Opschalen en Opschieten Marjan Minnesma 19 oktober 2018

Vergelijkbare documenten
Opschalen en Opschieten

Opschalen en Opschieten

Opschalen en Opschieten

Opschalen en Opschieten Marjan Minnesma 29 juni 2017

Rol Procesindustrie. Opschalen & opschieten. Marjan Minnesma 15 november 2016

Klimaatneutrale gemeenten. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Gemeente Ede energieneutraal 2050

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

Startnotitie Energietransitie. November 2018

kijk Warmtegids Informatieavond Aa-landen / Holtenbroek 12 maart 2019 Raymond Frank, Energieadviseur Gemeente Zwolle

Impact Elektrisch Vervoer op Klimaat en Maatschappij. Ronald van Wuijtswinkel 23 januari 2017

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

Beleid dat warmte uitstraalt. Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties

Wat kunnen we in Pijnacker-Nootdorp doen tegen klimaatverandering? Richard Smokers

In het hol van de leeuw?

een toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect

Hoe kan ik energie besparen en verduurzamen in de eigen woning? Los van het gas? Teus van Eck maart 2019

Nadeel: Of kolencentrales gaan minder bijstoken en worden nog minder duurzaam.

Presentatie Nieuwe energie voor het klimaat

Samen maken we Nederland aardgasvrij

De warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen.

Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas

Energie Transitie: Ultieme Opgave voor Gelderland

Transitie naar een. CO -neutrale toekomst

een toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect

WAAR MOETEN WE VERSNELLEN?

Energietransitie bij Mobiliteit

Wat vraagt de energietransitie in Nederland?

Klimaat & CO 2, Parijs, Polen Wereldwijde doelen, NL-doelen Energie in de gemeente Wierden Opties duurzame opwek:

Windenergie in Almere

Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne)

een toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect

Van Gasbel Naar Waterbel

All-electric, al achterhaald voordat we begonnen zijn?

Energiebesparing Gemeente Huizen

DUURZAME WARMTEVOORZIENING

Net voor de toekomst. Frans Rooijers directeur CE Delft

Schoner en zuiniger CO 2 ambitie verkeer & vervoer

Productie van hernieuwbare energie in de woning/wijk

Voordracht aan Provinciale Staten. van Gedeputeerde Staten. Watt anders, Energieagenda Ontwerpbesluit

Energievoorziening nieuwbouw. Hans van Wolferen 24 november Wageningen

KLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018

Seminar Duurzame & Integrale Energievoorziening 29 november minut pitches

Waterstof, het nieuwe gas. Klimaatneutraal is de toekomst Frans Rooijers directeur CE Delft

Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz

Slimme Netten. Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander

voetafdruk etcetera. 3. Verwerking door discussie. (30 min.) De feiten en antwoorden zijn voor de docent ter beschikking in dit document.

HELENA Sustainable Innovations

Planning 2019 tot 2022

Toekomstbestendige comfortinstallatie in (nieuwbouw)woningen. Een visie van Martijn Bos

Gasloos: Wie gaan er over en hoe krijgen we ze zo ver?

Gijs de Man 12 oktober 2010

NEW BUSINESS. Guy Konings

Naar een klimaatneutrale energievoorziening voor Eindhoven

Aardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl

Rabin Baldewsingh. 27 juni SBR congres

3. Verwerking door discussie. (15 min.) De feiten en juiste antwoorden zijn voor de docent ter beschikking in dit document.

Energievisie Borne 22 september Michel Leermakers Linda Rutgers Twence. Co Kuip HVC.

Geothermie in de gebouwde omgeving

Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:

thuis in energie presentatie Duurzaam4Life tbv VCEN

Energietransitie Glastuinbouw en warmte

3. Verwerking door discussie. (15 min.) De feiten en juiste antwoorden zijn voor de docent ter beschikking in dit document.

Duurzame Industrie. De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt

Presentatie Paddy Noë 26 juni 2019 H 2 H. Huishoudens op waterstof Proef project Wageningen

All-electric voorbij, op weg naar 0 CO 2

Nationaal Expertisecentrum warmte (NEW) Maakt duurzame warmte en koude mogelijk

Doorrekening gebouwde omgeving met het Energietransitiemodel

DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG

Welkom Samen naar een klimaatneutraal Mariahoeve

Gas op Maat. Postbus 250, 3190 AG Hoogvliet Rotterdam Telefoon +31(0)

Ing. Marco J. Bijkerk, Manager innovative technologies Business development Remeha NWE

en uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018

Zonder kernenergie of fossiel, kan dat? Frans Rooijers directeur CE Delft

Raadsakkoord energietransitie. Februari 2019

Van het aardgas af, maar hoe dan? Een kijkje in Oostvoorne

de slimme weg energietransitie 12 december 2017 Pieter van der Ploeg Alliander Strategie

Energietransitie. 13 april 2018

Raadsakkoord energietransitie. April 2019

Bestaande huizen van het aardgas af? Hans van Wolferen 18 april 2018 KIVI

Rijksbrede Initiatieven Duurzame Energie & Energiebesparing

Duurzame Greenport Westland Oostland

Vragen en antwoorden over Haarlem richting aardgasvrij

DUURZAME MOBILITEIT IN TERMEN VAN CO2

De snelste route naar aardgasvrije wijken

3. Verwerking door discussie. (15 min.) De feiten en juiste antwoorden zijn voor de leraar ter beschikking in dit document.

NIEUWBOUW ZONDER AARDGAS VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST

LEKKER WARM ZONDER AARDGAS? vers. 3,1

Aardgasloos met bodemenergie. Frans Rooijers

Showstoppers & gamechangers Beleid voor gasloze woningen

Aardgasvrije wijken. Helena all-electric concept. Fred Verhaaren

Stadswarmte en alternatieven Technische Sessie Stadswarmte Gemeenteraad Amsterdam. dr. C. (Cor) Leguijt, CE Delft, 2 juni 2015

Duurzame woningverbetering

Verduurzaming Gebouwde Omgeving Groen Links, Zaanstad dr. C. (Cor) Leguijt, CE Delft, 22 nov. 2015

Nederland kantelt naar een duurzame samenleving

Zonder Energieopslag geen Energietransitie. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013

Les Biomassa. Werkblad

EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, Korte uitleg over de bijeenkomsten. KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16

Transcriptie:

Opzij opzij opzij - maak plaats, maak plaats, maak plaats. Wij hebben ongelofelijke haast. Opschalen en Opschieten Marjan Minnesma 19 oktober 2018

Zeespiegel stijgt versneld 2,5 mm/jaar in 90 s 3,4 mm/jaar nu

Huidige zeespiegel stijging

Parijs: geen emissiedoelstelling maar temperatuurdoel

Mensheid niet op weg terug

CO 2 -emissie in NL niet gedaald sinds 1990 Concentratie blijft stijgen -> 410 ppm

Tipping points

We koersen nu af op 4 in 2100 Prof. J. Schellnhuber topwetenschapper; adviseur Merkel, EU, Paus the difference between two and four degrees is human civilisation

Rapport - ETM 100% duurzame energie in 2030. Kan? Technisch: ja Financieel: ja Mensen/personeel: ja Het Kan, als we het Willen.

2030 100% duurzame energie Leveringszeker & betaalbaar energiesysteem 150.000 banen & versnelde innovatie Als goedkope gas op is, zijn wij niet afhankelijk van andere landen Energievoorziening in 2030 is 3 mrd goedkoper dan BAU Kost: 1% BNP

Wat te doen in de MRA?

Woningen Energieneutraal 35k

Gas eruit Koken op inductie Warm water: Warmtepomp &Instant heater Verwarming: warmtepomp en/of Infrarood Elektra: gemiddeld 20-22 panelen Basis isolatie op orde Vloerverwarming of convectoren

Aangrijpingspunten 500.000 verhuizingen per jaar E-neutraal maken belonen 400.000 CV-ketels per jaar Wissel CV-ketels Voor 2030 maak je de sprong!

Verduurzamen OV elektrische bussen en trein op wind Stimuleren e-fiets voor woon-werkverkeer binnen de stad & in nabije omgeving Stimuleren allerlei vormen van deelvervoer

55% groei in 2016 ( 13 nog 25%) In 2030 20% minder auto s

Brandstof kosten/km

Laad infra goed gaan regelen

Zwaarder vervoer Steeds meer elektrisch (bussen, kleine vrachtwagens, tractoren, etc.) Onder 1000 km trein ipv vliegen Flettner-rotors-Magnus effect:

Randstad railnet: trein, tram, metro; 120k extra stoelen, 10 metrostations & 250 deelfietsen/station

Anders Eten: een meer plantaardige, regionale, seizoensgebondenkeuken 30% energiebesparing in de land- en tuinbouwsector (vooral in de kassen) Energie voor warmte in de kassen: 95% met geothermie en WKO-installaties, de resterende 5% met bio-wkk s Vraagstuk als gas eruit is: CO 2 voor plant (benut maar 4-5 %)

Inzet: verduurzamen energie Vaak verweven met gebruik als grondstof

Staal industriële symbiose 25% koolmonoxide (CO) Perfecte grondstof Mits schoon: wasserette Fossil waste? H2 erbij: wind & water Ook warmte -> ipv gas papierfabriek 80 mln m 3

Papierindustrie meer verspreid Papier natuurlijk product - goed circulair Ultradiepe Geothermie combi woonwijk voor stoom 180 graden: hout oplossen Papier maken op kamertemperatuur hout oplossen in natuurlijk oplosmiddel: 90% besparing

Beton cement nu nog 3,7 Mton/jr 10% transport 30% energie 60% cement : bindmiddel. Nu al 30% alternatieven bv slakken vd hoogovens van staalindustrie SlimBreken van SmartCrusher CO 2 kan ook bindmiddel zijn!

Ook nodig: grote elektrolysers en industriële warmtepompen

Industrie op duurzame energie Kan in 2030: 50% besparen Elektrificatie, deel geothermie, waterstof Extra zon en wind nodig om biomassa voor energie te voorkomen. Kan zonder.

Anders energie opwekken veel zon en wind 3500 windturbines @land 4750 windturbines @sea PV: 1,5 x Texel = 9 pp Aardwarmte Opslag & conversie

Genoeg zon & wind voor 100%!

Rol overheid 2030 ipv 2050 Veel meer dan faciliteren Stevige doelen (maar niet morgen) Stevig beleid: steun voor de omslag Verstand van zaken wel fijn 1 10 100 1000 etc Langjarig volhouden: zekerheid geven Draagvlak salderen ontzorgen - info

Leiderschap Vereist moed, lef, daadkracht, initiatief Vooral organisatie openbreken systeem Mentale transitie: andere waarden en uiteindelijk ander gedrag Het gaat uiteindelijk niet om techniek, maar om ons. Burger, baas, prosument, kiezer en koper. Willen wij het? Het is aan ons allen 15 jaar.

Nodig omslag binnen 15 jaar