Nieuwsbrief Diefdijklinie Verbetering van een dijk met geschiedenis sterke dijken schoon water 11 2014 Met deze nieuwsbrief informeren wij u over de ontwikkelingen van de dijkverbetering Diefdijklinie. Het werk bestaat uit het restaureren en zichtbaar maken van Nieuwe Hollandsche Waterlinie objecten, het wegonderhoud en de dijkversterking om een mogelijke dijkdoorbraak te voorkomen. De afgelopen periode is achter de schermen gewerkt aan het contracteren van een nieuw ingenieursbureau, zijn inventa risaties uitgevoerd op het gebied van bodemonderzoek en de uitvoerbaarheid van het project. In deze nieuwsbrief praten wij u daar uitgebreid over bij. Omdat we u ook graag persoonlijk willen ontmoeten, organiseren wij op woensdag 19 maart 2014 een inloopbijeen komst waarbij u de diverse facceten van die diefdijk geinformeerd wordt. (zie pagina 4). Werkzaamheden achter de schermen Nieuw ingenieursbureau Vanaf juni 2013 is ons nieuwe ingenieursbureau Antea Group. Een aanbestedingtraject ging hieraan vooraf. Antea Group heeft de opdracht gekregen om een definitief ontwerp op te stellen. Zij vertalen dit ontwerp naar een bestek voor de toekomstige aannemer. Het bestek bestaat uit een nauwkeurige omschrijving van al die werkzaamheden. Daarbij denkend aan werkzaamheden als het aanbrengen van damwanden, bermen, het herstellen van Nieuwe Hollandse Waterlinie-objecten zoals opstelplaatsen voor kanonnen en de aanleg van recreatieplaatsen en het herstellen van het wegdek. Dijkverbetering Extra bodemonderzoek Waterschap Rivierenland heeft een extra gedetailleerd bodemderzoek laten uitvoeren om de geplande bermen, damwanden en klei-ingravingen te optimaliseren. Hierdoor zijn we tot verbeterde (nieuwe) inzichten gekomen. Voor een aantal locaties zal de dijkverbeteringsmaatregel beperkter zijn dan dat wij eerder hebben ingeschat. Tijdens de inloopbijeenkomst kunt u zelf bekijken welke werkzaamheden aan de dijk worden uitgevoerd. Alle grondeigenaren zijn in januari per brief geïnformeerd. Ook hebben er al diverse persoonlijke gespreken plaatsgevonden. Als wij u nog niet persoonlijk hebben benaderd, zien wij u graag op de inloopbijeenkomst op 19 maart 2014. Lees verder > 1
Hoogwater in de winterperiode. Aanpak uitvoering Belangrijke vragen die wij ons stelden met betrekking tot de uitvoering waren: hoe gaan we het werk aanpakken en hoe houden we uw woningen en bedrijven bereikbaar? Omdat de dijk smal is, is het onvermijdelijk dat er trajecten (tijdens de werkzaamheden) worden afgesloten of beperkt bereikbaar zijn. We zoeken dan ook naar een werkvolgorde waarbij de mogelijke overlast/hinder zoveel mogelijk wordt beperkt. Ons uitgangspunt is dat eind 2015 de dijk veilig is. Dit betekent dat damwanden, bermen, klei-ingravingen en herstel van NHW-objecten zijn uitgevoerd. In 2016 dienen er nog afrondende werkzaamheden te worden uitgevoerd, zoals aanleg klinkerverharding en herstel aan het wegdek. Om in 2015 de dijkveiligheid te kunnen garanderen, is het nodig dat er wordt doorgewerkt in de gesloten periode. De gesloten periode Dijken zijn van levensbelang tegen overstromingen. Daarom zijn er strenge regels over welke activiteiten wél en niet toegestaan zijn op en bij de dijk. Omdat hoogwater op de rivieren vooral in de winterperiode voorkomt, zijn de regels het strengst in die periode. Dat is de zogeheten gesloten periode, die loopt van 15 oktober tot 1 april. In die periode mag er onder andere geen vee op de dijken lopen. Ook vinden er geen werkzaamheden plaats aan de dijk. Doorwerken in de winter Dijkversterkingsprojecten zijn vaak omvangrijk en langdurig. Projecten dus, die niet binnen één open periode zijn af te ronden. Om te voorkomen dat een aannemer deze periode naar huis wordt gestuurd, kiest het waterschap ervoor, daar waar het kan, door te werken aan de dijk. Het werk is hierdoor eerder klaar en kost minder tijd en geld, omdat de aannemer zijn spullen niet opnieuw hoeft aan te voeren. De aannemer mag doorwerken, maar onder strikte voorwaarden. Calamiteitenplan Zo is de aannemer verplicht, om bij naderend hoogwater op de Lek en/of Waal, snel maatregelen te nemen om de dijk te beschermen tegen dat water. Voor de start van de werkzaamheden moet hij dit omschrijven in een calamiteitenplan dat door het waterschap wordt gecontroleerd op uitvoerbaarheid. Om in 2015 de dijkveiligheid te kunnen garanderen, is het nodig dat er wordt doorgewerkt in de gesloten periode. 2 Verkeersveiligheid Bij de herinrichting van Diefdijklinie is er ook volop aandacht voor de verkeersveiligheid. In de vorige nieuwsbrief informeerden wij u over het ontwerp verkeersbesluit met speciale aandacht voor het vrachtwagenverbod. Op dit ontwerp hebben wij één zienswijze ontvangen van de gemeente Geldermalsen. Deze zienswijze is beantwoord. Het vrachtwagenverbod zal na de verbeteringswerkzaamheden ingaan. De verwachting is dat dit medio 2016 zal zijn.
Historische en recreatieve waarde Nieuwe Hollandse Waterlinie De Diefdijk maakt onderdeel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHW). De laatste jaren investeerden diverse partijen in het restaureren en toegankelijk maken van deze linie. Forten zijn opgeknapt, bunkers hersteld, paden aangelegd en er zijn liniepontjes gekomen. Dit werk gaat door. Vanuit het project Diefdijklinie worden batterijopstelplaatsen opgeknapt, enkele loopgraven gereconstrueerd en recreatieve voorzieningen aangelegd zoals wandelpaden, parkeerplaatsen en rustplekken. Ontwerp kazematten Ook zijn er gedetailleerde ontwerpen gemaakt van de kazematten. Oorspronkelijk is de kazemat een militair gebouw, dat als actief verdedigingswerk in gebruik is. Later worden alle overdekte ruimtes kazematten genoemd. Een voorbeeld hiervan zijn de kazematten in het loopgraaf bij de Meerdijk. Momenteel worden de ontwerptekeningen omgebouwd tot technische tekeningen en bestek-omschrijvingen. Beheer Als de NHW-objecten zijn opgeknapt en recreatief toegankelijk zijn gemaakt, is het belangrijk om deze locaties goed te beheren. Hierdoor liggen de objecten er netjes bij en kunnen de monumenten en de overige inrichting duurzaam in stand worden gehouden. Sommige voorzieningen worden nieuw aangelegd. Daarvoor worden nieuwe beheerders aangesteld. Bestaande monumenten vragen door Ontwerp batterijen Bij de uitwerking van de Nieuwe Hollandse Waterlinie is veel aandacht uitgegaan naar het technisch detailleren van de batterijen. Een batterij is een militaire term voor een eenheid artillerie-wapens (zoals kanonnen, houwitsers, mortieren en raketwapens), vaak opgesteld in een rij. Deze historische militaire grondwerken zijn belangrijk voor de Waterlinie. Zij zorgen voor herkenbaarheid en worden in de toekomst mooie recreatieve rustpunten met fraai zicht over Een voorbeeld van een kazemat. Bestaande monumenten vragen door hun nieuwe inrichting meer aandacht dan in het verleden. het landschap. Belangrijke vragen bij de uitwerking van het ontwerp waren: Hoe kunnen we de strakke grondvormen zodanig maken dat het een duurzame en goede beheerbare oplossing is? Waar planten we de bomen, zodat ze geen problemen voor de dijk gaan veroorzaken? We willen op bijzondere locaties graag klinkers in de weg gebruiken, maar hoe zorgen we ervoor dat deze ook goed blijven liggen? Samen met specialisten hebben we antwoorden op deze vragen gevonden. Afstemming met direct betrokkenen De voorlopige ontwerpen en locaties voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie zijn opgesteld in nauw overleg met de grondeigenaren, aanliggende grondeigenaren en/of gebruikers. Voor enkele locaties worden nog vergunningen aangevraagd. Ook hier geldt, als wij u nog niet persoonlijk hebben benaderd, zien wij u graag op de inloop bijeenkomst op 19 maart 2014. hun nieuwe inrichting meer aandacht dan in het verleden. Na oplevering in 2015 gaat de aan nemer het beheer nog twee jaar uitvoeren. Daarna moet het beheer voor de langere termijn geregeld zijn. Momenteel loopt een verkenning hoe we de samenhang van de NHW als geheel kunnen borgen en hoe daarin het beheer in de toekomst geregeld moet worden. In 2015 en 2016 maken we afspraken met de betrokken eigenaren over beheerverantwoordelijkheid, uitvoering en financiering van het beheer en onderhoud in de NHW. Een prachtige batterij in het landschap. 3
Samenwerking met Vitens, waterleidingen buiten beschermingszone dijk talud talud rivier beschermingszone kernzone beschermingszone buitenbeschermingszone buitenbeschermingszone Samenwerken is bij infrastructurele projecten erg belangrijk. Zo ook bij de dijkverbetering Diefdijklinie. Met overheden, aannemers maar ook met andere waterleveranciers zoals Vitens. Samen met Vitens stonden we voor een grote uitdaging: hoe gaan we de waterleidingen buiten de zogenaamde beschermingszone leggen met een zo beperkt mogelijke overlast bij omwonenden? Hoe deden we het vroeger? Vroeger werden dikke hoofdleidingen in de dijken gelegd die het hele gebied van water voorzag. Als er een leidingbreuk of lekkage zou optreden, bestaat dan de mogelijkheid dat er een deel van de dijk wegspoelt of verzwakt. Deze hoofdleidingen mogen nu niet meer in de dijk liggen. Omdat de woningen aan de dijk wel moeten blijven worden voorzien van drinkwater, moet dan vanaf een hoofdleiding buiten de dijk per woning een nieuwe aansluitleiding naar iedere woning worden gelegd. Dit is vaak lastig omdat er dan in de tuinen moet worden gegraven. Anno 2013: hergebruik van leidingen Gezamenlijk hebben we gekozen voor het hergebruik van bestaande waterleidingen. Er wordt een dunnere leiding door de bestaande hoofdleiding getrokken die voor een klein deel (max 250 m) de woningen voorziet van drinkwater. We kunnen daardoor een de woningen gewoon vanaf de bestaande aansluitleiding aan de voorkant van de woning van water blijven voorzien en hoeven slechts een paar keer een leiding te leggen naar de hoofdleiding buiten de dijk. De oude (hoofd)leiding beschermt niet alleen de nieuwe (dunnere) leiding maar is ook aangesloten op een verklikker, die het lekkende water bij een leidinglek afvoert buiten de dijk en als signaal zal dienen dat er iets mis is. Zo vangen we vele vliegen in een klap: weinig overlast voor bewoners, nieuwe sterke leidingen beschermd in een mantelbuis, relatief dunne leidingen, waardoor minder uitspoeling bij een lek, tijdige leksignalering, weinig graafwerk in de dijk waardoor minimale dijkverzwakking en niet in de laatste plaats minder kosten. Een voorbeeld van relinen: de nieuwe buis in de oude. Concreet houd dit in dat we 12 keer in plaats van 150 keer moeten graven in de dijkomgeving. Inmiddels is in het relinen gerealiseerd in Heukelum. Op de planning staat nog ruim 4 kilometer te relinentrajecten op de Zuiderlingedijk. 4 De beschermingszone van een dijk.
Nieuwsitems Omgevingsprojecten dijkverbetering Diefdijklinie Het waterschap voert gelijktijdig meerdere projecten uit in de omgeving van de dijkverbetering Diefdijklinie. Daarnaast worden er door de provincies ook nog werkzaamheden uitgevoerd aan verschillende provinciale wegen in de omgeving van de dijkverbetering Diefdijklinie. Dijkverbetering Hagestein Opheusden Waterschap Rivierenland gaat delen van de dijk tussen Hagestein en Opheusden verbeteren. De Lekdijken worden op diverse plekken versterkt. Hiermee breiden we ons voor op de toenemende hoeveelheid rivierwater, die we als gevolg van de klimaat verandering kunnen verwachten. Het rivierengebied blijft zo goed beschermd tegen overstromingen. Deze dijkverbetering is één van de meer dan 30 projecten uit het programma Ruimte voor de Rivier van de rijksoverheid. Voorbereidende werkzaamheden zijn al gestart zoals bomenkap, het graven van watergangen en het verleggen van kabels en leidingen. De opdracht van het hoofdwerk (verbetering dijk) zal in maart worden verleend. Kijk voor meer informatie op onze website. Bomenkap rondom het wiel de Waai in Culemborg Het waterschap is van plan om begin maart 2014 een aantal bomen te kappen rondom het wiel de Waai, langs de Diefdijk in de gemeente Culemborg. De bomen worden gekapt om schaduwwerking op en bladval in het wiel de Waai te verminderen. Het wiel is aangewezen als HEN (hoogste ecologisch niveau) water. Het waterschap wil de waterkwaliteit van het wiel verbeteren. Onderzoek van een ecologisch bureau heeft aangewezen dat, door een aantal van de bomen eromheen te kappen, dit verbeterd wordt. Door het waterschap zal er op een perceel nabij Tricht herplant plaatsvinden. Wegafbouw Lekdijk Schoonhovenseveer - Lexmond Er wordt op meerdere plekken gestart met de wegafbouw van de Lekdijk. Schoonhovenseveer Lexmond. Het betreft een lengte van 17 kilometer. Op het traject A27-Everdingen betreft het een lengte van ongeveer 6 kilometer. In maart 2014 wordt gestart met de uitvoering vanaf de kruising met de Diefdijk richting Vianen. Kijk voor meer informatie op onze website. Natuurherstel en verbetering waterkwaliteit Lingegebied - Diefdijk Zuid gestart Waterschap Rivierenland is gestart met de uitvoering van afgraven van bovengrond en verdiepen van watergangen die zorgen voor natuurherstel en een betere waterkwaliteit. Dit komt voort uit het gebiedsplan wat het waterschap in nauwe samenwerking heeft opgesteld met Staatsbosbeheer, Dienst Landelijk Gebied én de bewoners. Deze natuur is bijzonder omdat er zeldzame planten en dieren voorkomen en het valt onder Natura-2000. Het natuurgebied De Geeren en de Nieuwe Zuiderlingedijk zijn als eerste aan de beurt en vervolgens Het Wiel en Zwanendal(Meerdijk). De werkzaamheden duren naar verwachting 4 maanden. Kijk voor meer informatie op onze website. Natura 2000 Natura 2000 is de benaming voor een Europees netwerk van natuurgebieden waarin belangrijke flora en fauna voorkomen, gezien vanuit een Europees perspectief. Kijk ook op www.natura2000.nl 5
Noteer deze datum! Inloopbijeenkomst Op woensdag 19 maart 2014 a.s. organiseren wij samen met Dienst Landelijk Gebied en gemeente Lingewaal een inloopbijeenkomst. Tijdens deze bijeenkomst wordt het definitieve integrale ontwerp gepresenteerd van de dijk verbetering Diefdijklinie. De Diefdijklinie bestaat uit: de Diefdijk, de Meerdijk, de Nieuwe Zuiderlingedijk en de Zuiderlingedijk. U kunt tijdens deze bijeenkomst de tekeningen bekijken van de dijk verbetering, de herstelwerkzaamheden aan de weg en activiteiten aan de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Tevens willen wij u ook informeren over andere waterschapsprojecten in de omgeving, zoals de wegafbouw op de Lekdijk en natuurhestel en verbetering waterkwaliteit LingegebiedDiefdijk-Zuid. Vanaf 15.30 uur tot 21.00 uur bent u van harte welkom in De Schildkamp te Asperen gelegen aan de Leerdamseweg 44. Keukentafelgesprekken met bewoners 25 februari 2014 Gesprekken met bewoners op uitnodiging 19 maart 2014 tussen 15.30 en 21.00 uur Inloopbijeenkomst Schildkamp Asperen Maart-april 2014 Voorbereiden en uitvoering aanbesteding Mei 2014 Aannemer bekend Juni 2014 Start van de werkzaamheden December 2015 Dijkveilig Voorjaar 2016 Einde van alle werkzaamheden Meer informatie De nieuwsbrieven Diefdijklinie zijn een uitgave van Waterschap Rivierenland. Ze verschijnen bij belangrijke momenten in de voortgang van het project. Voor een gratis abonnement kunt u zich bij Waterschap Rivierenland opgeven. In geval van vragen kunt u contact opnemen met Richard van Doorn Omgevingsmanager Telefoon: (0344) 649 265 Email: r.van.doorn@wsrl.nl Waterschap Rivierenland Postbus 599 4000 AN Tiel (0344) 64 90 90 Op de volgende websites vindt u informatie over zaken die de Diefdijklinie raken: www.dijkverbetering.waterschaprivierenland.nl www.hollandsewaterlinie.nl www.shared-space.org www.waterschaprivierenland.nl/werk_in_de_ buurt/waterbeheer/natuurherstel 6 ontwerp Het Lab ontwerp + advies - Arnhem - fotografie Richard van Hoek Fotografie - druk Drukkerij OBT, Den Haag Februari/maart 2014 Aan deze nieuwsbrief kunnen geen rechten worden ontleend. De planning stap voor stap