Cursus Opvoeden en opgroeien in de buurt
Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Hanneke Jansen Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Opvoeden en opgroeien in de buurt ISBN: 9789037241709 Edu Actief b.v. 2017 Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO (www.stichting-pro.nl). De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu Actief, te vinden op www.edu-actief.nl.
Inhoudsopgave 4 Oriëntatie 7 Opvoedingsstijlen 10 Opvoedmilieus en welbevinden 17 Beschermende factoren en risicofactoren 23 Interventies in de buurt 29 Reflecteren 37 Theoriebron Opvoedingsstijlen 39 Theoriebron Opvoedmilieus en welbevinden 42 Theoriebron Beschermende factoren en risicofactoren 45 Theoriebron Interventies in de buurt 48 3
Inleiding In deze cursus gaat het over de verschillende opvoedmilieus waarin kinderen opgroeien en de rol van de buurt bij het functioneren van gezinnen in een buurt. We onderzoeken welke invloed school, buurtbewoners, (sport)clubs en verenigingen, naast het eigen gezin, uitoefenen op de ontwikkelingsmogelijkheden van het kind. Als SCW er werk je veel met kinderen en jongeren. Gedragsproblematiek heeft vaak te maken met de manier van opvoeden. Sturen op de opvoeding, direct of indirect, kan leiden tot positieve veranderingen. Diversiteit binnen een wijk draagt bij aan een natuurlijk leerproces binnen verschillende culturen. Leerdoelen Je hebt kennis van: de vier opvoedingsstijlen opvoedmilieus in relatie tot welbevinden het balansmodel en de beschermende en risicovolle factoren bij opvoeding en ontwikkeling interventies in de buurt gericht op verschillende opvoedmilieus. Beoordeling Beoordelingsformulier Aan het eind van de cursus wordt je parate kennis beoordeeld met een toets. Je praktische beheersing van de leerdoelen wordt getoetst met twee beroepsproducten. Deze worden op verschillende punten beoordeeld: op inhoud (producteisen) en op de uitvoering (processtappen). Andere belangrijke punten bij de beoordeling zijn: actieve deelname aan de lessen, nette uitwerking van de opdrachten in goed Nederlands. Je vindt ze bij elkaar in het Beoordelingsformulier. 4
Planning Planningsformulier Een beroepsproduct maken kost tijd. Daarom moet je dit goed plannen. Lees eerst de opdrachten van de beroepsproducten goed door en vul daarna het Planningsformulier in. Neem ook de andere opdrachten van deze cursus op in je totale planning. Zo voorkom je dat je in tijdnood komt. Beroepsproduct 1: De informatiemap Maak een informatiemap voor gezinnen om hen te informeren over de verschillende interventies die mogelijk zijn. Je werkt als SCW er in een buurthuis in een grote stad. Het buurthuis waar jij werkt staat in een kinderrijke buurt. De wijkagent heeft gesignaleerd dat de kinderen en jongeren uit de buurt voor overlast zorgen. Hun gedrag is storend, maar niet problematisch. De wijkagent heeft het buurthuis waar jij werkt gevraagd om te ondersteunen in de begeleiding binnen de wijk. Jouw manager heeft daarna aan jou gevraagd een informatiemap te maken. Zo kunnen de wijkbewoners zelfstandig met de map passende hulp aanvragen. Plan een datum waarop je dit beroepsproduct inlevert. Vul deze datum in op je planningsformulier. Werkmodel Samenwerkingscontract Processtappen Maak een planning en stel een samenwerkingscontract op. Maak een lijst met mogelijke bronnen. Zorg voor een map met tabbladen. Onderzoek welke mogelijkheden voor ondersteuning er zijn in jouw leefomgeving. Eisen aan het beroepsproduct De map moet zo geschreven zijn, dat elke buurthuismedewerker (ook een vrijwilliger) begrijpt wat jij bedoelt en wat het nut is van de map. De eisen aan de map: Er is een beschrijving van minimaal vijf verschillende aanpakmethodes. De map is zo geschreven dat de inhoud leesbaar is voor alle volwassen wijkbewoners en bevat een logische opbouw. Minimaal een van de vijf aanpakmethodes gaat over het gezin. Minimaal een van de vijf aanpakmethodes gaat over cultuurverschillen. Er is een verwijzing naar minimaal drie passende instellingen. Er staat hoe passende hulp ingeschakeld kan worden. De map is zo geschreven dat de inhoud leesbaar is voor alle volwassen wijkbewoners en heeft een logische opbouw. Beroepsproduct 2: Tool Ontwikkel een tool waardoor je als SCW er, gezinnen helpt hun risicofactoren en beschermende factoren in beeld te brengen. Je maakt een formulier of product waarmee de sociaal-cultureel werker de risico- en beschermende factoren kan signaleren. Plan een datum waarop je dit beroepsproduct inlevert. Vul deze datum in op je planningsformulier. 5
Werkmodel Samenwerkingscontract Processtappen Maak een planning en stel een samenwerkingscontract op. Kies een doelgroep. Maak een doelgroepanalyse, waarin je de kenmerken van deze doelgroep (leeftijd, geslacht, percentage van de samenleving en kenmerkende gedragingen), beschermende factoren en risicofactoren van de doelgroep beschrijft. Maak een tool die passend is bij je doelgroep. Schrijf een instructie bij jouw tool: wat is het doel en hoe moet je de tool gebruiken? Schrijf een korte enquête met tien gesloten vragen, die je als bijlage toevoegt om de tool te kunnen evalueren. Lever je tool zo in, dat deze direct inzetbaar is door elke SCW er, in de bijlage voeg je de doelgroepanalyse toe. Eisen aan het beroepsproduct Er is een tool ontwikkeld om de risico- en beschermende factoren binnen een gezin in beeld te brengen. De tool sluit aan bij de gekozen doelgroep. De tool heeft een instructie waarin het doel en de werkwijze is beschreven. De tool is direct inzetbaar voor elke SCW er. In de bijlage van de tool is een korte enquête toegevoegd, met tien gesloten vragen om de tool te evalueren. 6
Oriëntatie Oriëntatie Opdracht 1 Oriënteren Op het bord staat het onderwerp van deze les: opvoeden en opgroeien in de buurt. Schrijf op een kladblaadje het onderwerp dat op het bord staat over met een streep eronder. Onder de streep schrijf je een woord, feit of begrip dat volgens jou bij het onderwerp hoort. Je geeft je kladblaadje door naar links. Op het kladblaadje dat je nu voor je hebt liggen, schrijf je weer een woord (of een feit). Daarna geef je het kladblaadje weer door naar links. Dit gaat zo door tot je je eigen kladblaadje weer terug hebt of de docent zegt dat jullie stoppen. Er mogen geen dubbele woorden of feiten op de kladblaadjes staan. Als je echt niks nieuws weet toe te voegen zet je een kruisje op het kladblaadje. a. Wist je veel woorden of feiten bij het onderwerp te bedenken? b. Heb je woorden of feiten op de lijstjes gezien, die je niet verwachtte of niet kende? Zo ja, welke bijvoorbeeld? Opdracht 2 Interview Ontwikkel vijf interview vragen die je gaat stellen een je ouders, broers of zussen. De vragen moeten gaan over de wijk waar jij bent opgegroeid. Je krijgt vijf kernwoorden mee die je moet verwerken in de vraag. Vraag ook andere gezinsleden naar hun herinneringen. a. Gezin b. Woning c. School 7