Staatssteun. Ghaitrie Hanoeman Lisanne Vis-Boer. Coördinatiepunt Staatssteun Decentrale Overheden. Juni 2014

Transcriptie

1 Staatssteun Ghaitrie Hanoeman Lisanne Vis-Boer Coördinatiepunt Staatssteun Decentrale Overheden Juni 2014

2 We beginnen met een vraag aan u Een gemeente wil een subsidie geven aan een bedrijf. Vraag Kan er sprake zijn van staatssteun? 2

3 En nog eentje Geïnspireerd door het WK wil een gemeente geld geven aan een voetbalclub voor de bouw van een voetbalstadion. Vraag Is er sprake van staatssteun? Foto: NOS 3

4 Deze workshop Wat is staatssteun? Advies en begeleiding: ministerie van BZK en Europa decentraal Actualiteit: modernisering staatssteunregels Uit de praktijk! 4

5 (1) Wat is staatssteun? Als met overheidsgeld een voordeel wordt verleend aan een bepaalde onderneming die dat voordeel onder normale marktomstandigheden niet zou krijgen en als dat (potentieel) leidt tot oneerlijke concurrentie op de interne markt, is er sprake van staatssteun. 5

6 (1) Wat is staatssteun? Artikel 107, lid 1 VWEU bepaalt vijf (cumulatieve) voorwaarden voor staatssteun: 1. de maatregel moet ondernemingen een voordeel opleveren; 2. de maatregel moet met staatsmiddelen zijn bekostigd; 3. de maatregel moet een selectief voordeel opleveren; 4. de maatregel moet het handelsverkeer binnen de EU ongunstig beïnvloeden; 5. de maatregel moet de mededinging vervalsen of dreigen te vervalsen. 6

7 (1) Wat is staatssteun? Staatssteun mag niet, tenzij de Europese Commissie vindt dat het wel mag (exclusieve bevoegdheid). Zo lang de Commissie geen oordeel over de steun heeft gegeven, mag die niet toegekend en/of verleend worden (stand still). Om de Commissie in de gelegenheid te stellen om dat oordeel te geven, moet een steunmaatregel gemeld worden. 7

8 (1) Wat is staatssteun? Een gemeente maakt deel uit van de overheid van een lidstaat. Een gemeente is zelf verantwoordelijk voor de naleving van de staatssteunregels, inclusief de beoordeling of er (mogelijk) sprake is van staatssteun. Naleving van de staatssteunregels is een juridische verplichting. Niet melden van staatssteun is onrechtmatig. 8

9 (2) Advies en begeleiding: ministerie van BZK Alle Nederlandse decentrale staatssteunprocedures lopen via het Coördinatiepunt staatssteun decentrale overheden o o o o o o Decentrale overheden die staatssteun moeten melden naar het Coordinatiepunt Beoordelen decentrale analyse; is een gang naar Brussel echt nodig? Welke procedure is het meest geschikt/verplicht? Overleg met decentrale overheden en de Europese Commissie. Melding of kennisgeving via SANI. Jaarlijkse rapportage via SARI. 9

10 (2) Advies en begeleiding: ministerie van BZK Schakel tussen decentrale overheid, departementen en Commissie. Formele gesprekspartner: lidstaat Nederland, vertegenwoordigd door de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de Europese Unie (PVEU). Interdepartementale afstemming: ISO (inclusief VNG en IPO). Advies en voorlichting (met Europa decentraal) beleid. 10

11 Publicaties en lopende zaken Handreiking Diensten van Algemeen Economisch Belang Handreiking gebiedsontwikkeling Voetbalzaken Terugvordering Damplein Leidschendam 11

12 12

13 Wij zijn de schakel tussen EU recht en beleid en de decentrale praktijk Toegankelijk, onafhankelijk en kwalitatief sterk 13

14 (2) Advies en begeleiding: Europa decentraal Ons doel: Kennis en expertise over EU recht en beleid en juiste toepassing ervan bij decentrale overheden vergroten Onze missie: Europese regels in duidelijke taal 14

15 (2) Advies en begeleiding: Europa decentraal Onze diensten: Kennis en expertise bundelen bezoekers per maand Juridische helpdesk: 1000 vragen per jaar Europese Ster: abonnees Bijeenkomsten, cursussen, workshops: per jaar Signaleringsloket Publicaties En ook: Coördinatiepunt Staatssteun MinBZK Project EU subsidies EU proof: 200+ LinkedIn 15

16 (2) Advies en begeleiding: Europa decentraal Onze doelgroep: Vragen gesteld door (+/ vragen in 2013): Gemeenten: 60% Provincies: 15% Rijk: 0,5% Waterschappen: 0,3% Anders: 15% Meestbevraagde onderwerpen (2013): Aanbesteden: 43% Staatssteun: 36% DAEB: 8% 16

17 (3) Actueel: modernisering staatssteunregels Achtergrond: Vereenvoudiging regels Uitbreiding reikwijdte en aantal vrijstellingen Meer verantwoordelijkheid voor lidstaat Maar ook: verbetering naleving door meer controle en toezicht (!) Doel: Focus op grote, verstorende zaken 90% steunmaatregelen passen onder vrijstelling

18 Steunbedrag Uitbreiding reikwijdte vrijstellingen minder aanmeldingen Nog steeds aanmelding Aanmelding (richtsnoeren/verdrag) AGVV uitbreiding (aanmeldings- en intensiteitsdrempels) AGVV uitbreiding Vrijstellingsgebied AGVV (nieuwe categorieën) Aanmeldingsplichtig Vrijgesteld De minimis Nieuwe de-minimis Type steun

19 Post-SAM zaken (aanmeldingen) Simulation based on cases notified in 2012 (excluding financial sector)

20 Huidige regelgeving 1. EU vrijstelling de-minimis (alleen verklaring) De-minimissteun (< in 3 jaar) 2. Nlse koepelvrijstellingen (publicatie of alleen rapportage) Cultureel erfgoed (Nationale monumentenregeling) Catalogus Groenblauwe Diensten Omnibus decentraal regeling voor O&O&I DAEB woningcorporaties 3. EU Vrijstellingsverordeningen (geen melding, kennisgeving voldoende) Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV) MKB Landbouwvrijstellingsverordening Diensten van Algemeen Economisch Belang (DAEB) 4. Sectorspecifieke en horizontale regelgeving (melding, kans op goedkeuring groot) 5. Uitzonderingen artikel 107 VWEU (melding) Natuurrampen Economische bedrijvigheid en regionale ontwikkeling Cultuur en cultureel erfgoed

21 Europa decentraal Staatssteunagenda

22 Vrijstellingen Algemene groepsvrijstellingsverordening (AGVV) Huidige categorieën o.a.: Milieu (o.a. hernieuwbare energie, aanschaf vervoersmiddelen) MKB, werkgelegenheid en opleiding O&O&I Risicokapitaal Regionale steun NIEUW: Cultuur, cultureel erfgoed & audiovisuele werken Sport- & multifunctionele infrastructuur Innovatieclusters Breedband Interreg Natuurrampen Vervoer burgers in afgelegen gebieden Energie efficiëntie en exploitatie hernieuwbare energie Lokale infrastructuur Grondsanering Re-cycling afval

23 Vrijstellingen MKB Landbouwvrijstelling Huidige categorieën o.a.: Milieu, dierenwelzijn Bedrijfsverplaatsing en ruilverkaveling Technische ondersteuning Jonge landbouwers, vroege uittreding NIEUW: Agromilieu- en klimaatdoelstellingen Verduurzaming POP Natuurrampen Cultureel erfgoed OO&I En: Uitbreiding naar verwerking- en afzet

24 Nieuwe vrijstelling: cultuur Nu: Geen regels, aanmelden Procedure 3-18 maanden Wel veel goedkeuringen door de Commissie Straks: Vrijstelling voor steun voor cultuur en cultureel erfgoed Kennisgeving voldoende Heel breed en ruim! 100% in aanmerking komende kosten (publicaties: 70%) Aanmeldingsdrempels 70 en 25 miljoen euro (resp. investerings- en exploitatiesteun) NB: Film aparte regels NB: In Nederland Nationale Monumentenregeling Alleen rapportage vereist

25 Nieuwe vrijstelling: sport Nu Geen regels voor sport: aanmelden bij Europese Commissie Procedure 3-18 maanden Wel veel goedgekeurd door de Commissie (recent Hongaarse sportinfrastructuur en voetbalstadions in België) Straks Vrijstelling steun voor sportinfrastructuur, zoals stadions en trainingsfaciliteiten Kennisgeving voldoende: procedure enkele dagen tot weken Overcompensatie profclubs voorkomen (eisen): 75% in aanmerking komende kosten Iedereen heeft toegang tot faciliteit 20% capaciteit voor andere activiteiten of sportclubs Tarieven verhuur faciliteit openbaar maken via register Nog niet helder Grens amateur- en profsport? Amateursport onderneming?

26 Nieuwe vrijstelling: ETS-projecten Nu: EU fondsen niet staatssteunproof Geen specifieke vrijstelling voor EU fondsen Gevolg: zoeken binnen alle regels & twee keer naar Brussel Straks: Nieuwe vrijstelling in AGVV voor ETS projecten (Interreg) (artikel 19 AGVV) Aanmeldingsdrempel: 2 miljoen euro per onderneming per project Voorwaarden: Alleen voor samenwerking met MKB, niet voor grote ondernemingen In aanmerking komende kosten: praktische kosten van samenwerking Kosten voor organisatorische samenwerking Inhuur advies over samenwerking (niet-regulier) Reiskosten, kosten van materiaal en investeringsuitgaven etc. voor het project Steunintensiteit: 50% LET OP: steunintensiteit is inclusief co-financiering

27 (4) Uit de praktijk! Casus I Gemeente wil de regio nog beter toegankelijk maken. Gemeente wil subsidie geven aan het regionale vliegveld voor de ontwikkeling van infrastructuur. Daarbij een bijdrage voor de exploitatie van het vliegveld. Vraag Is hier sprake van staatssteun? 27

28 (4) Uit de praktijk! Casus II De kinderopvangorganisaties in de gemeente hebben het moeilijk Aantal kinderen neemt af, aantal kinderopvangorganisaties dreigt met sluiting Gemeente wil kinderopvang financieel steunen, zodat ze diensten kunnen blijven aanbieden Kinderopvang biedt ook peuterspeelzaal aan Vraag Is hier sprake van staatssteun? 28

29 (4) Uit de praktijk! Casus III Gemeente wil ontwikkelingsproject in de stad steunen. Partijen zijn projectontwikkelaar en een woco. Ontwikkeling nieuwe woningen en winkels aan het plein: woco bouwt commerciële koopwoningen, en sociale koop- en huurwoningen projectontwikkelaar bouwt winkels onder de woningen en richt plein opnieuw in Vraag Is hier sprake van staatssteun? 29

30 30 Dank voor uw aandacht en succes!

31 Meer informatie Coördinatiepunt Staatssteun Decentrale Overheden (Robert-Jan van Lotringen) (Doortje Ninck Blok) (Ghaitrie Hanoeman) Kenniscentrum Europa decentraal LinkedIn Europese subsidies Europaproof 31