INTERVIEWVRAGEN Mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid
INTERVIEWVRAGEN MANTELZORGVRIENDELIJK PERSONEELSBELEID Korte omschrijving: Dit is een overzicht van mogelijke interviewvragen voor een semi-gestructureerd gesprek met werkgevers/hr-verantwoordelijken rond personeelsbeleid en de combinatie van werk en mantelzorg. Deze vragen werden gebruikt in het kader van het ESF-project Mantelzorgvriendelijk Personeelsbeleid (2013-2015) (www.mantelzorgvriendelijk-ondernemen.be ) in gesprekken met werkgevers en HRverantwoordelijken. Doelstelling: Duur Externe consultants/procesbegeleiders inzake organisatieverandering kunnen in deze interviewleidraad inspiratie vinden inzake het voeren van een verkennend gesprek met een werkgever/hr-verantwoordelijke. Werkgevers/HR-verantwoordelijken kunnen in deze leidraad vragen vinden die hen kunnen inspireren om na te denken over een visie omtrent mantelzorgvriendelijk ondernemen. - Zicht krijgen op de structuur van de organisatie - Een beeld krijgen van de missie en visie van de organisatie - Een beeld krijgen van de affiniteit van de werkgever/hr-verantwoordelijke met het thema mantelzorg en werkende mantelzorgers binnen de eigen organisatie - Een zicht krijgen op de reeds aanwezige sterktes van de organisatie (vanuit het standpunt van de werkgever) m.b.t. de combinatie werk en zorg. Reken 2uur voor de afname van het volledige interview. Uiteraard kunnen losse vragen uit het interview geselecteerd worden.
INTERVIEWLEIDRAAD 1. ORGANISATIE en BELEID Kunt u kort de structuur van uw organisatie schetsen? - Wat is de hiërarchie binnen en autonomie van het lijnmanagement? Wat is de missie van uw organisatie? Wat is de visie van uw organisatie? Wat is uw visie op personeelsbeleid? Hoe zou u het huidige personeelsbeleid in uw organisatie omschrijven? (Heeft uw organisatie een welzijnsbeleid, een levensloopbeleid, een leeftijdsbewust personeelsbeleid, een doelgroepenbeleid, een gezinsvriendelijk beleid e.a. (of elk van deze)?) - Hoe ziet dit beleid er concreet uit? Zijn er bepaalde diensten of maatregelen mee verbonden? - Welke visie ligt aan de basis van dit beleid? - Hoe wordt dit uitgedragen naar de werknemers? Zijn er infosessie, workshops, cursussen, brochures,.? Zijn die ingepland tijdens de werkuren of tijdens de lunchpauze/ na de werkuren? Worden ze aan iedereen gegeven of is het een vrijblijvend aanbod? In het vrijblijvende geval: wat is de interesse/opkomst? - Wie doet er een beroep op (profiel en beroepsgroep van de werknemer)? - Verschilt de invulling van dit beleid naar gelang werknemersgroep (arbeiders, bedienden, kaderleden, )? Op welke manier? - In welke mate zijn deze maatregelen ingebed in het personeelshandboek (formeel) en/of zijn ze maatwerk (informeel, op maat van de werknemer)? - Wat is de rol van vertrouwenspersoon/arbeidsgeneesheer/preventie-adviseur? - Zijn een eventuele Raad van Bestuur en vakbonden (Ondernemingsraad/Comité van Preventie en Bescherming op het werk) betrokken bij het uitwerken van een aspect van het personeelsbeleid? Wat is hun rol? Hoe soepel wordt er in uw organisatie doorgaans omgegaan met (en verschilt dit per beroepsgroep)? - Tijdskrediet (zonder motief; met motief: omwille van opvoeding van een kind, omwille van zorg voor een ziek familielid, omwille van opleiding). Hebt u zicht op de prioriteit/populariteit van motieven voor aanvragen en goedkeuren van tijdskrediet binnen uw organisatie? - Het recht op thematisch verlof (ouderschapsverlof, palliatieve zorg, verzorging van zieke familieleden)
- Glijdende werktijden - Zelfroostering - Onderling wisselen met collega s - Familiaal verlof - Recuperatie van overuren - Deeltijds werken - Thuis werken - Meer werken in minder dagen - Tijdelijk minder zware projecten - Andere: - Wie heeft het mandaat tot het nemen van beslissingen hierin? Tot wie wendt de werknemer zich? Bestaan hier procedures voor? Wat is de rol van de vertrouwenspersoon in uw organisatie? Wat is diens mandaat (niet)? 2. THEMA MANTELZORG Wat is mantelzorg voor u? Wat verstaat u onder medewerkers die mantelzorg verlenen? Vanaf wanneer kunnen we iemand volgens u een mantelzorger noemen? Is dit formeel vastgelegd in uw organisatie? Definitie mantelzorg kan worden meegegeven. Mantelzorg is de extra zorg of ondersteuning die op regelmatige basis en meer dan occasioneel, tijdelijk of langdurig, aan een persoon met fysieke, psychische of sociale noden wordt verleend door één of meerdere personen uit de directe omgeving. De zorgverlening vloeit voort uit een sociale relatie en gebeurt buiten het kader van een beroepsactiviteit of van georganiseerd vrijwilligerswerk. Bent u op de hoogte welke organisaties dienstverlening aanbieden rond mantelzorg? Heeft u een zicht op de aanwezigheid van mantelzorgers in uw bedrijf? - Aantal? - Wie zijn het? - Wat zijn hun zorgtaken? - Hoe ervaren zij de combinatie van werk en zorg? Heeft dit impact op het werk, hun gezondheid en motivatie? Hebben de directe leidinggevenden volgens u zicht op de aanwezigheid van mantelzorgers?
Is de term mantelzorg volgens u op de werkvloer gekend? Wordt het soms besproken? Hebben de collega s begrip voor de situatie van de werknemers met mantelzorgtaken? Heeft u ervaring met medewerkers die de personeelsdienst contacteren met vragen n.a.v. mantelzorg? - Vragen om tijdskrediet - Vragen om deeltijds te werken - Aangepaste werktijden vragen - Vragen om extra pauzes /werkonderbreking - Andere: Wat zijn volgens u de gevolgen voor de organisatie van de aanwezigheid van mantelzorgers? 3. MANTELZORGVRIENDELIJK BELEID In hoeverre zou u uw organisatie al mantelzorgvriendelijk noemen? - Op welke manier probeert uw organisatie op heden rekening te houden met de noden van de bij u werkende mantelzorgers? - In hoeverre zou u kunnen spreken van een ondersteunende cultuur? - Worden werknemers gewezen op mogelijkheden en worden beschikbare maatregelen actief aangeboden? - Welke bestaande formele en informele maatregelen (en specifieke regelingen binnen uw bedrijf) kunnen volgens u mogelijks tegemoet komen aan de noden van mantelzorgers? Hoever zou u daar willen/kunnen in gaan (wat zijn de limieten)? - Komt mantelzorg aan bod in functioneringsgesprekken of op andere structurele momenten? Wat zou uw motivatie zijn voor het ontwikkelen van een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid in uw organisatie? Ervaart u een nood/concrete aanleiding die u ertoe aan zou zetten om na te denken over mantelzorgvriendelijk ondernemen in uw organisatie? Wat is uw visie op mantelzorgvriendelijk beleid? - Enerzijds: uw visie op mantelzorgvriendelijk beleid zoals het er binnen uw organisatie zou kunnen uitzien/uitziet. Is deze visie bekend op de werkvloer? - Anderzijds: uw visie op wat een mantelzorgvriendelijke organisatie is (organisatieoverstijgend). Aan welke criteria zou een bedrijf hiervoor moeten voldoen? In hoeverre vindt u het een verantwoordelijkheid van de werkgever/werknemer/overheid om de combinatie tussen arbeid en zorg haalbaar te maken?
Welke specifieke noden denkt u dat werkende mantelzorgers hebben? - Op welke manier denkt u dat de rechtstreekse leidinggevenden hen kunnen ondersteunen? Een denkoefening: Waar ziet u mogelijkheden om mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid in te passen in het beleid dat u momenteel al voert? Binnen welke huidige beleidslijnen zou u een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid kunnen verankeren? - Op welke manier valt het in te passen in de waarden die uw organisatie hanteert? Wat zijn uw vragen en/of twijfels rond het implementeren van een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid? - Hebt u hieromtrent reeds moeilijkheden ervaren? - Welke knel-of aandachtspunten voorziet u? - Welke mogelijke oplossingen zijn er voorhanden?
Inspiratiebronnen: - Project Mantelzorgvriendelijk Personeelsbeleid (2013-2015), www.mantelzorgvriendelijkondernemen.be - Werk en Mantelzorg, www.werkenmantelzorg.nl - Wilmots, B. (2007). Combinatie langer werken en mantelzorg. Bevraging bij HR-managers en werkende mantelzorgers. UHasselt. Ongepubliceerde masterproefscriptie.