Tweemaandelijkse uitgave. Revue bimestrielle. Nr. 6 november - december 2004. Nr. 6 novembre decembre 2004 I.M.S.O. MELSBROEK. WWW. IMSO.



Vergelijkbare documenten
PERSBERICHT Stichting tegen Kanker Leuvensesteenweg Brussel 02/ (communicatie)

Effecten van een op MBSR gebaseerde training van. hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en

Wij hebben dit onderwerp gekozen omdat het slecht is voor de gezondheid en wij willen vertellen waarom dit slecht is.

De Invloed van Religieuze Coping op. Internaliserend Probleemgedrag bij Genderdysforie. Religious Coping, Internal Problems and Gender dysphoria

Werkstuk MS 2009 gr. 8 Door Ehlana Haring 2 G H MS

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Kwaliteit van Leven en Depressieve Symptomen van Mensen met Multiple Sclerose: De Modererende Invloed van Coping en Doelaanpassing

Meten van ziekteprogressie in MS: komen de perspectieven van

Het Effect van Assertive Community Treatment (ACT) op het. Sociaal Functioneren van Langdurig Psychiatrische Patiënten met. een Psychotische Stoornis.

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie

INVLOED VAN CHRONISCHE PIJN OP ERVAREN SOCIALE STEUN. De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon

Samenvatting Mensen ABC

Sekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen. bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

Neus correctie Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen

Verteld door Schulp en Tuffer

De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de. modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.

Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive

[IN 3 STAPPEN JE EX TERUG.]

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Multiple Sclerose Neurodegeneratieve ziekten. 13 september 2011

De Inner Child meditatie

Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag. Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer?

Werkstuk ANW Multiple Sclerose (MS)

Rekoefeningen voor de Gehandicapte schutter

de Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS

Multiple sclerose (MS) Poli Neurologie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Verhaal: Jozef en Maria

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen

Running Head: INVLOED VAN ASE-DETERMINANTEN OP INTENTIE CONTACT 1

Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel

Dialogen website Motiveren tot rookstop

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

Inner Child meditatie

De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen

Wie zijn jouw vrienden? Opdracht:

Fysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50

Gelukskoffercoaching. Ik kan in drie woorden vertellen wat ik geleerd heb: I love me. Wael, 11 jaar. Gelukkig zijn kun je leren!

BE HAPPY. 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma

Running head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1. De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur

Reken maar eens uit wat je per week, per maand of per jaar uitgeeft aan het kopen van sigaretten, sigaren of andere rookwaren!

A two year, double-blind, randomized, multicenter, active-controlled study to evaluate the safety en efficacy of fingolimod administered orally once

Stigmatisering van Mensen met Keelkanker: de Rol van Mindfulness van de Waarnemer

Niemand hoeft verlegen te zijn

Ruimte voor adressticker. Datum ontvangst (invullen door SIvsG) Voorletters + Naam (+ meisjesnaam) Straat en huisnummer. Postcode en woonplaats

Hartpatiënten Stoppen met Roken De invloed van eigen effectiviteit, actieplannen en coping plannen op het stoppen met roken

PDF created with pdffactory Pro trial version

Behandeleffecten. in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel. Treatment effects in. Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel

Afasie Informatie voor familieleden. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten!

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne.

MULTIDISCIPLINAIR PIJNCENTRUM

door Megan van den Berg

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

leren omgaan met Diversiteit In je gemeente

Energiek de lente in!

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

TOOLKIT ROUW EN VERDRIET

Kanker. Inleiding. 1. Wat is kanker eigenlijk? 2. Verschillende soorten kanker

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf -

Engelse Verpleegster Gebruikt HeartMath met Multiple Sclerose patiënten

Vetverbranding in de hersenen?

Functioneren van een Kind met Autisme. M.I. Willems. Open Universiteit

Vragenlijst. Bijnierinsufficiëntie of bijnieruitputting

Multiple sclerose (MS)

Ouderlijke Controle en Angst bij Kinderen, de Invloed van Psychologische Flexibiliteit

Relaxatie en ontspanning. voor ouder en kind

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Chemisch toxicologische eigenschappen van acrylonitril en medische aspecten van een blootstelling

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Het executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk. gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen

Emotioneel Belastend Werk, Vitaliteit en de Mogelijkheid tot Leren: The Manager as a Resource.

The Symphony triple A study

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

Dossier : vermoeidheid

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van. Kinderen

Nederlandse samenvatting

WANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT

Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie.

The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope

HARRY, DE BEDELAAR OP DE BRUG OVER DE THEEMS

De invloed van veerkracht op de relatie tussen pijn en psychische klachten bij revalidatiecliënten in een verpleeghuis.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor

Versnellen melkproducten de ziekte van Huntington? Je bent wat je eet

HEMELS HUWELIJK KALENDER 52 X WIJ TIJD VOOR ELKAAR. Willem en Marian de Vink

Beste vrienden, ik mag jullie vandaag vertellen over de laatste week van het leven van Jezus.

Welke moeilijkheden kunnen optreden bij mensen met afasie?

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën

MODULE #7 CORE PURPOSE

Running head: EFFECT VAN IB-CGT OP SEKSUELE DISFUNCTIES BIJ VROUWEN

Maximale inspanningstest

Transcriptie:

Tweemaandelijkse uitgave Nr. 6 november - december 2004 Revue bimestrielle Nr. 6 novembre decembre 2004 I.M.S.O. MELSBROEK WWW. IMSO.be UIT EN THUIS AMICALEMENT VOTRE Verantwoordelijke uitgever : Editeur Responsable : IMSO-team Uitgiftekantoor : Vanheylenstraat 16 Bureau de distribution : 1820 Melsbroek 1820 Steenokkerzeel

INHOUDSTAFEL / SOMMAIRE IMSO WENST U...1 Overleden...2 Overzicht...3 Het geschenk van de glimlach...4 Beste André en Elise...5 Wist u dat?...6 Lachen is gezond...7 IMSO-Melsbroek Feestkalender 2005...9 Verslag werkgroep Dialoog...10 He s back!...12 Interview met Dr. Guy Nagels...14 I.M.S.O Spanje reis 2004 Roquetas de Mar...18 Het gebruik van generische geneesmiddelen...20 EFT wat meer uitleg...21 Roken, willen of niet...24 Puzzel (Nederlands)...26 Schweppes...27 Behandelen van cognitieve stoornissen in MS...30 Posters from the Annual ECRIMS meeting, Vienna...32 Anniversaires - Verjaardagen...35 IMSO VOUS SOUHAITE...37 Un sourire...38 Cher André, chére Elise...39 Le prix d Assistance SEP Biogen Idec 2004...40 Vacances pour handicapes a tenerife...41 Rapport du Groupe «Dialogue»...42 VoIP - Télephonie...44 Traitement des troubles cognitifs dans le S.E.P....46 IMSO MELSBROEK Calendrier des Fêtes 2005...48 Annonce SCALAMOBIL...49 Nouvelle méthode de Vol de voiture...50 L usage des médicaments génériques...51 Perles du Bac 2003...53 Puzzel...55

IMSO WENST U EEN Gelukkig en Voorspoedig Nieuwjaar 2005! IMSO 2004/6 1

Overleden Nous ont quittés: Madame Eugene Segers Né à Uccle le 17 juin 1921 Décédé a Waterloo le 18 octobre 2004 Mr. Hermans Patrick geboren op 4 juni 1962 overleden te Leuven op 5 november 2004 IMSO 2004/6 2

OVERZICHT Buiten de vaste rubrieken als Dialoog hebben we voor u weer de bijna vaste spokenstory. Het eerste probeert een antwoord te geven op uw vragen en/of voorstellen.het tweede probeert uw fantasie tot activiteit aan te wakkeren. Maar we hebben nog andere dingen in petto. Als een koppige Hollander blijft Suzy doorgaan met haar thema EFT, een vooral psychische methode om de gevolgen van onze ziekte te verbeteren. En ze blijkt nog succes te hebben ook. Intussen wordt een pleidooi gehouden tegen passief roken. Enfin tegen meeroken. Plots valt er een reis naar Spanje zomaar uit de hemel.een patiënt vertelt. Dan is er nog een interessant artikel van Dr. Ketelaer over cognitieve stoornissen.en een tekst over een congres in Wenen. Voorts loopt er een hond in het kegelspel, Zelfs Engelse artikelen schrijven we tegenwoordig. En nu het doek op voor ons nummer 6. IMSO 2004/6 3

Het geschenk van de glimlach... Hij kost niets en biedt veel Hij verrijkt diegene die hem ontvangt, zonder diegene die hem schenkt te verarmen Hij duurt slechts een ogenblik, maar de herinnering eraan kan eeuwig zijn Een Glimlach betekent rust voor de vermoeide mens, moed voor de moedeloze Troost voor het rouwende hart Hij is het gezegende tegengif dat de natuur in voorraad houdt voor alle leed En zo men U de glimlach weigert, waar U meent recht op te hebben, wees dan edelmoedig : schenk de uwe want niemand, inderdaad, heeft aan een glimlach een zo diepe nood, als degene die hem aan anderen niet schenken kan. Mahatma Gandhi IMSO 2004/6 4

Beste André en Elise IMSO 2004/6 5

Wist u dat? Sandra DEWABDELLER (Pyschologe in het Centrum) vanaf 24.09.2004 het leven schonk aan een zoontje Caméo genoemd. IMSO de het jaarlijks Sint Niklaasfeest voor alle kinderen van het personeel steunt dat dit jaar doorgaat op 3 december as. Voor alle kinderen tot en met 8 jaar wordt er dan een cadeautje voorzien. Door de Stichting Bieke Wittebols een wagen aan onze inrichting werd geschonken met het doel deze te gebruiken voor het transport van personen met een handicap, verzorg in het Centrum te Melsbroek of in het UZ te Pellenberg. Deze wagen wordt op dit ogenblik gebruikt voor patiënten te vervoeren in het kader van de revalidatie conventie of voor het afleggen van huisbezoeken. Sinds mei 2004 werd hij in gebruik genomen. In 2005 gaat de SWIMSO (Swimmarathon georganiseerd door IMSO) door op zondag 24 april 2005 te HOFSTADE en niet te Peutie zoals gewoonlijk wegens verbouwingswerken. PUB ORTHOPEDIE IMSO 2004/6 6

LACHEN IS GEZOND In dit artikel ga ik het vooral hebben over: het lachen (deel I) de humor (deel II) en lachen naast wenen (deel III). DEEL I: Wat is LACHEN? De definitie van lachen volgens de oude Larousse van mijn ouders van 1975, vermoedelijk nog altijd juist, luidt: De lach is een emotionele uiting van vrolijkheid, zich uitend in spiercontracties die zich vanuit het gezicht kunnen uitbreiden naar de ademhalings- en spraakspieren en tot over het hele lichaam. Lachen wordt geacht van mentale oorsprong te zijn als een reactie op bepaalde situaties. Die situaties kunnen zowel komisch van aard zijn als een ontlading van spanningen. Naast deze definitie vond ik nog interessante uitspraken in Natuurstemmingen, e.a. alternatieve magazines die me wel juist leken te zijn: Lachen werkt bevrijdend waardoor angsten worden verjaagd. Het scherpt de creativiteit van de mens, het verhoogt de aandacht en intellectuele mogelijkheden. Lachen heeft een bepaalde uitstraling. Er zijn zevenendertig spieren nodig om een lang gezicht te trekken. Er zijn er maar vier nodig om te glimlachen, dus men spaart energie door te glimlachen. Lachen heeft in alle culturen een sociale betekenis. Het is een vorm van spontane communicatie en vooral van hartelijkheid. Het heeft iets met onze hele persoonlijkheid te maken. Als je lacht werk je met heel spontane gevoelens. De bioenergie deblokkeert de vroegere verstoorde situatie en laat ons toe een nieuwe, positieve uitgang te ontdekken. IMSO 2004/6 7

Lachen maakt mooi. Het is schoonheid die van binnen komt. Zoals eerder gezegd, het vergemakkelijkt de contacten met de medemens. Aanleidingen tot het lachen kunnen zijn: De kitteling Het spel Het komische Het geestige Maar ook de verlegenheid en vertwijfeling kan doen lachen. Toch bestaat daarnaast het echte verlegen of vertwijfelde lachen. Men kan hulpeloos staan tegenover dingen, opgaven, mensen en situaties. Bijvoorbeeld tegenover mensen door wie men denkt gadegeslagen of doorzien te worden. Men weet zich niet te gedragen, vindt zich geen houding tegenover de situatie. Typisch, voor veel mensen, is de verlegenheid bij het binnenkomen in een gezelschap. Het besef gadegeslagen te worden maakt hem/haar verlegen en onzeker. Hij kan dan geen woorden vinden, struikelt erover, hakkelt of staat als aan de grond genageld. Dit is echter slechts één bron van verlegenheid. Intensiever werkt de indruk dat men doorzien en herkend wordt. Hij die verlegen is voelt zich in ieder geval als een object en in zekere zin ook uitgekleed. In de verlegenheid raakt de mens de samenhang met zijn situatie kwijt. De onderbreking van het contact, het feit dat hij ervan los en op een afstand is geraakt, is voldoende om een bepaald lachen op te roepen. Wordt vervolgd... Bronnen: Grote Nederlandse Larousse encyclopedie, 1975 Natuurstemmingen, 1992: 24 Eindwerk graduaat SRW Petra Bober (1997) Petra Bober IMSO 2004/6 8

IMSO-MELSBROEK FEESTKALENDER 2005 Zaterdag 19 februari Zaterdag 26 maart Zaterdag 23 april Zondag 24 april Zondag 08 mei Zaterdag 28 mei Zaterdag 11 juni Zondag 12 juni Zondag 21 augustus Zaterdag 03 september Zondag 25 september Zaterdag 15 oktober Vrijdag 11 november Zaterdag 03 december Zaterdag 10 december Zaterdag 17 december Mosselfeest Bedeling Pasen Kippenfestijn Zwemmarathon Swimso Moederdag Indian Day 15se Wing Koud Buffet Vrijwilliger Vaderdag Barbecue Uitstap patienten Wandeltocht Mosselfeest Pannenkoekenbak St. Niklaasfeest (personeel) Kerstfeest Rotary Bedeling Kerstmis DEZE KALENDER KAN GEWIJZIGD WORDEN PUB DUKKERIJ IMSO 2004/6 9

Verslag werkgroep Dialoog oktober-november 2004 Aanwezig Dhr. Albert Baele, Dhr. Patrick Demeyer, André Werelds, Dhr. Van Den Eede Mau, Dr. Ketelaer, Dr. Charlier, Mevr. Ingrid Spetebroot, Dhr. Gaël Spruyt Besproken punten: 1. Reorganisatie en centraliseren van de technische diensten in de polikliniek Naar aanleiding van de vragen en opmerkingen over de verhuis van Brigitte heeft Gaël een onderhoud gehad met mevrouw Brouwers. Een reden van de verhuis zijn o.a. het centraliseren van de technische in de polikliniek, alsook de nood aan een gezonder lokaal voor de revalidatieverpleegkundige (het lokaal naast de hydrotherapie is immers onverantwoord warm, zeker in de zomer). Brigitte mist zelf echter ook het revalidatiecentrum, en heeft dan ook een vraag voor een eventuele overplaatsing ingediend. De directie zal bekijken of dit kan. Volgens dokter Charlier is er ook een evaluatie voorzien over de reorganisatie van de revalidatieverpleging en de onderzoeken. De aanwezige leden van de werkgroep zouden het nuttig vinden hier enige feedback van te krijgen, of eventueel zelf bedenkingen te formuleren. Gaël gaat na bij de directie of dit mogelijk is. Tenslotte nog even de taakverdeling van de verpleging in het centrum & de polikliniek (lichtjes aangepast): - consultaties bij de revalidatiearts of de podoloog; - medische attesten - consultaties bij de neuroloog, tandarts of arts werkende binnen de polikliniek (oogarts, uroloog,...), - diverse technische onderzoeken, - aankoop kousen & schoenen - verpleging polikliniek (waaronder Brigitte) Tenslotte werd vernomen dat Brigitte vanaf begin 2005 zich naast Betty en een persoon die de revalidatieprogramma s zal coördineren, zal bezig houden met het onthaal van de externe patiënten. Een beslissing waar iedereen zeer tevreden mee was. 2. Omschakeling i.v.m. recente herorganisaties De directie vraagt patiënten om zoveel mogelijk geduld uit te oefenen van verschillende reorganisaties. IMSO 2004/6 10

Het bestaand ziekenhuis-informatica-systeem wordt sinds september 2004 geleidelijk aan verlaten ten voordele van het informaticasysteem van de Katholieke Universiteit Leuven (KUL). Een stroeve overschakelingsperiode (SIS-kaarten, herorganisatie revalidatieverpleegkunde) is onvermijdelijk en duurt zowiezo enige tijd eer dat de kinderziektes uit het nieuwe systeem zijn. Patiënten hadden graag wat meer inspraak gehad bij al deze veranderingen en vragen dat zij tijdig officieel (schriftelijk) op de hoogte worden gebracht bij het invoeren van belangrijke veranderingen (zoals het systeem van de SIS - kaarten). 3. Het inlezen van de SIS kaarten Om het inlezen van de SIS-kaarten vlotter te laten verlopen stelt de Directie gratis kaartenhouders (met lint en knijper) ter beschikking. Zo zal het personeel aan het onthaal niet langer in de tassen van patiënten moeten zoeken, en zullen de wachttijden aan het onthaal verkorten. Sommige leden van de werkgroep zien deze kaarthouders met rood lint echter als stigmatiserend: het zou voor de groep van mentaal of motorisch zwaar gehandicapten vernederend kunnen zijn om deze te dragen. Belangrijk om hierbij te onthouden is dat deze kaartenhouders niet verplicht zijn, het is enkel de bedoeling ervoor te zorgen dat patiënten de kaart bij de hand hebben wanneer ze zich bij hun aankomst aanmelden (dwz dat ze ofwel de kaart zelf overhandigen, ofwel ze op een duidelijk zichtbare plaats presenteren). 4. Veiligheid in het nieuw Centrum Enige tijd geleden is er gesproken over het plaatsen van een spiegel beneden aan het hellend vlak. Het idee van de spiegel beneden aan het hellend vlak werd uiteindelijk afgevoerd met het idee dat wie niet naar de strepen op de grond of het stopbord kijkt, ook niet de moeite zal doen om in de spiegel te kijken. Niettemin blijven onvoorzichtige snelheidsduivels regelmatig voor gevaarlijke situaties zorgen; voorstellen die, én de veiligheid verhogen, én de toegankelijkheid niet (te veel) hinderen, blijven dus welkom. 5. De vraag naar IMSO-permanentie: Nieuwe patiënten weten niet hoe ze best met IMSO in contact komen: - Christel Kempeneers is maandag- en woensdagvoormiddag in het centrum - Dr. Ketelaer is regelmatig in de voormiddag in het IMSO-lokaal aanwezig. Het IMSO-lokaal bevindt zich in de grote therapiezaal aan de cafetaria (tweede deur aan de linkerkant). 6. Cybercafé Er is een vraag naar hygiëne rond het gebruik van de (kinbestuurde) joysticks in het cybercafé; is het niet mogelijk om hier een beschermend kapje of dergelijk op te plaatsen? IMSO 2004/6 11

7. Roken in de Cafetaria Het nieuwe afzuigsysteem, waarvan de plaatsing eind oktober was voorzien, zal door omstandigheden pas begin 2005 worden geïnstalleerd. De werkgroep betreurt dit. 8. Samenstelling van de groep Dialoog De directie heeft haar laten weten dat ze in de toekomst zich zal laten vertegenwoordigen door de persoon van Mw. Mieke De Medts, He s back!!! Weten jullie nog dat een rare gedaante Melsbroek onveilig maakte? ( het koffie - apparaat, het Christusbeeld, het zwemdok, de psycho,.) Wel, onze huisgeest heeft zich een tijdje rustig gehouden, maar is recentelijk in volle hevigheid teruggekeerd. Omdat wij ondertussen nog geen suggesties van jullie ontvangen hebben, zijn wij zelf maar met een naam op de proppen gekomen: ISIDOOR( Isi voor de vrienden) Omdat hij plots weer opgedoken is, hebben we ons verder verdiept in zijn origine. Er zijn verschillende verhalen opgedoken (hoe later op de avond hoe spannender de verhalen.) Lieve Carine IMSO 2004/6 12

PUB ORTEC IMSO 2004/6 13

Interview met Dr. Guy NAGELS Diensthoofd Neurologie te Melsbroek. Naar aanleiding van het jaarlijks ECTRIMS (European Committee for Treatment and Research in MS), congres welk dit jaar doorging van 6 9/10/04 te Wenen heeft de redactie hem enkele vragen willen stellen. Weet men nog iets meer over de oorzaak van de ziekte? Tijdens het congres was er aandacht voor heel wat aspecten van MS. Gezien MS een auto immuun ziekte is, was er heel wat aandacht voor onderzoek naar immuniteit. Dit werd ondermeer uitgewerkt door sprekers uit Boston en Zurich. Onderzoek naar verschillende types witte bloedcellen en naar verschillende eiwitten uit het lichaam die betrokken zijn bij multiple sclerose, kan helpen om de oorzaak van de ziekte, die nog steeds niet gekend is, te vinden. Één van de eiwitten waar veel onderzoek naar verricht wordt is het myeline oligodendrocyt glycoproteïne of MOG. Dit is een bestanddeel van de witte stof in onze hersenen, die in diermodellen veel antistoffen opwekt. Het onderzoek naar MOG is nog niet ver genoeg gevorderd om het ook in de kliniek als parameter van de evolutie van een patiënt te gaan gebruiken. Een onderzoeker uit Cleveland gaf een voordracht over chemokines, dit zijn kleine eiwitstukjes die een rol spelen in het gedrag van witte bloedcellen. Deze witte bloedcellen spelen een belangrijke rol in het ziekteproces bij multiple sclerose. Door gebruik te maken van genetisch gewijzigde muizen, kan onderzocht worden of deze chemokines processen zoals ontsteking kunnen beïnvloeden. Op termijn kan dit onderzoek ook leiden tot nieuwe behandelingen in MS. Wat zijn de laatste bijdragen van de MRI en fmri onderzoeken? Een ander belangrijk onderwerp is het verband tussen de aantasting van het zenuwstelsel dat te zien is op de MRI scans, en het onderzoek van stukjes weefsel onder de microscoop. Dit werd ondermeer besproken door onderzoekers uit Londen en Göttingen. Uit het verricht onderzoek blijkt dat de zogenaamde ʺblack holesʺ een aanwijzing zijn voor het verlies van axonen IMSO 2004/6 14

of zenuwvezels in het zenuwstelsel. Deze ʺblack holesʺ kunnen gezien worden op één van de soorten beelden die met een MRI scan kunnen worden gemaakt, nl. T1 beelden. Er worden ook nieuwere technieken onderzocht in dit verband, zoals de spectroscopie waarmee het gehalte aan bepaalde stoffen in het zenuwstelsel kan worden gemeten, deze stoffen worden op hun beurt een aanwijzing voor de mate van beschadiging van het zenuwstelsel. Wanneer er meer vorderingen zijn gemaakt op dit terrein, kan MRI wellicht beter worden gebruikt om toekomstige behandelingen voor MS te selecteren. In een boeiende voordracht door een onderzoeker van de universiteit van Oxford werd uitgelegd hoe functionele MRI technieken kunnen worden gebruikt in MS. Op gewone MRI beelden zien we vooral de vorm van de hersenen en het ruggenmerg, op fmri beelden kunnen we ook zien hoe het zenuwstelsel werkt. Bij deze techniek kan bij voorbeeld worden gezien dat een licht aangetaste persoon met MS grotere stukken van zijn hersenen activeert of gebruikt voor een taak, vergeleken met een persoon zonder MS. Ook deze techniek kan nuttig zijn in het verder onderzoek naar de ziekte. Wordt er nog vooruitgang geboekt op het gebied van biologische merkers en de prognose van MS? Naast beeldvormende technieken zoals MRI, was er ook aandacht voor de zogenaamde biologische merkers. Met biologische merkers wordt een laboratoriumonderzoek bedoeld, zoals bij voorbeeld een bloedanalyse of een analyse van het lumbaal vocht, dat ons meer zou kunnen leren over de evolutie die een individuele MS patiënt kan verwachten. Tot op heden is het immers nog altijd zeer moeilijk om de evolutie van een individuele patiënt te voorspellen. Als dit beter zou lukken, dan zouden we de kandidaten voor zware behandelingen beter en vroeger kunnen selecteren. Reageren de verschillende vormen van MS volgens een zelfde patroon op de toegepaste medicamenteuze behandelingen? Een belangrijke groep MS patiënten zijn deze met een primair progressieve vorm van de ziekte. Bij een primair progressieve vorm van MS treden er in het begin van de ziekte geen opflakkeringen op, maar is er van in het begin een langzame verergering van de toestand. Er zijn heel wat verschillen tussen patiënten met primair progressieve MS en patiënten met relapsing remitting IMSO 2004/6 15

of secundair progressieve MS. Bij primair progressieve MS is bij voorbeeld de verhouding van mannen tot vrouwen 1/1 terwijl dit bij de andere vormen van MS 1/2 is. De gemiddelde leeftijd van het begin van de ziekte bij primair progressieve MS is ook heel wat hoger dan bij de andere vormen. De meeste patiënten met primair progressieve MS hebben ook een ziekteverloop waarbij vooral de beide benen progressief stijver en verlamd worden. Momenteel gaan onderzoekers er toch van uit dat primair progressieve MS en relapsingremitting MS deel uitmaken van één spectrum van ziekte, en dat het niet gaat om twee totaal verschillende aandoeningen. In de laatste jaren is er ook gelukkig meer aandacht voor klinische studies bij primair progressieve MS. Professor Wolinsky van de universiteit van Texas stelde resultaten voor van een studie waarin Copaxone werd onderzocht bij primair progressieve MS. Het ging om een grote studie met 943 patiënten die willekeurig ofwel Copaxone ofwel placebo kregen. De patiënten werden langdurig opgevolgd. Helaas toonde de studie geen duidelijk effect van de Copaxone op deze primair progressieve MS. Wel kunnen uit de resultaten van de studie heel wat zaken geleerd worden die kunnen helpen om nieuwe studies over primair progressieve MS op te zetten. Heel wat studies zijn gericht op de ontstekingscomponenten van MS. Er is echter ook aandacht voor andere ziektemechanismen zoals het beschadigen van de axonen of zenuwvezels. Een aantal onderzoekers proberen neuroprotectieve stoffen te ontwikkelen, dit zijn stoffen die de afbraak van de axonen of zenuwvezeltjes kunnen tegengaan. Sommige van deze stoffen hebben een gunstig effect op diermodellen van multiple sclerose. Er lopen ook onderzoeken bij patiënten met MS, zoals het onderzoek met Isoprinosine dat in België en o.a. in het Nationaal MS Centrum in Melsbroek loopt, waarbij de verdere resultaten nog worden afgewacht. Kan U ons nog wat vertellen over de meest belangrijke klinische studies die er momenteel lopen in Europa en Noord Amerika? In de afsluitsessie werd een overzicht gegeven van belangrijke klinische studies die op dit ogenblik nog aan de gang zijn. Één van de belangrijke lopende studies betreft een behandeling met Natalizumab of Antegren, IMSO 2004/6 16

waarbij patiënten om de maand een infuus met de medicatie krijgen toegediend. Deze behandeling gebeurt in het ziekenhuis omdat er bij het inspuiten van eiwitten in de bloedbaan soms allergische reacties kunnen optreden. De resultaten met dit product in vroegtijdige studies, de zogenaamde fase II studies, waren veel belovend. Fase II studies zijn echter vooral ontworpen om de veiligheid van een product na te gaan, en leveren op zich onvoldoende bewijs voor de werkzaamheid van het product. Wanneer een product in fase II studies een gunstig effect toont, wordt er dan ook overgegaan naar het uitvoeren van fase III studies. Dit zijn grote internationale studies. Voor Antegren wordt hieraan o.a. in Melsbroek meegewerkt. De grote fase III studie met Antegren is nog niet afgelopen. De beperkte informatie die reeds in de pers werd vrijgegeven, is al positief. De MS neurologen zijn nu echter nog aan het wachten op de gedetailleerde resultaten van de studie en op de beslissing van overheden in de Verenigde Staten en Europa rond het mogelijk gebruik van dit product in de klinieken. Het product werd in eerste instantie enkel onderzocht bij relapsing remitting patiënten, en dus nog niet bij secundair progressieve patiënten of patiënten met primair progressieve MS. De redactie dankt Dr.Nagels voor deze zeer interessante informatie die de personen met MS toch wat meer moed geeft voor het tot het stand komen van een afdoende therapie. Info about change of IMSO status IMSO 2004/6 17

IMSO-Spanje reis 2004 Roquetas de Mar Op 9 september 2004 om 13u werd er een trekking gedaan voor een vakantie naar Spanje in Roquetas de Mar aan de costa de Almeria. Vijf personen met ms met begeleider kwamen hiervoor in aanmerking. Tot mijn grote verbazing vernam ik dat we met vakantie konden gaan. De afspraak was op zaterdag 9 oktober om 4u50 aan de vlieghaven in Zaventem. Het vliegtuig vertrok er om 6u50. Op de vlieghaven aangekomen was het een beetje zoeken maar uiteindelijk zijn we op de vlieger geraakt. In Almeria aangekomen werden we door de hostess Wendy opgevangen en met de autobus naar het hotel Golf Trinidad gevoerd. De kamers werden toegewezen zodat de week vakantie kon beginnen. De kamers waren netjes ingedeeld. Een zitruimte, een slaapruimte en een badkamer. De eerste dag is het een beetje zoeken en de streek verkennen. Maar na enkele uren weten we waar we moeten zijn voor de diverse aankopen. Om 18u30 gaan we naar het avondeten. Er werd een buffet aangeboden waar voor iedereen wel iets lekkers bij was. Nadien nog wat nakaarten in de bar en dan onder de lakens. Het ochtendbuffet was dagelijks meer dan uitgebreid. Er werd rekening gehouden met verschillende eetculturen. Zo vonden we er bonen in tomatensaus, frieten, worstjes (brrr), maar ook gekookte eieren, confituren, kaas enz... Voor dit laatste ging onze voorkeur echter. IMSO 2004/6 18

Nadien hadden we een hele dag voor de boeg tot 18u30 voor het avondeten. Dagelijks hebben we verschillende uitstappen gedaan. Zoals naar de markt, een shopping center, iets verder naar het binnenland. Kortom we hebben er veel gewandeld. Elke namiddag konden we dan uitrusten aan het zwembad en voor de sportieven kon er ook een duikje genomen worden in het zwembad. Elke dag was daar het zonnetje aan een stralend blauwe hemel, alsof het daar de normaalste zaak van de wereld is. Dagelijks om en bij de 25 graden Wat zijn de mensen daar toch verwend. s Avonds na het avondeten gingen we wel eens een pint pakken in een gezellig café. Wat ze daar aan cocktails en diversiteit van dranken aanboden was ongelofelijk. Om een voorbeeld te geven, er was een keuze uit 45 verschillende cocktails. Maar aan alles komt een eind. De terugreis begint voor ons op zaterdag 16/10 om 7u55. Met de bus naar de vlieghaven, inchecken en om 10u30 vertrok het vliegtuig. Om 13u landden we in Brussel, waar we te horen krijgen dat het er 8 graden buiten is. Wat een verschil met wat we in Spanje gewoon waren. Iedereen neemt zijn koffers en vertrekt huiswaarts na een week genoten te hebben van een deugdoende vakantie. Onze dank gaat naar IMSO voor de aangeboden vakantie. Jean Goversen IMSO 2004/6 19

Het gebruik van generische geneesmiddelen. Op aanvraag van verschillende partijen o.a. van de patiënten wordt er geleidelijk aan meer gebruik gemaakt van generische geneesmiddelen. Dit is ook het geval in het Nationaal MS Centrum. Voornamelijk voor dure, niet terugbetaalde, medicatie is dit op de eerste plaats noodzakelijk. Zoals medegedeeld in ons vorig nummer N 5, 2005 zal IMSO vanaf 1 januari 2005 enkel blijven tussenkomen op basis van de terugbetaling van het generisch middel voor volgende geneesmiddelen : Geneesmiddel generische vorm dosis aantal co. totale prijs 5Aktieven WIGW CIPRAMIL Citalopram EG 20 mg 28 co 23,80 5,95 3,57 DITROPAN Oxybutinine 5 mg 100 co 10,44 8,35 8,35 2,61 * 1,57 * HYTRIN Terazosine Merck 5 mg 50 co 32,40 8,10 4,86 LIORESAL Baclofen Merck 10 mg 50 co 6,50 1,62 0,97 25 mg 50 co 14,96 3,74 2,24 PROZAC Fluoxetine EG 56 co 28,77 7,19 4,32 TRAZOLAN Trazodone Doc Ph. 100 mg 90 co 17,82 4,45 2,67 XANAX Alprazolam EG 0,5 mg 50 co 8,90 8,90 8,90 * mits voorschrift van uroloog + toelating Gelieve hiervan nota te nemen. Christel Kempeneers Voorzitter Dr.P. Ketelaer Ondervoorzitter PUB ORTOPEDIE IMSO 2004/6 20

EFT wat meer uitleg Afgelopen week was ik op consultatie bij mijn neuroloog. Van hem kreeg ik te horen dat mijn vooruitgang op dit ogenblik eerder spectaculair en niet zomaar toevallig is. Hij raadt mij aan verder te gaan met EFT, wat ik uiteraard ook zal doen. Daarom wil ik hier ook wat meer uitleg verschaffen over wat ik doe en hoe ik het doe. Iedere mens maakt in zijn leven dingen mee die soms erg schokkend en traumatisch zijn. Die trauma s zitten in ons onderbewustzijn omdat ze dikwijls te pijnlijk zijn om ze onder ogen te zien. Maar en dat is nu juist het verwarrende, op den duur worden die trauma s een sta - in de -weg om genezing te bekomen. Dat is dan ook de reden om ons onderbewustzijn de toestemming te moeten geven om ze los te laten. Daarom spreken wij die woorden ook hardop uit terwijl we op onze energiebanen tappen. Een voorbeeldje : Zelfs al heb ik pijn,toch aanvaard ik mezelf compleet en volledig. Of Zelf al durf ik niet spreken in het openbaar, toch aanvaard ik mezelf compleet en volledig Op deze manier maken we ons onderbewustzijn vrij van elk trauma dat je je maar kunt indenken. Als we die trauma s opruimen, kunnen we vragen om verlichting, om kracht, verlossing van pijn en dergelijke. Daarom geef ik je meteen de oefening die ik zelf toepas(te) Een Energie Oefening die je nu meteen kunt toepassen: Vermoeidheid opheffen Deze oefening kan ook gebruikt worden om pijn op te heffen. Vooraleer deze techniek toe te passen, concentreer je aandacht op hetgeen je wilt volbrengen, volg dan de hieronder beschreven stappen nauwkeurig; 1. Zoek de gevoelige plek aan de linkerkant van de borstkas. Voor de meeste van ons ligt die net onder het sleutelbeen en boven de borst. Vind de plaats bij jezelf, door lichte druk uit te oefenen, met een of twee vingers, IMSO 2004/6 21

rond deze plek tot je de juiste plaats gevonden hebt. Je zult het merken als je de juiste plek heb, deze is namelijk gevoeliger. Wrijf over deze plek met kleine cirkels, zonder ophouden, terwijl je de volgende zin luidop uitspreekt: Ik bevestig dat ik klaar ben, de wil heb, en de macht om de vermoeidheid in mijn lichaam, volledig op te heffen of te verminderen. Ik verwijder alle weerstand of gedachten die mij ervan zouden weerhouden deze liefde, nu volledig te ontvangen. Ik vraag.(vul hier datgene waarin u gelooft in, b.v. het heelal, God, de geest, engelen etc.) mij op elke denkbare manier te steunen om deze vermoeidheid op te heffen.( Je kunt vermoeidheid vervangen door b.v. pijn). Blijf wrijven tot je zelf voelt dat je klaar bent, hou je vingers op deze plaats en adem diep in en uit. 2. Tik zachtjes op de binnenkant van de wenkbrauwen, de uiteinden aan de neusrug, en herhaal luidop: Ik verwijder de vermoeidheid uit mijn lichaam en ben vredig als dit proces zich uitvouwt. Blijf tikken tot je zelf voelt dat je klaar bent, hou je vingers op deze plaats en adem diep in en uit. 3. Tik zachtjes aan de buitenkant van de ogen, op het been naast de slaap en herhaal luidop: Ik stuur dit verzoek uit in de wereld op velerlei manieren en iedereen die ik ontmoet, helpt mij om die vermoeidheid op te heffen. Blijf tikken tot je zelf voelt dat je klaar bent, hou je vingers op deze plaats en adem diep in en uit. 4. Tik zachtjes onder de ogen, op het been, en herhaal luidop; Vorige niveaus van vermoeidheid hebben geen vat meer op mij. Ik verhelp ze als ik deze ware woorden uitspreek. Door mijn positieve gedachten, is genezing voor mij werkzaam op een heel hoog peil. IMSO 2004/6 22

Blijf tikken tot je zelf voelt dat je klaar bent, hou je vingers op deze plaats en adem diep in en uit. 5. Tik zachtjes onder de neus, boven (de bovenlip) en herhaal luidop: Ik ontdek dagelijks hoeveel gaven en talenten ik heb. Als ik deze positieve energie laat trillen word ik een magneet voor perfecte sterkte. Blijf tikken tot je zelf voelt dat je klaar bent, hou je vingers op deze plaats en adem diep in en uit. 6. Tik zachtjes op de kin, onder de lip en herhaal luidop: Heel mijn leven wordt vreugdevoller op elk niveau, al de krachten van het universum steunen mij in mijn bedoelingen. Blijf tikken tot je zelf voelt dat je klaar bent, hou je vingers op deze plaats en adem diep in en uit. 7. En nu volgt de belangrijkste stap. Blijf rustig zitten, minstens 2 minuten, met gesloten ogen, en verbeeld je dat u geen vermoeidheid meer hebt. Voel al de positieve gevoelens. Ervaar het volledig, net alsof het net nu gebeurt. Neem enkele ogenblikken de tijd om diep te ademen, overdenk hoe je zich nu voelt. Wees dankbaar voor de genezing die net is gebeurd. Herhaal deze oefening dagelijks (of vaker) tot je vermoeidheid helemaal verdwenen is. Je mag deze oefeningen ook herhalen voor andere zaken, (pijn of ziekte) welke je wilt verwijderen of verminderen. Ik hoop dat het je helpt, en wil graag vernemen hoe het voor je gewerkt heeft. Geef deze tekst, asjeblieft verder aan iedereen waarvan je denkt dat hij of zij het nodig heeft. Dit is slechts een start, als je zelf niet kunt tikken of tappen, laat het door iemand anders doen, maar spreek wel zelf de zinnen uit. Heel veel succes toegewenst, Suzy Wordt vervolgd indien gewenst IMSO 2004/6 23