Raadsnota Raadsvergadering d.d.: 28 juni 2010 Agenda nr: 12 Onderwerp: Businessplan Museum Land van Valkenburg. Aan de gemeenteraad, 1. Doel, Samenvatting en Advies van het raadsvoorstel Op dinsdag 10 november 2009 heeft u tijdens de begrotingsbehandeling besloten de Stichting Museum Land van Valkenburg een voorschot van 15.000,- te verlenen op de subsidie 2010. Een besluit genomen op grond van de financieel slechte situatie waarin de Stichting op dat moment (en nu nog steeds) verkeerde. Als tegenprestatie heeft de Stichting een businessplan op papier moeten zetten en op 3 februari aan ons college voorgelegd. Een plan waarin een duidelijke missie staat verwoord, ondersteund door een behoorlijk aantal ambities dat ervoor moet zorgen dat de Stichting vanaf dit jaar in de positieve cijfers terechtkomt. Wij vinden dat het plan te positief is opgesteld en plaatsen onze vraagtekens bij het te behalen aantal bezoekers gedurende de periode tot en met 2014, de te verwerven inkomsten van derden, de gewenste personele uitbreiding, de keuze voor een collectie van Charles Eyck als basiscollectie en de presentatie van het thema mergel en vuursteen. Desondanks willen wij de Stichting Museum Land van Valkenburg de kans bieden het streven, het museum door te ontwikkelen naar een kwalitatief hoogstaand professioneel museum in de komende 4 jaar, te verwezenlijken. Op 27 april 2010 heeft de Stichting Museum land van Valkenburg verzocht een overbruggingsbudget te verstrekken van 30.000,-. Wij hebben dit verzoek afgewezen omdat wij van mening zijn dat deze bijdrage niet zal leiden tot de gewenste doorstart. Daarvoor is ons inziens het businessplan te positief opgesteld. Wij hebben grote twijfels over de haalbaarheid van dit plan en vinden het dan ook een risicovolle investering. De commissie Economie, Financiën en Toerisme (EFT) heeft het businessplan en het subsidieverzoek besproken in de vergadering van 16 juni 2010. Een grote meerderheid van de commissie adviseert het subsidieverzoek te honoreren onder de voorwaarde dat de ambities verwoord in het businessplan gedurende de periode 2010-2014 worden gerealiseerd. Wij zijn het niet eens met het advies van de commissie en blijven bij ons standpunt het subsidieverzoek af te wijzen. Als uw raad instemt met het advies van de commissie EFT het subsidieverzoek te honoreren dan respecteren wij uw besluit. Wij vrezen dat de extra subsidie van 30.000,- niet tot het gewenste resultaat leidt en de Stichting Museum Land van Valkenburg uiteindelijk toch genoodzaakt zal zijn de deuren van het museum te sluiten. Wij adviseren u: 1. het businessplan 2010-2014 Museum Land van Valkenburg voor kennisgeving aan te nemen en de ontwikkelingen van het businessplan vanaf december 2010 jaarlijks door ons college met het bestuur van de Stichting Museum Land van Valkenburg te evalueren; 2. het verzoek van de Stichting Museum Land van Valkenburg om een overbruggingsbudget te verstrekken van 30.000,- af te wijzen; 3. de structurele subsidie voor de Stichting Museum Land van Valkenburg op grond van artikel 21 lid 2 van de Grondslagen voor de vaststelling en berekening van subsidies aan plaatselijke en regionale instellingen te handhaven met inachtname van een jaarlijkse indexatie en een eventuele aanpassing van de subsidiebijdrage bij de geplande heroverweging van het subsidiebeleid ingaande 1 januari 2012. Pagina 1 van 7
2. Situatie / Aanleiding / Probleem Zoals u weet verkeert de Stichting Museum Land van Valkenburg in een financieel precaire situatie. Oplopende kosten, het stoffige imago en daarmee teruglopende bezoekersaantallen liggen hieraan voor een groot deel ten grondslag. Op dinsdag 10 november 2009 heeft u tijdens de begrotingsbehandeling besloten de Stichting Museum Land van Valkenburg een voorschot van 15.000,- te verlenen op de subsidie 2010 waar de Stichting op grond van artikel 21 lid 2 van de Grondslagen voor de vaststelling en berekening van subsidies aan plaatselijke en regionale instellingen recht op heeft. Hieraan zijn de volgende voorwaarden verbonden: 1. Uiterlijk op 1 februari 2010 dient het bestuur van de Stichting Museum Land van Valkenburg een businessplan in waarin de toekomst en de financiële haalbaarheid van het Museum Land van Valkenburg zijn gegarandeerd. De subsidie waar de stichting op grond van eerdergenoemde Grondslagen recht op heeft is daarbij met inbegrip van het reeds verstrekte voorschot voor het jaar 2010 richtinggevend en maximaal. 2. Als het bestuur geen businessplan zoals onder 1 beschreven kan en / of wil overleggen, geeft het bestuur eveneens uiterlijk op 1 februari 2010 de afwikkelingsprocedure aan om te komen tot een beëindiging van de exploitatie van het Museum, voorzien van concrete acties en termijnen. Daarin dient ook een voorstel te worden gedaan om de huidige collecties van het Museum elders onder te brengen en veilig te stellen. 3. Overmaken van het restant subsidie 2010 is afhankelijk van de hardheid en concreetheid van het door het bestuur in te dienen businessplan voor de komende jaren. De Stichting heeft het businessplan op 3 februari 2010 ingediend. 3. Relatie met bestaand beleid De Stichting Museum Land van Valkenburg ontvangt een jaarlijkse subsidie op grond van de Kaderverordening Subsidieverstrekking Welzijn Gemeente Valkenburg aan de Geul en de daarbij behorende Grondslagen voor de vaststelling en berekening van subsidies aan plaatselijke en regionale instellingen. Op 8 februari 2010 heeft u de visie van het Cultuurbeleidsplan 2010-2013 vastgesteld. Daarin is het optimaliseren van bezoeken aan het Museum Land van Valkenburg door de toegankelijkheid te verhogen middels aanpassingen van het gebouw / de voorziening en het waarborgen van de kwaliteit en actualiteit van de getoonde kunstwerken en voorstellingen één van de vele uitgesproken doelstellingen. Het nu voorliggende businessplan haakt hier op in. 4. Gewenst beleid en mogelijke opties Wij zijn van mening dat een museum in een toeristenstad als Valkenburg aan de Geul met een rijk cultureel erfgoed en een gemeente dat kwaliteitstoerisme nastreeft, thuishoort. Wij betwijfelen of de huidige locatie, Grotestraat Centrum 31-35 geschikt is en zijn van mening dat het aanbod van een museum moet zijn afgestemd op een brede doelgroep voor zowel inwoners als bezoekers van Valkenburg aan de Geul. Het bestuur van de Stichting Museum Land van Valkenburg heeft in overleg met Agnes Vugts (museumconsulent van de Provincie Limburg) en Stijn Huijts (directeur van het Glaspaleis Schunk in Heerlen en voorheen onder meer directeur van het museum Het Domein in Sittard), de missie van het museum aangescherpt. Een aanscherping die volgens genoemde partijen de profilering van het museum zal versterken en die noodzakelijk is voor het maken van een gedegen doorstart. De missie van het Museum luidt als volgt. Museum Land van Valkenburg wil met een kwalitatief sterke eigen collectie en boeiende tijdelijke exposities, gelieerd aan het werk van Charles Eyck en het thema mergel en vuursteen, een regionaal museum zijn van nationaal niveau. Het wil bewoners uit de regio en toeristen uit binnen Pagina 2 van 7
en buitenland kennis laten maken en laten genieten van de kunst en cultuurhistorie van Valkenburg en de regio. Het museum wil hiermee het cultureel en toeristisch potentieel van Valkenburg en omgeving, mede in het belang van de lokale gemeenschap, optimaal benutten en uitbreiden. Museum Land van Valkenburg vervult zijn missie door: het verwerven, beheren, behouden en permanent presenteren van kunstuitingen van Charles Eyck; het presenteren van tijdelijke exposities met werken van prominente lokale, regionale, nationale en internationale kunstenaars die een binding hebben met Valkenburg en de regio en waarbij de voor Charles Eyck kenmerkende figuratieve, narratieve verbeelding centraal staat; het in het museum (of elders) presenteren van de unieke historische collectie rond het thema mergel en vuursteen. Dit thema is verbonden met de belangrij kste perioden uit de geschiedenis van Valkenburg en de regio van Krijttijd tot Pierre Cuypers. Het aanbieden van een educatief programma dat tegemoet komt aan de behoeften van een breed publiek met extra aandacht voor seniortoeristen en recreanten. Het bestuur van de Stichting Museum Land van Valkenburg heeft onderzocht wat haar sterke en zwakke kanten zijn en welke kansen en bedreigingen zich (kunnen) voordoen. Samen met genoemde missie leidt dit tot de volgende ambities voor de periode 2010 tot en met 2014: 1. Versterking collectie werken Charles Eyck en verwante figuratief werkende kunstenaars met een binding met de regio. 2. Onderzoek naar mogelijkheden van een eigentijdse presentatie rond het thema mergel en vuursteen. 3. Verdere profilering en vergroting naamsbekendheid (versterking public relations en promotie) 4. Groei aantal bezoekers 5. Ondersteuning onderwijs door aanbieden educatieve producten 6. Versterken bedrijfsvoering, met name personele bezetting 7. Versterken samenwerking en netwerk 8. Verbeteren huisvesting 9. Verbeteren financiële situatie (versterken cultureel ondernemerschap, verruiming inkomsten uit derde geldstroom, opbouwen eigen vermogen). Voor een nadere toelichting op deze ambities verwijzen wij u naar het businessplan dat u bij de stukken aantreft. Door middel van een gefaseerde realisatie in vier jaar van deze ambities en de samenwerking met onze gemeente en andere relevante actoren uit de regio, meent het bestuur een realistische leidraad in handen te hebben om een doorstart te maken met het museum. Wij kunnen ons voor een deel vinden in deze ambities. Bij een aantal ambities plaatsen wij vraagtekens, te weten: het kiezen voor een collectie van Charles Eyck als basiscollectie; presentatie thema mergel en vuursteen groei van het aantal bezoekers; versterking personele bezetting; verbeteren van de huisvesting; verbeteren financiële situatie. Collectie Charles Eyck en presentatie thema mergel en vuursteen. Wij betwijfelen of een collectie van Charles Eijck als basiscollectie wel een goede keuze is. Wij zijn van mening dat de locale en regionale binding / emoties / waardering voor het werk van Charles Eyck niet tot een groei van duizenden bezoekers zal leiden, zeker niet door toeristisch-recreatief bezoek. Ook geloven wij niet in de meerwaarde van een presentatie van mergel en vuursteen in het museum en is ons voorstel te onderzoeken of deze presentatie in bijvoorbeeld de gemeentegrot of de Romeinse Katakomben kan worden ondergebracht. Pagina 3 van 7
Groei van het aantal bezoekers. Voor het jaar 2010 verwacht men 8.000 bezoekers naar het museum te trekken. In 2014 gaat men uit van een toename tot 11.000 bezoekers. Wij gaan uit van betalende bezoekers. Een reële stijging doch wij vragen ons af of het beoogde aantal voor het jaar 2010 wel redelijk is. Volgens onze gegevens bedroeg het aantal betalende bezoekers in 2009 namelijk 5325. Versterking personele bezetting. Men wenst de huidige functie van directeur/conservator, een parttime functie van 0,6 FTE uit te breiden met een professionele kracht die de directeur/conservator ondersteunt bij: tentoonstellingen, publiciteit en marketing, educatie en publieksbegeleiding, behoud en beheer van de collecties, ontwikkelingen van publicaties, lezingen en workshops en het aansturen van vrijwilligers en de organisatie van de receptie. De personeelskosten stijgen van 38.500,- in 2010 naar 93.994,- in 2014. Ook hierbij vragen wij ons af of een dergelijke stijging van de kosten wel redelijk en verantwoord is. Verbeteren van de huisvesting. Het museum als instelling en het gebouw als huidig onderkomen zijn niet onlosmakelijk met elkaar verbonden. Sterker: verdere ontwikkeling of een doorstart op de huidige locatie en met de huidige middelen lijkt volgens het stichtingsbestuur problematisch. Ter verbetering van de huisvesting gaan de gedachten dan ook uit naar een andere locatie. Samen met het Stichtingsbestuur zullen de mogelijkheden met betrekking tot de huidige locatie en een of meer andere potentiële locaties nader onderzocht moeten worden. Verbeteren financiële situatie. Ten slotte plaatsen wij vraagtekens bij de inkomsten uit derde geldstroom. Is een stij ging van 100.000,- in een tijd waarin sponsorbijdragen over het algemeen eerder af- dan toenemen reëel? Wat zijn de consequenties cq welk noodscenario past men toe als deze beoogde inkomsten niet gerealiseerd worden? 5. Aanbestedingen Nvt. 6. Financiën Het Stichtingsbestuur streeft naar een gezonde bedrijfsvoering en verwacht nog dit jaar de exploitatie van het museum met een positief resultaat af te sluiten. Sinds het jaar 2007 kampt men met een exploitatietekort. Het jaar 2007 sloot men af met een tekort van 6.200,-. Het jaar 2008 had een negatief resultaat van maar liefst 15.100,- en het jaar 2009 wordt naar verwachting met een tekort van 7.200,- afgesloten. Dit jaar wordt een positief resultaat verwacht van ± 2.500,-. Vanaf 2011 is het streven de winst te laten oplopen van ruim 38.000,- in 2011 tot ruim 45.000,- in 2014. Men gaat er in de Meerjarenbegroting 2010-2014 wel van uit dat de structurele subsidie van de gemeente gehandhaafd blijft. Op grond van artikel 21 lid 2 van de Grondslagen voor de berekening van subsidies zijn de bedragen door uw raad vastgesteld tot en met het jaar 2011. Een heroverweging van het subsidiebeleid zal moeten uitwijzen of de subsidie voor de Stichting Museum Land van Valkenburg ook voor de jaren daarna gehandhaafd blijft. Het stichtingsbestuur gaat er in haar businessplan van uit dat de financiële afhankelijkheid van de subsidie van de gemeente zal moeten worden afgebouwd en dat de gemeentelijke bijdrage aan het museum zich dient te beperken tot het beschikbaar stellen van de ruimten waarbij alle overige kosten door het museum zelf gedekt worden. Hiervoor voorziet het bestuur een overgangstermijn van 4 jaar waarin de nieuwe locatie beschikbaar dient te zijn en waarbinnen de alternatieve financiering gerealiseerd is. Voor het jaar 2010 is op grond van artikel 21 lid 2 van de Grondslagen voor de vaststelling en berekening van subsidies aan plaatselijke en regionale instellingen een subsidie opgenomen van Pagina 4 van 7
52.284,-. Inmiddels zijn voorschotten verstrekt van 15.000,- en 20.736,02. Na aftrek van de huur ad 10.799,96 en de contributie aan de Sociaal Culturele Raad ad 12,- is nog een bedrag beschikbaar van 5.736,02. 7. Communicatie Nvt. 8. Afwegingen en Advies Het stichtingsbestuur heeft een businessplan opgesteld met een duidelijke missie en de nodige ambities. Door middel van ontwikkeling en uitvoering van de ambities wil het museum een visitekaartj e en etalage van het Land van Valkenburg zij n. Het wil meer bezoekers en bewoners de fascinerende kunst- en cultuuruitingen, verbonden met de regio, laten zien en ervaren. Wij vinden het plan te positief en plaatsen vraagtekens bij een aantal ambities. Desondanks vinden wij dat het Stichtingsbestuur een kans verdient om haar missie en ambities gedurende de periode 2010-2014 te kunnen verwezenlijken. Het vinden van een geschikte locatie speelt hierin natuurlijk een belangrijke rol. Wij willen wel met het stichtingsbestuur afspreken dat in december van elk jaar, beginnend in december 2010, de ontwikkelingen met betrekking tot het businessplan kritisch met een vertegenwoordiging van ons college worden geëvalueerd. Wij zullen u telkens aan de hand van een raadsbulletin op de hoogte houden van de gegevens die uit de evaluatie voortvloeien. Op woensdag 16 juni 2010 is deze raadsnota besproken in de vergadering van de commissie Economie, Financiën en Toerisme (EFT). De commissie heeft gevraagd naar de bedragen die naast de structurele subsidie de laatste 3 jaar extra in het museum zijn gestoken. De volgende extra uitgaven zijn gedaan: verbouwing Charles Eyck zaal 7.000,- inzet tijdelijke kracht 28.800,- per jaar (waarvan 21.000,- re-integratie budget/rijksgeld en 7.800,- gemeentelijk geld) diverse subsidies voor activiteiten zoals Salon Mergelland ( 400,-), het kunstevenement Art Valkenburg / Valkenburg meet s Hundert wasser ( 3.500,-) en diverse jeugdactiviteiten onder leiding van kunstenares Josefien Koelman (ruim 5.000,-) indexering structurele subsidie 1,5 % per jaar (achterstallig) onderhoud aan het gebouw 23.000,- en bouwkundige wensen / verbouwing kleine zaal 26.700,- (van het eenmalige budget van 170.000,-). De commissie verwijst verder naar een brief van de Stichting Museum Land van Valkenburg van 27 april 2010. Daarin vraagt het bestuur een overbruggingsbudget te verstrekken van 30.000,-. Het geld heeft het bestuur dit jaar nodig om een doorstart te maken en de ambities zoals omschreven in het businessplan ter uitvoering te brengen. Wij hebben het verzoek afgewezen omdat wij grote twijfels hebben over de haalbaarheid van het businessplan en wij op basis van dit plan niet verwachten dat de gewenste inkomsten gehaald worden. De commissie EFT daarentegen adviseert met een grote meerderheid het gewenste overbruggingsbudget te verstrekken en te putten uit het rekeningoverschot 2009 dat in de kadernota 2011-2014 wordt verdeeld. Wij zijn het niet eens met het advies van de commissie en blijven bij ons standpunt het subsidieverzoek af te wijzen. In de raadsnota hebben wij ons inziens voldoende beargumenteerd waarom wij van mening zijn dat een dergelijk budget geen oplossing biedt voor de financiële precaire situatie waarin het museum zich momenteel bevindt. Wij hebben vraagtekens geplaatst bij een aantal ambities. Zo spreken wij onder andere onze twijfels uit over de groei van het aantal bezoekers van slechts 5325 in 2009 naar meer dan een verdubbeling in 2014. Het toekennen van een overbruggingsbudget van 30.000,- betekent voor het jaar 2010 een totaal te ontvangen subsidiebedrag van ruim 82.000,-. Dit komt neer op een gemeentelijke bijdrage van 15,- per bezoeker. Het beoogde aantal bezoekers in het businessplan voor het jaar 2010 bedraagt 8.000. Het aantal bezoekers in 2010 stond op 31 mei op ruim 2600. Verder verwacht men aan ext ra inkomst en uit derde geldst room (zie bladzij de 16 van het businessplan) in 2011 70.000,- binnen te halen, oplopend naar 120.000,- in 2014. Wij achten dit soort inkomsten niet reëel, gelet op de economische ontwikkelingen in ons land én het feit dat Pagina 5 van 7
sponsoren niet in de rij staan voor de financiering van evenementen, activiteiten en culturele voorzieningen die niet of nauwelijks voor het bedrijf een commercieel toegevoegde waarde hebben. Een voorbeeld hoe moeilijk de verwerving van externe sponsoren is, blijkt uit de exploitatie van het openluchttheater. Hoewel het theater meer bezoekers heeft dan het museum st aan sponsoren niet in de rij en zij n de inkomst en beperkt t ot enkele duizenden euro s. Daarbij merken wij op dat het bestuur momenteel geen actie onderneemt in het werven van sponsoren in afwachting van uw besluit omtrent het businessplan. Kortom: gelet op onze vraagtekens en twijfels zijn wij van mening dat het door de Stichting gepresenteerde plan op dit moment onvoldoende waarborgen biedt voor een financiële beheersbare toekomst. Als uw raad in de openbare vergadering van 28 juni 2010 instemt met het advies van de commissie EFT dan respecteren wij uw besluit. Wij vrezen dat de extra subsidie van 30.000,- niet tot het gewenste resultaat leidt en de Stichting Museum Land van Valkenburg uiteindelijk toch genoodzaakt zal zijn de deuren van het Museum te sluiten. Wij adviseren u: 1. het businessplan 2010-2014 Museum Land van Valkenburg voor kennisgeving aan te nemen en de ontwikkelingen van het businessplan vanaf december 2010 jaarlijks door ons college met het bestuur van de Stichting Museum Land van Valkenburg te laten evalueren; 2. het verzoek van de Stichting Museum Land van Valkenburg om een overbruggingsbudget te verstrekken van 30.000,- af te wijzen; 3. de structurele subsidie voor de Stichting Museum Land van Valkenburg op grond van artikel 21 lid 2 van de Grondslagen voor de vaststelling en berekening van subsidies aan plaatselijke en regionale instellingen te handhaven met inachtname van een jaarlijkse indexatie en een eventuele aanpassing van de subsidiebijdrage bij de geplande heroverweging van het subsidiebeleid ingaande 1 januari 2012. 9. Bijlagen * Businessplan 2010-2014 Museum Land van Valkenburg. Het college van burgemeester en wethouders van Valkenburg aan de Geul, L.T.J.M. Bongarts algemeen directeur/gemeentesecretaris Drs. M.J.A. Eurlings burgemeester Pagina 6 van 7
De raad van de gemeente Valkenburg aan de Geul, Gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders de dato 22 juni 2010; Gehoord de raadsadviescommissie Economie, Financiën en Toerisme de dato 16 juni 2010; B e s l u i t : 1. het businessplan 2010-2014 Museum Land van Valkenburg voor kennisgeving aannemen en de ontwikkelingen van het businessplan vanaf december 2010 jaarlijks door ons college met het bestuur van de Stichting Museum Land van Valkenburg laten evalueren; 2. het verzoek van de Stichting Museum Land van Valkenburg om een overbruggingsbudget te verstrekken van 30.000,- afwijzen; 3. de structurele subsidie voor de Stichting Museum Land van Valkenburg op grond van artikel 21 lid 2 van de Grondslagen voor de vaststelling en berekening van subsidies aan plaatselijke en regionale instellingen handhaven met inachtname van een jaarlijkse indexatie en een eventuele aanpassing van de subsidiebijdrage bij de geplande heroverweging van het subsidiebeleid ingaande 1 januari 2012. Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van 28 juni 2010. De raad voornoemd, A.M. Hoeberigs griffier Drs. M.J.A. Eurlings voorzitter Pagina 7 van 7