Klimaat & CO 2, Parijs, Polen Wereldwijde doelen, NL-doelen Energie in de gemeente Wierden Opties duurzame opwek:

Vergelijkbare documenten
de slimme weg energietransitie 12 december 2017 Pieter van der Ploeg Alliander Strategie

In het hol van de leeuw?

Technische onderbouwing themapagina s GasTerra Jaarverslag Gas. Gas. Volume (mrd. m 3 ) 83. Calorische waarde (Hi) (MJ/m 3 ) 31,65

Algemene Ledenvergadering 17 juni 2019

Werkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect

All-electric, al achterhaald voordat we begonnen zijn?

Renewable energy in the Reijerscop area Peter Dekker Luc Dijkstra Bo Burgmans Malte Schubert Paul Brouwer

Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug

Biomassa: brood of brandstof?

Hernieuwbaar gas. Energiedrager van de toekomst. Wat is de rol van (hernieuwbaar) gas in de energietransitie

Presentatie Duurzame Energie. Podiumbijeenkomst 17 maart

Agenda. Door Matthijs Kok, ODMH

Wilma Paalman / Gemeente HvT 16 juni 2016 / Werksessie bij NBNL. Modulair bouwen van routekaarten voor de energietransitie

Erdi Holding B.V. Voortgangsrapportage 2017

Dynamische Energie Atlas Limburg (DEA)

Grootschalige wind- en zonneenergie. Uitkomsten Haalbaarheidsonderzoek. 14 november 2018

Feiten en Cijfers Energie Gemeente Berg en Dal

Circulair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019

Aardgasloos wonen in wijk Bunders/Dotterveld, kan dat.

Windenergie & Windpark Neer. Har Geenen Eric van Eck

Maak werk van zon & wind Schone energie voor heel Tynaarlo. Tynaarlo

Postbus ZG OPHEUSDEN. Uitgevoerd door Duitslandweg 4 Postbus AG BODEGRAVEN Telefoon adres

Groene Fabriek Lochem

Hoewel ook het laatste IPCC rapport wat minder stellig is over de menselijke invloed op de klimaatverandering zijn wij ervan overtuigd dat we iets

LAAT DE WIND WAAIEN

Erdi Holding B.V. Voortgangsrapportage H1 2017

Ing. Marco J. Bijkerk, Manager innovative technologies Business development Remeha NWE

Klimaatverandering en onze voedselzekerheid

Opschalen en Opschieten Marjan Minnesma 19 oktober 2018

Beleidsbijstelling DUURZAME ENERGIE IN WIERDEN Met doorkijk naar visie Augustus Think Global, Act Local

DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG

Regio Stedendriehoek

Startnotitie Energietransitie. November 2018

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2016

Klimaat vs. Milieu. Een aanzet tot sterkere klimaatcommunicatie

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2015

Geothemie. Nieuwe kansen voor het warmtenet

Waddengebied in tijden van klimaatverandering

Opschalen en Opschieten

WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018

Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas

een toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect

Energievisie Borne 22 september Michel Leermakers Linda Rutgers Twence. Co Kuip HVC.

Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa

Giet it ea oan? Plan foar in Alvestêdetocht yn 2020

Inleiding Basisbegrippen Energie Materialen Vormgeving Bruikbaarheid Binnenklimaat Kosten

Ontwikkelingen Zonne-energie

Waterstof, het nieuwe gas. Klimaatneutraal is de toekomst Frans Rooijers directeur CE Delft

Community of Practice Benutting regionale biomassa Noord Veluwe

Energie in de provincie Utrecht. Een inventarisatie van het energiegebruik en het duurzaam energie potentieel

Praktische opdracht Economie Broeikaseffect

Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering Klimaatverandering

Transitieopgave in het kader van de Regionale Energiestrategie. Regio West Friesland

Energie- en klimaatmonitor agrosectoren Hernieuwbare energie, reductie broeikasgassen en energiebesparing

Energiebesparing Gemeente Huizen

NEW BUSINESS. Guy Konings

Erdi Holding B.V. CO2-voetafdruk. Voortgangsrapportage januari 2018 t/m 31 december 2018

Beleid dat warmte uitstraalt. Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties

AKB Grootverbruik B.V. Voortgangsrapportage 2017

Jaarverslag ,9 ha per jaar. 15,3 Ton Ambitie s 64 Ambitie 2016 s 30. 2,2% Ambitie ,5%

Hoe kunnen treinen op wind rijden? Les in de Groene Top Trein

Transitie naar een. CO -neutrale toekomst

Haarlem aardgasvrij Margreet van der Woude Team Duurzaamheid - Gemeente Haarlem Januari Garenkokerskwartier

ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019

2014 GreenPort NHN, All rights reserved. Hier wordt geïnvesteerd in uw toekomst. Dit project is mede

Noord-Holland. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens.

AGEM gelanceerd tijdens symposium De Achterhoek met eigen energie op 27 november 2013 in Groenlo

5 Energiescenario s Nederland in 2050

Vergezicht Energieneutraal Heumen 2050, Hoe ziet dit er uit?

Nationale Energieverkenning 2014

Kennisdeling: Duurzaamheid van vergistingsprocess

Presentatie Guus Ydema, directeur AGEM NCLG Achterhoek 21 april 2016

Kosten en baten van warmtenetten. Presentatie op seminar De toekomst van warmte Jeroen Roos, 30 januari 2016

EfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving

Transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening en de rol van biomassa. Ir. Harry A. Droog

Overleven met energie

Groningen, 15 juni Klimaatverandering: Dreiging of Uitdaging. Reinier van den Berg. Palmbomen of pinguins

Hernieuwbare Energie in Olst-Wijhe

Windenergie in Wijk bij Duurstede

Broeikasgasemissies in Nederland,

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

100% groene energie. uit eigen land

Onderzoek door: Thomas van Cann Rijksuniversiteit Groningen

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

Om onze patiënten een duurzame zorg te garanderen.

Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen. Heleen de Coninck, 13 september 2011

1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% Er is helemaal geen klimaatprobleem. Weet niet / geen mening

Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten?

De Energieboerderij 10/21/2011. Inhoudsopgave. toont duurzaamheid aan! Bio-energie: oplossing bij reststromen? Waarom Energieboerderij?

Geothermie in de gebouwde omgeving

De snelste route naar aardgasvrije wijken

Uw logo. Pieter van der Ploeg. Strategie. Alliander

Notitie. Feiten en cijfers Energiehuishouding gemeente Heumen

GROENE KOOLWATERSTOFFEN. Marcel Weeda, Remko Detz, Jeffrey Sipma

Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei Energie in Beweging

Fryslân. Windmolens op land zijn belangrijk en zullen wij stimuleren. Doelstelling voor de provincie:

Oude IJsselstreek energieneutraal 2030

WARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING. Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, 18 november 2015

Beleid voor biomassa. -Lopend beleid -Discussies -Trends

Transcriptie:

Scenario s Jaap de Boer Energy Watch Klimaat & CO 2, Parijs, Polen Wereldwijde doelen, NL-doelen Energie in de gemeente Wierden Opties duurzame opwek: Twence Zon (particulier, bedrijven, zonneparken) Wind (groot en klein) Biomassa / Mestvergisting Diepe geothermie Scenario s

Temperatuur op aarde Momenteel circa 1 C hoger dan pre-industriële niveaus Dit is veroorzaakt door menselijke activiteiten Gevolgen: Stijging zeespiegel, meer overstromingen Tekorten aan water Afname biodiversiteit Meer woestijnen Extremer weer (droog, nat, hittegolven) 2 C wordt als kritische grens gezien Bron: IPCC, IEA

CO 2 CO 2 gestegen van 280 ppm naar 410 ppm 2⁰C temperatuur-stijging wordt bereikt bij circa 450 ppm CO 2 Conclusie: 450 ppm CO 2 is limiet Bron: IPCC, IEA 450 ppm 2030-2050 Juni 2018 410.79 ppm Juni 2017 408.84 ppm Juni2016 406.81 ppm

Klimaatakkoord Parijs, 12 december 2015 Belangrijkste punten: Temperatuurstijging niet meer dan 2 graden. Landen proberen te beperken tot maximaal 1,5 graden Inzet van beschikbare techniek om broeikasgassen te beperken Rekening houden met verschillen tussen landen Het verdrag is bindend maar niet afdwingbaar. Landen verplichten zich het na te leven. Bron: Trouw.nl, nu.nl Vervolg: Katowice, 3-14 dec. 2018 Doel: Verankeren in harde afspraken 150 wereldleiders Parijs 2015

CO 2 emissie Nederland -13% -25% -49% Bron: CBS Overige broeikasgassen zijn afgenomen (bv. methaan, F-gassen) CO 2 emissie is niet afgenomen Belangrijkste oorzaak van CO 2 -emissie is fossiele energie Conclusie: We zullen moeten overgaan op duurzame energie

Energie in Wierden Hoeveel energie wordt in Wierden verbruikt? Elektriciteit (info netbeheerders) 87 mln kwh 314 TJ Aardgas (info netbeheerders) 26 mln kuub 931 TJ Benzine / diesel (schatting o.b.v. landelijk gemiddelde) 16 mln liter 544 mln TJ Totaal eindverbruik 2017 energie: 1789 TJ per jaar Doelstelling 2024: 20% opwek duurzame energie en daarna verder!

Duurzame energie Twence Opwek Huidig (2017) Scenario (2022) D.E. Twence 2400 TJ 3500 TJ Wierden (3,61%) 87 TJ 126 TJ Deel van verbruik 4,9 % 7,1 % Bron: Twence jaarverslag 2017 2017 2022 Doelstelling 20%

Zon-PV Groei 30~40% per jaar Opwek zon Huidig (2018) Scenario Particulier 10,8 TJ / 0,6 % 5000 daken (50%) à 12 panelen 56 TJ / 3,1 % Bedrijven 10,8 TJ / 0,6 % 200 bedrijven à 200 panelen 39 TJ / 2,2 % Zonneparken (zoals Groene Weuste) 12,6 TJ / 0,7 % 4 zonneparken à 4,5 ha 50 TJ / 2,8 % Totaal 34 TJ / 1,9 % 145 TJ / 8,1 % 2018 Doelstelling 20%

Wind Nog geen windturbines in regio Discussie met voorstanders en tegenstanders Communicatie, participatie en compensatie cruciaal voor maatschappelijk draagvlak Opwek wind Huidig (2018) Scenario Kleine molens (10 kw) - 50 windmolens (à 0,072 TJ) 3,6 TJ / 0,2 % Grote turbines (4 MW) - 4 turbines (à 46 TJ) 184 TJ / 10,3 % Totaal - 187,6 TJ / 10,5 % Doelstelling 20%

Biomassa Opwek Huidig Scenario Bos 900 ha à 5 m 3 per jaar Klein deel wordt verwerkt Alles wordt verwerkt 31 TJ / 1,7 % Energiegewas - 735 ha (10% van landbouwgrond) 73,5 TJ / 4,1 % Totaal - 104,5 / 5,8 % Biomassa kan bijdrage leveren, maar: Landbouwgrond voor energiegewassen ter discussie, past ook niet in gemeentelijk beleid Doelstelling 20%

Mestvergisting Opwek Huidig Scenario Mestvergisting - 1 grote mestvergister van 55.000 m 3 mest (20% van mest in gemeente)+ co-substraat 36 TJ / 2,0 % Totaal - 36 TJ / 2,0 % Mestvergisting kan bijdrage leveren aan mestverwerking, maar: Bijmengen van co-substraat nodig: bermmaaisel, bio-afval of mais Berm-maaisel en bio-afval kan ook naar Twence Mais kan ook dienen als voedsel Duurzaamheid mestvergisting hangt af van oorsprong veevoer Moeilijk economisch rendabel Doelstelling 20%

Diepe Geothermie Diepte tussen 2 en 4 km Techniek staat nog in kinderschoenen De risico s en kosten zijn hoog (17 25 mln euro) Alleen geschikt voor grootschalige industrie of grootschalig warmtenet Conclusie: (voorlopig) niet geschikt in de gemeente Wierden

Scenario Twence + Zon Scenario: Twence gaat volgens plan 50% alle woningen hebben PVpanelen 200 bedrijven hebben 200 PVpanelen 4 grote zonneparken (18 ha) Resultaat: 15,2 % duurzame energie 4,8 % nog in te vullen Oplossing: Nog eens 7 zonneparken extra? (31,5 ha extra)

Scenario Twence + Zon + Wind Scenario: Twence gaat volgens plan 50% alle woningen hebben PVpanelen 200 bedrijven hebben 200 PVpanelen 4 grote zonneparken (18 ha) 4 grote windturbines Resultaat: 25,5 % duurzame energie Ruimte voor vertragingen of tegenvallers Goed op weg naar 2030

Dank voor uw aandacht!

Backup slides

CO2 in 2014 boven 400 ppm 17