Workshop: Staatssteun in de decentrale praktijk Groningen, donderdag 30 november 2017 Paul Zondag, Kenniscentrum Europa decentraal Greetje Veninga, Provincie Groningen
Korte inleiding/quiz Staatssteun Wat gaan we doen? Uitleg staatssteuncriteria Voorbeelden staatssteun uit de praktijk Vrijstellingsmogelijkheden/actualiteiten (Verruimde) vrijstellingsmogelijkheden De-minimis & groepsvrijstellingsmogelijkheden Toepassing in de praktijk
Korte staatssteun quiz Ga naar: www.kahoot.it
Belang staatssteunregels Staatssteun kan bij verschillende beleidsterreinen voorkomen Decentrale overheden verantwoordelijk voor juiste toepassing De staatssteunregels sluiten goed aan bij EU en decentrale beleidsdoelen Mogelijke risico s gevolgen niet naleving
Wat is staatssteun? Artikel 107, lid 1 VWEU: 1. de maatregel moet een onderneming begunstigen die een economische activiteit verricht. 2. de maatregel moet met staatsmiddelen zijn bekostigd, 3. hij moet ondernemingen een selectief economisch voordeel opleveren, 4. het voordeel moet de mededinging vervalsen of dreigen te vervalsen, en 5. de maatregel moet het handelsverkeer binnen de EU ongunstig beïnvloeden. Aan alle voorwaarden voldaan = staatssteun
Onderneming
Afkomstig van de staat Maatregel rechtstreeks of zijdelings met staatsmiddelen bekostigd; en Maatregel moet aan de staat kunnen worden toegerekend. NB: Ook van belang bij bijvoorbeeld overheidsbedrijven
Marktconformiteit & Voordeel Criterium van de marktdeelnemer in een markteconomie (MEO) bij o.a. grondtransacties, leningen & garanties Aanbesteden benchmark Parri pasu Overige beoordelingsmethoden (taxaties)
Selectiviteit Dus: algemene maatregelen die daadwerkelijk op voet van gelijkheid openstaan voor alle ondernemingen die binnen een lidstaat actief zijn, zijn niet selectief. Hier wordt bij decentrale overheden al snel aan voldaan
Mededinging & handelsverkeer Op welke doelgroep zijn de activiteiten gericht? Is de steun enkel gericht op lokale gebruikers? Wat is de reikwijdte van de steunmaatregel? Kan worden vastgesteld of ook door personen uit andere lidstaten van de diensten gebruik wordt gemaakt? Vinden er relevante grensoverschrijdende investeringen plaats in de betrokken sector? Wat is de grootte van de groep begunstigden van de maatregel en/of gebruikers van de gesteunde activiteiten?
Mededinging & handelsverkeer Laatste jaren echter meer nadruk op het interstatelijk effect-criterium. In beginsel: een daadwerkelijke ongunstige beïnvloeding van het handelsverkeer binnen de EU hoeft niet te worden vastgesteld. Er dient enkel te worden onderzocht of een steunmaatregel dit handelsverkeer ongunstig kan beïnvloeden.
Melding staatssteun Vuistregel: staatssteun = verboden op basis van VWEU staatssteun = geoorloofd na goedkeuring Commissie. Melding op basis van Richtsnoeren Steunkaders Zware procedure Standstillverplichting Er zijn gelukkig meer wegen naar Brussel
Actualiteiten: State Aid Modernisation Vrijwel volledig ingevoerd in 2014 (slotstuk Notion of State aid) Commissie krijgt meer ruimte voor grote zaken Meer steun vrijgesteld van aanmelding bij de Commissie Meer verantwoordelijkheid bij de lidstaat (Veronderstelde) gevolgen: minder lange procedures en minder administratieve lasten Mededeling grondtransacties niet langer van toepassing Onlangs verruiming Algemene Groepsvrijstellingsverordening
Vrijstellingsmogelijkheden De-minimissteun Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV) Landbouw Groepsvrijstellingsverordening (LGVV ) Diensten van Algemeen Economisch Belang (DAEB)
De-minimisverordening Steun 200.000 per drie belastingjaren Steun 100.000 voor goederen goederenvervoer over de weg voor derden Niet voor aanschaf van vervoermiddelen voor goederenvervoer over de weg. Per onderneming (per lidstaat) Let op verbonden ondernemingen en bepaalde sectoren met andere drempels
AGVV en LGVV Veel verschillende categorieën opgenomen (onder voorwaarden ook mogelijkheden voor lening/garantie) Steeds meer toegepast door decentrale overheden Kennisgeving/rapportage (begeleiding ED & BZK) Voorwaarden o.a: Geen steun aan ondernemingen in moeilijkheden Zgn. Deggendorfclausule Transparantie van de steunmaatregel Cumulatie Stimulerend effect (er zijn uitzonderingen) Publicatie en informatie
DAEB Achtergrond: Diensten worden door de markt niet of niet voldoende aangeboden (marktfalen) Diensten voor burgers of in belang maatschappij Overheid legt rugzakje op bij onderneming Onderneming ontvangt compensatie DAEB-pakket 2012 (DAEB-deminimis, DAEB-vrijstellingsbesluit, Kaderregeling DAEB) DAEB: Lidstaten hebben discretie bij het definiëren van een DAEB: beleidsruimte Commissie kijkt alleen of er een kennelijke fout is gemaakt (breedband die beperkt blijft tot bedrijvenparken) Geen kennisgeving, alleen tweejaarlijks rapportage
De praktijk
Kortom Wel staatssteun, wat dan? Het mag vaak gewoon: regelen Extra stapje bij opstellen subsidieregelingen en beoordeling subsidieaanvragen (checklist) Tips: Doe tijdig staatssteuntoets: van tevoren, niet achteraf Snij subsidies op maat Breng ze onder een vrijstelling om zware procedure te voorkomen Gebrek aan kennis of geen tijd? Als er maar een belletje gaat rinkelen Kenniscentrum Europa decentraal helpt u! Kosteloos
Afsluiting / Q&A i www.europadecentraal.nl/helpdesk e info@europadecentraal.nl t +31 (0)70 338 1090 @EUdecentraal Belangrijkste documenten o.a.: o o Mededeling staatssteun Handreiking staatssteun voor de overheid