EUROPEES PARLEMENT 2004 2009 Commissie interne markt en consumentenbescherming 27.8.2008 WERKDOCUMENT over het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van geharmoniseerde voorwaarden voor het in de handel brengen van bouwproducten[com (2008) 311 def] Commissie interne markt en consumentenbescherming Rapporteur: Catherine Neris DT\739012.doc PE411.957v02-00
1. Inleiding De bouwsector is een van de belangrijkste bedrijfstakken van de Europese Unie. Met meer dan 15 miljoen werknemers en 2,7 miljoen ondernemingen is deze sector de grootste industriële werkgever in Europa, en vertegenwoordigt meer dan 10% van het BBP. Om de werking van de interne markt voor bouwproducten te verbeteren heeft de Europese Commissie voorgesteld de richtlijn bouwproducten (89/106/EEG) te vervangen door een nieuwe verordening tot vaststelling van geharmoniseerde voorwaarden voor de afzet op de markt van bouwproducten (VBP) die het systeem moet verhelderen, vereenvoudigen, en de geloofwaardigheid ervan versterken. De Commissie heeft haar voorstel willen aanpassen aan de normen van het nieuwe rechtskader (NRK) ("Pakket goederen"). Maar door de specifieke kenmerken van de sector, het acquis op basis van de invoering van de bouwproductenrichtlijn en het gegeven dat bouwproducten tussenproducten zijn, heeft zij niet altijd de structuur van het nieuwe rechtskader kunnen volgen. 2. Belangrijkste elementen van het voorstel De verordening beoogt een gemeenschappelijk technische taalgebruik voor te stellen om een beter verkeer en gebruik van bouwproducten te bevorderen. Met het oog hierop worden procedures voorgesteld voor het aanbrengen van de CE-markering. 2.1 CE-keurmerk Het CE-keurmerk wordt aangebracht op basis van de prestatieverklaring (artikel 4 t/m 6 / bijlage III). Deze wordt opgesteld door de fabrikant, die verantwoordelijk is voor de opgegeven informatie. De autoriteiten veronderstellen dat deze juist is, dat wil zeggen dat de markering van de betreffende producten tot stand is gekomen volgens een van de twee geldende procedures (zie punt 2.2 van dit werkdocument). De verordening wijkt af van het nieuwe rechtskader in die zin dat zij het CE-keurmerk als enige markering van de prestatie van producten stelt. De CE-markering betekent dat de gecertificeerde of opgegeven prestatie juist en betrouwbaar is, en vervangt feitelijk alle andere nationale keurmerken (artikel 7.2). De lidstaten mogen echter wettelijk niet-bindende kwaliteitslabels gebruiken waarmee bepaalde bouwproducten die reeds een CE-keurmerk hebben een commerciële kwalificatie kan worden gegeven. 2.2 Procedure voor CE-markering 2.2.1 Twee wegen om CE-keurmerk te verkrijgen Het voorstel van de Commissie onderscheidt twee procedures die de fabrikant kan kiezen om het CE-keurmerk voor zijn product te verkrijgen: PE411.957v02-00 2/8 DT\739012.doc
a) de belangrijkste procedure geeft de mogelijkheid een certificaat voor het product te verkrijgen op basis van geharmoniseerde normen van de Europese normalisatie-instellingen, met name het Europees normalisatiecomité (CEN). Wanneer een fabrikant meent dat zijn product binnen een bestaande norm valt, kan hij de prestatie van zijn product laten beoordelen. Hiervoor geeft het voorstel van de Commissie 5 mogelijke beoordelingssystemen (tegenover de 6 bestaande systemen), die verschillende controleniveaus verplicht stellen, afhankelijk van de veiligheidseisen gebaseerd op het gebruik van het product (Bijlage V). De Commissie besluit welk systeem voor een bepaald product of groep producten geldt, en kiest hierbij het minst kostbare systeem dat verenigbaar is met de vereiste veiligheid. De eigenlijke beoordeling (tests, inspecties, certificaties) wordt uitgevoerd door instanties die zijn aangemeld door de lidstaten. b) De Europese technische beoordeling biedt een alternatieve weg om het CEkeurmerk te verkrijgen. Via deze procedure kan een fabrikant het creëren van een nieuwe geharmoniseerde technische specificatie aanvragen die aangepast is aan zijn product, via de opstelling van een Europees beoordelingsdocument, dat een soortgelijke functie heeft als de geharmoniseerde normen. De Europese beoordelingsdocumenten worden opgesteld door de technische beoordelingsinstanties, op verzoek van en in samenwerking met de fabrikant. 2.2.2 Geharmoniseerde normen: vereenvoudigde beoordelingsprocedure voor microondernemingen Om de kosten voor micro-ondernemingen te beperken biedt de Commissie een alternatieve weg voor de beoordeling van de prestaties van hun producten. Micro-ondernemingen kunnen daarvoor gebruik maken van de specifieke technische documentatie (STD), in plaats van het klassieke beoordelingssysteem (zie 2.2.1. van het werkdocument), waarin de fabrikant aantoont dat zijn product onder een bestaande norm valt en aan de eisen hiervan beantwoordt (artikel 26). Volgens deze specifieke technische procedure hoeft de fabrikant zijn producten niet aan bepaalde technische, vaak kostbare tests te onderwerpen. Tests blijven echter verplicht als de Commissie dit om veiligheidsredenen noodzakelijk acht (artikel 27). De procedure op basis van STD moet bovendien de mogelijkheid bieden gemeenschappelijk gebruik te maken van de resultaten van tests die zijn uitgevoerd door een derde op equivalente producten en van typeonderzoek volgens het cascadeproces. Ook fabrikanten die producten vervaardigd volgens een niet-geïndustrialiseerd productieproces willen afzetten op de markt kunnen gebruik maken van STD (artikel 28). De STD moet door de fabrikant worden vermeld in de prestatieverklaring, en worden bewaard door de markttoezichtautoriteiten. 2.3 Versterking van de geloofwaardigheid van het EG-keurmerk Het voorstel bevat een serie maatregelen die de geloofwaardigheid van het certificatiesysteem moeten versterken. Hieronder vallen met name: DT\739012.doc 3/7 PE411.957v02-00
a) Invoering van nieuwe en striktere criteria voor de aangemelde instanties en de technische beoordelingsinstanties. Bovendien worden de bepalingen inzake markttoezicht, waarin het nieuwe wettelijke kader voorziet, uitgebreid tot alle bouwproducten. b) Instelling van productcontactpunten om ondernemingen informatie te verstrekken over alle nationale technische voorschriften die van toepassing zijn op de integratie, assemblage of installatie van een specifiek type bouwproduct. 3. Discussiepunten 3.1 Europese technische beoordeling (ETB) In de huidige richtlijn bestaat een procedure die overeenkomt met de ETB. Deze procedure is voorbehouden aan producten waarvoor geen geharmoniseerde norm bestaat, zodat deze toch aan bepaalde normen worden gekoppeld die aangepast zijn aan hun specifieke aard. De Commissie stelt nu voor deze procedure uit te breiden tot alle producten. Zij wil zo de vrijwillige toetreding tot een productie volgens bepaalde normen bevorderen en een zekere flexibiliteit behouden voor het begrip "innovatieve producten". De Commissie meent dat de fabrikanten van producten die onder een geharmoniseerde norm vallen vanzelf de klassieke certificatieprocedure zullen kiezen, die minder kostbaar en sneller is dan de ETB. Een product dat gecertificeerd is via de ETB kan vervolgens automatisch als een 'innovatief product' worden beschouwd. Deze situatie kan echter de deur openzetten naar een certificering met twee snelheden en verschillende kwaliteitsbewijzen, wat betreft de producten die reeds onder een geharmoniseerde norm vallen, daar de procedure voor de beoordeling van de prestatie verschilt al naargelang de gekozen certificatieprocedure. De leden van de Commissie interne markt en consumentenbescherming worden verzocht zich uit te spreken over de vraag in hoeverre deze keuze gegrond is. Bestaat het gevaar dat de openstelling van een parallelle procedure voor alle bouwproducten het systeem ingewikkelder maakt of niet? Kan deze procedure een negatief effect hebben op de geloofwaardigheid van het CE-keurmerk? Moeten we terug naar een meer beperkte opzet van de ETB of niet, en moet het begrip "innovatieve producten" worden verduidelijkt of niet? 3.2 Specifieke technische documentatie (STD) Met de STD biedt de Commissie micro-ondernemingen (en ondernemingen die een product aanbieden dat op niet-geïndustrialiseerde wijze is vervaardigd) een bijzondere procedure voor de beoordeling van de prestatie, in afwijking van de klassieke procedure. Volgens deze procedure kunnen technische tests (en met name aanvullende tests) worden vermeden, en kan gebruik worden gemaakt van tests die elders door andere fabrikanten zijn uitgevoerd op soortgelijke producten (gemeenschappelijk gebruik van het typeonderzoek). De argumentatie van de fabrikant is dan voldoende als beoordeling van de prestatie van het product. PE411.957v02-00 4/8 DT\739012.doc
De STD roept de vraag op wat de waarde is van de beoordeling van de prestatie van producten die op de markt worden afgezet en hoe het zit met de bescherming van de consument. Vormen de argumentatie van de fabrikant of het gemeenschappelijk gebruik van het typeonderzoek voldoende kwaliteitswaarborgen om een hoge graad van veiligheid en van vertrouwen in het CE-keurmerk te verzekeren? Leidt het bestaan van een parallelle beoordelingsprocedure tot concurrentieverstoring die de nadelig is voor de interne markt of moet deze procedure worden gestimuleerd ter ondersteuning van de activiteiten van micro-ondernemingen? In welke taal moet de STD zijn gesteld bij afzet van producten over de grens, en welke nationale instantie moet deze controleren? Heeft de consument toegang tot deze documentatie? Wordt deze voor de consument vertaald? 3.3 CE-keurmerk en nationale keurmerken De wens van de Commissie om elk ander nationaal keurmerk te vervangen door het CEkeurmerk (artikel 7, lid 2) impliceert dat het de lidstaten wordt verboden hun eigen normen te hanteren, zelfs als de nationale eisen hoger liggen dan de eisen van de CE-markering. In dat opzicht wijkt het voorstel van de Commissie af van het principe dat onlangs is vastgesteld in het "pakket goederen" (nieuwe rechtskader) volgens welke nationale markeringen parallel naast het CE-keurmerk blijven bestaan zolang zij een meerwaarde bieden op het gebied van veiligheid, en zolang er geen gemeenschappelijke oplossing voor alle lidstaten is gevonden. Bekeken moet worden in hoeverre deze afwijking gegrond is en hoe de verhouding moet zijn tussen het CE-keurmerk en nationale keurmerken. In dit verband moet een keuze worden maakt tussen: de invoering van een enkel Europees keurmerk; het toestaan van alle nationale keurmerken; of het compromis dat gevonden was in het 'pakket goederen' volgens welk deze nationale keurmerken zijn toegestaan als dit in het voordeel is van de consument. 3.4 Definities De ontwerpverordening omschrijft de verplichtingen die gelden voor de fabrikant (of eventueel de distributeurs van producten). Gezien de vele betrokkenen en de aard van de bouwsector rijzen er echter vragen over de verantwoordelijkheid van elkemarkt deelnemer. Wordt een aannemer beschouwd als een distributeur als hij bouwmaterialen aan een onderaannemer levert? Kan hij worden beschouwd als fabrikant als hij producten moet aanpassen voor de werkzaamheden die hij verricht? De nauwkeurige inhoud van ieders verplichtingen moet worden geverifieerd, om een te vrije interpretatie van de verordening te vermijden, en dus een eventuele juridische onzekerheid, die een goede werking van het systeem zou kunnen schaden. De rapporteur verzoekt daarom de leden van de Commissie interne markt en consumentenbescherming de definities van artikel 2 grondig te bestuderen. 3.5 Aangemelde instanties en technische beoordelingsinstanties (TBI) DT\739012.doc 5/7 PE411.957v02-00
Wanneer er geharmoniseerde voorwaarden worden vastgesteld zijn er specifieke instanties nodig die zorgen voor de beoordeling van producten die worden voorgesteld voor een CEmarkering (in het geval van geharmoniseerde normen, de aangemelde instanties; in het geval van Europese technische beoordeling de TBI). Het is belangrijk om zich te verzekeren van de onpartijdigheid en een zeker competentieniveau van deze instanties. Er blijven echter een aantal vragen open over mogelijke belangenconflicten ten aanzien van bepaalde elementen van hoofdstuk VII inzake de aangemelde instanties. Zo ook kan het feit dat de TBI in sommige gevallen tegelijk de opstellers van normatieve referenties en de beoordelende instanties kunnen zijn tot verwarring leiden. In elk geval moet worden geverifieerd of de aanmeldings- en/of accreditatiecriteria voldoende zijn om de onpartijdigheid van deze instanties en de geloofwaardigheid van het gehele systeem te waarborgen. PE411.957v02-00 6/8 DT\739012.doc
Procédure principale (Article 16) ANNEXE : VOIES D ACCES A LA MARQUE CE SPECIFICATIONS TECHNIQUES HARMONISEES (cadre normatif + modalités d évaluation) Procédure parallèle (Article 20) Référentiel = Normes harmonisées Harmonised Standards Réalisation = Organismes européens de Normalisation (OEN) European Standardisation Bodies (ESB) Référentiel = Document d évaluation européen (DEE) European Assessment Document (EAD) Réalisation = Organisation des Organismes d Evaluation Technique (OOET) Organisation of Technical Assessment Bodies (OTAB : ex EOTA) Annexe II) Interrelation entre la réalisation de l ETE et la nature du DEE (cf. Entreprises classiques (Article 19 / Annexe V) EVALUATION DE LA PERFORMANCE DES PRODUITS Procédure principale Procédure parallèle (Article 21) Micro-entreprises [OU produits fabriqués individuellement] (Chapitre VI) Procédure = évaluation selon un des 5 systèmes disponibles, en fonction du niveau de sécurité requis (Annexe V) Réalisation = Organismes notifiés : Notified Bodies Organisme de certification Organisme d inspection Laboratoire d essais Procédure simplifiée = rédaction d une Documentation Technique Spécifique (DTS) Specific Technical Documentation (STD) Réalisation : Fabricant NOTE : Si le produit correspond aux systèmes d évaluation 1 ou 2, la DTS est vérifiée par une Organisme de certification compétent (Article 26) Procédure = Evaluation Technique Européenne (ETE) European Technical Assessment (ETA) (Annexe II) Réalisation = Organismes d Evaluation Techniques (OET) Technical Assessment Bodies (TAB) (Annexe IV tableau 2) DT\739012.doc 7/7 PE411.957v02-00
PE411.957v02-00 8/8 DT\739012.doc