JAARVERSLAG EN JAARREKENING

Oikocredit Nederland JAARVERSLAG EN JAARREKENING 2012

Voorwoord In 2012 is er veel gebeurd. Om een paar dingen te noemen: we namen afscheid van Ruud Kootker die ons ruim een jaar bijstond als interim manager, we verwelkomden Hann Verheijen, als directeur van ON, en we namen afscheid van Cor Van Donge-Maat die vele jaren aan Oikocredit Nederland verbonden was als bestuurssecretaris, daarna als notulist voor het bestuur en vrijwilliger op het bureau in Utrecht. Bij de medewerkers verliet Dee Timmermans ons. Ruud, Cor en Dee danken we zeer voor hun inzet. Op de ALV van mei 2012 hebben we samen met de leden teruggekeken op het verleden en goede conclusies getrokken. En vanaf dat moment kon de blik ook werkelijk gericht worden op de toekomst om onze ambities waar te maken: nog meer bekendheid geven aan de prachtige activiteiten van Oikocredit en de deelname in het Oikocredit Nederland Fonds bevorderen. In dit verslag leest u meer over de vele activiteiten van onze vrijwilligers en bureaumedewerkers. Inhoud Pagina Nieuw impulsen 3 Vrijwilligersactiviteiten 6 Verenigingszaken 9 Financiële resultaten 10 Jaarrekening 2012 12 Accountantsverklaring 23 Najaar 2012 ging de reclamecampagne van start. Al enige tijd was er het voornemen toe, nu is het er van gekomen. Zeer belangrijk in een tijd waarin keuzes om te beleggen onder druk zijn komen te staan. Maar Oikocredit is uniek en dat werd met succes benadrukt! Dat het ONF ook de laagste risico-indicatie kreeg van de AFM was mooi meegenomen. Onze nieuwe directeur en zijn team gingen aan de slag in het bewustzijn dat het verhaal van Oikocredit nieuwe inspiratie verdient, vergroten van de naamsbekendheid geboden is en de instroom in het ONF alle aandacht verdient. Daarvoor is ook nodig dat ON een aanstekelijke vereniging is waar leden, vrijwilligers, medewerkers en andere betrokkenen zich graag mee verbinden en aan bijdragen. Lang zag het ernaar uit dat 2012 een zeer matig jaar werd voor wat betreft groei van het Oikocredit Nederland Fonds. Verklaarbaar ook gegeven de zwakke economische omstandigheden. Gelukkig zijn we erin geslaagd om het jaar naar tevredenheid af te sluiten. De maand december heeft veel goedgemaakt. We hebben die maand bijna 100 nieuwe beleggers mogen verwelkomen en het Oikocredit Nederland Fonds is die maand 3,3 miljoen euro gegroeid in fondsvermogen. Deze positieve afsluiting moet niet alleen gezien worden in het licht van de reclamecampagne. Juist de combinatie van deze campagne met de vele activiteiten van onze vrijwilligers maken dat we succesvol zijn. De uitkomsten van 2012 vormen een inspiratie om de lijn van nieuw enthousiasme door te trekken en vol te houden in 2013, in opgewekte samenwerking met alle betrokkenen en via goede informatie naar onze leden en beleggers. Ten slotte: namens het bestuur dank ik directeur en staf, de vrijwilligers, de Adviescommissie, de werkgroepen, de redactie van Andersom en het bestuur van ONF hartelijk voor de toegewijde en professionele inzet voor het werk van Oikocredit. Siepie de Jong voorzitter bestuur Oikocredit Nederland 2

Nieuwe impulsen De vereniging Oikocredit Nederland is met ruim 8.000 leden de grootste steunvereniging van Oikocredit UA (ook wel Oikocredit International). Zeven bureaumedewerkers en 148 vrijwilligers dragen bij aan de missie van de vereniging: het enthousiasmeren van (potentiële) beleggers om te investeren in ondernemende mensen in ontwikkelingslanden. 2012 was een jaar waarin de focus lag op nieuwe impulsen. Voor de bureaumedewerkers, de vrijwilligers en de beleggers in Nederland. Een overzicht van de highlights en ontwikkelingen. Reclamecampagne Oikocredit Nederland geeft bekendheid aan het werk van Oikocredit en trekt beleggers aan via het Oikocredit Nederland Fonds. Met dit geld worden (micro)kredieten verstrekt aan ondernemende mensen in ontwikkelingslanden via microfinancieringsinstellingen, coöperaties en het MKB. Uit onderzoek in 2012 is gebleken dat de zogenaamde geholpen naamsbekendheid van Oikocredit erg laag is. Op de vraag of men Oikocredit kent, gaf eind augustus maar 9,6 procent van de ondervraagden aan in meerdere of mindere mate bekend te zijn met (het werk van) de organisatie. Slechts één procent kende Oikocredit op dat moment zeer goed. Reden genoeg om de promotieactiviteiten te focussen op vergroting van de naamsbekendheid. Voor de continuïteit van de instroom in het Oikocredit Nederland Fonds zou het bovendien kunnen lonen om een groep nieuwe, jongere beleggers aan Oikocredit te binden. Deze uitgangspunten zijn aanleiding geweest voor de ontwikkeling van een reclamecampagne met als thema Zou u 200 euro in haar beleggen?. In oktober 2012 heeft een team van Oikocredit en mediabureau Van Leer drie verschillende commercials opgenomen in Ghana. De conceptcampagne is in twee rondes getest door een panel van bestaande beleggers en niet-beleggers behorend tot de doelgroep. Op basis van de waardevolle feedback is een aantal aanpassingen doorgevoerd. De reacties op de uiteindelijke versie waren uitermate positief. De kick-off van de commercials was 2 december 2012 op National Geographic Channel rondom de documentaire For the love of chocolate. De gehele maand december zijn de commercials te zien geweest op deze zender. In januari 2013 is de uitzending van de commercials voortgezet op National Geographic, maar ook op de publieke televisiezenders. 3

Ondernemers zoals Perpetual zijn de economische aanjagers in Afrika. Kleine bedrijven kunnen starten èn groeien met een beetje (micro)krediet via Oikocredit. Zulke kredieten worden gefinancierd uit het Oikocredit Nederland Fonds. Als u daarin belegt, en dat kan al vanaf 200 euro, doet u aan ontwikkelingshulp anno NU. Want Afrika verdient geld met uw belegging. En u krijgt een eerlijk dividend: de laatste 10 jaar was dit 1,55%. Meer weten? Kijk op www.ontwikkelingshulp.nu Het Oikocredit Nederland Fonds is een sociaal-etisch beleggingsfonds. Het Oikocredit Nederland Fonds belegt het ingelegde geld voor 90% in Oikocredit. Stichting Beheer ONF is als beheerder van het ONF opgenomen in het register van de AFM. Advertenties en bannering Met diverse dagbladen heeft Oikocredit Nederland een contract om advertenties te plaatsen als er een gaatje vrij is. Deze stopperadvertenties zijn zeer vaak geplaatst, zelfs regelmatig met het formaat van een halve pagina. De stoppercampagne heeft doorgelopen tot in 2013, in Metro, Trouw, de Volkskrant, NRC Handelsblad en Telegraaf. Bovendien zijn banners van de campagne geplaatst op verschillende websites, onder andere van Trouw. Campagnewebsite Alle campagne-uitingen verwijzen naar de website www. ontwikkelingshulp.nu. Op deze zogenaamde landing page staat een korte uitleg van wat Oikocredit doet. Bezoekers kunnen er de campagnefilmpjes bekijken. Maar het is ook mogelijk om direct online te beleggen. Facebook In oktober is de Facebookpagina van Oikocredit Nederland gelanceerd, als aankondiging voor de reclamecampagne. De bureaumedewerkers en veertig vrijwilligers volgden een Facebooktraining. Met als resultaat: eind 2012 al ruim 1.270 mensen die onze pagina leuk vinden en daarmee op de hoogte blijven van nieuws en ontwikkelingen rondom het werk van Oikocredit. Succes De reclamecampagne bleek eind 2012 al succesvol. Niet alleen in termen van naamsbekendheid, maar ook in termen van nieuwe instroom van beleggers. Zo kon het Oikocredit Nederland Fonds in december bijna 100 nieuwe beleggers verwelkomen. Hiermee sloten we een jaar, dat wat tegenvallend was gestart voor wat betreft instroom van nieuwe beleggers, goed af. In totaal is er in 2012 netto 3,7 miljoen euro aan nieuw vermogen binnengekomen. Mate van geholpen naamsbekendheid Augustus - september 2012 December 2012 Niet bekend 90,4% 82,0% Alleen bekend van naam 5,6% 12,5% Enigszins bekend 2,8% 4,5% Zeer goed bekend 1,2% 1,0% Totale geholpen naamsbekendheid 9,6% 18% 4

Nieuwe website Oikocredit Nederland Een nauwe samenwerking tussen Oikocredit UA en Oikocredit Nederland heeft geleid tot de lancering in november van een nieuwe website voor Oikocredit Nederland. Veel leden hebben teruggekoppeld dat de website toegankelijker en gebruiksvriendelijker is geworden, met een rustiger en visueel aantrekkelijker uitstraling. De site heeft ook een nieuwe extensie gekregen: in plaats van.org is het nu www.oikocredit.nl. De komende tijd zullen in fases alle Oikocredit-steunverenigingen en Oikocredit UA een nieuwe website krijgen. Laagste risico-indicatie voor ONF De Autoriteit Financiële Markten (AFM) hanteert sinds 1 juli 2012 nieuwe indicatoren om het risico van een belegging aan te duiden. Beleggingsfondsen zijn verplicht de nieuwe risicometer te hanteren. Het Oikocredit Nederland Fonds komt met de nieuwe regels in de laagste risico-categorie: nummer 1 van 7 categorieën. Hiermee heeft het Oikocredit Nederland Fonds het laagste risicoprofiel in verhouding tot vergelijkbare fondsen. Het risico is het laagst omdat de nieuwe risicometer wordt gebaseerd op de volatiliteit (beweeglijkheid) van het rendement van een beleggingsfonds over de afgelopen vijf jaar. Vanaf de start van het Oikocredit Nederland Fonds tien jaar geleden is elk jaar 1,55 procent dividend uitgekeerd. Internationale VN Jaar van de Coöperaties Oikocredit Nederland, zelf lid van de internationale coöperatie Oikocredit UA, heeft in 2012 stilgestaan bij het Internationale VN Jaar van de Coöperaties. Op 28 juni organiseerde het Nederlands Platform voor Microfinanciering (NPM) in samenwerking met Rabobank Foundation en Oikocredit Nederland een congres met als thema The Role of Cooperative enterprises in Financial Inclusion. Centraal stonden de vragen in welke mate coöperaties daadwerkelijk bijdragen aan sociale en economische ontwikkeling in arme landen en hoe zij eraan kunnen bijdragen dat financiële diensten voor iedereen toegankelijk zijn. De conclusies waren positief. Op 1 november nam Oikocredit deel aan het congres Samenwerken aan internationale voedselstabiliteit in de Ridderzaal in Den Haag. Dit congres werd opgeluisterd door een speech van Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Máxima. Ook Mariam Dao Oikocredit regiomanager in Ivoorkust heeft een inspirerende bijdrage geleverd. Naast een interessante bijeenkomst bleek het congres een waardevolle netwerkgelegenheid. 5

Kritiek op microkrediet Er waren in 2012 ook minder positieve geluiden te horen over microkrediet. Naar aanleiding van een boek van Hugh Sinclair heeft de KRO een documentaire gewijd aan de kritiek op de microfinancieringssector. Op het kantoor van Oikocredit Nederland zijn ongeveer tien reacties binnengekomen. Oikocredit heeft in haar reactie aangegeven te herkennen dat er in de sector misstanden optreden, en dat ze voorop loopt om transparantie en klantbescherming te vergroten. Ook de vrijwilligers hebben een overzicht van vragen en antwoorden gekregen om adequaat vragen hierover te kunnen beantwoorden. Ben Simmes inmiddels gepensioneerd managing director van Oikocredit UA heeft op de website zijn visie nog eens duidelijk weergegeven. Belastingvoordeel vervalt Door een wetswijziging van juli 2012 met betrekking tot sociaal-ethisch beleggen, komen vanaf 2013 alle belastingvoordelen voor beleggers in het Oikocredit Nederland Fonds te vervallen. Dit heeft vooralsnog geen noemenswaardig effect gehad op het aantal zich terugtrekkende participanten in het ONF. Voor de meeste beleggers staat het sociaal rendement van het investeren in Oikocredit gelukkig voorop. Aan Oikocredit Nederland de uitdaging om de boodschap hier (nog) meer op te richten. Media-aandacht Gedurende het jaar 2012 verscheen Oikocredit regelmatig in de media. P+ Magazine en De Betere Wereld besteedden in juli aandacht aan het goede nieuws over de laagste risico-indicatie van het Oikocredit Nederland Fonds. Provinciale en regionale werkgroepen 112 contactpersonen actief in 18 werkgroepen Provinciale werkgroepen in Zeeland, Utrecht, Zuid-Holland, Noord-Holland, Overijssel, Flevoland, Brabant, Drenthe en Groningen, vier regiogroepen in Friesland, regionale werkgroepen in Haaglanden e.o., Kennemerland, Apeldoorn/Zutphen, Noord-west Veluwe en Arnhem. Plus landelijke werkgroepen: Werkgroep Katholieke Relaties, Werkgroep Protestantse Relaties, landelijke onderwijsgroep, projectgroep burgerlijke gemeenten en de werkgroep MindTheirBusiness. Dichterbij, het magazine voor leden van Rabobank verhaalde in de zomer over Oikocredit in een artikel over werken aan fair trade én fair finance. Oikocredits investeringen in zonnelampen trokken ook de aandacht van de pers. Onder andere Metro, het Nederlands Dagblad, het Reformatorisch Dagblad en P+ Magazine beschreven het succesverhaal van Oikocreditpartnerorganisatie Barefoot Power. In het Internationale VN Jaar van de Coöperaties was er uiteraard veel aandacht voor deze sterke samenwerkingsvorm. De Volkskrant plaatste in juli het artikel De coöperatie krijgt wel geld los. En Trouw schreef in de speciale fair trade bijlage van 27 oktober over het geringe effect dat de economische crisis heeft op coöperaties. Vrijwilligersactiviteiten Oikocredit Nederland mag rekenen op de inzet van 148 vrijwilligers. Zij leveren een waardevolle bijdrage aan de promotie van Oikocredit en het Oikocredit Nederland Fonds. Voor de vereniging zijn verder de redactieleden van het magazine Andersom, de Adviescommissie, enkele kantoormedewerkers en de bestuursleden op vrijwillige basis actief. Er is tevens een ambassadeur voor burgerlijke gemeenten. De vrijwilligers organiseren zelf allerlei activiteiten en leggen daarvoor de contacten. Ze organiseren netwerkbijeenkomsten, verzorgen artikelen in diverse bladen en geven veel presentaties. Onder andere serviceclubs, wereldwinkels, vrouwenorganisaties, ouderenorganisaties en politieke partijen hebben in 2012 interesse getoond in een presentatie over het werk van Oikocredit. Bovendien zijn presentaties gegeven tijdens twee bijeenkomsten van ING, twee bijeenkomsten van SEVA Network Foundations, een lunch van ondernemers in Dordrecht in het kader van Fair Trade Gemeente, en voor de commissie Fair Trade gemeente Amersfoort. Ook in het onderwijs zijn vrijwilligers actief geweest, zoals met een gastcollege over microfinanciering op de Hanzehogeschool en een presentatie tijdens het Chain Finance Event op de van Hall Larenstein University of Applied Sciences. 6

De relatie met de kerkelijke achterban is belangrijk voor Oikocredit. Vrijwilligers hebben in 2012 gesproken met een aantal kerkenraden, zestien diaconieën, een z.w.o.-groep en vijf parochiebesturen. Er is meegewerkt aan vier kerkdiensten. In combinatie met presentaties voor zo n vijfentwintig PKN gemeenten en zes parochies heeft deze inzet ervoor gezorgd dat bijna tweeduizend mensen in kerkelijke kringen zijn bereikt. Ook zijn vrijwilligers in gesprek getreden met zeventien burgerlijke gemeenten en twee provincies over het werk van Oikocredit. Een aantal afgevaardigden heeft deelgenomen aan het Fair Trade platform Stichtse Vecht. Informatiestands Op maar liefst achtentwintig lokale en regionale informatiemarkten en verschillende beurzen, festivals, congressen en dertien kerkelijke bijeenkomsten hebben vrijwilligers een stand bemand. Zo was Oikocredit aanwezig op de drukbezochte Fiets en Wandelbeurs en kerkelijke beurzen zoals de Landelijke Diaconale Dag en de Luisterend Dienen Dag. Dit jaar stonden vrijwilligers voor het eerst met een stand op de beurs Kerk en Gemeente, de Kerkrentmeestersbeurs en de Groene Kerkendag. Zowel vrijwilligers als staf waren present met een stand op de Afrikadag van de Evert Vermeer Stichting. Dit jaar is bovendien een aantal markten bezocht met als specifiek doel vrijwilligers te werven. In het kader van het VN Jaar van de Coöperaties is er een Oikocredit-stand in het Boerenbondsmuseum Gemert ingericht, die ook in 2013 blijft staan. Een primeur was de aanwezigheid met een stand op de informatiemarkt tijdens de Keiweek, de introductieweek voor studenten in Groningen. Daarmee zijn zo n honderd jonge mensen bereikt. Fototentoonstelling Oikocredit In tien bibliotheken in Friesland was een fototentoonstelling over het werk van Oikocredit te bewonderen. Bovendien is een aantal wijkactiviteiten in Den Haag, waaronder een huiskamerconcert, speciaal voor de gelegenheid opgeluisterd met een fototentoonstelling. Publiciteit Vrijwilligers hebben ook veel publiciteit verzorgd. In kerkbladen zijn bijna tweehonderd artikelen geplaatst. Een paar artikelen verschenen in regionale bladen en nog eens veertien in huisaan-huis bladen. Oikocredit-vrijwilliger Liza Zandee, die deelnam aan de studiereis van Oikocredit naar coöperaties in Bulgarije, hield een weblog bij en trok daarmee zeshonderd bezoekers. 7

Actie VLAM-krant Drie onafhankelijke professionals hebben in het najaar van 2012 de VLAM-krant samengesteld, een eenmalige uitgave geheel gewijd aan mensenrechten. Oikocredit Nederland heeft zich over dit project ontfermd. Naast een advertentie over Oikocredit bevatte de krant een artikel over het recht op zelfbeschikking, waar een lening via Oikocredit aan kan bijdragen. Op 10 december de Dag van de Mensenrechten hebben bijna tachtig vrijwilligers op vijftien stations tijdens de ochtendspits grote hoeveelheden VLAM-kranten uitgedeeld aan reizigers. In Amsterdam en Den Haag hielpen vrijwilligers van Amnesty International mee. Verder zijn er exemplaren van de krant neergelegd in bibliotheken, winkels, kerken en musea. Alle 30.000 leden van de vereniging van vrouwen met een christelijke levensvisie Passage hebben per post een VLAMkrant gekregen. De 20.000 resterende exemplaren zijn in de regio Utrecht verspreid via huis-aan-huis bladen. Trainingen en workshops Vrijwilligers hebben weer diverse trainingen gevolgd in 2012. Voor nieuwe vrijwilligers is twee keer een introductiecursus georganiseerd waarin de werkwijze van Oikocredit UA en Oikocredit Nederland, de projectpartners, de financiële producten, het Oikocredit Nederland Fonds en het vrijwilligersbeleid zijn toegelicht. De presentatietraining stond dit jaar eenmaal op het programma. Samen met Oikocredit UA heeft ON de workshop Projectbeoordeling in praktijk gegeven. Ongeveer zeventig vrijwilligers kwamen op de vrijwilligersmiddag in november af. De nadruk lag dit jaar vooral op de ontwikkelingen binnen Oikocredit UA en Oikocredit Nederland. De interne veranderingen omtrent communicatieen vrijwilligersbeleid zijn besproken. De vrijwilligers ontvingen informatieve presentaties van medewerkers van Oikocredit UA en uitleg over strategie en samenwerking van Oikocredit Nederland directeur Hann Verheijen. Bureau Van Leer heeft over de totstandkoming van de reclamecampagne verteld. In workshops was gelegenheid om nader in gesprek te gaan over de internationale ontwikkelingen, unieke verkoopargumenten, de nieuwe website, de reclamecampagne en het vrijwilligersbeleid. En het was mogelijk om kennis te maken met het concept van de chocoladeworkshop. Netwerken Om elkaar te blijven informeren en nieuwe leden en investeerders te werven hebben vrijwilligers in Heiloo en in Veenendaal in 2012 een high tea georganiseerd. Samen met een ROC in Den Bosch heeft een aantal vrijwilligers een Fair Trade diner verzorgd. Verder was er een ledencafé in Middelburg waar de leden bijgepraat werden. Op deze manier zijn bijna 160 leden en belangstellenden bereikt. Educatie via Day for Change Klasse!Actie De stichting Day for Change is opgericht om microfinanciering onder de aandacht te brengen van scholieren. De afschaffing van subsidie eind december 2010 door het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de stichting Day for Change de afgelopen jaren bijna de das omgedaan. Ze was genoodzaakt om met een kleine personeelsbezetting te werken en haar samenwerking met een callcenter om scholen te werven te stoppen. Gelukkig is Rabobank voor de komende drie jaar de nieuwe financiële sponsor van Day for Change. Er is een structurele samenwerking met de Rabobank Foundation 4 Vlam Vlam krant ov er mensenrechten Eenmalige krant in een oplage van 100.000 verspreid door Nederland Initiatief van: Puck t Hart Puck grafisch ontwerp, fotograaf Mona van den Berg en journalist Annemiek Verbeek MensenrechTen volgens... Zangeres Wende snijders (33) Het begint bij de basis: menselijk contact. Daadwerkelijk contact, één op één, oprecht luisteren naar elkaar. Dan weet je dat je met een méns te maken hebt en niet met de ander of de vreemdeling. Na contact is er geen angst meer, iemand is niet langer onbekend. In veel landen waar ik ben geweest, voor werk of om te reizen, merk je direct dat het naleven van de mensenrechten niet vanzelfsprekend is. Agenten die je willekeurig van de straat pikken om je paspoort te zien. Mannen die je neerbuigend behandelen omdat je een vrouw bent. Als dat gebeurt, borrelt er een haast primaire agressie in me op. Die houd ik in toom, maar het maakt me boos. Zo bóós. Wie zijn zij om mij zo te behandelen? Wie zijn zij om het lot van andere mensen te bepalen? Mensenrechten gaan niet alleen over verre landen, ze zijn niet alleen van dáár. Ook hier in Nederland worden veel rechten continu geschonden. Ik heb récht op mijn rechten. Dat kan ik alleen opeisen als ik een ander precies dezelfde rechten gun. Zo simpel is het. Mensenrechten, dat zijn rechten die ieder mens man, vrouw en kind - heeft. Waar hij ook woont, welke kleur zijn huid heeft, of hij nou op mannen of vrouwen verliefd wordt, op welke partij hij ook stemt en welk geloof hij ook aanhangt. Mensenrechten zijn er om mensen te beschermen tegen de macht van de staat en moeten ervoor zorgen dat iedereen kan leven in menselijke waardigheid. Mensenrechten betekenen bijvoorbeeld dat iedereen recht heeft op onderwijs, dat je mag zeggen wat je wilt en dat de overheid niet zo maar geweld mag gebruiken. Er zijn meer dan negentig mensenrechten. Veel van die rechten staan in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en in verdragen van internationale organisaties, zoals de Verenigde Naties, de Raad van Europa en de Europese Unie. Daarnaast staan mensenrechten in nationale grondwetten, zoals de Nederlandse Grondwet. Veel mensen denken aan landen als Iran, Birma of Zimbabwe als het over mensenrechten gaat. Of Amerika en Rusland misschien. Maar Nederland? Daar is het toch allemaal prima geregeld? Klopt: Nederland is geen Syrië, zegt Nicola Jägers van het College van de Rechten van de Mens in het interview in deze krant. Maar helaas worden ook in Nederland regelmatig mensenrechten geschonden. Soms bewust, vaker onbewust omdat mensen simpelweg niet bekend zijn met de mensenrechten. Daarom is er deze krant op 10 december, de Dag van de Mensenrechten. De dag dat we ook in Nederland stilstaan bij wat deze rechten betekenen. Gelijke kansen, gelijke behandeling, gelijke berechting: het lijkt voor misschien zo vanzelfsprekend, maar de verhalen in Vlam maken duidelijk dat mensenrechten óók in Nederland relevanter zijn dan ooit. Ontwikkelingsorganisatie Oikocredit steunt deze krant, omdat ze al dertig jaar knokken voor een eerlijke wereld waar mensen over de hele wereld een eerlijke kans krijgen om een bestaan op te bouwen. Oikocredit doet dat door leningen te verstrekken, waarmee groepen mensen bijvoorbeeld een bedrijf kunnen starten. Eten, een dak boven je hoofd, je eigen leven vorm kunnen geven ook dát zijn mensenrechten. Oikocredit geeft mensen het heft in eigen hand, waardoor ze vol zelfvertrouwen ook hun andere mensenrechten kunnen opeisen. D a g v a n m e n s e n r e c h t e n d e 10 Dec 3 nicola Jägers Mensenrechten zijn geen rustig bezit 7 Tijn Dokter heeft geen plakker op zijn mond 4 oikocredit Kans op beter leven is fundamenteel mensenrecht MICroKrEDIEt VAn oikocredit geeft InVullIng AAn recht op zelfbeschikking Kans op beter leven is fundamenteel mensenrecht Door Martien Versteegh Foto: Jan Zwart Als niemand gelooft in jouw capaciteiten, omdat je vrouw bent, arm en misschien niet hoog opgeleid, dan voelen mensenrechten als een ver-vanje-bed-show. sociaal investeerder oikocredit meent daarom dat microkredieten toegankelijk moeten zijn voor iedereen met een droom en een goed plan. Elizabeth Annan en haar man zijn gescheiden. Niet ongebruikelijk in Ghana; de echtscheidingscijfers zijn er hoog. Meestal betekent zo n scheiding een enorm financieel debacle voor de achtergebleven vrouwen. Ze zijn vaak laag opgeleid, regelmatig zelfs helemaal niet. De meesten werken weliswaar al hun leven lang, naast alle zware huishoudelijke taken, maar krijgen daar slecht voor betaald. Ze verdienen dus minder dan hun ex-echtgenoten, maar krijgen wel de volledige zorg en kosten van de kinderen op hun schouders. En als ze een eigen bedrijf op willen zetten, wat vaak de enige manier is om geld te verdienen in landen als Ghana, valt het niet mee om een lening te krijgen. Ze hebben namelijk meestal geen onderpand en ook geen ondernemerservaring, wat banken terughoudend maakt om een lening te verstrekken. En dat ondanks het feit dat de Wereldbank in 2000 aantoonde dat vrouwen trouwer zijn in het terugbetalen van een lening dan mannen. geluk Elizabeth had geluk. Voor zover je in zo n geval van geluk mag spreken. Zij kwam terecht bij Opportunity International Savings and Loans, een van de projectpartners van Oikocredit, en kreeg een lening om haar droom te verwezenlijken. Hann Verheijen, directeur Oikocredit Nederland, zocht haar en andere ondernemende vrouwen op in Ghana om te kijken hoe dat heeft uitgepakt. Verheijen: Een goede opleiding voor haar kinderen was voor Elizabeth het allerbelangrijkste na haar scheiding. Maar de dichtstbijzijnde school betekende elke dag 45 minuten heen en terugreizen voor haar en haar kinderen. En die school was dan weliswaar gratis, maar niet per definitie heel goed. Dus richtte zij tien jaar geleden haar eigen school op: de Unique Foundation International School. Ze begon met vijf leerlingen. Inmiddels zijn dat er meer dan 550 en heeft ze 23 mensen in dienst! Allemaal dankzij die lening. Het was voor mij heel bijzonder op haar school rond te mogen kijken. Een school - juist in Ghana - is voor mij een plaats van hoop. Hoop op een betere toekomst. sociale olievlek De leerlingen betalen een dollar per dag. Maar als ouders dat niet kunnen betalen, mogen ze ook rijst voor de lunch meegeven aan hun kinderen. Een tweede lening gebruikte Elizabeth voor de aanschaf van een schoolbus, om ervoor te zorgen dat ook kinderen die verder weg wonen naar ik heb recht op onderwijs Nederland heeft nu een College voor de Rechten van de Mens. Dit ziet erop toe dat de universele mensenrechten zoals recht op onderwijs worden nageleefd en beschermd. 30 mensenrechten op www.mensenrechten.nl school kunnen komen. De leningen die Elizabeth kreeg, maakten dus niet alleen haar eigen leven beter, maar dat van vele vrouwen en kinderen in de omgeving, aldus Verheijen. niet over een nacht ijs Oikocredit gelooft in de kracht van vrouwen en weet al meer dan 35 jaar dat vrouwen inderdaad heel trouw zijn in het aflossen van hun leningen. Wij steunen microfinancieringsinstellingen die geld lenen aan arme mensen. In veel gevallen gaat het om vrouwen als Elizabeth. Geen geld, geen onderpand, maar wel een plan, vertelt Verheijen, waarna hij benadrukt dat die leningen niet zomaar worden verstrekt: Om ervoor te zorgen dat die lening daadwerkelijk helpt en niet voor grotere problemen zorgt, wordt het bedrijfsplan uitgebreid besproken, waarbij ook wordt bekeken of iemand de vaardigheden heeft om van dat plan een succes te maken. Ook geven veel van onze partnerorganisaties trainingen aan hun klanten, om ze beter beslagen ten ijs te laten komen. Want een eigen onderneming hebben is niet niks. Kansen en keuzes Oikocredit heeft al meer dan 26 miljoen mensen bereikt. Toch zijn naar schatting wereldwijd nog 2,5 miljard mensen verstoken van financiële dienstverlening. Volgens sommige bronnen zou het zelfs gaan om de helft van de wereldbevolking. En daarmee blijven zij dus óók verstoken van de kans hun eigen leven te verbeteren. Het individuele recht op zelfbeschikking kan gezien worden als een element van de persoonlijke vrijheid, en daarmee als een grondslag van de mensenrechten, is te lezen op de website van Amnesty International. Verheijen reageert: Maar als je geen huis hebt en geen werk en s ochtends niet zeker weet of je s avonds eten hebt voor je kinderen, is recht op zelfbeschikking een holle frase, toch? Een lege belofte. Waar kun je over beschikken als je geen kansen krijgt? Welke keuzes heb je als niemand in je gelooft? toekomst Wij geloven dat iedereen de kans verdient op een beter leven. Het zou geen kwestie van geluk moeten zijn, maar een fundamenteel mensenrecht, meent Verheijen. Misschien is niet iedereen in de wieg gelegd als ondernemer. Maar iemand als Elizabeth creëert met haar lening kansen voor heel veel mensen. Voor het personeel dat ze in dienst kan nemen. En voor al die kinderen die dankzij een goede opleiding een kans op een betere toekomst hebben. 1 ME Vo oud-m Jan P als u aan denkt, wa op? De crimin ronduit sc koord staa je hier ille alle norme zijn, waar We zeggen omdat uw is met onz mensen ve of wie ze beeld dat hier te ma is kortzich huis en ha te overlev En dan ko maken me cratische o wat bedo We hebbe als de doo uit landen het leger e Dan kome eerste die allemaal v kom je van Niet zo ge ledig, of o telt in de vluchtverh je kan ver het vertro groep men bij beetje om mense trots De vrouw beter leve te creëren ook Helen maken, v en verkoo Daar kon z Maar dank G Afrika U verd Kijk o 8

overeengekomen, die onder meer bestaat uit het geven van ondernemerschapslessen op scholen. De vrijwilligers van Oikocredit Nederland ondervonden een flinke afname van het aantal aanvragen voor gastlessen. Het bleek moeilijker om nieuwe scholen aan Day for Change te binden. Gastlessen microkrediet In het schooljaar 2011/2012 hebben de vrijwilligers in totaal 29 gastlessen verzorgd op 18 verschillende scholen in heel Nederland. Op een praktijkschool en een school voor hoogbegaafde kinderen na, werden alle gastlessen op basisscholen gegeven. Het aantal leerlingen dat via gastlessen door vrijwilligers is bereikt is bijna 700. Een groot deel van de opbrengst van de Day for Change Klasse!Actie zal dit jaar ten goede komen aan projecten van de Rabobank Foundation, van Oikocredit en van het internationale educatieve programma Aflatoun, de nieuwe partner van Day for Change. Chocoladeworkshops In heel Nederland hebben vrijwilligers dit jaar 27 chocoladeworkshops gegeven, met als doel educatie over fair trade en de werkwijze van Oikocredit teneinde de deelnemers te enthousiasmeren om te investeren in het Oikocredit Nederland Fonds. In totaal zijn met de chocoladeworkshops 276 mensen bereikt, afkomstig uit diverse regio s in het land. Aanvragen voor de workshop waren het meest afkomstig van kerkelijke groepen. Drie keer gingen groepen jongeren van scholen en kerkelijke organisaties met bonbons aan de slag. Diverse groepen kerkleden (PKN-leden- en toerustingscommissie, diakenen, parochies) deden in totaal tien keer mee. Andere deelnemers aan de chocoladeworkshop waren de Katholieke Vrouwen Organisatie (driemaal zelfs), vrijwilligers van een wereldwinkel (tweemaal), Rabobank-medewerkers, de Stichting Zonnebloem, een fietsclub en groepen vriendinnen en familieleden die deze activiteit voor een feestelijke gelegenheid hadden uitgekozen. Aantallen chocoladeworkshops per regio Noord-Brabant Limburg Utrecht Friesland Zuid-Holland Gelderland Overijssel Groningen Noord-Holland 6 workshops 6 workshops 5 workshops 4 workshops 4 workshops 2 workshops 2 workshops 1 workshop 1 workshop Verenigingszaken Voor beleggers en consumenten was 2012 een lastig jaar. Veel verenigingen hebben ledenverlies geleden doordat veel consumenten anders naar hun uitgavenpatroon zijn gaan kijken. Dit geldt ook voor Oikocredit Nederland. Gelukkig is het verlies binnen de perken gebleven. Relaties kerkelijke achterban In 2012 heeft de vereniging Oikocredit Nederland speciale aandacht gegeven aan de relatie met de kerken en met kerk-gerelateerde organisaties. De contacten met het Christelijk Sociaal Congres en de Vereniging van Katholieke Maatschappelijke Organisaties zijn geïntensiveerd. De langdurige en waardevolle samenwerking met de Protestantse Kerk in Nederland heeft de afgelopen jaren geleid tot een totaal van 682 diaconieën en 154 PKN-gemeenten die deelnemen in Oikocredit, voor een bedrag van 15,1 miljoen euro. In 2011 betrof dit 14,9 miljoen euro afkomstig van 695 diaconieën en 156 PKN-gemeenten. De PKN heeft in haar bladen en op haar website wederom uitgebreid aandacht besteed aan Oikocredit Nederland. Zoals elk jaar heeft de organisatie de speciale informatiemap Zinvol beleggen; kerkelijke deelname in Oikocredit geactualiseerd en gepromoot. 9

Het is bijzonder te vermelden dat het Nederlandse Leger des Heils in 2012 lid is geworden van de vereniging Oikocredit Nederland en tevens direct member is geworden van Oikocredit UA. Bestuurszaken Het bestuur van Oikocredit Nederland heeft gedurende het jaar zesmaal vergaderd, waarvan viermaal met de leden van de Stichting Beheer Oikocredit Nederland Fonds. De Algemene Leden Vergaderingen (ALV) vonden plaats op 21 mei en 24 november in Utrecht. Tijdens de ALV van mei hebben de leden Johan Stuij verwelkomd als nieuw bestuurslid. Mevrouw Cor van Dongen-Maat heeft na 17 jaar gewerkt te hebben als vrijwilliger en als notulist van het bestuur afscheid genomen van Oikocredit Nederland. Adviescommissie Tijdens de ALV van november 2011 gaven leden uiting aan hun zorg over de ingrijpende organisatorische en personele wijzigingen. De Adviescommissie is gevraagd om de aanleiding en aanpak te onderzoeken en concrete aanbevelingen te geven. Op de ALV van mei 2012 heeft ze haar bevindingen gepresenteerd. De leden hadden veel waardering voor de grondige aanpak van de Adviescommissie. Daarnaast heeft de Adviescommissie in 2012 zoals gebruikelijk enkele bestuursvergaderingen bijgewoond ter bespreking van de jaarrekening 2011 en de begroting en jaarplannen 2013. Personeel Ook op het gebied van personeelszaken heeft een aantal veranderingen plaatsgevonden. Ruud Kootker heeft als interim-directeur de zaken op het kantoor waargenomen en de selectie van de nieuwe directeur in gang gezet. Met als resultaat dat in de zomer van 2012 Hann Verheijen is aangesteld als directeur van Oikocredit Nederland. Twee langdurig zieke medewerkers hebben hun werkzaamheden in de herfst van 2012 weer hervat. De vereniging heeft tijdens hun ziekteperiode kunnen rekenen op de ondersteuning van kantoorvrijwilliger Aafke Mandersloot bij de uitvoering van het vrijwilligersbeleid. Aan het eind van het jaar heeft communicatiemedewerkster Dee Timmermans afscheid genomen. Personeel Overzicht personeelsleden per 31 december 2012: Otto Albrecht, Matthijs van den Berg, Pauline Ebing, Gerda Röling, Dee Timmermans, Marcella van Tol, Hann Verheijen Kantoorvrijwilligers gedurende 2012: Aafke Mandersloot, Margreet van der Marel, Harma Aalbers en Angela Salcedo. Overzicht bestuursleden per 31 december 2012: Eric Buckens, Siepie de Jong, Ilona van Meegen, Frank Oostlander, Ben Spekman, Johan Stuij en Koen Vliegenthart. Financiële resultaten Oikocredit Nederland Fonds De beheerder van het Oikocredit Nederland Fonds kijkt met een tevreden gevoel terug op 2012, hoewel de netto instroom van participaties met 3,7 miljoen euro lager is dan oorspronkelijk begroot (8 miljoen euro). Het economische klimaat is in 2012 verder verslechterd en dat creëert geen goed klimaat om te beleggen in het fonds. Desondanks is met name in de laatste maand een forse instroom gerealiseerd, zowel in aantal nieuwe beleggers als in vermogen. De reclamecampagne die hieraan heeft bijgedragen heeft de volle steun van de beheerder van het fonds. Daarnaast stemt de ontwikkeling van de intrinsieke waarde van de aandelen Oikocredit UA, de belangrijkste belegging van het fonds, de beheerder tot tevredenheid. Het fondsvermogen groeide in 2012 met 4,9 procent tot 80,7 miljoen euro (2011: +5,0 procent). De instroom van participaties bedroeg 8,3 miljoen euro en was 6 procent hoger dan in 2011. De uitstroom als gevolg van terugkoop van participaties bedroeg 4,6 miljoen euro en was 8 procent hoger dan in 2011. Het ONF sluit 2012 af met een positief resultaat van 1,3 miljoen euro. Van dit bedrag is 1,2 miljoen euro uitbetaald als interimdividend. Het resterende onverdeelde resultaat bedraagt 132.397 (2011: 98.755). Het onverdeelde resultaat versterkt de financiële positie van het fonds en komt tot stand doordat het rendement op de obligaties hoger is dan dat op de aandelen Oikocredit UA. Oikocredit Nederland (ON) Certificaathouders: Als gevolg van een organisatorische wijziging worden er sinds 2009 geen nieuwe certificaathouders meer toegelaten bij ON. Groei komt alleen uit vervolgaankopen door de bestaande certificaathouders. De groei in 2012 bedroeg 351.880 (2011: 199.460). Eind 2012 had ON nog 490 certificaathouders (2011: 508). Duurzaam belegd: Het vermogen onder de noemer Duurzaam belegd van 4.136.644 (2011: 3.291.074) maakt onderdeel uit van het eigen vermogen van ON. Dit vermogen bestaat uit schenkingen en legaten. Het vermogen Duurzaam belegd mag niet anders besteed worden dan voor de aankoop van aandelen Oikocredit UA. Leden en donateurs: ON sloot 2012 af met 8.020 leden en donateurs (2011: 8.325). De netto afname van leden in 2012 bedroeg 305 (2011: 118). Oikocredit UA Ook in 2012 heeft het aandeel Oikocredit haar waarde behouden. De intrinsieke waarde, het kengetal dat de verhouding totaal vermogen ten opzichte van het aandelenkapitaal aangeeft, steeg van 222,61 per einde 2011 naar 224,50 per einde 2012. In 2012 keerde Oikocredit, zoals gebruikelijk, 2 procent dividend uit over het voorgaande jaar. Op basis van de jaarrekening 2012, die eindigt met een financieel resultaat van 22,9 miljoen euro (2011: 15,9 miljoen euro) wordt 10,5 miljoen euro gereserveerd om ook in 2013 weer 2 procent dividend uit te keren. Het resterende bedrag wordt aan het vermogen toegevoegd als voorziening.

Jaarrekening 2012

Jaarrekening 2012 Balans per 31 december 2012 (vóór winstbestemming) 31-12-2012 31-12-2011 EUR EUR ACTIEF Vaste Activa Materiële vaste activa Kantooruitrusting (1) 5.855 6.873 Financiële vaste activa Overige financiële beleggingen (2) 4.556.644 3.711.074 Vlottende Activa Vorderingen Aandelen Oikocredit UA in voorraad (3) 1.750 121.241 Rekening courant gelieerde organisaties (4) 301.423 283.043 Vorderingen en overlopende activa (5) 35.590 38.295 338.763 442.579 Liquide middelen (6) 962.439 667.159 TOTAAL ACTIEF 5.863.701 4.827.685 PASSIEF Eigen Vermogen (7) Bestemmingsfonds Duurzaam belegd 3.291.074 2.962.067 Algemene reserve 538.439 755.882 Continuiteitsreserve 848.000 613.000 Resultaat boekjaar Bestemmingsfonds Duurzaam belegd vermogen 845.570 329.007 Exploitatieresultaat 101.326 17.557 Subtotaal Eigen Vermogen * 5.624.409 4.677.513 Kortlopende schulden Crediteuren 37.428 36.894 Vooruit ontvangen contributies 62.311 56.474 Schulden en overlopende passiva (8) 139.553 56.804 239.292 150.172 TOTAAL PASSIEF 5.863.701 4.827.685 *) Van het eigen vermogen per 31 december 2012 is 4.136.644 (eind 2011: 3.291.074) niet-vrij-uitkeerbaar vermogen, duurzaam belegd in aandelen Oikocredit UA. 12

Exploitatierekening 2012 Realisatie Begroting Realisatie 2012 2012 2011 EUR EUR EUR Baten Contributies en donaties (9) 212.026 226.000 217.724 Dividend op aandelen Oikocredit UA (10) 64.045 55.000 57.797 Rente op liquide middelen en obligaties (11) 20.267 32.000 24.643 Bijdrage Oikocredit UA (12) 82.133 85.000 80.382 Kostendoorbelasting SBONF (13) 420.000 420.000 335.000 Beheersvergoeding (14) 69.097 65.000 68.770 Totaal baten 867.568 883.000 784.316 Lasten Personeelskosten (15) 387.069 464.000 436.636 Bureaukosten (16) 147.881 127.000 166.606 Verenigingskosten (17) 19.448 18.000 19.955 Periodiek Andersom 40.262 37.000 33.445 Wervingskosten (18) 400.780 276.000 63.633 Overige lasten (19) 136.175 37.000 96.880 Totaal lasten 1.131.615 959.000 817.155 Operationeel resultaat -264.047-76.000-32.839 Overige opbrengsten Waardeveranderingen van effecten 0 6.000-5.634 Giften en schenkingen (20) 365.163 70.000 55.726 Overige baten 210 0 304 Som overige opbrengsten 365.373 76.000 50.396 Overige baten en lasten Giften/schenkingen ter duurzame belegging * 779.757 0 267.844 Lijfrenten ter duurzame belegging * 65.813 0 61.163 Som overige baten en lasten 845.570 0 329.007 Resultaat 946.896 0 346.564 Resultaat samenstelling * Giften en schenkingen duurzaam belegd 845.570 0 329.007 Exploitatieresultaat 101.326 0 17.557 Totaal Resultaat 946.896 0 346.564 13

Kasstroomoverzicht 2012 2011 EUR EUR Kasstroom uit beleggingsactiviteiten Aankoop aandelen Oikocredit -1.041.788-641.395 Stockdividend 104.138 90.717 Verkoop effecten 0 103.282 Overdrachten aandelen Oikocredit 15.650 0-922.000-447.396 Ontvangen rente 22.490 23.882 Ontvangen dividend 357.661 364.063 Betaald dividend -446.828-438.075 Herbelegd dividend 104.138 107.556-342.690-330.519 Bankkosten/rente -2.605 3.303 Netto kasstroom beleggingsactiviteiten -887.144-386.667 Kasstroom uit financieringsactiviteiten Uitgifte certificaten van aandelen 315.710 199.460 Overboeking participaties -131.692 0 184.018 199.460 Beheersvergoeding 69.097 68.770 Netto kasstroom uit financieringsactiviteiten 253.115 268.230 Kasstroom uit operationele activiteiten Contributies en donaties 217.863 183.778 Bijdrage Oikocredit 82.133 85.938 Bijdrage Stichting Beheer ONF 347.000 264.000 Operationele lasten -1.090.842-862.852 Ontvangen giften en schenkingen 365.163-45.930 Mutatie Rekening courant 101.620-85.869 Dividend op duurzaam belegd 64.045 Overige baten 210 304 Netto kasstroom uit operationele activiteiten 87.192-460.631 Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa -3.453-9.447 Investeringen in Duurzaam Belegd 845.570 277.681 Netto kasstroom uit investeringsactiviteiten 842.117 268.234 Mutatie periode 295.280-310.834 Liquiditeiten Beginstand liquide middelen begin boekjaar 667.159 977.993 Mutatie periode 295.280-310.834 Eindstand liquide middelen einde boekjaar 962.439 667.159 14

Algemeen Oikocredit ontwikkelingsvereniging Nederland hierna te noemen ON is een vereniging statutair gevestigd in Utrecht, Herculesplein 207a, 3584 AA Utrecht. De statutaire doelstelling van ON is de bekendheid van Oikocredit te vergroten alsmede de deelneming in Oikocredit UA te bevorderen. ON geeft certificaten van aandelen Oikocredit UA uit aan certificaathouders en zorgt voor de promotie van Oikocredit in Nederland. ON is vrijgesteld van de vennootschapsbelasting en de dividendbelasting. Er wordt aan de certificaathouders 0,45 procent beheersvergoeding in rekening gebracht met een maximum van 500. Er worden geen op- of afslagen berekend en er zijn geen kosten die voortvloeien uit directe of indirecte beleggingen. Gelieerde partijen Oikocredit UA ON is lid van de coöperatieve vereniging Oikocredit UA en heeft één stem in de Annual General Meeting. Oikocredit UA betaalt een vergoeding voor de promotionele activiteiten en het voeren van de deelnemersadministratie aan ON. Deze vergoeding is in onderlinge overeenkomst afgesproken, deze vergoeding is niet op arm s length (zakelijkheid) afgesproken. Oikocredit Nederland Fonds (ONF) De administratie en marketing van ONF is uitbesteed aan Oikocredit Nederland. De gerelateerde kosten worden door ON in rekening gebracht bij SBONF. Hiertegenover ontvangt SBONF een beheervergoeding van ONF ter dekking van deze marketing- en administratiekosten en een plaatsingsvergoeding van Oikocredit UA. Stichting Beheer Oikocredit Nederland Fonds (SBONF) SBONF, de beheerder van ONF, heeft de administratie en marketing aan ON uitbesteed. Op basis van een kostentoerekening worden de reële kosten die ON maakt voor het ONF doorbelast aan SBONF. De kostentoerekening voor het jaar 2012 bedraagt 420.000 (2011: 335.000). Grote beleggers Er zijn geen certificaathouders die meer dan 25 procent in het eigen vermogen van ON vertegenwoordigen. Grondslagen a. Algemeen ON geeft tegenover aandelen OI certificaten van aandelen OI uit. Een en ander met inachtneming van de administratievoorwaarden. De jaarrekening is opgesteld volgens de voorschriften die zijn vastgelegd in Titel 9, Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek en RJ 640. Ten opzichte van voorgaand jaar hebben geen wijzigingen in de grondslag plaatsgevonden. De exploitatierekening bevat een kolom begroting van het boekjaar. De begroting is formeel geen onderdeel van de jaarrekening, maar verbetert het inzicht in de jaarrekening als verantwoordingsverslag voor de vereniging. b. Grondslagen voor de waardering Aandelen Oikocredit UA De in bezit zijnde aandelen Oikocredit UA worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, zijnde 200. Overige beleggingen De overige effecten worden gewaardeerd tegen de reële waarde, zijnde de beurskoers, ultimo boekjaar. Eventuele ongerealiseerde koersverschillen worden in het resultaat verwerkt. Vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen historische kostprijs, onder aftrek van afschrijvingen op basis van de geschatte economische levensduur. Overige activa en passiva De overige activa en passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. De kortlopende schulden dienen binnen een jaar te worden afgelost. De liquide middelen zijn direct opvraagbaar. c. Grondslagen voor de resultaatbepaling Baten Baten worden verantwoord in de periode waarop zij betrekking hebben. Voor giften en schenkingen betekent dit in de praktijk bij ontvangst. Lasten Lasten worden verantwoord in de periode waarop ze betrekking hebben. Resultaatbepaling ON heeft een dienstverleningsovereenkomst met SBONF, waarbij zij de uitvoering van de administratie en de marketing van ONF voor haar rekening neemt. Vanaf 2005 worden de werkelijke kosten op basis van een kostenberekening aan de SBONF doorbelast. d. Grondslag voor het kasstroomoverzicht. Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode. 15

Toelichting op de Balans per 31 december 2012 ACTIEF 1. Kantooruitrusting De volgende inventarisonderdelen worden over meerdere jaren afgeschreven: Kantoorinventaris computers Totaal EUR EUR EUR Aanschafprijs t/m 2011 8.923 42.579 51.502 Cumulatieve afschrijving t/m 2011 8.878 35.751 44.629 Boekwaarde per 31-12-2011 45 6.828 6.873 Aangeschaft in 2012 0 3.453 3.453 Afschrijvingen in 2012-26 -4.445-4.471 Desinvesteringen in 2012 0 0 0 Afschrijvingen desinvesteringen 0 0 0 Boekwaarde per 31-12-2012 19 5.836 5.855 Afschrijvingspercentage 20% 33% 2. Overige financiële beleggingen boekwaarde (on) ger. boekwaarde begin boekjr. aankopen waardever. verkopen einde boekjr. EUR EUR EUR EUR EUR 2011 Aandelen Oikocredit UA duurzaam 2.962.067 329.007 3.291.074 Aandelen Oikocredit UA eigen belegging 318.344 101.656 420.000 Obligaties 103.282-5.634-97.648 0 Totaal 3.383.693 430.663-5.634-97.648 3.711.074 2012 Aandelen Oikocredit UA duurzaam 3.291.074 845.570 4.136.644 Aandelen Oikocredit UA eigen belegging 420.000 0 420.000 Obligaties 0 0 0 Totaal 3.711.074 845.570 0 0 4.556.644 16

De aandelen Oikocredit UA zijn in de balans per 31 december 2012 gewaardeerd op de verkrijgingsprijs van 100 procent ( 200) vanwege het feit dat Oikocredit UA aandelen tegen de nominale waarde uitgeeft en, indien de financiële positie van Oikocredit UA dit toelaat, ook terugkoopt tegen 100 procent. De intrinsieke waarde van de aandelen Oikocredit UA bedraagt per 31 december 2012 224,50 (2011: 222,61). Een deel van het bezit aan aandelen Oikocredit UA is door certificaathouders en participanten ONF aan ON geschonken en de vereniging houdt volgens de wensen van schenkers deze als Duurzaam belegd in bezit: hierover kan niet vrijelijk worden beschikt. Daarnaast heeft de vereniging ook een deel van de eigen reserves belegd in aandelen Oikocredit UA. Het bestuur wil de doelstelling van de vereniging daarmee benadrukken. Risico s Liquiditeitsrisico is het risico dat de rechtspersoon niet de mogelijkheid heeft om de financiële middelen te verkrijgen die nodig zijn om aan de verplichtingen uit hoofde van de financiële instrumenten te voldoen. De vereniging heeft als grootste risico dat Oikocredit UA niet aan haar verplichtingen kan voldoen indien de vereniging de aandelen wil verkopen. Tevens wordt belegd in overige beleggingen. Doordat Oikocredit UA belegt in liquide beleggingen die dagelijks kunnen worden verhandeld wordt het liquiditeitsrisico beperkt. Kredietrisico is het risico dat de ene contractpartij van een financieel instrument niet aan haar verplichtingen zal voldoen, waardoor de rechtspersoon een financieel verlies te verwerken krijgt. Oikocredit UA handelt tegen de nominale waarde van 200, terwijl de intrinsieke waarde van de aandelen tot op heden hoger is dan de nominale waarde. Er bestaat een risico dat de waarde van Oikocredit UA onder de 200 komt. Als bestuur wordt de ontwikkeling van het aandeel nauw in de gaten gehouden. Indien er een risico bestaat dat het aandeel onder de 200 zakt, zal het bestuur maatregelen nemen. Valutarisico is het risico dat de waarde van een financieel instrument zal fluctueren als gevolg van veranderingen van valutawisselkoersen. De aandelen Oikocredit UA worden in euro s verhandeld. Derhalve is het valutarisico voor ON nihil. 3. Aandelen Oikocredit UA in voorraad ON houdt in principe een bepaalde voorraad aandelen Oikocredit UA aan om aan verzoeken tot uitgifte van certificaten van aandelen te kunnen voldoen. Per 31 december 2012 bedroeg deze voorraad 1.750 (2011: 121.241). De totale voorraad aandelen Oikocredit UA wordt toegelicht in het hoofdstuk niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen. 4. Rekening courant gelieerde organisaties 5. Vorderingen en overlopende activa 31-12-2012 31-12-2011 EUR EUR Rekening courant SBONF 270.000 197.000 Rekening courant ONF 31.423 86.043 301.423 283.043 31-12-2012 31-12-2011 EUR EUR Rente 21.123 18.899 Vooruitbetaalde huur 7.753 7.605 Overig 6.714 11.791 35.590 38.295 6. Liquide Middelen Dit betreft het saldo op de rekening-courant rekening bij de ING en de spaarrekening bij de ASN Bank. Dit tegoed is per direct opvraagbaar. 17

PASSIEF 7. Eigen vermogen 31-12-2011 Resultaat Resultaat 31-12-2012 bestemming 2012 EUR EUR EUR EUR Mutatie Eigen Vermogen Duurzaam belegd vermogen 2.962.067 329.007 3.291.074 Algemene Reserve 755.882 17.557-235.000 538.439 Continuïteitsreserve 613.000 235.000 848.000 Resultaat periode: Bestemmingsfonds duurzaam belegd vermogen 329.007-329.007 845.570 845.570 Exploitatieresultaat 17.557-17.557 101.326 101.326 Subtotaal eigen vermogen 4.677.513 0 946.896 5.624.409 Duurzaam belegd vermogen en bestemmingsfonds Duurzaam belegd vermogen Een groot deel van het eigen vermogen bestaat uit ontvangen schenkingen en giften waarbij bepaald is dat deze middelen duurzaam belegd moeten blijven in aandelen Oikocredit UA. Dit deel van het vermogen wordt Duurzaam belegd genoemd en is te beschouwen als een niet-vrij uitkeerbare reserve. Het ontvangen dividend over dit bestemmingsfonds wordt jaarlijks in de exploitatie als opbrengst verantwoord. Eind juni 2012 is er een bedrag van 911.296 als schenking ontvangen. Door het bestuur en de ALV is besloten om 607.000 van dit bedrag als duurzaam belegd aan te merken en 304.296 van dit bedrag als vrij besteedbare gift te beschouwen. Het totaal saldo Duurzaam belegd verloopt als volgt: 8. Schulden en overlopende passiva 31-12-2012 31-12-2011 EUR EUR Accountantscontrole 12.853 18.743 Te betalen loonheffing en sociale lasten 22.640 9.111 Reservering vakantietoeslag en -dagen 24.774 19.066 Personele kosten 28.613 1.887 Nog uit te geven certificaten 47.000 0 Diversen 3.673 7.997 139.553 56.804 2012 2011 EUR EUR Saldo per januari 3.291.074 2.962.067 Toename uit resultaat bestemming voorgaand boekjaar 845.570 329.007 Saldo einde periode 4.136.644 3.291.074 De continuïteitsreserve De continuïteitsreserve is een gebonden reserve en mag niet uitgekeerd worden. De reserve wordt gevormd voor mogelijke toekomstige tekorten of voor ontbinding van de vereniging. De reserve wordt berekend op 75 procent van de lasten van het afgelopen jaar. Voor 2012 acht het bestuur het wederom noodzakelijk om de continuïteitsreserve op 75 procent van de kosten vast te stellen. Voor 2012 is de reserve bepaald op 848.000 (2011: 613.000). Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen I. Certificaten a) Certificering aandelen Oikocredit UA ON certificeert aandelen Oikocredit UA voor particulieren en instellingen in Nederland die niet rechtstreeks aandelen Oikocredit UA kunnen kopen. Dit is een van de doelstelling van ON. De middelen (gelden of dividendrechten) die ON van deze particulieren of instellingen verkrijgt, worden integraal gebruikt voor aankoop van aandelen Oikocredit UA waartegenover ON certificaten van aandelen verstrekt en registreert. Als gevolg van deze certificering heeft ON per december 2012 voor een bedrag van 19.916.443 aandelen Oikocredit UA (ultimo 2011: 19.564.563) en heeft zij voor eenzelfde bedrag certificaten van aandelen Oikocredit UA verstrekt. b) Terugkoop uitgegeven certificaten ON verleent haar medewerking bij terugkoop van uitgegeven certificaten wanneer zij de ingekochte certificaten weer aan anderen kan uitgeven of, indien dit niet het geval is, wanneer Oikocredit UA bereid is 18

de aandelen in te kopen. ON en Oikocredit UA zijn niet verplicht tot terugkoop van uitgegeven certificaten respectievelijk uitgegeven aandelen, maar beide organisaties hebben wel een inspanningsverplichting op zich genomen. Tot op heden konden alle ter terugkoop aangeboden certificaten tegen de nominale waarde van de certificaathouders worden ingenomen. II. Dividend ontvangen van Oikocredit UA Dividend Oikocredit UA ON heeft in 2012 357.661 cashdividend en 104.138 stockdividend ontvangen op de aandelen Oikocredit UA die zij houdt voor de certificaathouders. Het dividend dat bestemd was voor de certificaathouders is doorbetaald aan de certificaathouders of op aanwijzing van de certificaathouder gebruikt voor herbelegging in aandelen Oikocredit UA of verrekend als contributie dan wel als gift geboekt. Oikocredit UA zal naar verwachting over 2012 dividend uitkeren. De certificaathouders hebben eind 2012 nog geen recht op het mogelijk vast te stellen dividend dat op kasbasis wordt verwerkt. Door het bestuur van Oikocredit UA zal waarschijnlijk aan de algemene ledenvergadering van Oikocredit UA worden voorgesteld over 2012 een dividend van 2 procent uit te keren, hetzelfde als over 2011. In juni 2013 zal hierover een beslissing worden genomen. Dit betekent dan, onder voorbehoud van het besluit van de algemene ledenvergadering van Oikocredit UA in juni 2013, rekening houdend met 2 procent: Een te ontvangen dividend Oikocredit UA over gecertificeerde aandelen van de vereniging na besluit; Een verplichting van dezelfde omvang van ON tot doorbetaling aan de certificaathouders; Een verwacht dividend voor ON over eigen aandelen van 65.000. De wijze van dividendberekening is met ingang van 2003 door OI als volgt vastgesteld en is gehanteerd voor de dividendberekening over het jaar 2011: Over het bezit van aandelen Oikocredit UA per ultimo boekjaar wordt 100 procent van het dividend uitgekeerd, voorzover dat aantal aandelen op 31 december van het voorgaande jaar ook aanwezig was. Over het bezit van aandelen Oikocredit UA per ultimo boekjaar wordt 50 procent van het dividend uitgekeerd, voorzover dat aantal aandelen op 30 juni van het boekjaar ook aanwezig was, maar nog niet per einde van het voorgaande jaar. Over het bezit van aandelen Oikocredit UA per ultimo boekjaar wordt 25 procent van het dividend uitgekeerd, voorzover dat aantal aandelen op 30 juni van het boekjaar nog niet aanwezig was. Over het bezit van aandelen Oikocredit UA per 30 juni van het boekjaar wordt 50 procent van het dividend uitgekeerd, voorzover dat aantal aandelen op 31 december van het voorgaande jaar wel aanwezig was maar niet meer per ultimo boekjaar. ON maakt op bovenstaande dividendberekening één uitzondering: over het bezit aan certificaten van aandelen Oikocredit UA per ultimo boekjaar wordt 0 procent van het dividend uitgekeerd, voorzover dat aantal aandelen op 30 november van het boekjaar nog niet aanwezig was. Oikocredit UA is voornemens de dividendberekening over het jaar 2012 te wijzigen. Het besluit hiertoe zal genomen worden in de vergadering van juni 2013. III. Lijfrentes Er zijn verschillende mensen die aan ON een periodieke schenking hebben gedaan in de vorm van een lijfrente. In 2012 heeft ON voor een bedrag van 70.743 aan lijfrente ontvangen, waarvan 65.813 voor duurzaam belegd is bestemd en 4.930 als vrij besteedbaar mag worden aangemerkt (2011: 69.063). Voor 2013 wordt er een bedrag van 60.743 verwacht. IV. Huur Per 1 oktober 2009 is het huurcontract voor de huidige locatie, Herculesplein 207a, verlengd met 5 jaar. De jaarlijkse huur bedraagt ongeveer 30.000. Het huurcontract is tussentijds opzegbaar. Er is een bankgarantie afgegeven door ING voor dit huurcontract. V. Contract Oikocredit Nederland Fonds ON heeft met SBONF een overeenkomst gesloten op grond waarvan de vereniging de administratie en de promotionele activiteiten voor ONF verzorgt. Daarmee wordt de bestaande situatie van voor de oprichting van ONF in grote lijnen gecontinueerd. VI. Prospectus Naast administratie en promotie van ONF, certificeert ON aandelen Oikocredit UA voor particulieren en instellingen in Nederland die niet rechtstreeks aandelen Oikocredit UA kunnen kopen. Sinds 1 oktober 2008 maakt ON gebruik van een vrijstelling in de wet en de prospectusrichtlijn en hoeft daarom geen door de Autoriteit Financiële Markten (AFM) goedgekeurd prospectus meer te hebben. Deze vrijstelling geldt bij jaarlijkse uitgifte van certificaten tot 2,5 miljoen euro. In 2012 zijn er voor 379.542 aan nieuwe certificaten uitgegeven aan certificaathouders (2011: 647.278). Toelichting op de Exploitatierekening over 2012 Baten 9. Contributies en donaties Het aantal leden en donateurs per 31 december 2012 bedraagt 8.020 (2011: 8.325). Dit is een afname van 305 leden en verklaart ook de afname van het bedrag aan contributies en donaties ten opzichte van 2011. De begroting 2012 was gebaseerd op een groei van het aantal leden, derhalve wijkt het bedrag af van de realisatie 2012. De minimum contributie over 2012 bedroeg 20. Een aantal leden en donateurs draagt meer bij dan de minimum contributie. 10. Dividend op aandelen Oikocredit UA Een aantal certificaathouders bestemt zijn dividend als gift of als lidmaatschapscontributie aan ON. Deze bedragen zijn bij giften respectievelijk contributie verantwoord. De dividenduitkering van Oikocredit UA aan ON heeft vooral betrekking op: De aandelen Oikocredit UA Duurzaam belegd en eigen aandelen Oikocredit UA gehouden uit de reserves. 19

De teruggekochte certificaten. De werkvoorraad in bezit van ON. 11. Rente op liquide middelen en obligaties De verantwoorde rente betreft de ontvangen en nog te ontvangen rente op de spaarrekening over het jaar 2012. In de post rente in 2011 is behalve de rente op de spaarrekening ook ontvangen couponrente van de in de eerste helft van het jaar verkochte obligatielening verantwoord. 12. Bijdrage Oikocredit UA Oikocredit UA vergoedt jaarlijks een bijdrage aan de steunverenigingen. De vergoeding wordt berekend op basis van het aantal deelnemers, het uitstaand vermogen en de netto inflow van de steunvereniging. 13. Kostendoorbelasting SBONF SBONF heeft de werkzaamheden van administratie en marketing uitbesteed aan ON. Sinds 2005 vindt er een kostenallocatie plaats tussen ON en ONF. Deze kosten zijn doorberekend aan SBONF conform gemaakte afspraken tussen ON en SBONF. Voor 2012 bedraagt deze kostentoerekening 420.000 (2011: 335.000). 14. Beheersvergoeding Iedere certificaathouder betaalt een jaarlijkse beheersvergoeding van 0,45 procent over het tegoed per 30 juni van het jaar, met een maximum van 500. De beheersvergoeding over 2012 bedraagt 37.111. In 2011 bedroeg de beheersvergoeding 36.883. Voor zover aangesloten kerken sinds 2009 hun tegoed laten administreren bij de PKN vergoedt de PKN nog 5 jaar een beheersvergoeding over de overgedragen bedragen. Dit is voor het eerst in 2010 gebeurd. De ontvangen vergoeding van PKN over 2012 bedraagt 31.986 (2011: 31.877). Lasten 15. Personeelskosten De personeelskosten zijn als volgt onderverdeeld: Realisatie Begroting Realisatie 2012 2012 2011 EUR EUR EUR Salarissen 255.094 368.000 340.829 Sociale lasten 45.303 50.000 47.084 Pensioenlasten 30.192 30.000 31.115 Tijdelijk personeel 7.432 0 0 Overige personeelskosten 49.048 16.000 17.608 387.069 464.000 436.636 Omgerekend naar voltijds dienstverband zijn er per 31 december 2012 6,0 betaalde werknemers in dienst (eind 2011: 5,0). De salariskosten in 2012 zijn 85.734 lager dan in 2011. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt doordat er in het bedrag van de salarissen 2011 een afkoopsom opgenomen is. De afwijking van de personeelskosten ten opzichte van de begroting bedraagt 76.932. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt doordat er in de begroting uitgegaan is van de kosten van een nieuwe directeur voor het hele jaar 2012 en in werkelijkheid is de nieuwe directeur per 1 juli 2012 gestart. Ook was er te hoog begroot op deze post. 16. Bureaukosten 17. Verenigingskosten 18. Wervingskosten Realisatie Begroting Realisatie 2012 2012 2011 EUR EUR EUR Huisvestingskosten 35.830 39.000 35.593 Administratiekosten 109.446 83.500 127.710 Rente en bankkosten 2.605 4.500 3.303 147.881 127.000 166.606 Realisatie Begroting Realisatie 2012 2012 2011 EUR EUR EUR Bestuurskosten 6.657 5.000 4.312 ALV 6.045 2.700 10.041 Kosten relaties 6.746 10.300 5.602 19.448 18.000 19.955 Realisatie Begroting Realisatie 2012 2012 2011 EUR EUR EUR Vrijwilligers educatie 31.915 32.000 24.153 Reclamecampagne 336.737 217.000 13.082 Communicatiematerialen 8.540 8.000 9.154 Events 9.173 9.000 2.354 Overig 14.415 10.000 14.890 400.780 276.000 63.633 In de realisatie 2011 is een bedrag van 59.500 retour ontvangen campagne kosten 2010 opgenomen. Bij het opstellen van de begroting is er vanuit gegaan dat dit bedrag in 2011 op de balans opgenomen zou kunnen worden en in 2012 als resultaat verantwoord zou worden. Ter vergelijking van de begroting 2012 met de realisatie 2012 dient dit bedrag bij de begroting 2012 opgeteld te worden. De realisatie wijkt dus 60.237 af van de begroting. 20