Crisismonitor Drechtsteden juni 2010 (cijfers tot en met april 2010) Er zijn enkele voorzichtig positieve ontwikkelingen waar te nemen op de arbeidsmarkt en woningmarkt. Dat is kort gezegd de conclusie van deze vierde versie van de Crisismonitor Drechtsteden, die loopt tot en met eind april 2010. Conform de landelijke ontwikkeling, zien we een daling van het aantal WW-uitkeringen in alle leeftijdsgroepen en een daling van het aantal jonge Nww-ers <27 jaar. De totale Nww en de Nww onder 45- plussers volgt de landelijke daling echter (nog) niet. Wel zien we in de Drechtsteden een verdere daling van de gemiddelde verkooptijd van woningen. Waarom een crisismonitor? Het antwoord op die vraag is feitelijk: gewoon omdat het crisis is. Dat maakt dat er binnen de gemeenten en op regioniveau behoefte bestaat aan (meer) actuele informatie over de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en de woningmarkt. Wat zijn de gevolgen van de crisis voor de werkloosheid en de afzet van nieuwbouwwoningen? Maar ook: zijn er al tekenen van herstel? De crisismonitor brengt de recente ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en de woningmarkt in de Drechtsteden in beeld. We doen dit aan de hand van een aantal indicatoren in vierentwintig grafieken, met veelal een vergelijking met de landelijke ontwikkeling. De monitor bestaat uit vier onderdelen: 1. werkloosheid algemeen 2. werkloosheid naar leeftijd (jongeren en ouderen) 3. vacatures en bedrijven 4. woningmarkt 1 Werkloosheid Wwb Het aantal Wwb-ers in maart en april 2010 loopt in lijn met de eerder ingezette ontwikkeling. Na een gestage daling in 8 loopt de Wwb sinds eind 8 weer geleidelijk op en ligt sinds juli 9 boven het niveau van één jaar eerder. Ten opzichte van dezelfde maand het vorig jaar zien we eerst een afnemende daling gevolgd door een toenemende groei, met alleen een onderbreking in december 9 (figuur 2). De groei sinds begin 9 ligt nagenoeg op het landelijk gemiddelde. In 2010 is de groei echter groter dan landelijk (figuur 3). Figuur 1 Wwb Drechtsteden, 8, 9 en 2010, per ultimo maand 5500 5000 4500 4000 3500 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 Bron: SDD, Wwb inclusief Ioaw/Ioaz
Figuur 2 Wwb Drechtsteden, % +/- t.o.v jaar eerder, vanaf ultimo december 8 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% -5% -10% Bron: SDD, Wwb inclusief Ioaw/Ioaz Figuur 3 Wwb Drechtsteden en Nederland, 9 en 2010, indices 31.12.8= Drechtsteden Nederland Bron: SDD en CBS, Wwb Drechtsteden inclusief Ioaw/Ioaz WW Het aantal WW-uitkeringen aan ingezetenen van de Drechtsteden is in 9 fors gestegen, van 2.090 eind 8 tot 4.105 eind december 9. Dit is bijna een verdubbeling (+96%) en 15 procentpunt boven het landelijk gemiddelde (+81%). In januari en februari 2010 groeide het aantal ww-uitkeringen in de regio nog verder. In maart en april 2010 zien we echter voor het eerst weer een daling, zowel in de Drechtsteden als landelijk. Deze cijfers zijn inclusief deeltijd-ww. Figuur 4 WW-uitkeringen Drechtsteden, 9 en 2010, per ultimo maand 4500 4000 3500 3000 2500 0
Figuur 5 WW Drechtsteden en Nederland, 9 en 2010, indices 31.12.8= 220 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 Drechtsteden Nederland Nww De Nww in de Drechtsteden neemt sinds juli 8 toe. Eind 9 stonden 5.576 inwoners van de Drechtsteden als Nww-er ingeschreven, 31% meer dan eind 8. In de eerste maanden van 2010 bleef het aantal nog gestaag toenemen. De Nww stijgt in de Drechtsteden sinds augustus 9 sterker dan het landelijk gemiddelde en dit verschil wordt steeds groter (figuur 8). Opvallend is ook dat de Nww landelijk in april van dit jaar voor het eerst weer is gedaald. In de Drechtsteden zien we echter nog steeds een toename, zij het minder sterk dan voorheen. Figuur 6 Nww Drechtsteden, 8, 9 en 2010, per ultimo maand 6500 6000 5500 5000 4500 4000 3500 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 Figuur 7 Nww Drechtsteden, % +/- t.o.v jaar eerder, vanaf ultimo december 8 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% -5% -10%
Figuur 8 Nww Drechtsteden en Nederland, 9 en 2010, indices 31.12.8= 80 Drechtsteden Nederland
2 Werkloosheid naar leeftijd Wwb jongeren Na een stijging in het eerste kwartaal 9, is de Wwb onder de 23 jaar in dat jaar redelijk stabiel gebleven tot aan de laatste twee maanden van het jaar. De daling die in deze laatste paar maanden van 9 plaatsvond, wordt echter in het eerste kwartaal van 2010 alweer gevolgd door een flinke toename (figuur 9). In april 2010 zijn er 220 jongeren met een uitkering, 16% meer dan in april 9 (figuur 10). In de eerste helft van 9 liep de Wwb aan jongeren (CBS, <25) in de Drechtsteden sneller op dan landelijk gemiddeld. Sinds half 9 is dit verschil kleiner geworden en schommelt de groei in de Drechtsteden op of onder de landelijk gemiddelde groei (figuur 11). Figuur 9 Wwb <23 jaar Drechtsteden, 9 en 2010, per ultimo maand 250 150 Bron: SDD Figuur 10 Wwb < 23 jaar Drechtsteden, % +/- t.o.v jaar eerder, vanaf ultimo december 9 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% -5% 12 1 2 3 4-10% Bron: SDD Figuur 11 Wwb <25 jaar, Drechtsteden en Nederland, 9 en 2010, indices 31.12.8= 80 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 Drechtsteden Nederland Bron: CBS
WW jongeren Het aantal ww-uitkeringen aan jongeren onder de 27 jaar steeg in 9 met % (!), van minder dan 150 aan het begin van het jaar tot meer dan 400 aan het eind. In de 1 e twee maanden van 2010 was er nog maar een heel geringe toename. En in maart en april zien we voor het eerst weer een daling. Figuur 12 WW-uitkeringen aan personen jonger dan 27 jaar Drechtsteden, 9 en 2010, per ultimo maand 450 400 350 300 250 150 Nww jongeren Het aantal jongere Nww-ers (<23 jaar en 23-26 jr) is vooral in het 1 e halfjaar van 9 flink gegroeid (figuur 13). De Nww <23 is eind 9 64% hoger dan begin van het jaar, de Nww 23-26 jaar zelfs 98%. Vooral in de leeftijd 23-26 jaar is dit ruim hoger dan het landelijke gemiddelde (59%) (figuur 14). In april 2010 daalt het aantal jonge Nww-ers. Dit geldt zowel voor de Drechtsteden als voor het landelijk gemiddelde. Figuur 13 Nww <23 en 23 t/m 26 jaar Drechtsteden, 8, 9 en 2010, per ultimo maand 550 500 450 400 350 300 250 150 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 Nww <23 Nww 23-26
Figuur 14 Nww <23 en 23-26 jaar Drechtsteden en Nederland, 9 en 2010, indices 31.12.8= 240 220 80 Drechtsteden <23 Nederland <23 Drechtsteden 23-26 Nederland 23-26 WW oudere leeftijdsgroepen Ook het aantal WW-uitkeringen aan inwoners van 45 jaar en ouder is in april 2010 gedaald. In 9 steeg dit aantal nog met 52% tot een totaal van 1.897 per eind december. In relatieve zin is dat een geringere stijging dan onder jongeren. In absolute zin is de toename echter fors groter: +650 (>=45 jr) tegenover +260 (< 27 jr). Dit is goed te zien in figuur 16. De grootste groei zit echter in de middengroep (27-44 jr): +1.. In alle leeftijdsgroepen is er in (maart en) april sprake van een daling van het aantal WW-uitkeringen. Figuur 15 WW-uitkeringen aan personen van 45 jaar en ouder Drechtsteden, 9 en 2010, per ultimo maand 2500 2250 0 1750 1500 1250 0
Figuur 16 WW-uitkeringen Drechtsteden, 9 en 2010, per ultimo maand, naar leeftijd 4500 4000 3500 3000 2500 0 1500 0 500 0 < 27 jr 27-44 jr >=45 jr Nww 45 jaar en ouder Het aantal oudere Nww-ers (>=45 jaar) is vergeleken met het aantal jongeren betrekkelijk stabiel, maar ook hier zagen we een (toenemende) groei. In 9 zien we een toename van 12%, nagenoeg gelijk aan het landelijk gemiddelde. In de eerste twee maanden van 2010 was in de regio sprake van een relatief sterke groei, zowel vergeleken met 9 als vergeleken met het landelijk gemiddelde. In maart dit jaar is het aantal oudere Nww-ers tijdelijk gedaald om vervolgens in april weer toe te nemen tot aan hetzelfde niveau van vóór de daling (figuur 17). De groei is vanaf eind vorig jaar sterker dan het landelijk gemiddelde (figuur 18). Figuur 17 Nww >= 45 jaar Drechtsteden, 8, 9 en 2010, per ultimo maand 2800 2600 2400 2 0 0 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 Figuur 18 Nww >= 45 jaar Drechtsteden en Nederland, 9 en 2010, indices 31.12.8= 80 Drechtsteden Nederland
3 Vacatures, bedrijven, leegstand Openstaande vacatures Het aantal openstaande vacatures daalde vooral flink in de 2 e helft van 8. Sindsdien schommelt het aantal openstaande vacatures nogal. In de eerste vier maanden van 2010 stonden er gemiddeld 725 per maand open. Dit is meer dan in 9 (664 per maand) en ongeveer gelijk aan 8 (715 per maand). Figuur 19 Openstaande vacatures Drechtsteden, 8, 9 en 2010, per ultimo maand 0 900 800 700 600 500 400 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 Startende bedrijven en faillissementen Het aantal startende bedrijven bevindt zich duidelijk in een dalende trend. Het maandgemiddelde daalde met 37% van 70 per maand in 8 tot 44 per maand in 9. In de eerste vier maanden van 2010 daalt het verder tot 30 per maand. In maart 2010 bedroeg het aantal starters 26, wat neerkomt op 61% minder dan in maart 9. In april waren het er 17, 65% minder dan in april 9. Het aantal maandelijks uitgesproken faillissementen is juist duidelijk toegenomen. Het maandgemiddelde is gegroeid van minder dan 4 in 8 naar 10,2 in 9. Het maandgemiddelde van de eerste vier maanden van 2010 komt hiermee overeen. Er heeft zich in de laatste vier maanden dus geen verdere stijging van faillissementen voorgedaan. In maart 2010 zien we wel een uitschieter met 18 faillissementen. Figuur 20 Startende bedrijven en faillissementen Drechtsteden, 8, 9 en 2010, per maand 80 60 40 20 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 starters faillissementen Bronnen: starters: KvK, faillissementen: Faillissementen.com
Leegstand Kernwinkelgebied Dordrecht (geen nieuwe cijfers) De leegstand in verkoopruimten in het Kernwinkelgebied van Dordrecht stijgt sinds eind 7 trendmatig. Tussen eind maart en eind augustus 9 zagen we een tijdelijke onderbreking. De leegstand nam toen met 6 verkoopruimten af. Tussen eind augustus 9 en eind maart 2010 is sprake van een sterke stijging van 31 naar 45 leegstaande ruimten. Deze toename met 14 verkoopruimten betreft in 2 gevallen niet eerder verhuurde nieuwbouw en in 2 gevallen ontstane leegstand in de bestaande voorraad als gevolg van verhuizing naar niet eerder verhuurde nieuwbouw. De rest (+10 verkoopruimten) is puur toename in de bestaande voorraad. Figuur 21 Aantal leegstaande verkoopruimten Kernwinkelgebied Dordrecht, 8, 9 en 2010, per eind maart en eind augustus 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 mrt-08 aug-08 mrt-09 aug-09 mrt-10 Bron: OCD NB: exclusief Johan de Wittstraat en Spuiboulevard
4 Woningmarkt Het aantal woningen in aanbod en de gemiddelde verkooptijd zijn beide fors gestegen. Eind juli 9 hadden NVM-makelaars 2.350 woningen in verkoop, tegen 1.700 begin 8. Sinds juli is sprake van een bescheiden daling. Vanaf februari 2010 stijgt het aantal woningen in verkoop echter weer (figuur 22). De gemiddelde verkooptijd nam toe van 143 dagen begin 8 tot 228 dagen eind augustus 9. Sindsdien schommelt de gemiddelde verkooptijd en is deze tot maart 2010 niet sterk toe- of afgenomen. In april 2010 lijkt de lichte daling verder door te zetten. De gemiddelde verkooptijd bedraagt nu 211 dagen (figuur 23). De verkoop van nieuwbouwwoningen is vooral in het 4 e kwartaal van 8 fors ingezakt. In 9 zien we wel weer enig herstel, maar het niveau van gemiddeld 43 per maand blijft wel beduidend lager dan in de eerste drie kwartalen van 8 (gemiddeld 62 per maand). In de eerste vier maanden van 2010 blijft de verkoop vrij stabiel maar duidelijk lager dan in de 9 en 8 rond een gemiddelde van 39 per maand (figuur 24). Figuur 22 Koopwoningen in aanbod Drechtsteden, 8, 9 en 2010, per maand 2500 2300 2 1900 1700 1500 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Bron: NVM Figuur 23 Aantal dagen tot dat woning is verkocht Drechtsteden, 8, 9 en 2010, per maand 240 220 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Bron: NVM
Figuur 24 Verkochte nieuwbouwwoningen Drechtsteden, 8, 9 en 2010, per maand 80 60 40 20 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Bron: Verkoopmonitor OCD, op basis informatie makelaars Drechtsteden
Gehanteerde afkortingen: Wwb = uitkeringen in het kader van de Wet Werk en Bijstand WW = uitkeringen in het kader van de Werkloosheids Wet Nww = niet-werkende werkzoekenden ingeschreven bij UWV WERKbedrijf De Drechtsteden zijn: Albasserdam Dordrecht Hendrik-Ido-Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijdrecht Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Frans Winterwerp (078) 620 6454, fw.winterwerp@drechtsteden.nl Onderzoekcentrum Drechtsteden juni 2010