Werkplan Futura 2014

Werkplan Futura 2014

De meerwaarde van gezamenlijkheid Werkplan Futura 2014

Inhoudsopgave 1. Inleiding 5 2. Governance en legitimatie 9 2.1 Doelstellingen 9 2.2 Bestuurlijk platform 10 2.3 Platform commissarissen 10 2.4 Platform corporaties, gemeenten en maatschappelijk middenveld 11 2.5 Platform nieuwe sturingsmethodieken 11 3. Bewonerskracht in vitale wijken 12 3.1 Doelstellingen 12 3.2 Platform vitale wijken 13 3.3 Platform bewonerskracht 13 4. Duurzaam vastgoed 15 4.1 Doelstellingen 16 4.2 Platform bewust opdrachtgeverschap 16 4.3 Platform duurzaamheid 17 4.4 Platform beheer en onderhoud 17 5. Klant en woningmarkt 18 5.1 Platform vastgoedsturing 18 5.2 Platform wonen-welzijn-zorg 19 5.3 Platform dienstverlening 20 6. Kennisplatforms 21 7. Efficiency en beheer 24 8. Opleidingen 26 9. Hoe werkt Futura? 28

1. Inleiding De Futuracorporaties willen waarde creëren voor het wonen in Brabant. Waarde voor de maatschappij, onze klanten, voor het vastgoed. Met de verhuurdersheffing, dalende huizenprijzen, koopkrachtverlies van huurders en een continue debat over de taakopvatting van corporaties, is dit geen gemakkelijke opgave. De Futuracorporaties zien zichzelf voor de uitdaging gesteld om ondanks deze moeilijke tijd te blijven sturen op al die waarden. Bij iedere beslissing wegen we klantwaarde, vastgoedwaarde en bedrijfswaarde tegen elkaar af. Door dat zo optimaal mogelijk te doen, creëren we maatschappelijke waarde. Een maatschappelijk gedreven onderneming kan niet anders dan oog hebben voor al deze belangen. In 2014 willen we dat in Futura explicieter met elkaar gaan doen. Het vinden van de juiste balans tussen deze belangen is een permanente zoektocht waarvan we de uitkomst niet vooraf weten. Een uitkomst bovendien die per situatie of per vraagstuk anders zal liggen. De wijze waarop we kunnen sturen, laten we komend jaar in een aantal bijeenkomsten nadrukkelijk terugkomen. Dit vormt de fundamentele basis van ons handelen. Een voorjaarsbijeenkomst over het sturen op maatschappelijke waarde staat al in de steigers! De kern van het werkplan van Futura bestaat uit in vier programma s: governance en legitimeren, bewonerskracht in vitale wijken, duurzaam vastgoed, klant en woningmarkt. De corporaties kiezen ervoor om minder zelf te bepalen (en zelf uit te voeren) en om zeggenschap over te dragen aan (georganiseerde) bewoners. Zij krijgen vaker, eerder en verstrekkender beslissingsmacht bij activiteiten en keuzes van de corporaties. Zo bieden de Futuracorporaties ruimte voor eigen initiatief. 5

Ook in de dienstverlening wordt gekeken naar meer invloed en meer eigen verantwoordelijkheid voor de bewoner. We werken aan de opgave voor medewerkers en bestuurders om hun houding en gedrag hierop aan te passen: een centrale opgave in het programma bewonerskracht in vitale wijken. We beseffen ons terdege dat een corporatie zijn legitimiteit ontleent aan de betrokkenheid van en bij de lokale samenleving. Niet voor niets zal de betrokkenheid van het gemeentebestuur bij ons werken toenemen. Begrijpen en ondersteunen bewoners, wijkondernemers, de gemeente en collegacorporaties de keuzes die we maken in onze activiteiten en investeringen? Geen nieuwe vraag maar wel een die steeds prominenter wordt gesteld, zeker in tijden van schaarste. Omdat de veranderende omgeving ons functioneren sterk beïnvloedt kijken we naar nieuwe sturingsmethodieken en -principes. Zaken als toezicht, financiering, samenwerkingsvormen, verantwoording komen in het programma governance en legitimeren terug met als doel om maatschappelijke waarde te kunnen blijven creëren. In wijken en buurten waar we woningen verhuren, verkopen en beheren, vergroten we de vastgoedwaarde door te investeren in de bouwtechnische, gebruiks- en locatiekwaliteit van onze woningen. Daarbij gaat het in deze tijden minder om grootschalige fysieke ingrepen maar juist om slimme, doelgerichte ingrepen die betrekking hebben op sociaal en economisch vlak. We zoeken dan ook naar mogelijkheden om bij fysieke beheermaatregelen aan het vastgoed (onderhoud en renovatie) sociaal of economische waarde te realiseren voor bewoners en/of de buurt. Door betrokken opdrachtgeverschap en conceptueel aanbesteden, realiseren we in onze toekomstige vastgoedontwikkelingen een flinke kostenbesparing. Daarover gaat ons programma duurzaam vastgoed. De noodzaak is groot om onze bedrijfsvoering efficiënt in te richten. Door de klant centraal te stellen en duidelijkere keuzes te maken over de wijze waarop (en het middel waarmee) corporaties communiceren, kunnen kosten bespaard worden. De eerste 6

resultaten vanuit platform dienstverlening in het programma klant en woningmarkt tonen dat aan. De basis van prettig wonen voor de huurders is een goede, betaalbare woning. Ons vastgoed is een middel om dit doel te verwezenlijken en moet aansluiten bij wat de (toekomstige) huurder wenst. Vastgoedsturing vervult hierin een centrale rol. Daarbij worden klantwaarde, vastgoedwaarde en bedrijfswaarde tegen elkaar afgewogen. In het platform vastgoedsturing wisselen we kennis over dit proces uit en proberen we gezamenlijk tot verdieping van aanpakken te komen. We werken niet met een vaststaand jaarprogramma voor de platforms. De agenda wordt bepaald door de urgentie van de vraagstellingen van de corporaties. De vorm die we daarbij kiezen kan verschillen. Dat kan een inspiratiebijeenkomst, een symposium, een gezamenlijk bezoek aan een manifestatie of een project zijn. We werken gezamenlijk vanuit betrokkenheid en expertise aan de vraagstukken en uitdagingen van de deelnemende corporaties. Zo zijn we gericht op het maximaliseren van de toegevoegde waarde van de samenwerking. De programmamanagers van Futura hebben een bijzondere verantwoordelijkheid om inhoudelijke afstemming te waarborgen. Het is de kunst de spanning en overlap tussen de inhoudelijke programma s productief te maken! Medewerkers zelf krijgen meer verantwoordelijkheid om vraagstukken in te brengen en de resultaten zichtbaar en productief te maken in de eigen corporatie. Door samen met corporatiemedewerkers te bepalen welke activiteiten we uitvoeren, werken we efficiënt en effectief. Dat bevalt goed: het levert energie en betrokkenheid op en zorgt voor gedragen aanpakken en resultaten. Vanzelfsprekend krijgen reeds opgestarte activiteiten uit 2013 een logisch vervolg in de platforms. Naast deze inhoudelijke platforms loopt er in Futura een stevig gezamenlijk inkooptraject dat gestart is in 2013. Dit gaat onverminderd door in 2014. Dit omdat het perspectief zeer gunstig is om ook op korte termijn financiële besparingen te realiseren. 7

Het ondernemingsplan van Futura loopt eind 2014 af. Halverwege dit jaar maken de Futuracorporaties een keuze over een toekomstige samenwerkingsvorm. Hoe dit eruit zal zien is nu nog ongewis maar het zal zeker een andere manier van plannen, werken en sturen zijn. Het komende jaar zorgen we dat de jarenlange opgebouwde kennis duurzaam ontsloten en toegankelijk wordt. De inzet is helder: vanuit onze betrokkenheid bij en verantwoordelijkheid voor goed wonen in Brabant zullen we blijven samenwerken! Leeswijzer De kern van dit werkplan zijn de platforms. Per platform zijn doelstellingen geformuleerd. Alle activiteiten binnen deze platforms zijn gericht op het behalen van deze doelstellingen. In de platforms participeren deskundige medewerkers van de corporaties; zij brengen onderwerpen in die aansluiten bij de actuele vraagstellingen van hun corporatie. In dit jaarplan is een aantal onderwerpen benoemd dat op dit moment prioriteit heeft. Dit kan gewijzigd en aangescherpt worden als de vraagstelling / prioriteit van de corporatie(s) veranderd. De platforms leggen verantwoording af over hun activiteiten in de voortgangsrapportages. Daarin wordt aangegeven in hoeverre de projecten en activiteiten hebben bijgedragen aan het realiseren van de geformuleerde doelstellingen. 8

2. Governance en legitimatie De legitimatie van de corporatiesector staat onder druk. De ontwikkelingen in de corporatiewereld staan niet op zich zelf maar spelen zich af in een bredere context van grote veranderingen op politiek, economisch, ecologisch, sociaal-cultureel en maatschappelijk vlak. Er is een besef dat oude oplossingen steeds minder werken. De financiële crisis en de crisis op de woningmarkt hebben direct invloed op het functioneren van de woningcorporaties en onze samenwerkingspartners. In dit programma ontwikkelen we kennis om proactief op de veranderende (regionale) context te kunnen inspelen en bestuurlijke keuzes op een moderne manier legitimeren. Naast kennisontwikkeling faciliteren we de dialoog met de omgeving van de woningcorporaties. Doelstellingen 2.1 Met de activiteiten die plaatsvinden binnen het programma Governance en legitimatie, beogen we als corporaties gezamenlijk te werken aan de volgende doelstellingen: Bijdragen aan de strategieontwikkeling en de (gezamenlijke) strategische positionering van de Futuracorporaties die vanuit de huidige onzekere omstandigheden ook in de toekomst een goede invulling geeft aan onze maatschappelijke en volkshuisvestelijke opdracht. Het gaat daarbij om onze toekomstige functie in buurten, wijken, stad en regio. Faciliteren van de zoektocht naar nieuwe verbindingen tussen gemeenschap, overheid en markt vanuit het perspectief van het genereren van publieke waarde, dicht bij de burger. 9

Verkennen en ontwikkelen van en experimenteren met nieuwe vormen van zeggenschap, eigenaarschap en maatschappelijk aandeelhouderschap. Verkennen van en experimenteren met eigentijdse vormen van maatschappelijke legitimatie waarbij de culturele aspecten van governance en integriteit in de organisatie centraal staan, de codes voorbij. Vertrouwd raken met vernieuwende organisatievormen. We oriënteren ons op meer open, flexibele concepten gericht op het opereren in netwerken. De toekomstige organisatievorm vraagt ook om vernieuwende vormen van leiderschap en beleidsvorming. Binnen het programma Governance en legitimatie werken we met vier platforms, waarvan er één specifiek op bestuurders en één op interne toezichthouders is gericht. Met hen overleggen we over de meest actuele vraagstukken waarvoor collegiale uitwisseling gewenst is. Daarnaast werken we in twee platforms rondom de thema s lokale samenwerking en nieuwe organisatieen sturingsvormen. 2.2 Bestuurlijk platform Futura neemt actief deel aan het landelijk debat over de toekomst van de volkshuisvesting. Daarbij gaan we altijd uit van de inzichten die we gezamenlijk vormen in Futuraverband. We reflecteren in dit strategische platform dan ook regelmatig op de volkshuisvestelijke opgave, de (toekomstige) positionering van corporaties en governancevraagstukken. Het verkennen, ontwikkelen en experimenteren met nieuwe vormen van dialoog met de samenleving én aandeelhouderschap van de samenleving, komt daarbij zeker aan de orde. In dit platform participeren de directeur-bestuurders van de deelnemers en partners van Futura. 2.3 Platform commissarissen Halfjaarlijks organiseren we bijeenkomsten voor de raden van commissarissen van onze vaste deelnemers. We volgen daarbij de actualiteit. Ter inspiratie brengen we als vanouds toonaangevende sprekers naar Tilburg. 10

Platform corporaties, gemeenten en maatschappelijk middenveld 2.4 Corporaties werken op lokaal niveau intensief samen met de gemeente en andere lokale partners. We organiseren bijeenkomsten waar we samen met gemeenten en afhankelijk van het onderwerp ook met andere partners, actuele ontwikkelingen bespreken. Hierbij denken we voor 2014 aan de decentralisatieopgave in het sociale domein. Platform nieuwe sturingsmethodieken 2.5 Corporaties oriënteren zich op nieuwe organisatievormen en vernieuwende vormen van planning en sturing. In het platform worden innovaties voor het nieuwe plannen en het nieuwe organiseren in wisselwerking en dialoog met een diversiteit aan collega s en stakeholders gegenereerd. Uitwisseling van ervaringen, gezamenlijke product- en procesontwikkeling (methodieken, instrumenten) en gemeenschappelijke inhoudelijke verdieping (ook vanuit efficiencyoverwegingen), zijn belangrijke activiteiten. Ook levert het platform een bijdrage aan de (gezamenlijke) strategische positionering van de Futuracorporaties. In 2014 staan de volgende punten op de agenda: De resultaten van het platform uit 2013 worden gepresenteerd. We zullen daarbij kijken naar nieuwe vormen. Interactie is hierbij essentieel. We gaan buiten de gebaande paden op zoek naar dwarsdenkers. Professionals en experts uit andere branches die ons kunnen helpen bij het begrijpen en toepassen van nieuwe sturingsfilosofieën. Het toepassen van out of the box methodieken om het denken scherper te krijgen over verleiding en sturing. 11

3. Bewonerskracht in vitale wijken In dit programma werken we aan meer betrokkenheid van bewoners, ondernemers en andere partijen bij het wonen. Corporaties vinden hun legitimatie in een nauwe betrokkenheid van de lokale samenleving bij hun activiteiten. Binnen dit programma werken we met een vaste groep medewerkers aan oplossingen om wijken en buurten permanent op een (economisch, sociaal en bouwkundig) vitaal niveau te houden en bewonerskracht te vinden en te benutten. We bepalen met elkaar welke informatie ontbreekt, welke goede voorbeelden uit andere steden of andere sectoren waardevol zijn om verder te onderzoeken. We zetten de succesen faalvoorbeelden van (Brabantse) praktijken op een rij en halen wanneer nodig expertise van buiten. 3.1 Doelstellingen We willen de volgende doelstellingen bereiken: Beter toerusten van corporaties en hun medewerkers om bewonerskracht te vinden, te waarderen, te stimuleren en te benutten. Flexibiliseren van het instrumentarium voor participatie en daarmee ook betere verbindingen te maken tussen bewoners die formeel participeren en bewoners met informele (maatschappelijke) initiatieven. Vergroten van kennis van gebiedsontwikkeling nieuwe stijl (ontwikkelend beheren) bij de verschillende disciplines (wonen, vastgoed, beheer). 12

Delen van kennis en waar nodig toepassen van nieuwe vormen van gebiedsbeheer. Beter verbinden van fysieke investeringen aan maatschappelijke (gebieds)ontwikkeling en sociale stijging van bewoners. Vergroten van het maatschappelijk rendement van investeringen door de inzet van anderen voorwaardelijk te stellen voor investeringen. Binnen het programma Bewonerskracht in vitale wijken werken we met twee platforms, waarvan er één de wijk als invalshoek heeft en de tweede vooral de bewoner als hoofdthema heeft. Platform vitale wijken 3.2 De samenleving en financiële positie van corporaties vraagt erom steeds preciezer en zorgvuldiger te kijken naar problemen en oplossingen in wijken en buurten. Corporaties hebben een uitgelezen mogelijkheid om fysieke ingrepen beter en vaker te verbinden aan sociaal-maatschappelijke vraagstukken en aan de aanwezige kracht van bewoners. Komend jaar onderzoeken we hoe dat beter kan in de jaarlijks terugkerende renovatie- en onderhoudsprocessen. Zo willen we een olievlekwerking bereiken van onze investeringen. Investeringen zijn zo niet langer eenzijdig maar geënt op wederkerigheid. Daarbij vragen we van bewoners en partners inzet om het effect van onze investering te optimaliseren. We blijven zoeken naar mee-koppelende belangen bij het werken in de wijk. Hoe kunnen woningeigenaren, ondernemers en gebruikers van de openbare ruimte bijdragen aan vitale wijken? In onze gebiedsvisies willen we daar nadrukkelijker naar kijken. Platform bewonerskracht 3.3 Het is onze missie om mensen te helpen die niet zelf kunnen voorzien in het wonen. Dat kan langs verschillende wegen. Zeker is dat het vergroten van de zelfredzaamheid van bewoners een belangrijke aanvliegroute is. Voor corporaties is daarom de kracht van bewoners van groot belang. Het is een grote uitdaging deze te vinden, aan te wakkeren en hierop te anticiperen. In 2014 ontwikkelen we daarom een leergang voor wijkwerkers van de corporaties. Wat betekent bewonerskracht voor hen? 13

14 Welke houding en gedrag is passend? Meerdere keren per jaar gaan we hiermee aan de slag. Ook kijken we komend jaar naar reeds opgezette buurtondernemingen- of coöperaties. Welke succes- en faalfactoren zijn aan te wijzen? Wat kunnen corporatiemedewerkers uit andere wijken en steden hiervan leren? We organiseren hiervoor een aantal praktijkgerichte werklabs. Zo werken we aan de omslag in het denken van de corporatieprofessional: niet de systeem- maar de leefwereld centraal!

4. Duurzaam vastgoed Met het oog op toekomstige generaties willen de Futuracorporaties vastgoed blijvend (en dus duurzaam) kunnen aanbieden. Er is een aanvang gemaakt met benodigde procesveranderingen op gebied van ketenintegratie, conceptueel bouwen en renoveren en klantgestuurd onderhoud. We ondersteunen de procesveranderingen door ontwikkeling van betrokken opdrachtgeverschap, conceptueel aanbesteden en kennisuitwisseling van technische specialismen. Zo ondersteunen we het integraal samenwerken tussen corporaties, afdelingen en vakdisciplines enerzijds en tussen corporaties en marktpartijen anderzijds. Daarmee kunnen we flinke kostenbesparingen realiseren in onze toekomstige vastgoedontwikkelingen, omdat we efficiënter en slimmer werken. Daarnaast zien we een groeiende behoefte om niet alleen de eigen investeringsbronnen aan te boren ten behoeve van betaalbaar en gezond wonen. Nadrukkelijk wordt de samenwerking gezocht met markt- en overheidspartijen om de voorraad te verduurzamen. We zien bovendien dat ingrepen in het vastgoed meer aansluiten op de natuurlijke ontwikkeling die een wijk doormaakt en dat het nodig is om klanten ruimte te geven zelf de woning aan te passen aan hun leefsituatie. De bewoner komt steeds meer centraal te staan bij onderhoud, renovatie en energiebesparing. We sturen dus niet alleen op vastgoedwaarde en financiële waarde maar ook op vergroting van de klantwaarde. 15

4.1 Doelstellingen Met de activiteiten die plaatsvinden binnen het programma Duurzaam vastgoed, beogen we de volgende doelstellingen te behalen: Actualiseren van kennis van ketenintegratie, conceptueel bouwen en renoveren, duurzaamheid en klantgestuurd onderhoud. Uitwisselen van ervaringen, resultaten van pilotprojecten en goede praktijkvoorbeelden en business cases op deze thema s. Medewerkers zijn beter in staat om (gezamenlijk) kennis op deze thema s uit te venten: hiermee vergroot het interne draagvlak en de externe profilering. Vastgoedbeheer en opdrachtgeverschap is geprofessionaliseerd. Individuele monitoring van ketenintegratie en energiebesparing wordt uitgewisseld en waar mogelijk opgeschaald naar Futuraniveau en afgestemd op landelijke monitoring. Het verlagen van onderhoudskosten, gemiddelde renovatiekosten en gemiddelde stichtingskosten door procesverbeteringen en het gezamenlijk toepassen van nieuwe concepten. Binnen het programma Duurzaam vastgoed werken we met drie platforms: bewust opdrachtgeverschap, duurzaamheid en beheer & onderhoud. 4.2 Platform bewust opdrachtgeverschap De platforms Ketenintegratie en Betrokken opdrachtgeverschap gaan vanaf 2014 samen in het platform Bewust opdrachtgeverschap. Als professioneel opdrachtgever hebben we oog voor de ontwikkelingen in de bouwsector. Procesoptimalisatie in de bouw gaat niet zonder een veranderende rol bij de opdrachtgever en opdrachtnemer. Het kan hierbij gaan over ketenintegratie maar ook kennisontwikkeling over bouw- en renovatieconcepten. Al deze aspecten maken dat de rol van de opdrachtgever verandert. De markt innoveert sneller dan de vragen van de opdrachtgever. Hoe kunnen we onze rol als opdrachtgever hierin verder professionaliseren? Hoe kunnen we de klantwaarde vergroten, hoe krijgen bewoners bij nieuwbouw en renovatie meer zeggenschap? Actuele activiteiten van de Futuracorporaties bepalen de agenda. 16

Op hoofdlijnen betekent dit dat we ons focussen op thema s als bouw- en renovatieconcepten en we bespreken onderwerpen zoals partnerselectie, inkoopstrategie en cultuurverandering. Op deze manier ontwikkelen en borgen we kennis van binnen en buiten de eigen organisaties. Platform duurzaamheid 4.3 Corporaties zijn verantwoordelijk voor de betaalbaarheid van de woningvoorraad. Niet alleen het perspectief van energielasten maar ook beheerprocessen in (en sturing op) duurzaamheid in brede zin worden steeds belangrijkere onderdeel van de totale woonlasten. Kortom, een meer integrale aanpak is noodzakelijk, met verbindingen naar bijvoorbeeld conceptueel bouwen en het duurzaam presteren van gebouwen. Veelal zijn de doelstellingen en ambities benoemd. We wisselen ervaringen en werkwijzen over implementatie met elkaar uit. Met medewerkers bepalen we op welke strategische of operationele thema s we inzoomen en waarmee we aan de slag gaan. We organiseren masterclasses met specialisten die ingaan op een techniek, proces of project ten gunste van verduurzaming van de bestaande woningvoorraad en de financierbaarheid van maatregelen. Platform beheer en onderhoud 4.4 Het beheer en onderhoud van de woningen is een grote kostenpost op de begroting en bepaalt in belangrijke mate het woongenot van bewoners, de hoogte van de energierekening en borging van veiligheid en gezondheid. Het afbreukrisico voor corporaties is groot als het misgaat bij technische thema s zoals asbest, legionella, open verbranders en branddoorslag. Er is veel behoefte om praktijkervaringen en kennis uit te wisselen en inspiratie op te doen voor het werkveld. Samen met een kerngroep medewerkers worden deze thema s geagendeerd en besproken. 17

5. Klant en woningmarkt In dit programma volgen we de ontwikkelingen in de markt waarin corporaties functioneren vanuit twee dimensies: de klantwaarde en de vastgoedwaarde. Dit laatste doen we steeds meer op regionaal niveau en vanuit een breed perspectief. We kijken daarbij naar de gevolgen van de externe (regionale) ontwikkelingen voor de vastgoedsturing van de corporaties. Ook gaan we in op de veranderingen die zich voordoen op het snijvlak van wonen, welzijn en zorg. Naast de ontwikkelingen op de woningmarkt onderzoeken we nieuwe concepten van klantbenadering. Steeds meer dienstverleners gaan over tot het (gedeeltelijk) digitaliseren van de dienstverlening. Wanneer ook nog eens gevraagd wordt om meer efficiency, kunnen corporaties niet anders dan hun dienstverlening anders organiseren. We bekijken hoe dit het beste kan, met de klant van vandaag en morgen in beeld. Binnen het programma Klant en woningmarkt werken we met drie platforms: vastgoedsturing, wonen-welzijn-zorg en dienstverlening. Per platform is een aantal doelstellingen geformuleerd. 5.1 Platform vastgoedsturing Met een groep vastgoedspecialisten besteden we intensief aandacht aan scenarioanalyses en portefeuillebeslissingen, de ontwikkelingen op de woningmarkt, methoden en technieken van portefeuillebeleid. In 2014 zal de vertaling en uitwerking van de voorstellen van Blok aan de orde komen. Concrete thema s die hierbij aan bod zullen komen zijn betaalbaarheid, huurbeleid en een uitwerking van het rendementsdenken in de vastgoedsturing. 18

Doelstellingen: Uitwisselen en kennisnemen van ervaringen met vastgoedsturing in het portefeuille beleid van de corporaties. De deelnemers hebben up to date kennis van methoden en technieken van portefeuillebeleid. Gezamenlijke agendering en analyse van thema s op het gebied van portefeuillebeleid, om zo efficiënter te werken. Het samenbrengen en flexibiliseren van de inzet (en expertise) van medewerkers. Platform wonen-welzijn-zorg 5.2 Ontwikkelingen in het wonen en de zorg raken elkaar in toenemende mate. Het is duidelijk dat mensen graag langer zelfstandig willen (of moeten) blijven wonen. Dit betekent dat het aantal mensen met een zorgvraag in corporatiewoningen toeneemt. In dit platform met gaan we het komende jaar verder met het concretiseren van een aantal vragen: Wat betekent het langer zelfstandig thuis wonen voor de corporatie? Welke visie hebben we op de samenwerking met, en de rollen van de bewoners, corporatie, zorgpartijen, maatschappelijke organisaties en gemeente? Hoe kunnen we een bijdrage leveren aan het ontwikkelen van nieuwe instrumenten en oplossingsrichtingen die inspiratie bieden voor de maatschappelijke ontwikkeling van de corporatie? Dit is uitgewerkt in een aantal concrete vragen. Doelstellingen: Uitwisselen van ervaringen en gezamenlijk doorgronden van (effecten van) nieuwe wetgeving en ontwikkelingen op het snijvlak wonen-welzijn-zorg. Gezamenlijk nadenken over de ontwikkeling en toepassing van nieuwe woonoplossingen. Ontwikkelen van nieuwe concepten om bewoners in hun zelfredzaamheid te faciliteren. Uitwisselen van ervaringen en het gezamenlijk opdoen van kennis omtrent de vorming van organisatienetwerken in wonen-welzijn-zorg. 19

5.3 Platform dienstverlening Het leidend dienstverleningsprincipe van de corporatie schuift steeds meer op naar operational excellence. De vraag daarbij is hoe er een balans gevonden kan worden tussen efficiënt werken en het realiseren van klantwaarde. Dit kan door met een innovatieve bril te kijken naar deze (schijnbare) tegenstelling. Bij innovatie gaat het vooral om een andere inrichting van de dienstverlening. Daarbij is digitalisering een belangrijk speerpunt. De efficiency in de dienstverlening is vooral gericht op een betere en snellere afhandeling van de klantcontacten. Thema s die in 2014 aan de orde komen zijn: het ontwikkelen van een visie op dienstverlening vanuit waardesturing, de implementatie van digitalisering naar een handelingsperspectief voor medewerkers, positionering Klant Contact Centrum, de koppeling van social media aan dienstverlening, het stimuleren van de zelfwerkzaamheid van bewoners (in de dienstverlening) en het vervangen van geschreven huurdersinformatie door filmpjes. 20 Doelstellingen: Ontwikkelen van een dienstverleningattitude die aansluit bij de behoefte van de klant. Ontwikkelen van werkwijzen en/of instrumenten die dienstverleners binnen de corporatie helpen in het optimaal bedienen van de klant. Operationaliseren van operational excellence als leidend principe van dienstverlening voor de corporatie. In beeld brengen van organisatorische randvoorwaarden om dienstverlening vanuit klantperspectief te optimaliseren. Optimaliseren van de mix van kanalen per dienst, Click-Call- Face, om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de behoefte van de klant. Verhogen van de kennis en de uitwisseling van ervaringen over een klantcontactcentrum. Bevorderen van efficiency binnen de corporaties door het uitwisselen van ervaringen over procesoptimalisatie en toepassen van leanprincipes. Het ontwikkelen en toepassen van klantcommunicatiestrategieën bij de introductie van nieuwe werkwijzen in de dienstverlening.

6. Kennisplatforms Futura werkt al langere tijd met platforms waarin specialisten elkaar binnen de eigen discipline ontmoeten. Die disciplines zijn finance & treasury, personeel & organisatie en informatisering & automatisering. In onze kennisplatforms zitten de mensen die de harde kern vormen van onze samenwerking. De platforms staan open voor iedereen binnen Futura (deelnemers en partners). We streven naar een continue bemensing omdat dit bijdraagt aan vertrouwen en openheid. Dat is nodig om kennis en praktijken te delen en te ontwikkelen. Platform finance & treasury Er zijn zes bijeenkomsten voor financieel specialisten: kennisuitwisseling en discussies over actualiteiten en lopende zaken rondom financiën, fiscaliteiten, treasury, contacten met het Waarborgfonds, het Centraal Fonds en andere relevante externe toezichthouders. De groep wordt naar behoefte aangevuld met specialisten over een bepaald onderwerp,. Minimaal één themabijeenkomst wordt georganiseerd aan de hand van de actualiteiten en is bedoeld voor een bredere doelgroep dan alleen financiële specialisten zoals beleidsmedewerkers en managers. Voorts wordt de samenwerking met andere platforms geïntensiveerd. Dan gaat het met name om het platform vastgoedsturing en duurzaamheid. De onderwerpen die aanbod komen in 2014: Uitwisseling naar aanleiding van actuele ontwikkelingen. In kaart brengen van de effecten van nieuwe ontwikkelingen (herzieningswet / novelle / akkoord Aedes). De financiering van duurzaamheidsoplossingen. In kaart brengen van de effecten van de juridische en/of administratieve splitsing. Het volgen van ontwikkelingen op het gebied van fiscaliteiten. 21

Het verkennen van nieuwe mogelijkheden voor financiering (combineren met efficiency programma). Contacten met WSW en CFV. Een aandachtspunt is de verhouding tot het efficiencyspoor. In het kader van de efficiënte inzet van mensen en middelen is het wenselijk om het efficiencyspoor voor zover mogelijk te integreren in het kennisplatform F&T, zodat zo effectief en efficiënt mogelijk kan worden gewerkt. Platform personeel & organisatie P&O-medewerkers gaan met elkaar in 2014 op zoek naar manieren waarop zij kunnen ondersteunen in de veranderingen die binnen de sector gaande zijn, te denken valt aan krimp in het personeelsbestand, omslag in houding en gedrag als je bewoners échte zeggenschap wil geven en het opzetten van nieuwe structuren. Doelstelling voor 2014 is dat p&o ers tijdens de kennisplatforms hun kennis vergroten, zodat zij hun rol goed kunnen vervullen in de veranderingsprocessen die gaande zijn. In vier kennisplatforms willen we leren van elkaar. Iedere corporatie krijgt de gelegenheid om een (gedeelte van) kennisplatform voor te bereiden. Hierin staat centraal: welke veranderingsprocessen zijn er gaande, wat is de stand van zaken hierin, welke rol heeft p&o en wat is plan van aanpak? Welke lessen zijn er al geleerd die gedeeld kunnen worden. Eventueel kan een externe deskundige aanschuiven als daar behoefte aan is. 22 In 2014 worden er meer Futuracolleges georganiseerd. Een aantal colleges zal door Futura zelf georganiseerd worden. De volgende 8 Futuracolleges worden aangeboden: Regisserend opdrachtgeverschap in de bouwketen. Hoe houden we onze medewerkers vitaal op allerlei gebied, gezondheid, motivatie, ontwikkeling? Assetmanagement. Hoe kun je leren op een andere manier te kijken naar de corporatiewereld? Vanuit de filosofie van Sociaal Constructionisme onderzoeken we welke waarheden we met z n allen hebben vastgezet en waar ruimte is om variatie toe te passen.

Niet perfect, maar slimmer organiseren. Customer journeys in relatie tot lean maken van processen. Benefitmanagement (in relatie tot marktgerichtheid). Ontwikkelingen op het gebied van wonen-welzijn-zorg, vastgoed, sociaal beheer. In 2013 boden we een inspiratieprogramma aan voor medewerkers die het verschil maken in de organisatie, als blijk van waardering en om ze te blijven binden en boeien. Inspiratie en persoonlijke effectiviteit is de leidraad in dit programma. De 15 deelnemers in 2013 hebben het programma met veel enthousiasme afgerond, vandaar dat we trots zijn om dit programma in 2014 opnieuw aan te bieden voor maximaal 16 deelnemers. In 2013 is de Futura CoachPool gestart, waarbij Futura corporaties gratis 5 gediplomeerde coaches kunnen inzetten voor coaching van medewerkers. In 2013 zijn er 4 medewerkers succesvol gecoacht. In 2014 kunnen medewerkers weer gebruik maken van deze coaches in de CoachPool. Platform informatiemanagement Het belang en de afhankelijkheid van informatie neemt toe: I&A is steeds meer een managementvraagstuk, waarbij de samenwerking tussen de business (frontoffice en backoffice) en informatiseerders en automatiseerders centraal komt te staan. Samenwerking op het gebied van I&A draagt bij aan het verhogen van de kwaliteit en het meer efficiënt inrichten van onze werkprocessen en informatievoorziening. De werkvorm moet nog door de platformleden worden vastgesteld. Onderwerpen zijn: Actualiteiten, delen van kennis. Effecten externe (sector) en interne (corporatie) ontwikkelingen op I&A. In- en outsourcing en andere samenwerkingsvormen. Technologische ontwikkelingen en de impact op de corporatie (denk aan cloudcomputing, app-ontwikkeling en business intelligence). Leveranciersmanagement voor de gezamenlijke preferred suppliers op het gebied van I&A. 23

7. Efficiency en beheer 24 Dat wat we samen sneller, beter, slimmer en/of goedkoper kunnen regelen, doen we in principe in Futuraverband. Dat is de komende jaren niet langer een keuze maar ook een noodzaak gezien de toenemende financiële druk. Juist maatschappelijke ondernemingen zijn het aan de buitenwereld verplicht om efficiënt en effectief te werken. Kwaliteit van dienstverlening en efficiency gaan daarbij hand in hand. In al onze programma s richten we ons op een sterke samenhang van innovatiekracht en het bevorderen van efficiency en effectiviteit. We blijven onderzoeken op welke wijze en in welke mate we een aantal activiteiten en bedrijfsprocessen beter en efficiënter samen kunnen organiseren en zetten dit vervolgens om in (een) passende en eigentijdse organisatievorm(en). In 2013 is gestart met een gezamenlijk inkooptraject. In 2014 wordt dit voortgezet en wordt gewerkt aan een beleidsplan inkoop en aan de ontwikkeling van een organisatiestructuur (voor de deelnemers van Futura) waarin deze inkoop gecoördineerd wordt. Verder is in het kader van het efficiency programma gekeken naar gezamenlijk financiering. De uitwisseling van kennis van dit onderdeel wordt in 2014 gecombineerd met het kennisplatform Finance & Treasury. Binnen Futura kopen we al jarenlang diensten en materialen gezamenlijk in. Al die contracten worden beheerd en we onderhouden contacten met vertrouwde en toekomstige leveranciers. Natuurlijk bieden we partners de kans mee te doen in onze bestaande inkoopcontracten, want door gezamenlijke inkoop worden tienduizenden euro s bespaard!

Natuurlijk is naast inkoop ook overleg met leveranciers nodig. Voor ict-gerelateerde onderwerpen is een permanent inkoopteam actief. In 2013 beheren we de volgende contracten: Segment Kantoorgerelateerd Personeelgerelateerd Automatisering Communicatie Professionele diensten Onderhoud en service Contract Inkoop kantoorartikelen Detacheringkrachten Collectieve ziektekostenverzekering personeel Collectieve ongevallenverzekering personeel Adviseur ICT Computersupplies Levering DIS toepassing Ondersteuning ICT diensten Printertikken Vaste telefonie Mobiele telefonie Telecommunicatie adviezen Opstalverzekering Glasverzekering Huisbankierschap Adviseur juridische zaken Treasury ondersteuning/adviezen Liftonderhoud 25

8. Opleidingen Het opleidingsprogramma van Futura maakt het mogelijk dat mensen uit de corporaties in een informele sfeer collega s met dezelfde functie elders in Brabant leren kennen. Daarom kan iedereen zich hierop inschrijven. Vanzelfsprekend heeft iedere opleiding ook een direct effect voor de betrokken medewerker. Incidenteel vullen we ons opleidingenaanbod aan met cursussen en intervisiegroepen op verzoek. Introductieprogramma Nieuwe medewerkers kunnen drie (ook los te volgen) modules volgen: De generieke module is een echte kennismakingsmodule waarin geschiedenis van de volkshuisvesting en maatschappelijk ondernemen centraal staan. De operationele module is voor medewerkers met een operationele functie. In deze module staan de hoofdprocessen van een woningcorporatie centraal. De strategische module is voor medewerkers met een meer strategische functie. In het programma staan financiën, vastgoedontwikkeling en innovatie centraal. Huurrecht: basis en update Er is een tweedaagse Basiscursus huurrecht woonruimte en een ééndaagse cursus Update huurrecht woonruimte. Deze cursussen zijn geschikt voor corporatiemedewerkers in het verhuurproces maar ook medewerkers die anderszins klantencontacten hebben. 26

Projectmatig werken: opdrachtgevers, projectleiders en projectmedewerkers In Futuraverband worden projectleiders en projectmedewerkers al jaren getraind in projectmatig werken volgens een beproefde methodiek. Om het geleerde direct te kunnen toepassen in de praktijk is een aantal tools beschikbaar dat deze methodiek ondersteunt. MBO Wijkwerk Deze tweejarige praktijkopleiding is speciaal gerealiseerd voor huismeesters, buurtmeesters, wijkmeesters en mensen in vergelijkbare functies. De opleiding richt zich vooral op het ontwikkelen van een integrale kijk op het eigen werkgebied. Naast vele andere onderwerpen komen leefbaarheid en duurzaamheid uitgebreid aan de orde. De opleiding wordt afgesloten met een diploma op niveau MBO-3. Financiën De financiën van de corporatie zijn de afgelopen tijd steeds belangrijker geworden. Het is daarom belangrijk te weten waar de financiële manager het over heeft. Futura organiseert de cursus financiën voor niet financiële functies. Er zijn twee varianten, een voor managers en een voor medewerkers. Futura Academie De Futura Academie draait om personeelsontwikkeling van medewerkers van deelnemers en partners van Futura. De Futura Academie is een gemeenschappelijk leerhuis waarin bestaande en nieuwe Futura-opleidingen, de Futuracolleges en inspiratieprogramma s worden ondergebracht. In 2014 zetten we hiervoor vervolgstappen. In de Futura Academie gaan we komend jaar een aantal verdiepingsbijeenkomsten organiseren, onder andere op het gebied van strategie implementatie, communicatie en leanmanagement. In deze bijeenkomsten worden de theoretische concepten gekoppeld aan praktische toepassingen. 27

9. Hoe werkt Futura? 28 In Futura werken mensen uit Brabantse corporaties samen. Met elkaar, ondersteund door een kleine werkorganisatie en met externe partijen. Dat levert allerlei interacties en transacties op en dus ook een eigen dynamiek. In de praktijk bestaat Futura vooral uit tijdelijke werkverbanden met daarin de juiste mensen, dat zijn eerst en vooral mensen uit de Brabantse corporaties. Afhankelijk van het onderwerp aangevuld met programmamanagers die aan onze werkorganisatie verbonden zijn. We zijn wars van bureaucratie en stroperigheid, we geloven in ruimte binnen kaders. De platforms vormen de basis van Futura. Daar wordt de directe toegevoegde waarde geleverd voor de deelnemende corporaties. De focus ligt op interne verbindingen. Wanneer we naar buiten treden zullen dat vooral doen langs de weg van de inhoud. In onze missie staat niet voor niets dat we er zijn om de volkshuisvesting te verbeteren, te vernieuwen, te inspireren zodat we naar beste vermogen bijdragen aan de kwaliteit van wonen en leven van mensen. Futura werkt daar waar nuttig en nodig samen met andere organisaties. Dat zijn er inmiddels te veel om op te noemen. Nederland is in rap tempo een 100% netwerksamenleving geworden, te oordelen naar het aantal contacten dat we onderhouden. We zoeken regelmatig de samenwerking op met de provincie Noord-Brabant, bijvoorbeeld als we meedenken in één van hun visieplatforms (o.a.wonen zorg en welzijn en het platform wonen). We hebben korte lijnen met het Centraal Fonds, het Waarborgfonds, de Corporatie Vastgoedindex, Aedes. Daarnaast zijn we ook actief betrokken

bij de ontwikkelingen in de bouwwereld rondom ketenintegratie. Een belangrijk netwerk waarin we in 2014 participeren is de REX group. We leren van en doen onderzoek met collega corporaties in internationaal verband. Deelnemers Deelnemers zijn corporaties die samen het hart van Futura vormen. Zij bepalen de agenda. Zij betalen ook de vaste kosten. We zijn zuinig op wat we in de loop der jaren hebben bereikt en realiseren ons ook dat een netwerk als Futura kwetsbaar is. Om die redenen staan we open voor deelnemerschap van corporaties waarmee we ambities en inhoudelijke agenda delen. In 2014 vormen de woningcorporaties AlleeWonen (Breda en Roosendaal), Casade (Waalwijk en Loon op Zand), WonenBreburg (Breda en Tilburg) en Zayaz ( s Hertogenbosch) onze deelnemers. Partners Naast vaste deelnemers richt Futura zich ook op andere corporaties in Brabant. Dat kunnen stedelijke corporaties zijn, maar ook corporaties die actief zijn in de Brabantse dorpen zijn van harte welkom. Partners werken per platform of project mee volgens de Futuraformule. Dat wil zeggen dat de corporatie én uren levert, én expertise én bijdraagt in de kosten. Waarmee we uiteindelijk sneller, beter en/of goedkoper kunnen ontwikkelen dan dat ieder het voor zich doet. In 2014 vormen de woningcorporaties Thuis (Eindhoven en Veldhoven) Vieya (Dongen) en Woonbedrijf (Eindhoven) onze partners. 29

Futura Professor de Moorplein 525 5037 DR Tilburg Postbus 4273 5004 JG Tilburg t 013-465 34 44 info@futurawonen.nl www.futurawonen.nl twitter: @stichtingfutura