Netwerkbijeenkomst verbinden van werelden ambities in Overijssel Verslag van de hoofdpunten Op vrijdag 14 december gingen 80 vertegenwoordigers van kulturhusen en multifunctionele accommodaties, ambtenaren, adviseurs, politici en andere belanghebbenden, bij Stimuland in Vilsteren met elkaar in gesprek over vier belangrijke leefbaarheids-thema s die spelen op het platteland. Doel hiervan was uitwisseling in een aantrekkelijke netwerksfeer te bevorderen en de provincie Overijssel te voeden met veldkennis, ervaring en ideeën. In subgroepen spraken zij met elkaar over vier thema s: zorg, het lokale voorzieningenniveau, de economie van het dorp en overheidsparticipatie. De bijeenkomst resulteerde in concrete knelpunten en goede ideeën om de toekomst het hoofd te bieden. De resultaten van de werksessies werden aansluitend aangeboden aan de vervanger van gedeputeerde Boerman, de heer Peterson, hoofd van de eenheid economie en cultuur van de provincie Overijssel. In onderstaand verslag is per onderwerp de contactpersoon van Stimuland genoemd, die zich met het onderwerp bezighoudt en zich inzet om genoemde punten verder te brengen. Begeleiders die ons hebben meegeholpen om deze bijeenkomst tot een succes te maken, willen we hierbij hartelijk dank zeggen: Igor Grevers, Ineke van Enk, Frank Droste, Marian Tomasini en Walther de Haas. n120279/01963.20 - blz. 1/6
ZORG OP HET PLATTELAND Veel aandacht ging uit naar de toenemende en veranderende zorgvraag op het platteland en hoe lokale initiatieven hier een antwoord op kunnen geven. De gouden tip van deelnemers aan overheden was om ruimte en vertrouwen te geven aan initiatiefnemers en te accepteren dat zij soms ook fouten maken. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Philien Blok via telefoonnummer (0529) 47 81 80 of pblok@stimuland.nl. Streven is dat mensen zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Daartoe het zogenaamde kangaroe-wonen mogelijk maken, waarbij jong en oud naast elkaar wonen. Twee adressen op één locatie is vaak een probleem. Durf los te laten en eventuele fouten te accepteren, leer er van. Benut nieuwe ontwikkelingen zoals knooperven. Ontzorg ouderen van de zorgen (bijvoorbeeld een boodschappenservice). Beelden bijstellen ten aanzien van zorgvoorzieningen om de hoek : goede informatie geven over welke zorgdiensten aan huis geleverd kunnen worden is belangrijk. Zorg ook voor ontmoetingsplekken. En in geval voorzieningenniveau laag is: zorg voor goed vervoer. Let op het hele palet: jong midden ouderen. Probeer jongeren op het platteland te houden (dan wel na de studie terug te laten keren), omwille van behoud van volgende generaties, maar óók omwille van de ouderen. Mensen moeten de kans krijgen om ideeën aan te reiken en mee te denken over oplossingen. School is belangrijk voor leefbaarheid: passende norm. Samen zoeken naar creatieve oplossingen, zoals bijvoorbeeld de samenwerking in Broekland tussen Salland Wonen en de Parabool. Durf te investeren. Collectief ontwikkelen van woningen door particulieren (bijvoorbeeld onder CPO), waarbij de gemeente grond aankoopt. Voorbeeld Welsum. Niet te lang wachten. Zoek samenwerking met de woningbouwcorporatie, samen ontwikkelen. Balans tussen echte behoefte en snelheid van handelen (planperiode van vijf jaar is te lang). Goed overleg tussen woningbouwcorporatie en plaatselijke belangen, binnen en buiten de kern. Goed luisteren naar lokale organisaties. Acties Met burgers, gemeente, plaatselijke belangenorganisaties en maatschappelijke organisaties om de tafel rondom specifieke thema s bijvoorbeeld wonen, zorg en welzijn. Knelpunten inventariseren en gezamenlijk oplossingen vinden. Komend jaar gaat hiervoor project Kies je Kans van start in NO Twente en het Vechtdal. Netwerkbijeenkomsten in Salland en NO Overijssel over kleinschalig wonen met zorg in januari en februari 2013, Twente heeft al plaatsgevonden. Gemeenten stimuleren om samen met de burgers en alle partnerorganisaties een sociaal duurzame visie te ontwikkelen, inclusief een uitvoeringsprogramma. n120279/01963.20 - blz. 2/6
ECONOMIE VAN HET DORP Deelnemers aan de workshop economie van het dorp herkenden veel in de analyse van Stimuland. Elk dorp kent vormen van informele economie, dienstenruil, vrijwillige inzet en onderlinge hulp. En vaak meer bedrijven dan je zo zou denken. Dorpen kunnen veel zelf doen en willen dat ook. In deze tijden is dat ook steeds meer nodig. De discussie richt zich op hoe dat vorm kan krijgen. Wat doen bewoners en wat is de rol van de overheid? Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Jeroen Geerdink via telefoonnummer (0529) 47 81 80 of jgeerdink@stimuland.nl. Economie van het dorp heeft altijd een sociale kant: het gaat om verdienen en om betrokkenheid. Aandacht voor de grens tussen vrijwillige inzet en professioneel handelen. De overheid zou veel meer als partner kunnen optreden en waar mogelijk loslaten. Elk dorp heeft een eigen karakter en tempo, dus maatwerk is nodig. Voorbeelden van loslaten: de Korte Klappencommissie van Broekland, gemeente Hellendoorn die elk dorp een week de stratenmakersploeg geeft om klussen te doen. Wat ook helpt is een integraal aanspreekpunt bij de gemeente. Een ambtenaar die het dorp helpt om dingen zelf te doen/regelen. Dorpen kunnen meer verantwoordelijkheid dragen voor voorzieningen. Dat kan invloed hebben op de lokale economie, zoals de community trusts in Engeland. Belangrijk voor de lokale economie is ook lokaal besteden stimuleren, samen energie inkopen/opwekken, kennis en ideeën delen. Wellicht een BV.Dorp oprichten! Hoe dan ook trekkers, doeners en denkers bijeen brengen: iedereen heeft talenten. Gezamenlijkheid is essentieel: organiseer dorpsconferenties, dorpsfeesten, coöperaties, etc. En vier je successen! Actie Stimuland schrijft een brochure voor dorpen die met hun eigen economie aan de slag willen. n120279/01963.20 - blz. 3/6
TOEKOMSTBESTENDIG LOKAAL VOORZIENINGENNIVEAU Ook werd er uitgebreid stil gestaan bij het bepalen en realiseren van een toekomstbestendig voorzieningenniveau. Dat begint bij draagvlak onder alle betrokkenen, van gebruikers tot financiers. Het is de kunst om nieuwe, slimme combinaties te blijven zoeken tussen maatschappelijk vastgoed, ondernemers, overheden en andere (potentiële) gebruikers. Om hier goed inzicht in te krijgen, blijken praktijkgerichte hulpmiddelen als de exploitatiescan, Waardewijzer en de Kusa-scan uitkomst te bieden. Daarnaast is een goede digitale infrastructuur juist op het platteland van groot belang. Voor meer informatie over het inzetten van genoemde hulpmiddelen kunt u contact opnemen met Jeroen Geerdink via telefoonnummer (0529) 47 81 80 of jgeerdink@stimuland.nl. Ontmoeting. Intergraal: ten behoeve van meerdere doelgroepen en leeftijden. Sluitende exploitatie. Goede digitale infrastructuur (internet/bedrijvigheid), JUIST op het platteland. Zo lokaal als haalbaar is, maar kijk ook over dorps- en gemeentegrenzen heen. Draagvlak creëren bij alle betrokkenen (gebruikers/financiers en niet te vergeten inwoners). Nieuwe/slimme combinaties benutten en versterken; daarbij ook ondernemers, zorgaanbieders, ZZP ers et cetera betrekken, zodat er een brede basis ontstaat. Flexibele indeling van ruimtes, zodat optimaal multifunctioneel gebruik mogelijk wordt. Flexibel gebruik maken van beschikbare ruimtes. Van je eigen eilandje af. Dat moet je echt actief organiseren, gaat niet vanzelf. Combinaties maken tussen verschillend bestaand maatschappelijk vastgoed. Minder overheidsregels: consequenties van burgerparticipatie accepteren. Actie Breed bekendmaken en benutten van de hulpmiddelen, om initiatiefnemers te helpen hun plannen zo goed mogelijk invulling te geven, met aandacht voor bovenbenoemde punten. n120279/01963.20 - blz. 4/6
OVERHEIDSPARTICIPATIE EN BURGERKRACHT De aanwezigen waren het ook eens over het toenemend belang van overheidsparticipatie en burgerkracht. De overheid trekt zich steeds verder terug. Het faciliteren van uitvoering door burgers vraagt om een andere manier van werken van gemeenten. Wethouder Lagas van de gemeente Ommen kwam hiervoor met een mooie lijfspreuk: niet vinken, maar vonken. Vinken in de zin van regels afvinken en vonken in de zin van aanjagen en meedenken. Loslaten en vertrouwen, ervaring opdoen met ruimte geven. Durven leren, weg met verlammende risicobeheersing. Tijd nemen. In Overijssel willen we met elkaar de eigen leefomgeving inrichten/creëren. In contact met elkaar: op locatie. Niet vinken maar vonken (zie hierboven). Verleiden: zelfbeschikking is mooi. Krachtige burgers zoeken. Gooi het goede niet weg. Actie Stimuland werkt op dit moment met een aantal gemeenten aan een manier om het komende jaar ervaringen met overheidsparticipatie met elkaar te delen en kennis uit te wisselen. Er is een provinciebrede bijeenkomst in voorbereiding (voor februari 2013). Gemeenten die geïnteresseerd zijn mee te doen, kunnen contact opnemen met Margreet Hogenkamp van Stimuland via telefoonnummer (0529) 47 81 80 of mhogenkamp@stimuland.nl. n120279/01963.20 - blz. 5/6
NIEUWE IMPULSEN In een speech gaf de heer Peterson aan dat het thema voor deze bijeenkomst verbinden van werelden, ambities in Overijssel hem triggerde. Uitwisseling van kennis en ervaring, het gezamenlijk optreden in een netwerk richting beleid is input voor verdere uitwerking van de thema s van vanmiddag. De provincie heeft de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in kulturhusen, omdat deze een belangrijke bijdrage leveren aan de leefbaarheid in zowel de stad als op het platteland. Om de continuïteit van kulturhusen te borgen, dienen kennis en ervaring op het gebied van exploitatie, beheer en programmering uitgewisseld te worden. In dit kader hebben de Provinciale Staten een motie aangenomen en moet er vóór 1 juli 2013 een plan van aanpak liggen. De provincie heeft de afgelopen jaren niet stil gezeten qua ondersteuning: met de inzet van Stimuland is reeds een flink ondersteuningsaanbod gecreëerd: ontwikkeling exploitatiescan, ontwikkeling kulturhussamenwerkingsscan, kulturhusakademie, een project om de programmering goed op te zetten en gezamenlijke inkoop van energie met een enrgiebesparingsadvies. Ter afsluiting van de bijeenkomst heeft de heer Peterson bovendien de eerste vouchers van 1.000,- voor kulturhusen uitgereikt en wel aan kulturhus Ommerkanaal en Erve Boerrigter. Zij kunnen hun voucher inzetten voor het inkopen van deskundig advies. Ommerkanaal wil de voucher gebruiken voor advisering op het gebied van financiën en Erve Boerrigter wil zich hiermee richten op verbetering van de beheersconstructie. Tenslotte heeft de heer Peterson het nieuwe handboek voor het uitvoeren van een financiële quickscan voor kulturhusen ontvangen uit handen van de ontwikkelaars Frank Droste (Kulturhus Borne) en Igor Grevers (ICS Adviseurs). n120279/01963.20 - blz. 6/6