Financiële verslaggeving in beweging Prof. dr Jos M.J. Blommaert 1 Programma Four key steps Recente ontwikkelingen Voorzieningen als verplichtingen Goodwill en reële waarde Impairmenttoets 2 1
Four key Steps Gebruik van financiële informatie Stap 1 Strategische analyse Stap 2 Accounting analyse Stap 3 Verleden Financiële analyse heden Het verleden wijzigt zich in het heden en zet zicht voort in de toekomst Kirshnamurti,Antwoordop vragen, 1982, pag. 30 Stap 4 Prospective analyse Toekomst 3 Accounting Method Choice Economic factors Step 1 Industry factors Step 2 Accounting method Firm-oriented factors Financing decisions Mix of business Operating decisions Step 3 Reported Financial Statement Numbers 4 2
Raad voor de jaarverslaggeving Dutch Accounting Standards Board (DASB) Praktijk US-GAAP (FASB) IFRS (IASB) BW:Titel 9 Raad voor de Jaarverslaggeving Richtlijnen voor groot en middelgroot Richtlijnen voor klein Uitingen voor groot, middelgroot en klein 5 Wijziging Titel 9 Boek 2 BW Eerste Kamer: 4 juli 2005 wetsvoorstel 29737 Wetsvoorstel tot wijziging van boek 2 BW ter uitvoering van de IAS-verordening, IAS 39- richtlijn en moderniseringsrichtlijn Tweede Kamer: 15 maart 2005 Staatsblad: van 26 juli 2005 Ingangsdatum: boekjaren startend op of na 1 januari 2005 Eerdere toepassing is formeel niet toegestaan. 6 3
De jaarrekening (art. 2:361lid 1 BW ) Onder jaarrekening wordt verstaan: de enkelvoudige jaarrekening die bestaat uit de balans en de winst- en verliesrekening met de toelichting, en de geconsolideerde jaarrekening indien de rechtspersoon een geconsolideerde jaarrekening opstelt. 7 De jaarrekening (art. 2:361lid 1 BW ) Balans Enkelvoudige Jaarrekening Winst- en verliesrekening Jaarrekening Toelichting Geconsolideerde Jaarrekening 8 4
De jaarrekening (art. 2:361lid 8 BW ) Nietbeursgenoteerde onderneming IFRS Geconsolideerd en enkelvoudig IFRS Geconsolideerd Titel 9 Enkelvoudig Titel 9 Geconsolideerd en enkelvoudig 9 BW, RJ en IFRS Van Juridisch Naar Economisch Van Principles-based Naar Rule-based Van Winstbepaling Naar Vermogensbepaling Historical cost accounting Goodwill t.l.v. eigen vermogen Voorzieningen voor toerekening Afschrijven Fair value accounting Goodwill activeren Voorzieningen als verplichtingen Waardetoets (impairment) 10 5
IAS 37: Provisions Doel: Aanpassen voorzieningenbegrip aan conceptueel framework Bestrijding taking a bath strategy Bestrijding winstegalisatie Bevorderen van vergelijkbaarheid IAS 37 vermindert mogelijkheid van winststuring door management!? 11 Voorzieningen Twee soorten verplichtingen: Legal obligation (in rechte afdwingbaar) Constructive obligation (feitelijke verplichting) 12 6
Voorzieningen (art. 2:374lid 1 BW) Op de balans worden voorzieningen opgenomen tegen naar hun aard duidelijk omschreven verplichtingen die op de balansdatum als waarschijnlijk of als vaststaand worden beschouwd, maar waarvan niet bekend is in welke omvang of wanneer zij zullen ontstaan. Tevens kunnen voorzieningen worden opgenomen tegen uitgaven die in een volgend boekjaar zullen worden gedaan, voor zover het doen van die uitgaven zijn oorsprong mede vindt voor het einde van het boekjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal boekjaren. 13 Groot onderhoud (RJ 252.219) 1. Verwerken als last als groot onderhoud wordt verricht 2. Vormen voorziening 3. Opnemen in afschrijving actief Alternatief 1 en 2 zijn volgens IAS 37 niet toegestaan 14 7
Groot onderhoud Illustratie Een pand wordt in januari 2006 aangeschaft voor 7,5 miljoen. Economische levensduur 15 jaar, lineair afschrijven, geen restwaarde. Groot onderhoud in 2011 en 2016. Geschatte kosten 1,5 miljoen. Bereken jaarlijkse afschrijving en dotatie voorziening onderhoud? (alternatief 2) Bereken de jaarlijkse afschrijving volgens de componentenmethode? (alternatief 3) 15 Positieve goodwill (art. 2:389 lid 7 BW) Indien de waarde bij de eerste waardering lager is dan de verkrijgingsprijs wordt het verschil 1. zichtbaar ten laste van de winst- en verliesrekening of 2. van het eigen vermogen gebracht, dan wel 3. als goodwill geactiveerd. Niet aangepast, mede onder invloed van sterke politieke lobby. 16 8
Goodwill IFRS 3.51 The acquirer shall, at the acquisition date: (a) recognise goodwill acquired in a business combination as an asset; and (b) initially measure that goodwill at its cost, being the excess of the cost over the acquirer s interest in the net fair value (RJ 216.218) Het positieve verschil tussen de verkrijgingsprijs en het aandeel van de verkrijgende partij in de reële waarden van de overgenomen identificeerbare activa en passiva op het moment van de transactie dient als goodwill in de balans te worden geactiveerd. 17 Reële waarde c. vorderingen tegen contante waarde d. voorraden: 1. gereed product en handelsgoederen tegen verkoopprijzen, RJ 216.214 verminderd met de som van de afleveringskosten en een redelijk deel van de winst 2. 3. Grond- en hulpstoffen tegen vervangingswaarde; e. grond en gebouwen tegen marktwaarde; f. machines, installaties en andere vaste bedrijfsmiddelen tegen de marktwaarde, g. immateriële activa tegen de reële waarde, bepaald op basis van 1. referentie aan een actieve markt 2. tegen het bedrag de de partij voor het actief betaald zou hebben indien een transactie tussen onafhankelijke partijen die ter zake goed geïnformeerd zijn en tot een transactie bereid zijn. 18 9
Goodwill op basis van fair value A verkrijgt alle aandelen van B voor 4.500. Balans B bij overname Grond en gebouwen 2.300 Eigen vermogen 3.000 Machines en installaties 1.800 Vreemd vermogen 4.500 Voorraden 3.400 Illustratie 7.500 7.500 De reële waarde van de grond en gebouwen is 2.750, van de machines en installaties 1.900 en van de voorraden 3.800. B heeft immateriële vaste activa met een reële waarde van 250. 19 Goodwill op basis van fair value Illustratie Verkrijgingsprijs 4.500 Reële waarde van overgenomen activa en passiva = 2.750 + 1.900 + 3.800 + 250 4.500 = 4.200 Goodwill 300 20 10
Bijzondere waardeverminderingen IAS 36 / RJ 121 Naast systematische verlagingen van de boekwaarden van activa door bijvoorbeeld afschrijvingen kunnen zich bijzondere waardeverminderingen voordoen. (RJ 121.101) Wat is een BWV? Wanneer? Welk bedrag? Verantwoording? 21 Wat is een bijzondere waardevermindering? Een bijzondere waardeverminderingsverlies is het bedrag waarmee de boekwaarde de realiseerbare waarde overschrijdt. Boekwaarde Realiseerbare waarde Illustratie Een installatie, op 1 januari 2006 gekocht voor 400, wordt in 10 jaar lineair afschrijven. De restwaarde is 0. Op 31 december 2006 bedraagt de realiseerbare waarde a. 240; b. 375. 22 11