundamentalisme, radicalisering, extremisme e.d. T 0900-111 31 11 (lokaal tarief) tekst De Onderwijsspecialisten fotografie LTMK, Didam ontwerp Mariël Hoogeslag voor Loep ontwerp, Arnhem vormgeving fwd concept, Arnhem druk Rikken Print, Gendt datum juni 2014

DE ZIEP Onze school geeft voortgezet speciaal onderwijs aan leerlingen met een verstandelijke of meervoudige beperking in de leeftijd van 12 tot 20 jaar. Marsweg 49 6941 BH Didam T 0316-29 69 50 F 0316-29 69 59 info@deziep.nl www.deziep.nl De Ziep maakt deel uit van De Onderwijsspecialisten www.deonderwijsspecialisten.nl