Jaarverslag leerplicht en voortijdig schoolverlaten (RMC) schooljaar 2011-2012 gemeente Boxtel Boxtel, oktober 2012
Inhoudsopgave Voorwoord 2 Hoofdstuk 1. Leerplicht en voortijdig schoolverlaten 3 Hoofdstuk 2. Stand van zaken leerplicht 5 Hoofdstuk 3. Stand van zaken voortijdig schoolverlaten (RMC) 12 Jaarverslag leerplicht en voortijdig schoolverlaten (RMC) 2011-2012 1
Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag leerplicht en voortijdig schoolverlaten (RMC) over het schooljaar 2011 2012. Burgemeester en wethouders informeren met dit jaarverslag de gemeenteraad over leerplicht en voortijdig schoolverlaten in het afgelopen schooljaar. De Leerplichtwet 1969 is ingevoerd om het recht op onderwijs te garanderen. Op het moment dat een leerling op school verzuimt, voortijdig de school verlaat of niet ingeschreven staat op een school dan kan er sprake zijn van een overtreding van de Leerplichtwet, met mogelijk juridische consequenties. Vaak blijkt echter dat schoolverzuim een signaal is van achterliggende problemen. De leerplichtambtenaar onderzoekt samen met leerling, ouders/verzorgers, school en indien aanwezig met hulpverleners de reden van het verzuim en de mogelijke oplossingsrichtingen. Voor de aanpak van het voortijdig schoolverlaten is vanaf 2002 de Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten (RMC-functie) wettelijk verankerd. Gemeenten hebben de taak voortijdig schoolverlaters te registreren en te zorgen voor doorverwijzing naar onderwijs en arbeidsmarkt. In het jaarverslag kunt u lezen hoe de leerplichtwet in Boxtel nageleefd wordt en op welke manier met schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten wordt omgegaan. In hoofdstuk 1 treft u algemene informatie aan over leerplicht en voortijdig schoolverlaten. In het tweede hoofdstuk gaan we verder in op de actuele stand van zaken van leerplicht en in het derde hoofdstuk op voortijdig schoolverlaten (RMC). Jaarverslag leerplicht en voortijdig schoolverlaten (RMC) 2011-2012 2
1. Leerplicht en voortijdig schoolverlaten 1.1 Algemene informatie De volledige leerplicht geldt voor kinderen vanaf de eerste schooldag in de maand na hun vijfde verjaardag tot en met het schooljaar dat ze zestien worden. Daarna geldt de kwalificatieplicht. De kwalificatieplicht is een onderdeel van de Leerplichtwet 1969. Ouders/verzorgers moeten zich houden aan de Leerplichtwet. Dit betekent dat zij hun kind inschrijven op een school en er verantwoordelijk voor zijn dat hun kind ook echt naar school toe gaat. Een jongere die de leeftijd van 12 jaar heeft bereikt, is zelf ook verantwoordelijk voor het geregeld schoolbezoek. De kwalificatieplicht geldt tot de leeftijd van 18 jaar, tenzij de jongere eerder een startkwalificatie heeft behaald. Een startkwalificatie is een HAVO/VWO-diploma of een MBO-diploma vanaf niveau 2. De kwalificatieplicht is een verlenging van de leerplicht en heeft als doel schooluitval van jongeren te voorkomen en hen een degelijke positie te geven op de arbeidsmarkt. Als een jongere tussen de 18 en 23 jaar is, valt hij/zij niet meer onder de leerplicht en kwalificatieplicht; maar wél onder de zogenoemde RMC wet- en regelgeving. RMC staat voor Regionaal Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten. De gemeente Boxtel heeft consulenten voortijdig schoolverlaten in dienst, die jongeren kunnen helpen een startkwalificatie te halen. Dit gebeurt vanuit een vrijwillig kader en jongeren zijn niet verplicht om hieraan mee te werken. 1.2 Taken Recht op onderwijs is een grondrecht. De Leerplichtwet is een rechtsmiddel om dit grondrecht te waarborgen. Het doel van de wet is om jongeren via scholing (basis)kennis en vaardigheden te leren die nodig zijn om zelfstandig in de samenleving te kunnen functioneren. Leerplichtambtenaren zien er op toe dat alle leerplichtige jongeren binnen de gemeente op een school staan ingeschreven en deze ook daadwerkelijk bezoeken. Om dit te realiseren heeft de leerplichtambtenaar de volgende taken: behandelen van meldingen van vermoedelijk ongeoorloofd schoolverzuim, zowel relatief verzuim (spijbelen) als absoluut verzuim (niet ingeschreven staan op een school); behandelen van een beroep op een vrijstelling van de inschrijvingsplicht of een verzoek om vrijstelling van de inschrijvingsplicht wegens het volgen van ander onderwijs; behandelen van aanvragen voor verlof in verband met gewichtige omstandigheden van meer dan 10 dagen; opmaken van een proces-verbaal of het doen van een melding van ongeoorloofd schoolverzuim bij Halt of het Openbaar Ministerie; contact onderhouden met onderwijs-, welzijns- en hulpverleningsinstellingen, politie en justitie, gericht op de uitvoering van de leerplichtwet; geven van voorlichting aan ouders/verzorgers, jongeren, scholen en instellingen; jongeren en hun ouders/verzorgers doorverwijzen naar hulpverleningsinstellingen; een signaal afgeven in het Zorgsignaleringssysteem Zorg voor Jeugd; een zorgmelding doen bij Bureau Jeugdzorg; deelname aan de verschillende Zorg Advies Teams. Jaarverslag leerplicht en voortijdig schoolverlaten (RMC) 2011-2012 3
De consulent voortijdig schoolverlaten kan vanuit de RMC-taken: samen met jongeren een opleiding zoeken die bij hen past; een beroepskeuzetest aanvragen; informatie geven over het combineren van werken en leren; helpen bij het vinden van een leerwerkbaan; doorverwijzen naar organisaties die kunnen ondersteunen bij problemen. De administratie en het beheer van de leerplichtgegevens gebeurt in het systeem Key2Onderwijs. In dit administratiesysteem wordt van iedere leerplichtige leerling en van jongeren die onder de RMC wet- en regelgeving vallen de volgende zaken geregistreerd: in- en uitschrijvingen, verzuimgegevens en verleende vrijstellingen. Bij alle leerplicht- en RMC-zaken is van de jongere ook een inhoudelijk dossier in het systeem opgenomen. 1.3 Formatie Vanaf mei 2010 is er een vaste formatie van 66 uur per week op leerplicht/rmc actief. Daarnaast is er een vaste formatie leerlingadministratie voor 20 uur per week. 1.4 Samenwerking De leerplichtambtenaren werken vanuit het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). In dit centrum werken diverse organisaties samen om ouders, kinderen en jongeren in de opgroeifase te ondersteunen. Dankzij de samenwerking binnen het CJG kan vaak tijdig en adequate hulp worden geboden. Het CJG is gevestigd in Sint Ursula. 1.5 Totaal aantallen voor leerplicht en RMC in het schooljaar 2011-2012 Boxtel telde in het verslagjaar: 11 scholen voor Primair Onderwijs 2 scholen voor (Voortgezet) Speciaal Onderwijs 3 scholen voor Voortgezet Onderwijs 2 scholen voor Educatie en Beroepsonderwijs Tabel 1: Aantal jongeren in Boxtel in het schooljaar 2011-2012 Categorie Totaal 2008-2009 Totaal 2009-2010 Totaal 2010-2011 Totaal 2011-2012 5 tot 16 jarigen 4000 4027 4057 4070 16 tot 17 jarigen 856 857 815 753 18 tot 23 jarigen 1755 1767 1772 1801 Totaal 6611 6651 6644 6624 Jaarverslag leerplicht en voortijdig schoolverlaten (RMC) 2011-2012 4
2. Stand van zaken leerplicht 2.1 Cijfers met betrekking tot incidenten 2011-2012 De laatste schooljaren neemt het aantal incidenten van leerplichtige leerlingen toe. Leerplicht heeft meer aandacht gekregen vanuit de overheid en scholen doen steeds meer meldingen van verzuim, ook al in een vroeg stadium. Ouders/verzorgers, hulpverleners en leerlingen nemen eerder dan voorheen contact op met leerplicht. En het gebeurt steeds vaker dat de leerplichtambtenaar door verschillende partijen om advies wordt gevraagd. Tabel 2: Aantal incidenten vanaf schooljaar 2007-2008 2007-2008 2008-2009 2009-2010 2010-2011 2011-2012 man 109 156 183 186 224 vrouw 87 141 134 146 159 totaal 196 297 317 332 383 In het schooljaar 2011-2012 zijn 383 incidenten van 341 verschillende leerplichtigen in behandeling genomen. Dit is een behoorlijke stijging ten opzichte van de 332 zaken van 278 leerplichtigen in 2010-2011. Dit wordt in de volgende paragraaf verder toegelicht. Tabel 3: Incidenten naar aanleiding 08-09 09-10 10-11 2011-2012 Incidenten totaal: 250 220 332 383 Relatief schoolverzuim incl. 133 132 Relatief verzuim (excl.) 141 247 luxe verzuim luxe verzuim 12 8 aanvragen extra verlof aanvragen extra verlof 6 0 Absoluut schoolverzuim 9 18 81 40 Bemiddeling/Schorsing 35 12 46 32 Vrijstelling 36 24 18 35 Adviesverzoek 37 34 28 21 2.2 Verzuimmeldingen Ongeoorloofd schoolverzuim kent twee vormen. absoluut schoolverzuim: Staat een leerplichtig kind niet op een school of instelling ingeschreven en er is geen vrijstelling verleend, dan spreken we van absoluut verzuim. Ouders/verzorgers zijn verantwoordelijk om hun leerplichtige kind op een school in te schrijven. Scholen hebben de taak om in- en uitschrijvingen aan DUO (voorheen IB-groep) te melden. Vanuit DUO wordt de gekoppelde gemeentelijke leerlingenadministratie up to date gebracht. Dit verslagjaar zijn de absoluut verzuimers vroegtijdig geregistreerd en aangeschreven. Van 40 leerplichtigen is een dossier aangemaakt omdat zij, volgens het administratiesysteem, niet op een school stonden ingeschreven. De ouders/verzorgers van deze leerlingen hebben een brief ontvangen met het verzoek om door te geven op welke school hun kind ingeschreven staat. Uit de reacties en uit nader onderzoek van leerplicht bleek dat 15 kinderen gewoon op school zitten en dat 9 leerplichtigen verhuisd zijn. Vanuit de dossiers die daarna opgepakt zijn Jaarverslag leerplicht en voortijdig schoolverlaten (RMC) 2011-2012 5
door de leerplichtambtenaar, bleken 2 kinderen niet kwalificatieplichtig te zijn en 2 een startkwalificatie behaald te hebben, is er 1 maal een vrijstelling verleend en zijn 11 leerlingen herplaatst op een onderwijsinstelling, in een leerbaan of in een traject. De aanwezigheid van De La Salle en Stichting Maashorst in Boxtel, die beide gevestigd zijn op de Schijndelseweg 1, maakt dat er op dit adres veel mutaties plaatsvinden. Beide zijn als zelfstandige stichting onderdeel van een grotere organisatie, de Koraal Groep. Jongeren die hier komen wonen, kunnen niet altijd direct worden ingeschreven op een school. Om dit proces zo goed mogelijk te sturen, is er vanuit Leerplicht regelmatig overleg met De La Salle en de Michaëlschool en met de afdeling Burgerzaken van de gemeente Boxtel. relatief schoolverzuim: De jongere staat wel ingeschreven op school, maar gaat er niet geregeld heen. Relatief verzuim is onder te verdelen in signaal-, zorgwekkend- en luxe verzuim: Signaal- en zorgwekkend schoolverzuim heeft verschillende oorzaken. Soms heeft een leerling geen zin in een bepaalde les of is de verleiding om de stad in te gaan te groot. Spijbelen kan ook een signaal zijn van sociaal-emotionele problemen. In dit schooljaar zijn 247 incidenten relatief verzuim in behandeling genomen, inclusief de leerlingen die op het verzuimspreekuur geweest zijn. Deze zaken varieerden van een aantal uren verzuim tot wekenlang niet naar school gaan. Luxe verzuim: ouders/verzorgers nemen een jongere, buiten de schoolvakantie, zonder toestemming mee op vakantie. Dit schooljaar hadden 8 behandelzaken betrekking op luxe verzuim en/of extra verlof. Het primair onderwijs en scholen voor speciaal voortgezet onderwijs melden verzuim telefonisch, schriftelijk of per mail aan de leerplichtambtenaar van de woonplaats van de leerling. Scholen voor voortgezet onderwijs melden schoolverzuim digitaal aan het verzuimloket van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). DUO stelt vervolgens de afdeling leerplicht van de woonplaats van de betreffende leerling op de hoogte van het verzuim. Scholen zijn wettelijk verplicht om verzuim dat gedurende een periode van vier opeenvolgende lesweken in totaal zestien uren les- of praktijktijd bedraagt, onverwijld en zo mogelijk onder opgave van de reden van het mogelijk ongeoorloofd relatief schoolverzuim, te melden. Echter, het heeft de voorkeur dat scholen in een eerder stadium melding maken (bij regelmatig te laat komen of enkele uren spijbelen). Leerplicht stimuleert dit. Op deze manier kan er preventief te werk gegaan worden. Op dit moment zijn er in Boxtel met het Jacob Roelandslyceum en het Baanderherencollege via Verzuimprotocollen duidelijke afspraken gemaakt over het melden van schoolverzuim. Hierin is ook benoemd bij hoeveel keer spijbelen en/of te laat komen een melding bij Leerplicht (via het Verzuimloket) wordt gedaan (dan gaat het dus om minder dan 16 uur in 4 weken). Na het ontvangen van een melding van vermoedelijk ongeoorloofd schoolverzuim roept de leerplichtambtenaar de ouders/verzorgers en de leerling op voor een gesprek. De oorzaak van het verzuim, de mogelijke consequenties van de overtreding en een verbetertraject worden besproken. De leerling en/of ouders/verzorgers kunnen een waarschuwing krijgen. Wordt er na een waarschuwing opnieuw verzuimd dan heeft de leerplichtambtenaar de mogelijkheid om: een Halt-afdoening op te leggen; een proces-verbaal op te maken, dat wordt afgehandeld door het Openbaar Ministerie middels een transactie, of door een uitspraak van de rechtbank. in sommige gevallen is het verzuim en de daarbij aanwezige problematiek aanleiding om een zorgmelding te maken bij Bureau Jeugdzorg. Jaarverslag leerplicht en voortijdig schoolverlaten (RMC) 2011-2012 6
Het relatief verzuim is gestegen van 153 meldingen in schooljaar 2010-2011 naar 255 meldingen dit schooljaar. Van deze meldingen waren er 12 afkomstig uit het primair onderwijs, 229 uit het voortgezet onderwijs en 14 uit het educatief en beroepsvormend onderwijs. De explosieve stijging vindt zijn oorzaak in de invoering van de verzuimspreekuren op het Jacob Roelandslyceum en het Baanderherencollege. Tijdens dit schooljaar hebben de leerplichtambtenaren 100 leerlingen gesproken tijdens het spreekuur op de scholen. In tabel 5 ziet u op welke manier de leerplichtambtenaren het verzuim hebben afgehandeld. Dit schooljaar zijn er 16 Halt-meldingen gedaan, dit is vooral te verklaren door een meer preventieve aanpak en vroegtijdige meldingen van schoolverzuim. Vorig schooljaar was er 1 Halt-melding. De meldingen bij justitie (16 via proces-verbaal, 4 via het SchoolVerzuimTeam) zijn licht gestegen: vorig jaar is 6 maal een proces-verbaal opgemaakt en zijn er 10 meldingen aan het SchoolVerzuimTeam gedaan. Sinds januari 2012 is het niet mogelijk meer om een melding aan justitie via het SchoolVerzuimTeam te doen. Het verzuim wordt gemeld via een proces-verbaal. De leerlingen tegen wie een procesverbaal is opgemaakt, worden besproken in het justitieel casus overleg dat om de maandag plaatsvindt in het Veiligheidshuis in s-hertogenbosch. Vanaf 1 oktober 2009 kunnen ouders/verzorgers van jongeren van 16 en 17 jaar die geen school bezoeken, gekort worden op de kinderbijslag. Het gaat om jongeren die geen startkwalificatie hebben. Het kabinet wil daarmee de schooluitval bestrijden. In Boxtel is van deze handhavingmogelijkheid geen gebruik gemaakt. Ook landelijk wordt dit niet vaak toegepast. Tabel 5 Afhandeling 255 incidenten relatief verzuim 120 100 80 60 40 20 0 verzuimspreekuur halt justitie waarschuwing verwijzing hulp advies/bemiddeling geoorloofd lopend traject LP verhuisd 2.3 Voornemen tot schorsing/verwijdering en bemiddeling bij problemen op school Schorsing of verwijdering komt niet veel voor. Als het schoolbestuur (het bevoegd gezag) geen andere uitweg ziet dan een leerling te schorsen of te verwijderen, dan is het in het belang van alle partijen (de leerling, de ouders/verzorgers en de school) dat de regels en procedures die de onderwijswetten voorschrijven, zorgvuldig worden uitgevoerd. Het schoolbestuur heeft de bevoegdheid leerlingen toe te laten, te schorsen en te verwijderen meestal overgedragen aan de schooldirecteur. Dit schooljaar is afdeling leerplicht in 3 gevallen betrokken bij een schorsing of een voornemen tot verwijdering. Alle betrokken leerlingen zijn herplaatst, op de eigen school dan wel binnen een andere onderwijsinstelling. Leerplicht is in totaal bij 21 incidenten betrokken geweest waarbij de leerling problemen had op school en waarbij geen sprake was van relatief verzuim. Jaarverslag leerplicht en voortijdig schoolverlaten (RMC) 2011-2012 7
2.4 Aanvragen voor vrijstelling Het is mogelijk dat de leerplichtambtenaar aan leerplichtige jongeren vrijstelling van de leerplicht verleend. De leerplichtwet kent verschillende vrijstellingsmogelijkheden: vrijstelling van geregeld schoolbezoek (artikel 11g), vrijstelling op grond van gewichtige omstandigheden. vervangende leerplicht (artikel 3a en 3b) en vrijstelling wegens het volgen van ander onderwijs (artikel 15) ). Als blijkt dat een jongere van 14 jaar of ouder niet is staat is om volledig dagonderwijs te volgen, kan gedurende een bepaalde periode een alternatief programma worden gevolgd met een vrijstelling van artikel 3a of 3b. Artikel 15 is een vrijstelling van de inschrijvingsplicht die zich voordoet als een kwalificatieplichtige jongeren op een andere wijze voldoende onderwijs geniet. vrijstelling van inschrijvingsplicht (artikel 5 sub a t/m c), in gevallen van psychische of lichamelijke omstandigheden, bezwaar tegen richting van onderwijs of vanwege schoolbezoek in het buitenland kunnen ouders/verzorgers worden vrijgesteld van de verplichting om hun kind op een school in te schrijven; Het aantal verzoeken om vrijstelling is het afgelopen jaar gestegen van 18 naar 35, zie tabel 6. De vrijstelling is in 32 gevallen verleend. De oorzaak van de verdubbeling van het aantal vrijstellingen ligt in het feit dat een aantal jongeren van Michaelschool een aantal weken aan een project hebben meegedaan waardoor er in die periode vrijstelling van geregeld schoolbezoek (art. 11g) verleend is. Tabel 6 Vrijstellingsverzoeken 40 30 20 10 0 '08-'09 '09-'10 '10-'11 '11-'12 Art. 11g Art. 3a, 3b en 15 Art. 5 sub a,b,c en 5a Totaal 2.5 Acties vanuit leerplicht in 2011-2012 Dag van de Leerplicht De gemeente Boxtel heeft om organisatorische redenen niet meegedaan aan de Dag van de Leerplicht, welke georganiseerd is op 15 maart 2012. Aanwezigheid in scholen Dit schooljaar is op beide scholen voor voortgezet onderwijs, Baanderherencollege en het Jacob Roelandslyceum invulling gegeven aan het verzuimspreekuur. Tijdens deze spreekuren gaat de leerplichtambtenaar op school een gesprek aan met leerlingen met beginnend schoolverzuim (te laat komen en/of spijbelen). Aan de leerlingen wordt uitgelegd welke gevolgen het verzuim kan hebben en tips om verzuim te voorkomen worden besproken. Jaarverslag leerplicht en voortijdig schoolverlaten (RMC) 2011-2012 8
Luxe verzuim controle Voor de carnavalsvakantie hebben scholen een brief ontvangen waarin aandacht werd gevraagd voor luxe verzuim. Dit heeft aanzienlijk meer meldingen van vermoedelijk ongeoorloofd schoolverzuim opgeleverd. In de meeste gevallen bleek na telefonisch contact en/of een huisbezoek vanuit Leerplicht dat de kinderen ziek thuis waren. Schoolbezoek Omdat het voor de relatie tussen scholen en leerplichtambtenaren belangrijk is dat men elkaars gezicht kent, is aan alle scholen in Boxtel een bezoek gebracht. Bijscholing leerplichtambtenaren Een leerplichtambtenaar heeft het afgelopen jaar de cursus "Juridische omgeving en toepassing leerplicht/rmc -en regelgeving" gevolgd en positief afgerond. 2.6 Leerlingenzorg en samenwerking In Boxtel streven alle betrokken partijen naar een sluitende zorgstructuur. Een goede aansluiting van voorschoolse educatie naar het primair onderwijs en vervolgens een goede overgang naar het voortgezet onderwijs is belangrijk. Op alle middelbare - en basisscholen in Boxtel is een Zorg Advies Team actief. Zorg Advies Team s In deze netwerken worden zorgleerlingen besproken. Er zijn 4 ZAT s waarin Leerplicht participeert: het Jacob Roelandslyceum; het Baanderherencollege, zowel VMBO als Praktijkonderwijs; het SintLucas. De kartrekkers van deze netwerken zijn de scholen. Naast de leerplichtambtenaar en vertegenwoordigers van de school nemen de GGD en het schoolmaatschappelijk deel aan het ZAT (op het Praktijkonderwijs is MEE ook een vaste partner in het ZAT). Zorg voor Jeugd De leerplichtambtenaar kan een signaal afgeven in het systeem Zorg voor Jeugd. Dit systeem is bedoeld om gesignaleerde problemen bij kinderen in de leeftijd van 0 23 jaar in een vroegtijdig stadium met betrokkenen uit te wisselen en vervolgens de coördinatie van zorg te organiseren, wanneer er 2 of meer meldingen zijn gedaan. Advies en Consultatie Team (ACT) van Samenwerkingsverband de Meierij en REC Chiron Een aantal keer per jaar vindt er afstemming plaats met de medewerkers van het Advies en Consultatie Team van het Samenwerkingsverband de Meierij en REC Chiron. Contacten met hulpverleningsinstellingen Instellingen waarmee contacten worden onderhouden zijn: Delta Boxtel/de Twern, Raad voor de Kinderbescherming, Bureau Jeugdzorg (jeugdreclassering en voogdij), Novadic-Kentron, Advies- en Meldpunt Kindermishandeling, MEE, GGZ (pubers in de knel), William Schrikker Groep en. Contacten met het Koning Willem I College Minimaal 3 keer per jaar vindt overleg plaats tussen leerplichtambtenaren en studieadviseurs van het Koning Willem I College. Jaarverslag leerplicht en voortijdig schoolverlaten (RMC) 2011-2012 9
Justitieel Casus Overleg/ Leerplichtzittingen Leerlingen die gemeld zijn bij het openbaar ministerie of tegen wie (of tegen hun ouders/verzorgers) een proces-verbaal vanwege schoolverzuim is opgemaakt, worden tweewekelijks besproken in het justitieel casus-overleg gedeelte schoolverzuim. Deelnemers aan dit overleg zijn Bureau Jeugdzorg/jeugd-reclassering, Raad voor de Kinderbescherming, Justitie, politie, Halt en de leerplichtambtenaren uit de regio. Daarnaast is er een keer per maand een zogenaamde leerplichtzitting bij de Rechtbank in s-hertogenbosch (sector Kanton). Overleg met Justitie In de regio Brabant Noordoost vindt één keer per kwartaal een overleg plaats met het Openbaar Ministerie en leidinggevenden van leerplichtambtenaren uit de regio. Centraal staat het oplossen van knelpunten en werkwijze inzake verzuim. Voor een goede handhaving van de Leerplichtwet is het nodig dat bestuur, scholen, politie en justitiële partners gezamenlijk optreden. Regionaal leerplichtoverleg Een overleg met leerplichtambtenaren uit de regio. Leerlingen uit de regio gaan in Boxtel op school en Boxtelse leerlingen op andere scholen in de regio. Tijdens dit overleg worden werkwijzen afgestemd. Contacten in het kader van de Regionale Meld- en Coördinatiefunctie (RMC). Zes à zeven maal per jaar is er een bijeenkomst met alle gemeenten binnen de regio s-hertogenbosch om tot afstemming over de invulling van de RMC-functie alsmede de RMCrapportage te komen. In het verlengde daarvan vindt tevens collegiale uitwisseling op werkniveau van leerplichtambtenaren/rmc-consulenten plaats. Contacten met afdeling Sociale Zaken Jongeren onder de 27 jaar die niet werken en niet naar school gaan, hebben tot 1 januari 2012 vanuit de Wet Investeren in Jongeren (WIJ) bij de gemeente een werk-/leeraanbod kunnen aanvragen, zodat ze kunnen werken, leren of beide combineren. Jongeren die een baan accepteren, krijgen salaris via hun werkgever. Jongeren die ervoor kiezen om verder te leren, krijgen als dat nodig is een inkomen dat even hoog is als een bijstandsuitkering. Jongeren die het werk-/leeraanbod van de gemeente weigeren, krijgen geen uitkering. Na 1 januari is de regeling over gegaan naar de WWB (Wet Werk en Bijstand). Met de wet WIJ/WWB wil het kabinet jongeren activeren en bijstandsafhankelijkheid tegen gaan. Het kabinet acht het verbeteren van de maatschappelijke positie van jongeren noodzakelijk. Daarom is een substantiële verhoging van de arbeidsparticipatie van deze jongeren van belang. Arbeidsparticipatie beschermt jongeren tegen sociale problemen zoals armoede, sociale uitsluiting, criminaliteit en integratieproblemen. Contacten met Actieplan Leerbanen Het actieplan leerbanen richt zich op de acquisitie van leerbanen en op het plaatsen van jongeren op een leerbaan. Met de hulp van de accountmanager zijn meerdere jongeren die moeilijk een leerbaan konden vinden, geholpen. Sinds mei 2012 werkt de accountmanager 1 dag per week vanuit het Centrum voor Jeugd en Gezin. Jaarverslag leerplicht en voortijdig schoolverlaten (RMC) 2011-2012 10
Contacten met de onderwijsinspectie Op 5 juli 2011 heeft de Eerste Kamer een voorstel tot wijziging van de Leerplichtwet aangenomen. Deze wetswijziging houdt in dat per 1 januari 2012 het toezicht op de naleving van de Leerplichtwet door schoolhoofden onderdeel gaat uitmaken van het toezichtskader op de scholen van de Inspectie van het Onderwijs. Als gevolg van deze wetswijziging zal de leerplichtambtenaar intensief kunnen samenwerken met de onderwijsinspectie. Hierop vooruitlopend zijn de contacten vanuit Leerplicht Boxtel met de onderwijsinspectie in het schooljaar 2010-2011 geïntensiveerd. Jaarverslag leerplicht en voortijdig schoolverlaten (RMC) 2011-2012 11
3. Stand van zaken RMC 3.1 Inleiding Een voortijdig schoolverlater (vsv er) is in grote lijnen een jongere in de leeftijd tot 23 jaar die niet in het bezit is van een startkwalificatie en die niet bij een school is ingeschreven. Voor de aanpak van het voortijdig schoolverlaten is vanaf 2002 de Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten (RMC-functie) wettelijk verankerd. Op grond hiervan heeft de gemeente de taak voortijdig schoolverlaters te registreren en zorg te dragen voor de doorverwijzing naar onderwijs en arbeidsmarkt. De gemeenten werken hiervoor samen in 39 regio s. De gemeente Boxtel valt onder regio 36, waarvan de gemeente s-hertogenbosch de contactgemeente is. De RMC-functie kent geen maatregelen om het behalen van een startkwalificatie af te dwingen. 3.2 Convenant voortijdig schoolverlaten Scholen hebben de primaire verantwoordelijkheid (inspanningsverplichting) om een leerling voor het onderwijs te behouden op het moment dat deze het onderwijs voortijdig (niet-gekwalificeerd) dreigt te verlaten. Op 26 maart 2008 is het convenant Aanval op de Schooluitval 2008-2011 ondertekend tussen de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OC&W), de contactgemeente van de RMC-regio 36 (de gemeente s-hertogenbosch) en de scholen voor voortgezet- en middelbaar beroepsonderwijs uit de regio, waaronder SintLucas, VMBO-college Boxtel en het Jacob Roelandslyceum uit Boxtel. Het doel van dit convenant was om in 4 jaar het voortijdig schoolverlaten met 40% te verminderen. In 2005-2006 is een nulmeting gehouden. Hierbij is vastgesteld hoeveel voortijdig schoolverlaters een school heeft. Bij deze telling gaat het om jongeren die de school zonder startkwalificatie hebben verlaten en die op 1 oktober niet opnieuw waren ingeschreven bij een school. Een VMBOgediplomeerde, die overstapt naar het MBO maar daar voor 1 oktober wordt uitgeschreven, telt dus bij het VMBO als voortijdig schoolverlater. Scholen ontvangen voor elke voortijdig schoolverlater die men minder heeft 2.500,-. Voor het schooljaar 2011-2012 is de Uitvoeringsregeling bestrijding voortijdig schoolverlaten met één jaar verlengd met als doel de gerealiseerde afname van het aantal voortijdig schoolverlaters te behouden en te werken aan een verdere daling. In het voorjaar van 2012 is het nieuwe vsv-convenant voor de periode 2012-2015 ondertekend. Met de ondertekening van het nieuwe vsv-convenant zetten het ministerie van OC&W, scholen en gemeenten zich ook de komende jaren gezamenlijk in om het aantal nieuwe vsv ers verder te verminderen naar maximaal 25.000 voortijdig schoolverlaters in 2016. Scholen en RMC-regio s ontvangen hiervoor subsidie van het Rijk. 3.3 Aanpak door de gemeente Bij de aanpak van voortijdig schoolverlaten kan onderscheid gemaakt worden in twee groepen jongeren: 1. jongeren tussen de 18 en 23 jaar zonder startkwalificatie die nog ingeschreven staan bij een onderwijsinstelling, maar dreigen uit te vallen 2. jongeren tussen de 18 en 23 jaar zonder startkwalificatie die niet ingeschreven staan bij een onderwijsinstelling, de voortijdig schoolverlaters (vsv ers) De eerste groep dient door de onderwijsinstelling via het digitaal verzuimloket te worden gemeld. Onderstaand een overzicht van het aantal jongeren dat in een schooljaar is gemeld. Van een jongere kunnen meerdere meldingen gedaan worden in een schooljaar. Dat is in dit overzicht niet terug te zien. Jaarverslag leerplicht en voortijdig schoolverlaten (RMC) 2011-2012 12
MBO VO Schooljaar 2009-2010 9 8 Schooljaar 2010-2011 13 0 Schooljaar 2011-2012 19 4 Na een melding van verzuim van een jongere van 18 jaar of ouder wordt de jongere en vaak ook de ouders uitgenodigd voor een gesprek met een consulent voortijdig schoolverlaten. In dit gesprek wordt getracht de oorzaak van het verzuim te achterhalen en bezien welke actie nodig is om verder verzuim te voorkomen. Dit kan een doorverwijzing naar hulpverlening zijn, maar bv. ook een motiverings- en stimuleringsgesprek waarin o.a. uitleg wordt gegeven over het belang van een startkwalificatie. De tweede groep vsv ers betreft de jongeren zonder een startkwalificatie, die niet bij een school staan ingeschreven. Deze jongeren moeten uit de gemeentelijke RMC-administratie gehaald worden. In april 2010 is ook in Boxtel de koppeling met de beveiligde website van DUO (voorheen IB-groep) mogelijk geworden, waardoor de informatie benodigd voor de RMC-registratie automatisch word ingelezen in ons registratiesysteem. Door systeemproblemen bij de gemeente hebben we daar in het schooljaar 2010-2011 slechts minimaal profijt van gehad, maar gelukkig zijn deze problemen verholpen en is de RMC-administratie nu op ieder moment up-to-date. We hebben inmiddels ook de mogelijkheid gebruik te maken van een door het Inlichtingenbureau 1 aangeboden dienst om gegevens van voortijdig schoolverlaters aan te vullen met gegevens van gemeentelijke sociale diensten en het UWV. In de tweede helft van dit schooljaar zijn we gestart met het maandelijks opsturen van een lijst met alle Boxtelse voortijdig schoolverlaters naar de regiogemeente ( s-hertogenbosch), die alle uit de regio ontvangen lijsten doorstuurt naar het Inlichtingenbureau. Het Inlichtingenbureau geeft vervolgens op basis van de gegevens die ze op dat moment voorhanden hebben (gegevens van 2 maanden terug) aan alle voortijdig schoolverlaters een prioriteit van 1 tot en met 5. De betekenis hiervan is als volgt: Prioriteit 1. geen gegevens bekend bij de bevraagde bronnen Prioriteit 2. werk met een loon met een bedrag onder de 300 euro Prioriteit 3. werk met een loon met een bedrag boven de 300 euro Prioriteit 4. uitkering vanuit een uitkeringsinstantie (UWV/GSD) Prioriteit 5. een Wajong-uitkering Overzicht van de in maart terugontvangen vsv-rapportage van het Inlichtingenbureau: Prioriteit 1: 45 Prioriteit 2: 17 Prioriteit 3: 77 Prioriteit 4: 27 Prioriteit 5: 51 Totaal: 217 1 Het Inlichtingenbureau is opgericht door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en ondersteunt de gemeenten bij de uitvoering van de sociale zekerheid. Dit doet het Inlichtingenbureau door gegevens van gemeenten elektronisch te vergelijken met die van andere overheidsorganisaties zoals UWV en Belastingdienst. Jaarverslag leerplicht en voortijdig schoolverlaten (RMC) 2011-2012 13
Eén keer per jaar wordt aan alle voortijdig schoolverlaters van dat moment met een prioriteit van 1 t/m 4 de folder Startkwalificatie, lekker belangrijk gestuurd. Een uitzondering wordt gemaakt voor de jongeren, die al de voor hen hoogst haalbare opleiding hebben behaald. Zij ontvangen geen folder. Met alle jongeren die naar aanleiding van de folder contact opnemen met een consulent voortijdig schoolverlaten worden gesprekken gevoerd. Daarnaast worden alle jongeren (ook die de hoogst haalbare opleiding hebben behaald) met prioriteit 1 maandelijks actief schriftelijk uitgenodigd en bij geen reactie worden zij persoonlijk benaderd. 3.4 Resultaten In de vorige jaarverslagen werden steeds het aantal voortijdig schoolverlaten per 1 augustus genoemd. Dit geeft echter niet zo n betrouwbaar beeld, aangezien heel veel jongeren op een willekeurige datum tussen 1 augustus en 1 oktober op een opleiding worden ingeschreven. Vanaf dit jaarverslag gaan we het aantal schoolverlaters per januari van een kalenderjaar opnemen. Voor januari 2012 zijn dit er 230. Voor de volledigheid dient nog opgemerkt te worden dat los van de datum de cijfers tot op heden niet volledig betrouwbaar waren, omdat ons vaak de benodigde informatie ontbrak. Door de koppeling met DUO is dit aanzienlijk verbeterd en weten we nu van een substantieel aantal jongeren, dat ze wel een startkwalificatie hebben of op een opleiding ingeschreven staan. Natuurlijk bleken er omgekeerd ook jongeren niet meer op een opleiding ingeschreven te staan, terwijl ze in onze administratie nog wel ingeschreven stonden. De komende jaren wordt door de landelijke overheid verder gewerkt aan het vervolmaken van de registratie. Op de site aanvalopschooluitval.nl is hierover het volgende te lezen: Door gebruik van meerdere informatiebronnen kan vanaf schooljaar 2012-2013 het merendeel van de jongeren die nu onterecht als vsv er geregistreerd staat uit de vsv-tellingen gehaald worden. Het gaat om de volgende groepen: 1. Jongeren die vanuit het reguliere vo en mbo direct overstappen naar een school in het (voortgezet) speciaal onderwijs. 2. Jongeren die vanuit het regulier bekostigd onderwijs overstappen naar niet-bekostigd onderwijs. 3. Jongeren met een vrijstelling van de leerplicht. 4. Jongeren met een mbo-1 diploma (entreeopleiding) en een baan van minstens 12 uur op de teldatum van 1 oktober. 5. Jongeren die op 1 oktober als vsv er zijn geteld, maar in de daaropvolgende maanden oktober, november of december alsnog een startkwalificatie halen. Dit is een deel van de examendeelnemers die niet meer als vsv er geteld wordt. 6. Jongeren die van het vmbo en het mbo naar de politieschool of defensieopleidingen gaan. 7. Eerstejaars nieuwkomers, dat zijn buitenlandse jongeren die hier worden opgevangen. Scholen spreken over ISK-leerlingen, anderstaligen, asielzoekers of vreemdelingen. Op de website www.vsvverkenner.nl brengt het ministerie de cijfers omtrent schooluitval in beeld. De onderstaande tabel bevat cijfers van onderwijsdeelnemers die woonachtig zijn in de gemeente Boxtel. De cijfers voor het schooljaar 2010-2011 zijn voorlopige cijfers. Er zijn nog geen cijfers bekend over het afgelopen schooljaar (schooljaar 2011-2012), het tijdvak van dit jaarverslag. Jaarverslag leerplicht en voortijdig schoolverlaten (RMC) 2011-2012 14
Totaal aantal onderwijsdeelnemers en aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters 2005/06 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 Totaal 2.630 2.600 2.560 2.494 2.446 vsv'ers 97 59 87 78 59 Ambitie 87 78 68 58 Percentage nieuwe voortijdig schoolverlaters Gemeente Boxtel 2005/06 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 Totaal 3.7% 3.4% 2.3% 3.4% 3.1% 2.4% RMC-regio 36: Noordoost-Brabant 2005/06 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 Totaal 3.7% 3.6% 2.9% 2.9% 2.7% 2.4% Na twee jaren waarin Boxtel achterbleef bij de regio zien de voorlopige cijfers over het voorlaatste schooljaar er veelbelovend uit. Ervan uitgaande dat ook over het kalenderjaar 2010/2011 de voorlopige cijfers dicht in de buurt liggen van de definitieve cijfers mogen we een voorzichtige conclusie trekken dat de extra investeringen in het voorkomen van voortijdig schoolverlaten van zowel onze gemeente als de scholen haar vruchten af werpen. Jaarverslag leerplicht en voortijdig schoolverlaten (RMC) 2011-2012 15