VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR AGENDAPUNT 4 a/b Onderwerp: Wijziging kostentoedelingsverordening Nummer: 732121 In D&H: 08-10-2013 Steller: P. E. Boersma In Cie: BMZ 16-10-2013 Telefoonnummer: 030 634 58 87 SKK 16-10-2013 Afdeling: Belastingen In AB: 13-11-2013 Portefeuillehouder: Kromwijk Geheim: ja nee Voorstel gelet op de op 3 juli 2013 aangenomen motie van de fractie Agrariërs (motienummer 8); gelet op artikel 120 van de Waterschapswet (Stb. 2007, nr. 208, laatste wijziging Stb. 2009, 199); Stelt het college u voor om 1. De Zienswijzenota Wijziging Kostentoedelingsverordening Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden 2009 vast te stellen; 2. Het wijzigingsbesluit Kostentoedelingsverordening Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden 2009 vast te stellen. Advies commissie BMZ SKK De commissie stelt een aantal vragen en opmerkingen. Het college zal onderbouwingen aanvullen en verhelderen. Het voorstel is rijp voor doorgeleiding naar het algemeen bestuur, alwaar politieke besluitvorming moet plaatsvinden. Reactie college op advies commissie In de commissievergadering is de scheefgroei van de tarieven voor het overig ongebouwd ter sprake gekomen. In de ingediende zienswijzen is betwijfeld of van scheefgroei sprake is. Hierover valt het volgende te zeggen. Het kostendekkend tarief overig ongebouwd is (sinds de invoering van de nieuwe Waterschapswet) sterker gegroeid dan de andere watersysteemheffingtarieven. Dat blijkt ook uit de cijfers van de heren Verweij en Terpstra. Bij de invoering van de nieuwe Waterschapswet (en de invoering van de nieuwe kostentoedelingssystematiek bij ons waterschap) is echter door ons waterschap ook besloten het tarief overig ongebouwd lager vast te stellen dan het kostendekkende tarief in afwachting van een evaluatie van de kostentoedelingssystematiek. Deze evaluatie zou naar verwachting binnen enkele jaren plaatsvinden. Reeds bij invoering van de nieuwe kostentoedelingssystematiek werd namelijk gesproken over een weeffout. Die weeffout zou erin bestaan dat infrastructuur een onevenredig grote bijdrage aan het kostenaandeel van het overig ongebouwd veroorzaakte. Ook in ons waterschap levert infrastructuur een relatief grote bijdrage aan de waarde van het overig ongebouwd en daarmee aan het kostenaandeel van het overig ongebouwd. In ons waterschap maakt infrastructuur ongeveer 13,5% van het oppervlak van het overig ongebouwd uit, maar 64% van de totale waarde van het overig ongebouwd. In andere waterschappen levert infrastructuur relatief een nog grotere bijdrage. Daar komt bij dat het oppervlak van het overig ongebouwd jaarlijks nog steeds afneemt (doordat er in Nederland nog steeds bijgebouwd wordt), terwijl het oppervlak aan infrastructuur (gelet op de wegenbouwontwikkelingen) ook nog steeds toeneemt. Beide ontwikkelingen samen zorgen ervoor dat het effect van de weeffout steeds groter wordt. Dit veroorzaakt ook de sterkere stijging van het kostendekkend tarief ongebouwd ten opzichte van andere tarieven. Lange tijd is verwacht dat de weeffout met de evaluatie van de Waterschapswet geadresseerd zou worden. Het wordt echter steeds minder waarschijnlijk dat dit op korte termijn zal gebeuren. Ondertussen slinken in ons waterschap de reserves van het overig ongebouwd. Daardoor zal het tarief ongebouwd niet langer meer ver beneden het kostendekkende tarief kunnen worden vastgesteld, maar zal het tarief overig ongebouwd op het kostendekkend tarief vastgesteld moeten worden. De facto zou dit resulteren in een zeer sterke stijging van het tarief overig ongebouwd (dit is ook door de heren Terpstra en Verweij aangegeven in hun schriftelijke vragen). 732121-1 -
VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR Over de Code Interbestuurlijke Verhoudingen valt het volgende te zeggen. Deze code, die niet is ondertekend door de Unie van Waterschappen, is bedoeld om de verhouding tussen bestuursorganen te codificeren. Gemeenten ondervinden de gevolgen van de wegendifferentiatie niet in hun hoedanigheid als bestuursorgaan, maar als belastingplichtig rechtspersoon. Wegendifferentiatie werkt alleen binnen de watersysteemheffing overig ongebouwd en heeft geen hogere belastingopbrengsten tot gevolg. Wel is er binnen de watersysteemheffing overig ongebouwd sprake van een herverdeling van de lastendruk. Gemeenten zullen naar verwachting zo n 40% tot 50% meer watersysteemheffing betalen (voor meer cijfers wordt verwezen naar de kanttekeningen in het voorstel). Daar staat tegenover dat particulieren met een minder grote lastenstijging krijgen te maken. Onder verharde wegen wordt het verharde oppervlak en de daaraan dienstbare gronden verstaan. Naar het totale belastbare verharde oppervlak wordt nog onderzoek gedaan. Het voorstel bevat een inschatting van dit oppervlak. De structurele effecten van de invoering van wegendifferentiatie op de perceptiekosten zullen naar verwachting verwaarloosbaar zijn. Het inregelen van de objectafbakening is het meeste werk, de aanleg van nieuwe wegen zal in de dagelijkse werkzaamheden meegenomen kunnen worden. Invoering van wegendifferentiatie zal niet leiden tot extra oninbare belastingen. Gelet op de categorie belastingplichtigen die met wegendifferentiatie te maken krijgen, ligt dat niet in de rede. Ons waterschap is vrijgesteld van watersysteemheffing overig ongebouwd. Wij menen hiermee de schriftelijke vragen ook afdoende te hebben beantwoord. Overige tijdens de commissiebehandeling gestelde vragen zijn beantwoord in de zienswijzenota en tijdens de commissiebehandeling. Meer politieke vragen kunnen aan de orde komen tijdens de behandeling van het voorstel in het algemeen bestuur. 732121-2 -
INLEIDING In uw vergadering van 3 juli 2013 heeft uw bestuur een motie van de fractie agrariërs aangenomen (motie met volgnummer 8). Door middel van deze motie heeft u het college opgedragen om in 2014 bij de kostentoedeling de differentiatie van wegen in te voeren. Dit voorstel betreft de uitvoering van de motie. ARGUMENTEN Dit voorstel is in lijn met van de besluitvorming van het algemeen bestuur. RELATIE MET ORGANISATIEMISSIE, COLLEGEPROGRAMMA OF ANDERE BELEIDSDOCUMENTEN FINANCIËLE CONSEQUENTIES (niet van toepassing) KANTTEKENINGEN Effecten wegendifferentiatie De effecten van de invoering van een tariefdifferentiatie voor wegen worden hieronder inzichtelijk gemaakt voor de tarieven ongebouwd voor belastingjaar 2013. Uitgangspunt vormt de huidige kostentoedeling. Tariefdifferentiatie voor wegen heeft uitsluitend consequenties binnen de categorie ongebouwd en heeft geen effecten op de tarieven van andere categorieën. Als uitgangspunten bij deze doorrekening zijn gehanteerd: - gegevens begroting 2013; - kostendekkende bijdrage categorie ongebouwd 4.371.842 (zonder onttrekking aan de reserve); - vastgestelde bijdrage categorie ongebouwd 3.736.823 (met onttrekking aan de reserve); - netto aantal hectares ongebouwd 58.681 ha; - oppervlakte verharde openbare wegen indicatief 6.300 ha. De effecten zijn in onderstaande tabellen weergegeven. In de eerste tabel zijn de gevolgen op het kostendekkend tarief weergegeven. In de tweede tabel zijn de gevolgen op het voor 2013 vastgestelde tarief doorgerekend. Tabel 1. Gevolgen op het kostendekkend tarief 2013: Aantal hectares ongebouwd Aantal hectares verharde openbare wegen Kostendekken d tarief ongebouwd 2013 Basistarief ongebouwd 2013 bij 100% opslag wegen Tarief wegen 2013 bij opslag 100% HDSR 52.391 6.300 74,50 67,29 134,58 732121-3 -
Tabel 2. Gevolgen op het vastgestelde tarief 2013: Aantal hectares ongebouwd Aantal hectares verharde openbare wegen Huidig tarief ongebouwd 2013 Basistarief ongebouwd 2013 bij 100% opslag wegen Tarief wegen 2013 bij opslag 100% HDSR 52.391 6.300 63,68 57,52 115,04 Uit bovenstaande tabellen blijkt dat bij een invoering van tariefsdifferentiatie wegen het huidige tarief voor overig ongebouwd 9,7% zal afnemen. Voor openbare verharde wegen zal het tarief met 80,7% toenemen. Aannames Zoals hierboven reeds aangegeven is de oppervlakte van verharde openbare wegen indicatief. Het betreft een inschatting op basis van bestaand kaartmateriaal. Een nauwkeurige inventarisatie van de verharde openbare wegen in ons werkgebied wordt uitgevoerd door een extern bureau. De doorlooptijd van dit project leidt er toe dat de definitieve gegevens niet op korte termijn, maar wel tijdig beschikbaar zijn om de aanslagen juist en tijdig op te leggen. Spoorwegen vallen niet onder het begrip openbare verharde wegen. Financiële consequenties voor wegbeheerders Totdat de inventarisatie van verharde openbare wegen op aanslagniveau is afgerond is het bijzonder lastig een uitspraak te doen over de financiële effecten van invoering van wegendifferentiatie voor de wegbeheerders. Op basis van een steekproef wordt verwacht dat de watersysteemheffingen van gemeenten tussen de 40% en 50% gaan stijgen (uitgaande van de tarieven 2013). Dit geeft het volgende beeld: Gemeente Indicatie huidige Stijging in euro s bij 40% Stijging in euro s bij 50% hoogte Watersysteemheffing (bij benadering) De Bilt 19200 7700 9600 Houten 74200 29700 37100 Montfoort 10800 4300 5400 Nieuwegein 74200 29700 37100 Nieuwkoop 800 300 400 Oudewater 12000 4800 6000 Rhenen 13400 5400 6700 Stichtse Vecht 17800 7100 8900 Utrecht 120600 48200 60300 Woerden 76000 30400 38000 IJsselstein 35200 14100 17600 Zeist 68000 27200 34000 Goedkeuring provincie Voor een wijziging van de kostentoedelingsverordening is goedkeuring van Gedeputeerde Staten vereist. UITVOERING Tijdspad Voor de actualisatie van de kostentoedeling is het volgende tijdpad voorzien: Vaststelling AB voorstel door D&H 8 oktober 2013 732121-4 -
Advies Cie BMZ 16 oktober 2013 Vaststelling Verordening door AB 13 november 2013 Goedkeuring GS 21 december 2013 Publicatie 23 december 2013 Ingangsdatum wegendifferentiatie 1 januari 2014 Effecten op tarieven Het invoeren van de wegendifferentiatie wordt vastgelegd in de kostentoedelingsverordening. De doorwerking van de tarieven wordt uiteindelijk vastgelegd in de belastingverordening. Zoals het er nu naar uitziet, zullen de belastingverordeningen in december ter besluitvorming aan het algemeen bestuur worden voorgelegd. COMMUNICATIE (niet van toepassing) BIJLAGE(N) nee ja, namelijk: 1. Ontwerpbesluit met toelichting 2. Zienswijzenota Wijziging Kostentoedelingsverordening Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden 2009 - Zienswijze gemeente Houten - Zienswijze gemeente Montfoort - Zienswijze gemeente Nieuwegein - Zienswijze gemeente Nieuwkoop - Zienswijze gemeente Stichtse Vecht - Zienswijze gemeente Oudewater - Zienswijze gemeente Utrecht - Zienswijze gemeente Wijk bij Duurstede - Zienswijze gemeente Woerden - Zienswijze gemeente IJsselstein - Zienswijze gemeente Zeist - Zienswijze gemeente Rhenen - Zienswijze Provincie Utrecht - Zienswijze L. Algra te Woerden - Zienswijze J.A. Gaasbaak te Linschoten - Zienswijze gemeente Schoonhoven - Zienswijze gemeente Lopik TER INZAGE nee ja, namelijk Dijkgraaf en hoogheemraden, dijkgraaf, P.J.M. Poelmann secretaris-algemeen directeur a.i., drs. J. Miedema 732121-5 -
BIJLAGE 1 Ontwerpbesluit wijziging Kostentoedelingsverordening Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden 2009 Het algemeen bestuur van het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden; Gelet op het voorstel van dijkgraaf en hoogheemraden van 8 oktober 2013 met nummer 732082 Gelet op artikel 120 van de Waterschapswet (Stb. 2007, nr. 208, laatste wijziging Stb. 2009, 199); Besluit: Artikel I De Zienswijzenota Wijziging Kostentoedelingsverordening Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden 2009 vast te stellen; Artikel II Na Artikel 2 van de Kostentoedelingsverordening Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden 2009 (Wsb 2008/06, laatste wijziging Wsb 2011/04) het volgende artikel in te voegen: Tariefsdifferentiatie verharde openbare wegen Artikel 2a Voor verharde openbare wegen wordt een tariefdifferentiatie als bedoeld in artikel 122, derde lid, onderdeel b, van de Waterschapswet, toegepast. Het tarief na toepassing van de tariefsdifferentiatie is 100% hoger dan het tarief dat blijkens de verordening op de watersysteemheffing voor ongebouwde onroerende zaken, niet zijnde natuurterreinen, geldt. Artikel ll 1. Dit besluit treedt in werking op de derde dag na die van haar bekendmaking. 2. Dit besluit vindt voor het eerst toepassing op het belastingjaar dat aanvangt op 1 januari 2014. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering op 13 november 2013. Voorzitter, P.J.M. Poelmann Secretaris-algemeen directeur (a.i.) drs. J. Miedema 732121-6 -
BIJLAGE 1 Wijziging kostentoedelingsverordening Het algemeen bestuur heeft op 3 juli 2013 een motie, ingediend door de fractie agrariërs, aangenomen met als doel de onevenredige procentuele groei van de tarieven voor de categorie ongebouwd agrarische gronden om te buigen. Bij ongeveer de helft van de collega waterschappen wordt deze scheefgroei opgelost door het invoeren van de tariefdifferentiatie verharde openbare wegen. In het werkgebied van de Stichtse Rijnlanden is er relatief gezien een groot areaal verharde openbare wegen in de categorie ongebouwd, en de laatste jaren is er een sterke toename geweest van de oppervlakte rijkssnelwegen. Daarentegen is het areaal agrarische gronden gedaald. De waarde van het totale areaal ongebouwd neemt door deze verschuiving toe. Door het areaal verharde openbare wegen zwaarder te belasten, wordt de scheefgroei gecompenseerd. Toelichting op de voorgestelde wijziging Algemeen Tariefsdifferentiatie verharde openbare wegen Bij de invoering van de Wet modernisering waterschapsbestel in 2009 hebben de waterschappen in een aantal situaties de mogelijkheid gekregen om tarieven te differentiëren. Een van de tariefdifferentiaties is de tariefdifferentiatie voor verharde openbare wegen, in de praktijk kortweg de tariefdifferentiatie wegen genoemd. De tariefdifferentiatie wegen bedroeg aanvankelijk 100% Het is destijds ingevoerd omdat verharde openbare wegen hogere piekafvoeren kunnen veroorzaken en dus een relatief grote capaciteit van het watersysteem vragen. Ook het feit dat wegen een van de belangrijke bron van diffuse verontreiniging vormen, speelde bij de invoering van deze tariefdifferentiatie een rol (amendement Lenards en Van Lith, TK2006-2007, 30 601, nr. 15). In de jaren na de invoering van de Wet modernisering waterschapsbestel is een discussie ontstaan over de zogenaamde weeffout in de Waterschapswet, inhoudende dat de agrarische sector onevenredig zwaar wordt belast als gevolg van het feit dat zij samen met wegen en spoorwegen de categorie ongebouwd vormen. De relatief hoge waarde van wegen drijft de waarde van de categorie op, hetgeen zich vertaalt in het kostenaandeel en in de tarieven die ook de agrariërs moeten betalen. Medio 2012 heeft de Tweede Kamer ingestemd met een amendement om tot verruiming van de tariefdifferentiatie wegen te komen (amendement Dijkgraaf- Ortega-Martijn,TK 2011-2012, 33 097, nr. 22). Blijkens de toelichting op dit amendement moet de verruiming de waterschappen een mogelijkheid bieden om onevenredig hoge agrarische tarieven tegen te gaan. Als gevolg van het amendement is artikel 122, derde lid, van de Waterschapswet met ingang van 1 januari 2013 gewijzigd. In een nieuw onderdeel c is geregeld dat het tarief voor verharde openbare wegen maximaal 400% hoger kan worden vastgesteld indien het waterschap voor 1 juli 2012 al een wegendifferentiatie toepaste. Indien het waterschap het tarief voor wegen voor 1 juli 2012 nog niet had gedifferentieerd, dan kan de tariefdifferentiatie maximaal 100% bedragen Dit is het nieuwe onderdeel b van artikel 122, derde lid, van de Waterschapswet bepaald. Artikelsgewijs Artikel 2a Dit artikel regelt de tariefdifferentiatie voor verharde openbare wegen in die gevallen waarin het waterschap voor 1 juli 2012 nog geen gebruik maakte van de mogelijkheid om het tarief voor 'wegen' te differentiëren. In deze gevallen kan het tarief voor verharde openbare wegen maximaal 100% hoger worden gesteld dan het tarief dat in de verordening op de watersysteemheffing voor ongebouwde onroerende zaken, niet zijnde natuurterreinen, is vastgesteld. 7
Bijlage 2 Zienswijzenota Wijziging Kostentoedelingsverordening Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Inleiding Op basis van de Inspraakverordening Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden 2007 is het conceptbesluit tot wijziging van de Kostentoedelingsverordening Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden gepubliceerd en heeft het ter inzage gelegen van 16 augustus 2013 tot en met 27 september 2013. Het besluit heeft ter inzage gelegen op het waterschapskantoor en de gemeentehuizen in ons beheersgebied. Daarnaast was de publicatie en het ontwerpbesluit raadpleegbaar op de website van ons waterschap. De betreffende pagina is enige honderden malen geraadpleegd. Verder is in de algemene nieuwsbrief voor functionele relaties van 3 september 2013 aandacht besteed aan de plannen tot wijziging van de kostentoedeling. Er zijn tijdens de periode van terinzagelegging diverse zienswijzen ontvangen. Zienswijzen zijn ontvangen van dertien gemeenten, van de provincie Utrecht en van twee particulieren. Voorgesteld wordt de ingediende zienswijzen te beantwoorden als verwoord in de bijlage. DM 729772
Bijlage 2 Indiener Nr. Zienswijze Reactie waterschap Gemeente Rhenen Gemeente Oudewater Gemeente Stichtse Vecht Gemeente Montfoort Gemeente Wijk bij Duurstede Gemeente IJsselstein Provincie Utrecht Gemeente Nieuwegein Gemeente Woerden Gemeente Zeist Gemeente Lopik 1 Wij betreuren dat er vooraf geen afstemming met ons heeft plaatsgevonden. Wij hechten veel waarde aan transparantie en een open communicatie. Gemeente Schoonhoven 1a Over de voorgenomen wijziging hebt u vooraf geen afstemming gezocht met de gemeenten. U lijkt ons voor een voldongen feit te willen stellen. Het hoogheemraadschap is, net als de gemeente, een medeoverheid. Rijk, provincie, waterschappen en gemeenten vullen tesamen de overheidstaken uit voor de samenleving. Daartoe hebben zij de Code Interbestuurlijke Verhoudingen vastgesteld. Elke (mede)overheid is daar moreel aan gebonden. Wij constateren in dit verband dat u geen gehoor hebt gegeven aan art. 5 van deze code. Dit artikel luidt: "Overheden betrekken elkaar bij de ontwikkeling van nieuwe beleidsvoornemens en knelpunten die een andere overheidslaag raken op een dusdanig tijdstip dat de beleidsvoornemens nog kunnen worden aangepast". Gemeente Oudewater Gemeente Stichtse Vecht Gemeente Montfoort Gemeente Houten Gemeente IJsselstein Gemeente Wijk Bij Duurstede Gemeente Rhenen Gemeente Utrecht Gemeente Woerden Gemeente Schoonhoven Gemeente Lopik 2 De wijziging betekent een aanzienlijke lastenverzwaring richting de wegbeheerders (vooral gemeenten, provincie en rijk). Het besluitvormingsproces, de publicatie en de terinzageleggingsprocedure zijn op de gebruikelijke wijze verlopen. Dit is het gebruikelijke communicatieproces in belastingaangelegenheden. Zie de reactie op zienswijze 1. Het is juist, dat eigenaren van overige ongebouwde gronden voor het gedeelte van eigendommen dat bestaat uit openbare verharde wegen te maken krijgen met een lastenverzwaring. Daar staat tegenover dat zij deels ook weer profiteren van de gunstige effecten van wegendifferentiatie voor de lasten van overige ongebouwde eigendommen, niet zijnde openbare verharde wegen, maar dat doet de lastenverzwaring niet teniet. Naar het zich laat aanzien zal de watersysteemheffing voor gemeenten als gevolg van DM 729772
Bijlage 2 Provincie Utrecht Gemeente Oudewater Gemeente Stichtse Vecht Gemeente Montfoort Gemeente Houten Gemeente IJsselstein Gemeente Wijk Bij Duurstede Gemeente Rhenen Provincie Utrecht Gemeente Utrecht Gemeente Woerden Gemeente Lopik Gemeente Zeist Gemeente Oudewater Gemeente Stichtse Vecht Gemeente Montfoort Gemeente Houten Gemeente IJsselstein Gemeente Wijk Bij Duurstede Gemeente Rhenen Gemeente Utrecht Gemeente Woerden Gemeente Zeist Gemeente Schoonhoven Gemeente Lopik Provincie Utrecht Gemeente Oudewater Gemeente Stichtse Vecht Gemeente Montfoort Gemeente Houten Gemeente IJsselstein Gemeente Wijk Bij Duurstede Gemeente Rhenen Gemeente Woerden 3 Deze extra kosten voor de wegbeheerders betekenen indirect ook een lastenverzwaring voor onze burgers. 4 Het opleggen van een aparte belastingaanslag voor wegen betekent extra administratieve werkzaamheden. Zo moeten de wegen op perceelsniveau worden afgebakend en ontstaan er extra kosten voor heffing en invordering. Deze extra onkosten (perceptiekosten) betekenen maatschappelijk gezien een ongewenste stijging van de overheidskosten. 5 In het Bestuursakkoord Water (BAW) zijn afspraken gemaakt over een doelmatiger waterbeheer. Daarmee willen de betrokken partijen de kwaliteit van het beheer vergroten tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten. Het BAW stelt; "De perceptiekosten worden zoveel mogelijk verlaagd en we monitoren de bereikte doelmatigheidswinst. De burger kan zien wat we bereiken en we zijn transparant over de kosten." De wijziging van de kostentoedelingsverordening HDSR is dus in strijd met het BAW. invoering van tariefdifferentiatie voor openbare verharde wegen tussen de 40% en 50% hoger uitvallen. In zijn algemeenheid lijkt de constatering juist. In de praktijk zal het voor burgers gaan om een stijging van geringe omvang. Daar staat tegenover dat eigenaren van overige ongebouwde eigendommen (niet zijnde openbare verharde wegen) minder gaan betalen. Het is juist dat invoering van de tariefdifferentiatie wegen leidt tot enige extra perceptiekosten. Die zijn echter beperkt van aard en kunnen naar verwachting worden opgevangen binnen de exploitatiebegroting. Op de lange termijn zijn de extra kosten van deze maatregel naar verwachting verwaarloosbaar. Zie de reactie op zienswijze 4. DM 729772
Bijlage 2 Gemeente Lopik Gemeente Houten Gemeente Montfoort Gemeente Nieuwkoop Gemeente Oudewater Gemeente Stichtse Vecht Gemeente Montfoort Gemeente Houten Gemeente IJsselstein Gemeente Wijk Bij Duurstede Gemeente Rhenen Gemeente Woerden Gemeente Lopik Provincie Utrecht Gemeente Oudewater Gemeente Stichtse Vecht Gemeente Montfoort Gemeente Nieuwkoop Gemeente Houten Gemeente IJsselstein Gemeente Wijk Bij Duurstede Gemeente Woerden Gemeente Rhenen Gemeente Lopik Gemeente Houten Gemeente Oudewater Gemeente Stichtse Vecht Gemeente Montfoort Gemeente Nieuwegein Gemeente Wijk bij Duurstede Gemeente Woerden Gemeente IJsselstein Gemeente Schoonhoven 6 De landelijke wetgever streeft naar een vereenvoudiging van het belastingstelsel. Door de unie van waterschappen (UvW) wordt in de handreiking over tariefdifferentiatie geadviseerd; "terughoudendheid te betrachten met toepassing van tariefdifferentiatie in verband met de beoogde eenvoud en transparantie van het belastingstelsel". Het alsnog invoeren van tariefdifferentiatie wegen door HDSR is in strijd met die gewenste vereenvoudiging. 7 Door het algemeen bestuur van het waterschap HDSR is op 5 juni 2013 - ten aanzien van de herziening van de kostentoedelingsverordening HDSR - besloten om eerst een onderzoek te doen naar "de globale kosten van het watersysteem en de redenen daarvoor c.q. oorzaken daarvan". Indien nodig zou er dan in 2016 een afgewogen herziening van de kostentoedelingsverordening kunnen plaatsvinden. Uit de stukken die nu ter inzage zijn gelegd, blijkt niet dat het genoemde onderzoek al is uitgevoerd. 8 Voorgesteld wordt om aan wegen een extra tarief op te leggen van 100%. Dit percentage wordt niet onderbouwd. Als er aanwijsbare extra kosten zijn, dan zou een extra tarief bijvoorbeeld ook 20% of 50% kunnen zijn. De wetgever heeft invoering van tariefdifferentiatie voor openbare verharde wegen mogelijk gemaakt. Niet valt in te zien waarom het gebruik maken van die mogelijkheid in strijd met de bedoeling van de wetgever zou zijn. Naar het zich nu laat aanzien, zal er overigens in 2014 nog maar één waterschap zijn dat niet gebruik maakt van wegendifferentiatie. Het algemeen bestuur van De Stichtse Rijnlanden heeft op 3 juli 2013 een motie aangenomen waarin het college wordt opgedragen over te gaan tot invoering van een tariefdifferentiatie voor openbare verharde wegen per 1 januari 2014. Met de terinzagelegging van de ontwerp-wijziging van de kostentoedelingsverordening is hieraan gevolg gegeven door het college. Het algemeen bestuur zelf besluit hierover en maakt zijn eigen afwegingen. Het onderzoek naar de globale kosten van het watersysteem en de toewijzing naar de veroorzakers wordt uitgevoerd en daarna kan de discussie over integrale herziening van de kostentoedelingsverordening worden gevoerd. Tariefdifferentiatie voor openbare verharde wegen is ook een middel om de zogenoemde weeffout in de kostentoedeling te herstellen. De weeffout bestaat erin dat de lasten voor het overig ongebouwd in belangrijke mate mee worden bepaald door de aanwezigheid van openbare verharde wegen. Hoe meer openbare verharde wegen, hoe meer watersysteemheffing eigenaren van overige ongebouwde eigendommen moeten betalen. Door te kiezen voor de maximale DM 729772
Bijlage 2 Gemeente Lopik Provincie Utrecht Gemeente Oudewater Gemeente Stichtse Vecht Gemeente Montfoort Gemeente Nieuwkoop Gemeente Wijk bij Duurstede Gemeente Woerden Gemeente IJsselstein Gemeente Lopik 9 In het voorstel tot aanpassen van de kostentoedelingsverordening is niet duidelijk waarom het waterschap aan de wegbeheerders een dubbel tarief wil opleggen. Het is evenmin duidelijk welke extra werkzaamheden het waterschap hiervoor verricht. differentiatie wordt de weeffout maximaal hersteld. Zie het antwoord op zienswijze 8. Gemeente Utrecht Gemeente Schoonhoven 10 Wat betreft de inhoud van uw voornemen stellen wij vast dat de openbare toelichting op uw voorstel bijna uitsluitend betrekking heeft op de rechtsgrond waarop deze is gebaseerd, op de aanloop naar de parlementaire behandeling en op de Memorie van Toelichting op de wijziging van de Waterschapswet. Een cijfermatige, inhoudelijke onderbouwing van de werkelijk gemaakte kosten en de argumenten waarop de verschuiving van lasten is gebaseerd, zijn ons niet bekend. Wij zijn dan ook van mening dat uw voorstel niet berust op een behoorlijke motivering. Gemeente Utrecht 11 Op grond van het bovenstaande en eventueel in een later stadium aan te vullen gronden verzoeken wij u af te zien van uw bekend gemaakte voornemen en dit eerst te bespreken bij het bestuurlijk overleg dat gepland staat op 1 8 november 2013. Dit houdt derhalve tevens in dat wij u verzoeken om af te zien van het invoeren van deze tariefdifferentiatie met ingang van het belastingjaar 2014. Gemeente Houten 12 In uw toelichting op de voorgestelde wijziging wordt gesproken over extra kosten bij wegen door hogere piekafvoeren en door diffuse verontreiniging. Het is echter zeer de vraag in hoeverre er sprake is van extra kosten door wegen. De hogere piekafvoer door verharde wegen zorgt er bijvoorbeeld voor dat er niet één maar twee afgevlakte piekmomenten zijn van waterafvoer na regen. Dit zou in principe gunstig moeten zijn voor de kosten van de verwerking van het regenwater. Ook vormt vooral het gebruik van bestrijdingsmiddelen en Zie het antwoord op zienswijze 8. Wij voegen hier nog aan toe, dat de totale waarde (en dus het kostenaandeel) van het overig ongebouwd voor 64% wordt bepaald door infrastructuur, terwijl infrastructuur maar 13,5% van het oppervlak (lees: belastingdraagvlak) van het overig ongebouwd uitmaakt Uw argumenten zullen worden meegenomen in de beraadslagingen. Zie het antwoord op zienswijze 8. DM 729772
Bijlage 2 kunstmest door agrariërs een grote bron van diffuse watervervuiling en niet zozeer de vervuiling door wegen. Daarnaast worden als gevolg van dergelijke diffuse vervuiling naar ons inzicht geen extra kosten gemaakt door het HDSR. Gemeente Houten 13 In de toelichting op de tariefsverhoging wordt gesproken over het tegengaan van scheefgroei door een onevenredige groei van de tarieven voor de categorie agrarische gronden. Nergens komen we in de officiële toelichting echter tegen dat de 100% verhoging voor wegen leidt tot een verlaging van het tarief voor agrarische gronden. De aanpassing lijkt meer op een algemene belastingverhoging. Hierbij moet wel opgemerkt worden dat na navraag hierover bij de afdeling Belastingen van uw dienst wel door deze afdeling is aangegeven dat het geen belastingverhoging maar een herschikking van de lastenverdeling betreft. Gemeente Zeist 14 De belasting van het watersysteem door onze wegen is zeer beperkt gezien de ligging van Zeist op de Heuvelrug. Hier is nauwelijks sprake van open water dat beheerd moet worden door het Waterschap. De tariefsverhoging staat in geen verhouding tot datgene dat geleverd wordt door HDSR voor onze wegen. Gemeente Zeist 15 De gemeente is bezig met het verder afkoppelen van verharding van de riolering. Hierdoor wordt het watersysteem van de HDSR steeds minder belast. Gemeente Oudewater Gemeente Stichtse Vecht Gemeente Montfoort Gemeente Nieuwegein Gemeente Nieuwkoop Gemeente Houten Gemeente IJsselstein Gemeente Wijk Bij Duurstede Gemeente Woerden Gemeente Rhenen Gemeente Lopik Provincie Utrecht Gemeente Oudewater Gemeente Stichtse Vecht 16 Onduidelijk is welke definitie er voor wegen wordt gehanteerd. Uit de raming van de oppervlakte van het wegareaal ontstaat de indruk dat er een zeer brede definitie van het begrip wegen wordt gehanteerd. Kennelijk wordt niet alleen de verharde weg maar worden ook de aangrenzende bermen, groenstroken, wegsloten en overige waterpartijen tot het begrip wegen gerekend. Binnen de belastingcategorie ongebouwd is het niet reëel dat de wegbeheerders voor groenstroken en water langs de wegen ook een hoger tarief moeten betalen. 17 In de vigerende kostentoedelingsverordening die door het waterschap in 2011 is vastgesteld, wordt geen Tariefdifferentiatie voor openbare verharde wegen is een tariefmaatregel die alleen werkt binnen de watersysteemheffing overig ongebouwd. Door deze tariefdifferentiatie betalen eigenaren van openbare verharde wegen meer dan andere eigenaren van overige ongebouwde eigendommen. Doordat de maatregel geen invloed heeft op het totale te heffen bedrag, zullen eigenaren van overige ongebouwde eigendommen minder betalen dan zij zonder invoering van tariefdifferentiatie zouden hebben betaald. Tariefdifferentiatie wordt ingevoerd in het gehele beheersgebied van de Stichtse Rijlanden. Het is niet mogelijk lokale uitzonderingen te maken. Zie ook het antwoord op zienswijze 8. Zie het antwoord op zienswijze 14. Onder openbare verharde wegen verstaan wij het verharde wegoppervlak en de aan de verkeersfunctie dienstbare delen van het perceel. Dat betekent dat ook aangrenzende bermen en zichtvrije stroken tot de openbare verharde weg zullen worden gerekend. Dit is in lijn met de definitie die andere waterschappen hanteren. In hoeverre water en groenstroken tot de openbare verharde weg worden gerekend hangt dus af van de concrete situatie. Zie het antwoord op zienswijze 8. DM 729772
Bijlage 2 Gemeente Montfoort Gemeente Nieuwkoop Gemeente Houten Gemeente IJsselstein Gemeente Wijk Bij Duurstede Gemeente Lopik Provincie Utrecht Gemeente Houten Gemeente Oudewater Gemeente Stichtse Vecht Gemeente Montfoort Gemeente Nieuwkoop Gemeente Wijk bij Duurstede Gemeente IJsselstein Gemeente Lopik Gemeente Rhenen Gemeente Houten Gemeente Woerden tariefdifferentiatie wegen toegepast. Het is niet duidelijk waarom de toen door het waterschap aangegeven argumenten nu niet meer zouden gelden. 18 Als argument bij de voorgestelde wijziging van de kostentoedelingsverordening wordt genoemd: "De onevenredige procentuele groei van de tarieven voor de categorie ongebouwd". Als onderliggende oorzaak wordt genoemd: "Een sterke toename van de oppervlakte wegen, waardoor de waarde van het totale areaal ongebouwd toeneemt". Deze argumentatie is op beide genoemde punten feitelijk onjuist. De tarieven voor de andere belastingcategorieën zijn in de afgelopen jaren namelijk in gelijke mate gestegen. Van scheefgroei is dus helemaal geen sprake. Mocht er sprake zijn van een wijziging in de waardeverhouding tussen 'ongebouwd' en 'gebouwd', dan heeft dit geen effect op de tarieven. Bij de herziening van de kostentoedeling in 2016 wordt namelijk pas opnieuw naar deze grondslagen gekeken. 19 In de toelichting op het voorstel staat ook dat de scheefgroei wordt gecompenseerd door het areaal verharde openbare wegen op basis van waarde te belasten in plaats van op basis van hectares. Niet wordt duidelijk wat de relatie is tussen de waarde van wegen en eventuele extra kosten van wegen voor het watersysteem die een hoger tarief zouden rechtvaardigen. Provincie Utrecht 20 Op 1 januari 2013 is de Waterschapswet nogmaals gewijzigd in die zin dat het tarief voor verharde openbare wegen maximaal 400% hoger kan worden vastgesteld indien het waterschap het tarief voor wegen voor 1 juli 2012 al had gedifferentieerd. Deze mogelijkheid is er gekomen naar aanleiding van de situatie in Midden- Delftland, waar naar verhouding erg veel infrastructuur aanwezig is. Hierdoor werd Zie het antwoord op zienswijze 8 en 20. Er is geen sprake van dat wegen worden belast op basis van waarde. Wegen worden net als alle overige ongebouwde eigendommen belast op basis van hectares. De tekst in de toelichting is op dit punt ongelukkig. Bedoeld is dat door tariefdifferentiatie de zogenoemde weeffout wordt hersteld. De tekst van de toelichting is op dit punt aangepast. Zie voorts het antwoord op zienswijze 8. In ons waterschap wordt de totale waarde van het overig ongebouwd in belangrijke mate bepaald door de waarde van wegen. Dit wordt de weeffout genoemd. Het feit dat het effect van deze weeffout in Delfland groter is dan elders in het land, maakt dat in Delfland een grotere tariefdifferentiatie wegen voor de hand ligt. DM 729772
Bijlage 2 de agrarische sector in Midden-Delftland onevenredig zwaar belast als gevolg van het feit dat zij samen met wegen en spoorwegen de categorie ongebouwd vormen. Het aandeel hectares (spoor)wegen In het totaal aantal hectares ongebouwd bedraagt in Midden -Delftland 35,2 %. In uw waterschap is dit percentage 13,7% (bron: Unie van Waterschappen op basis van de gegevens 2011). Er valt niet in te zien waarom in uw waterschap er sprake is van scheefgroei binnen de sector ongebouwd. Dit wordt in uw voorstel niet onderbouwd. Provincie Utrecht 21 Wij zijn van mening dat er een onderzoek moet komen naar de globale kosten van het watersysteem en de toewijzing naar de veroorzakers. Op grond daarvan kan dan een herziening van de gehele kostentoedelingsverordening plaatsen. Een tussentijdse aanpassing zonder voorafgaand onderzoek betekent een onevenredige lastenverzwaring voor de wegbeheerders. L. Algra, Woerden 22 In uw ontwerp besluit wordt gesproken over het opleggen van een hoger tarief voor de wegen. Nu betalen wij al een behoorlijk bedrag aan waterschapsbelasting en zitten niet te wachten op extra kosten. Langs ons perceel loopt een weg, die mogelijk ook deels ons eigendom is. Betekent de voorgestelde aanpassing dat wij meer waterschapsbelasting moeten gaan betalen, of krijgen we straks via de gemeente een extra rekening? Tegen een kostenverhoging tekenen we hierbij alvast ernstig bezwaar aan. Het is voor ons niet duidelijk waarom het waterschap voor de wegen nu extra kosten in rekening wil brengen. De stukken die we hebben ingezien zijn niet erg begrijpelijk. Ook is niet duidelijk wat de aanpassing concreet voor ons gaat betekenen. Als het waterschap stukken ter visie legt, dan zult u toch duidelijk moeten maken waarom een wijziging wordt Overigens is er in 2014 naar verwachting nog maar één waterschap, waar geen tariefdifferentiatie voor wegen zal zijn ingevoerd. De besluitvorming over belastingverordeningen berust bij het algemeen bestuur van ons waterschap. Het algemeen bestuur heeft gemeend dat gelet op de situatie binnen ons waterschap het in de rede ligt een tariefdifferentiatie voor openbare verharde wegen in te voeren. Het onderzoek naar de globale kosten van het watersysteem en de toewijzing naar de veroorzakers wordt nog uitgevoerd en daarna kan de discussie over integrale herziening van de kostentoedelingsverordening worden gevoerd. De tariefdifferentiatie heeft betrekking op openbare verharde wegen. Alleen wegbeheerders zullen met deze tariefdifferentiatie te maken krijgen. Particulieren zullen dus niet geconfronteerd worden met hogere heffingen. DM 729772
Bijlage 2 voorgesteld en kunt u daarbij toelichten wat hiervan de consequenties zijn. J.A. Gaasbeek, Linschoten 23 In uw toelichting is aangegeven dat de kostentoedeling wordt aangepast vanwege de onevenredige procentuele groei van de tarieven voor de categorie agrarisch ongebouwd. Nu blijkt uit de eigen financiële stukken (o.a. begrotingen) van het waterschap een ander beeld. In de periode 2011-2013 is het kostendekkende tarief voor de agrariërs (overig ongebouwd) gedaald van 74,72 naar 74,13. Er is dus juist sprake van een kostendaling. In dezelfde periode is het kostendekkende tarief voor woningeigenaren (gebouwd) en de zuiveringsheffing (woningen/bedrijven) met respectievelijk 2 en 4 % gestegen. U maakt een begrijpelijke vergissing. De daling van het tarief voor overig ongebouwd in 2013 is echter te wijten aan een eenmalige kostendaling van het watersysteembeheer waar ook de overige belastingcategorieën van hebben geprofiteerd. In de periode 2010 tot en met 2013 is echter het tarief overig ongebouwd het hardst gestegen (3,6% stijging voor het overig ongebouwd en 0,8 procent voor de ingezetenen; een vergelijking met het tarief gebouwd is lastiger omdat de totale WOZ-waarde in deze periode schommelingen heeft ondergaan). Deze extra stijging van het tarief overig ongebouwd wordt veroorzaakt doordat het belastingdraagvlak van het overig ongebouwd nog steeds afneemt (jaarlijks met 150 ha), terwijl het kostenaandeel van het overig ongebouwd niet afneemt doordat het waardeaandeel van wegen in deze ontwikkeling bepalend is. (Dit wordt de weeffout genoemd.) Zie voorts ook het antwoord op zienswijze 8. Bij niet invoering van wegendifferentiatie zou het tarief voor het overig ongebouwd weer verder zijn gestegen. DM 729772