RAADSADVIES ZAAKNUMMER BEHANDELEND AMBTENAAR SECTOR PORT. HOUDER 1029895 Flohr, Alex SAM-MO E. Lievers J. Bron ONDERWERP Wijziging Regeling Regio Twente en instellen Bestuurscommissie OZJT miv 2015 PROGRAMMA/FACET-AGENDA 02 - Zorg voor de mens AANLEIDING, DOEL EN WAT GING ER AAN VOORAF INLEIDING Gemeenten worden vanaf 2015 verantwoordelijk voor alle vormen van jeugdhulp. In Twente werken de 14 gemeenten onder de titel Samen 14 nauw samen bij de voorbereidingen op de decentralisatie van de jeugdhulp. Niet alleen omdat dit bij een aantal jeugdhulpvormen verplicht is, maar vooral omdat de samenwerking op een aantal onderdelen voor de hand ligt. In Twente is hiertoe eerder de 'Visienota Transformatie Jeugdzorg' opgesteld die reeds door uw raad is vastgesteld. In de notitie 'Samenwerken aan Jeugdzorg in Twente', tevens vastgesteld in uw raad, is uitgewerkt welke taken de samenwerkende Twentse gemeenten gezamenlijk op willen pakken en volgens welk bestuurlijk principe. Vervolgens is eerder dit jaar, in de vergadering van 4 maart 2014 op basis van eindadvies uit de notitie over de positionering van regionale jeugdhulptaken in Twente door uw raad in essentie besloten dat er voor de uitvoering van jeugdhulptaken en maatschappelijke ondersteuning (Wmo/Awbz) er een nieuwe organisatie voor de Zorg en Jeugdhulp in Twente (OZJT als werknaam) met een eigen (nieuwe) Bestuurscommissie zal worden ingericht, onder gastheerschap van Regio Twente. Om de beoogde taken op het gebied van jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning bij Regio Twente onder te brengen en een Bestuurscommissie in te stellen moet de Regeling Regio Twente worden gewijzigd. INHOUD VAN HET VOORSTEL Het besluit van uw raad (d.d. 4 maart 2014) omtrent de governance van de transities luidde: 1. Het eindadvies uit de notitie over de positionering van regionale jeugdhulptaken in Twente over te nemen, hetgeen is essentie betekent dat: a) voor de uitvoering een nieuwe Organisatie voor Zorg en Jeugdhulp Twente (werknaam OZJT) wordt gericht, voor de in de notitie genoemde taken; b) de gezamenlijke taken op het gebied van jeugdhulp binnen de regio Twente worden belegd, met dien verstande dat: - dit niet los is te zien van de discussie inzake de heroriëntatie op de samenwerking in de regio Twente - dat de uitkomst van die discussie kan leiden tot een heroverweging van de plek van de samenwerking op het gebied van de OJZT. 2. De Twentse samenwerking Samen14 via het college opdracht te geven binnen deze kaders dit besluit te laten uitwerken en deze organisatie efficiënt en effectief vorm te geven.
In de hiervoor geduide notitie zijn de taken specifiek benoemd. Er werd daarbij onderscheid gemaakt in taken die we regionaal uit besteden (inkopen), namelijk: - JeugdzorgPlus - Jeugdbescherming en jeugdreclassering - Werving, matching en uitvoeren pleegzorg - Crisisdienst (benodigde (spoed)hulp) - Residentiële jeugdhulp; - Regionaal reflectiepunt (reflectietaken). En taken die we regionaal zelf gaan uitvoeren, namelijk: - AMHK; - Crisisdienst (melding, analyse, crisisinterventie); - Regionaal reflectiepunt (verzamelen/bundelen verwijspatronen); - Advies- en consultatiefunctie. Wat is nodig om de beoogde samenwerking nader vorm te geven In de eerste plaats is daarvoor nodig dat de Regeling Regio Twente wordt gewijzigd. Omdat Regio Twente een gemeenschappelijke regeling is die is ingesteld door zowel de raad, het college van burgemeester en wethouders als de burgemeester vergt een wijziging van deze regeling daarom een besluit van alle drie genoemde bestuursorganen. Tevens moet de raad worden verzocht toestemming te verlenen voor het instellen van de Bestuurscommissie OZJT alvorens tot de inrichting daarvan kan worden overgegaan. Overwegingen 1. Om de beoogde taken op het gebied van jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning bij Regio Twente onder te brengen moet de Regeling Regio Twente worden gewijzigd. Op 1 januari 2015 moet de nieuwe organisatie er staan, dus het is van belang dat nu dit proces gestart wordt om tijdig klaar te zijn. Eerst zijn de 14 Twentse gemeenten aan zet en vervolgens dient het Algemeen Bestuur van Regio Twente (de Regioraad) dan de Bestuurscommissie OZJT in te stellen. Samen14 in samenwerking met het Dagelijks Bestuur van Regio Twente bereiden nu deze voorstellen voor. 2. Voordat de Regioraad voor OZJT een Bestuurscommissie kan instellen is daarvoor op grond van artikel 25, lid 2 van de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) de toestemming van de raden van alle deelnemende gemeenten vereist. Deze toestemming kan volgens dit artikel slechts worden onthouden wegens strijd met het recht of het algemeen belang. Dit is volgens ons niet aan de orde met uitzondering van 1 punt (zie dilemma 1). 3. Omdat Regio Twente een gemeenschappelijke regeling is die is ingesteld door zowel de raad, het college van burgemeester en wethouders als de burgemeester vergt een wijziging van deze regeling daarom een besluit van alle drie genoemde bestuursorganen. 4. Het betreft samenwerking rond taken waarvan de wetgever naar onze mening samenwerking tussen gemeenten beoogt (op basis van artikel 2.8 Jeugdwet) en ook vrijwillige overeengekomen taken waarop wordt samengewerkt, hetgeen nu in het besluit tot uitdrukking komt. Voor de toelichting op de taken verwijzen wij naar de eerdere besluitvorming en het eindadvies uit de notitie over de positionering van regionale jeugdhulptaken in Twente. De exacte inhoud van de taken is nu niet aan de orde, maar het feit dat ze aan de regeling worden toegevoegd. 5. Aan de regeling worden nieuwe taken toegevoegd betreffende jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning (artikel 4 lid 2 regeling). Deze zijn ontleend aan het eerder genomen raadsbesluit rond positionering van de jeugdhulptaken in Twente. Specifiek betreft het binnen de terreinen jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning:
a. het uitvoeren en/of uitbesteden van taken waarvan de Jeugdwet beoogt dat deze regionaal worden uitgevoerd: 1. advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling; 2. jeugdbescherming en jeugdreclassering; 3. jeugdzorgplus; 4. residentiële/specialistische jeugdzorg; 5. crisisdienst; b. overige vrijwillig overeengekomen taken: 1. uitvoeren en/of uitbesteden van werving, matchen en uitvoeren pleegzorg; 2. inrichten en inhoudelijk faciliteren van een regionaal reflectiepunt; 3. inrichten van een advies- en consultatiefunctie; 4. inrichten van een backoffice voor taken die regionaal worden uitgevoerd of ingekocht en uitvoeren van ondersteunende werkzaamheden daarin; 6. Om de gemeenten een indruk te geven hoe de nieuwe Bestuurscommissie er uit komt te zien is een concept Verordening Bestuurscommissie OZJT meegezonden. Zoals eerder vermeld zal het Algemeen Bestuur van Regio Twente (de Regioraad) deze verordening op de Bestuurscommissie OZJT dit najaar moeten vaststellen. Er is gekozen voor een eigen positionering van OZJT dus ook voor een aparte verordening. Hierin is zoveel mogelijk het gedachtengoed (portefeuillehouders in the lead) en de werkwijze van Samen14 verwerkt. Wij zijn van mening dat daarmee de inbreng en sturing door ons college voor de uitvoering van haar taken binnen de kaders van de samenwerking voldoende is geborgd. 7. Deze wijziging vindt plaats onder de huidige Regeling Regio Twente en is nodig vooruitlopend op de resultaten van de uitwerking van de heroriëntatie van de gemeentelijke samenwerking in Twente, waaraan momenteel gewerkt wordt. Deze heroriëntatie is nu niet aan de orde en volgt een eigen proces. Op deze resultaten kan echter niet worden gewacht omdat anders niet tijdig de noodzakelijke regionale samenwerking op het gebied van jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning kan worden geformaliseerd. De definitieve positionering van dit onderwerp maakt uiteraard deel uit van de uitwerking van de heroriëntatie van de gemeentelijke samenwerking. Dit betekent dat in dit voorstel uitgegaan wordt van de huidige rollen van Algemeen Bestuur (de Regioraad) en Dagelijks Bestuur. Deze hebben hun formele rol. Toegang tot Zorg en maatschappelijke ondersteuning Een belangrijke vraag bij de aanpassing van de regeling is of gemeenten door taken op deze wijze over te brengen hun wens om de toegang tot de poort in eigen hand te houden, kunnen realiseren. In eerder genoemde besluitvorming rond de positionering van de taken in Twente is de lokale toegang een belangrijk uitgangspunt geweest. En dat is het nog steeds. Wij zijn van mening dat dit in de door de Regio Twente voorgestelde tekst van de gemeenschappelijke regeling beter geformuleerd zou kunnen worden. Beter zou zijn artikel 5, lid 1 van de voorgestelde regeling (deels) aan te passen en wel in die zin dat acht wordt geslagen op het bepaalde in artikel 2.11 van de Jeugdwet en in artikel 2.6.4. van de Wmo 2015). In die bepalingen uit van de Jeugdwet en de Wmo 2015 staat met zoveel woorden dat het college de uitvoering van deze wetten door derden kan laten verrichten, behoudens de vaststelling van de rechten en plichten van de cliënt c.q. de ouders van de cliënt. Hier geldt derhalve een delegatieverbod. Door uitdrukkelijk te vermelden dat de taken met inachtneming van betreffende bepalingen worden overgedragen, wordt enerzijds het wettelijk verbod op delegatie en anderszijds de beslissingsbevoegdheid van het college bij de toegang tot de poort benadrukt. Dit voorstel is besproken in het bestuurlijk overleg en heeft niet geleid tot de gezamenlijke conclusie dat deze zou moeten worden aangepast. Dit is vanuit de redenatie: dat de lokale toegang uitdrukkelijk uitgangspunt vormt bij het besluit dat de gemeenteraden hebben genomen om tot een OZJT te komen,
dat de wet leidend is en wettelijk al niet bevoegd is besluiten op casusniveau te nemen, dat in verschillende richtinggevende regionale nota s reeds is besloten dat de toegang lokaal blijft. Het OZJT moet binnen deze kaders worden vormgegeven, dat de daadwerkelijke vormgeving van de lokale toegang eveneens is verwerkt in de bestekken voor de inkoop van de verschillende vormen van jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning, en onderdeel vormt van gunningen en contracten. dat het toegang tot zorg op lokaalniveau tevens uitgangspunt is in het werkplan OZJT dat door Samen 14 moet zal worden vastgesteld. Deze uitgangspunten zijn in het Bestuurlijk Overleg nogmaals herbevestigd. Wij spreken op grond van voorgaande uit vertrouwen te hebben in de daadwerkelijk vormgeving aan de Lokale toegang tot zorg en maatschappelijke ondersteuning en daarbij behorende uitoefening van bevoegdheden door de lokale overheid. Wij hechten er wel aan om van gemeentezijde nadrukkelijk met inachtneming van de wet met inachtneming van het bepaalde in artikel 2.11 van de Jeugdwet en in artikel 2.6.4. van de Wmo 2015 in te stemmen met de regeling. Wij stellen daarom voor met inachtneming van het bepaalde in artikel 2.11 van de Jeugdwet en in artikel 2.6.4. van de Wmo 2015 in te stemmen met de regeling, zodat de gemeente Hengelo actief besluit de bevoegdheid niet op casusniveau te delegeren. Regeling In de regeling zoals die in het kader van Samen14 moet worden opgemerkt dat gediscussieerd zou kunnen worden of de uitoefening van de taken door de Regio Twente (lees: OZJT), moet worden gerealiseerd door mandatering dan wel delegatie.. Bij mandaat houdt de gemeente wel de bevoegdheid maar wordt deze elders uitgeoefend, bij delegatie wordt de bevoegdheid overgedragen en kan de gemeente deze niet meer uitoefenen. Juridisch kan deze samenwerking worden gerealiseerd door beide. In principe is dit vraagstuk in zekere zin in het voorstel rond de governance reeds beantwoord: immers, de Twentse gemeenteraden hebben besloten deze taken sowieso samen in te kopen en uit te voeren. Het punt is dat Hengelose inbreng van het vraagstuk van het vormgeven van de samenwerking door of mandatering dan wel delegatie wordt verstaan als dat de gemeente Hengelo de samenwerking niet meer wil voortzetten. Als gevolg daarvan gaat de vraag of sprake zou moeten zijn van mandatering of delegeren, meer om de vraag of de gemeente Hengelo de samenwerking wil voortzetten of niet. Dat is een politieke vraag bij uitstek. Mandatering kan interessant zijn, omdat de eindverantwoordelijkheid van de beslissing blijft berusten bij de gemeente Hengelo. Dit betekent dat de mandaathouder in voorkomende gevallen een aanwijziging kan krijgen, welke aanwijziging door de mandaathouder moet worden gevolgd. Uiteraard is het zaak dat daar met enige prudentie gebruik van wordt gemaakt. Bij mandatering is geborgd dat de mandaathouder expliciet contact zoekt met de gemeente Hengelo als hij/zij gebruik maakt van het mandaat. In het uiterste geval heb je dan nog de mogelijkheid om het mandaat in te trekken. In welke mate Hengelo bij delegatie van taken invloed heeft is afhankelijk van de afspraken in de nieuwe Bestuurscommissie zoals die zijn vastgelegd in de door de regioraad vast te stellen verordening OZJT. In bedoelde verordening OZJT is vastgelegd dat: 1. Besluiten worden genomen bij een volstrekte meerderheid van stemmen. 2. Een portefeuillehouder beschikt over het aantal stemmen dat overeenkomt met het aantal inwoners van de deelnemer die hij vertegenwoordigt bij aanvang van het kalenderjaar. 3. Een geldig besluit kan slechts genomen worden in een vergadering waarin ten minste de helft van het aantal portefeuillehouders aanwezig is. Indien het vereiste aantal leden niet aanwezig is belegt de voorzitter, met een tussentijd van tenminste drie werkdagen, opnieuw een vergadering waarin, ongeacht het aantal aanwezige portefeuillehouders, besluitvorming kan plaatsvinden over onderwerpen die op de oorspronkelijke agenda vermeld staan. 4. De stemming over personen voor het doen van benoemingen, voordrachten of
aanbevelingen geschiedt bij gesloten en ongetekende briefjes. Indien de stemmen staken wordt in dezelfde vergadering een herstemming gehouden. Staken bij deze stemming de stemmen opnieuw, dan beslist het lot. 5. De overige stemmingen geschieden bij hoofdelijke oproeping, indien de voorzitter of een van de portefeuillehouders dat verlangt. In dat geval geschieden zij mondeling. Indien de stemmen staken, wordt tijdens dezelfde vergadering een herstemming gehouden. Indien de stemmen bij herstemming nogmaals staken is het voorstel niet aangenomen. Bij delegatie, zoals in de voorgestelde regeling omschreven, gaat in voorliggende gevallen de invloed van het college langs de boeg van de verordening OZJT, er is sprake van een beperkte en naar rato inwoners georganiseerde bevoegdheid. Bij mandatering is er sprake van een directe invloed.. Hierbij moet uiteraard in het achterhoofd worden gehouden dat dat de gemeente Hengelo niet de expertise en capaciteit heeft om voor de eigen gemeente alle inkooptrajecten, zoals die nu gezamenlijk worden voorbereid op eigen kracht kan doen, kan bewaken, actualiseren en opnieuw aanbesteden. Door de vele producten in de jeugdhulp en de vele aanbieders, leidt dit tot enorme uitzetting uitvoeringskosten. Deze zijn door de gemeente niet begroot. Vanuit het oogpunt van efficiency in de bedrijfsvoering bestaat daarom sterk de voorkeur gezamenlijk te blijven inkopen en uitvoeren. Daar komt bij dat de gemeente ook de uitvoering van crisisdienst, amhk, etc zelf moet organiseren. Onderdelen waarvan deze door de wetgever zijn beoogd in regionale samenwerking vorm te geven. Wij constateren dat mandateren in juridische zin de voorkeur heeft, maar geven u in overweging dat delegeren past bij het eerder genomen raadsbesluit rond de governance van de Transities en de werkwijze van de Samen 14 gemeenten tot op heden. De Twentse gemeenten hebben bestuurlijk aangegeven er aan te hechten de genoemde taken te delegeren als voorgesteld. Alles overziend stellen wij uw raad voor: 1. met inachtneming van het bepaalde in artikel 2.11 van de Jeugdwet en in artikel 2.6.4. van de Wmo 2015, waarin is bepaald dat bevoegdheden op cliëntniveau niet kunnen worden gedelegeerd, en met ingang van inwerkingtreding van artikel 2.8 van de Jeugdwet, in te stemmen met wijziging van de regeling Regio Twente zoals door Regio Twente voorgesteld. 2. Aan het Algemeen Bestuur van Regio Twente toestemming als bedoeld in artikel 25, lid 2 van de wet gemeenschappelijke regelingen te verlenen voor de bestuurscommissie OZJT, zoals omschreven in de concept verordening bestuurscommissie OZJT. Vervolg Op dit moment ligt het voorstel tot wijziging van de regeling Regio Twente bij alle 14 Twentse gemeenten voor. Nadat de besluitvorming door de 14 Twentse gemeenten heeft plaatsgevonden kan het Algemeen Bestuur worden voorgesteld om de verordening het Bestuurscommissie OZJT vast te stellen. Dit zal worden voorbereid zodat dit in de Regioraad van 12 november 2014 kan plaatsvinden. Dat is ook het moment dat de hiervoor bedoelde amendementen zouden kunnen worden ingebracht. Op 1 januari 2015 treden de besluiten dan in werking. Aan alle Twentse gemeenten is daarom verzocht om voor 1 oktober 2014 bijgaand (raads)besluit te nemen. De wijziging van de Regeling Regio Twente dient door 2/3 van de gemeenten inhoudende 2/3 van het aantal inwoners te worden vastgesteld. De toestemming voor het instellen van de bestuurscommissie dient door alle Raden gegeven te worden. Lokale suggesties ten aanzien van de concept modelverordening OZJT kunnen worden aangereikt aan het Bestuurlijk overleg van Samen14. Uitvoering Ondertussen is ook de vormgeving van de organisatie OZJT volop in ontwikkeling. Aan de Kwartiermaker als onderdeel van Samen14 is opdracht gegeven OZJT efficiënt en effectief vorm te geven. Inmiddels is er een werkplan van de kwartiermaker, loopt de inkoop volop, zijn er projectplannen over AMHK (Advies en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling) en de Crisisdienst. De zachte landing van Bureau
Jeugdzorg Overijssel en borging van specialistische kennis is aan de orde en er is begonnen met het oriëntatie op het informatiekundige vraagstuk. Dit zal leiden tot definitief voorstel dit najaar met een kostenbegroting. Doel is een kleine slagvaardige efficiëntie organisatie. Financiën De wijziging van de Regeling Regio Twente en de formele instelling van de Bestuurscommissie brengen geen extra kosten met zich mee. Voor de kosten van de organisatie van OZJT wordt nog een voorstel met begroting opgesteld, welke voor feitelijke implementatie eerst door de gemeenten (de colleges) zal moeten worden beoordeeld en goedgekeurd. Structurele kosten komen ten laste van de gedecentraliseerde budgetten jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning. De structurele kosten voor de uitvoering door de organisatie worden gedeeld met 14 gemeenten en maken voor wat betreft het Hengelose aandeel onderdeel uit van de gemeentelijke begroting. Communicatie Het raadsbesluit en de besluiten van ons college en de burgemeester worden ter kennis gebracht aan Samen14 en het Dagelijks Bestuur van Regio Twente. Uw raad zal uiteraard bij het vervolg worden betrokken. BESPREEK- EN BESLISPUNTEN Uw raad wordt voorgesteld in te stemmen met de verdere uitwerking van het besluit van uw raad (d.d. 4 maart 2014) omtrent de governance van de transities. Concreet wordt daarom voorgesteld in te stemmen met de wijziging op de Regeling Regio Twente, met dien verstande dat in artikel 5, lid 1 met dien verstande dat artikel 5, lid 1 (deels) van de regeling wordt aangepast zodat recht wordt gedaan aan het uitgangspunt dat de toegang tot zorg een lokale bevoegdheid blijft. Verder wordt voorgesteld toestemming te verlenen voor het instellen van een Bestuurscommissie OZJT zoals omschreven in de concept verordening bestuurscommissie OZJT. FINANCIËLE ASPECTEN Aan de wijziging van de regeling zijn geen kosten verbonden. Aan de uitvoering zijn wel kosten verbonden. Structurele kosten komen ten laste van de gedecentraliseerde budgetten jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning BIJLAGE(N) Voorstel wijziging tekst Regeling Regio Twente Aanbiedingsbrief regionaal model-voorstel tot wijziging van de GR en de conceptverordening bestuurscommissie OZJT. Dit raadsadvies is vastgesteld door het college van B & W van Hengelo.
BIJLAGE Voorstel wijziging tekst Regeling Regio Twente (als voorgesteld door Regio Twente) Aan artikel 4, lid 2 (te behartigen belangen) toe te voegen: 1. jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning; Aan artikel 5, lid 1 (bevoegdheden van regeling en bestuur) toe te voegen: 1. jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning: a. uitvoeren en/of uitbesteden van taken waarvan de jeugdwet beoogt dat deze regionaal worden uitgevoerd: 1. advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling; 2. jeugdbescherming en jeugdreclassering; 3. jeugdzorgplus; 4. residentiële/specialistische jeugdzorg; 5. crisisdienst; b. overige vrijwillig overeengekomen taken: 1. uitvoeren en/of uitbesteden van werving, matchen en uitvoeren pleegzorg; 2. inrichten en inhoudelijk faciliteren van een regionaal reflectiepunt; 3. inrichten van een advies- en consultatiefunctie; 4. inrichten van een backoffice voor taken die regionaal worden uitgevoerd of ingekocht en uitvoeren van ondersteunende werkzaamheden daarin;