Houthalen-Helchteren ALLEMAAL HELEMAAL CENTRAAL Departement LNE Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid Dienst Milieueffectrapportagebeheer Koning Albert II-laan 20 bus 8 1000 Brussel uw brief van 19 november 2013 contactpersoon Bertien Buntinx uw kenmerk LNE/MER/PL0160/2013 Veronique Smeets Martine Moris ons kenmerk bb/2013 toestelnummer 011/492181 datum 23 december 2013 Onderwerp: Plan-MER PRUP Hengelhoef Geachte, Wij verwijzen hierbij naar uw schrijven van 19 november II. in verband met de terinzagelegging van de kennisgevingsnota en adviesvraag van het plan-mer PRUP Hengelhoef. TERINZAGELEGGING Het plan-mer werd op 22 november ter inzage gelegd op het gemeentehuis. Zoals gevraagd in uw brief werd het openbaar onderzoek, dat loopt van 22 november 2013 tot en met 23 december 2013, bekend gemaakt op de website van de gemeente. Vandaag zal het openbaar onderzoek worden afgesloten. De ingediende bezwaarschriften zullen in een apart schrijven aan u worden overgemaakt. ADVIES Inleiding Aangaande de kennisgevingsnota van het plan-mer kunnen wij het volgende stellen: Door de Provincie Limburg werd er van bij de opstart van het planningsproces voor de opmaak van het PRUP Hengelhoef een uitgebreide plangroep opgericht waarin ook de gemeente Houthalen-Helchteren vertegenwoordigd was. De kennisgevingsnota die nu voorligt is een document waarin een compromis werd gezocht tussen de verschillende eigenaars, gebruikers en ontwikkelaars in het gebied. Reeds van bij de aankoop van de terreinen door de projectontwikkelaars Twin Properties en Oostappen zijn er problemen gerezen in het vergunningentraject van beide. Het ontbreken van capaciteit in het nabijgelegen RWZI van Houthalen-oost maakte dat deze investeerders hun vooropgestelde doelstellingen niet konden realiseren, met alle gevolgen van dien. Het eens zo mooie recreatiedomein biedt momenteel een verwaarloosde indruk. Ook is er een oneigenlijk gebruik van de vakantiehuisjes. Vanuit de gemeente kunnen we het initiatief van de Provincie Limburg om voor deze site, die in het RSPL als een Toeristisch-recreatief knooppunt type Ha werd aangeduid, een provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan op te stellen, dan ook ondersteunen. De site Hengelhoef is niet alleen belangrijk als toeristisch-recreatieve trekpleister maar ook de groene omgeving, het waardevol landschap zijn waardevolle elementen voor ons gemeentelijk beleid. De doelstelling van het plan, neergeschreven op pagina 6 van de Kennisgevingsnota, namelijk 'de versterking van recreatie én de versterking van natuur' kan dan ook door ons onderschreven worden. NAC Nieuw Administratief Centrum Pastorijstraat 30 ' - 3530 Houthalen-Helchteren +32 11 49 20 00 secretariaat@houthalen-helchteren. be www.houthalen-helchteren.be
Historiek Door de twee projectontwikkelaars werden in het verleden afzonderlijke project-mer's uitgewerkt in het plangebied. De project-mer's zijn goedgekeurd, hetzij voorwaardelijk voor project-mer Oostappen Groep in 2007, hetzij gedeeltelijk voor project-mer Twin Properties in 2011. Oostappen Groep De project-mer voorzag een uitbreiding van circa 2000 extra kampeerplaatsen / verblijfseenheden zodat het streefaantal voor het hele domein circa 2.500 kampeerplaatsen en/of verblijfseenheden in diverse categorieën zou bedragen. Het MER werd op 26/02/2007 door de dienst MER goedgekeurd onder de voorwaarde dat "een concrete oplossing met betrekking tot de atvalwaterproblematiek in de Roosterbeekvallei wel nog dient te worden uitgewerkt tb. v. de verdere besluitvorming". Twin Properties De project-mer voorzag het behoud van de 9 blokken met geschakelde bungalows (143 eenheden) met een uitbreiding van 772 bijkomende vakantieverblijven en een hotel van minstens 80 hotelkamers (met uitbreiding tot maximaal 240 kamers) zodat de totaalcapaciteit maximaal 1.155 verblijfseenheden / hotelkamers zou bedragen. Het MER werd op 06/06/2011 goedgekeurd, enkel voor fase IA. Programma Bij de opstart van het nieuwe planproces van de plan-mer werd duidelijk aangegeven dat de toeristischrecreatieve ontwikkelingen van Oostappen-Groep en Twin Properties op elkaar afgestemd moesten worden i.f.v. de draagkracht van de omgeving. Het is daarom aangewezen de verschillende onderdelen globaal en cumulatief te bekijken over het hele domein Hengelhoef, teneinde een geïntegreerde visie te bekomen. Dit betekent dat beide partijen hun vooropgestelde maximumcapaciteit zoals voorgesteld in de project-mer's, niet kunnen realiseren maar dat er een beperkter programma werd voorgesteld. De capaciteit van de Oostappen Groep bedraagt momenteel 740 verblijfsplaatsen. Deze bevinden zich vrij geconcentreerd in het noordelijk deel van het domein. De ontsluiting gebeurt via de Tulpenstraat. De effectbeoordeling van het plan-mer gaat uit van maximaal 886 extra kampeerplaatsen van 80 m 2. Twin Properties, gelegen in het zuidelijk deel van het domein, wordt ontsloten via de Donderslagweg, die verder aansluit op het op- en afrittencomplex van de E314. De huidige capaciteit bedraagt enkel de hierboven vermelde 143 eenheden. In het plan-mer worden de effecten berekend van 750 tot 800 bijkomende vakantieappartementen en een hotel met 100 kamers. Het gemeentebestuur is van oordeel dat dit bijgestuurde programma nog steeds erg hoge aantallen inhoudt van mogelijke uitbreidingen van verblijfsplaatsen. Deze cijfers zijn momenteel enkel gebaseerd op een economische rentabiliteit van de ontwikkelaars. Wij zouden daarom willen vragen deze cijfers niet als een vaststaand gegeven te beschouwen. Na de effectbeoordeling moeten deze geëvalueerd en mogelijk bijgesteld worden i.f.v. de draagkracht van het gebied en de omgeving. Naast de twee grote projectontwikkelaars zijn ook de vzw Gezondheidszorg en de vzw Limburgs Landschap nog partners binnen het domein. Het kasteel Engelhof en de hoevegebouwen worden door de vzw Gezondheidszorg gebruikt als vergader- en vormingslocatie binnen de eigen organisatie. De vzw Limburgs Landschap is naast de natuurbeheerder van het domein, ook eigenaar van de natuureducatief bezoekerscentrum binnen het domein. Er bestaat momenteel weinig samenwerking tussen deze partners, terwijl dit volgens ons een grote meerwaarde zou hebben.
Alternatievenonderzoek Nulaternatïef Het nulalternatief waarbij de situatie zou blijven zoals nu het geval is, is voor het gemeentebestuur geen optie. Het huidige gewestplan en de bestemmingsvoorschriften van het BPA Toeristische Weg bieden een onvoldoende kader om vergunningsaanvragen voor uitbreiding van toeristische- en recreatieve activiteiten af te toetsen. Bovendien zou een behoud van de bestaande toestand een verdere verwaarlozing van het domein Hengelhoef betekenen, hetgeen voor ons absoluut onaanvaardbaar is. Locatiealternatieven Het gemeentebestuur gaat akkoord met de afweging van de locatiealternatieven die in het plan-mer wordt gedaan. Dit betekent dat er geen enkele van de genoemde locaties weerhouden wordt als alternatief. De site Hengelhoef werd in het Ruimtelijk Structuurplan van de Provincie Limburg (RSPL) aangeduid als een toeristisch recreatief knooppunt type Ha, hetgeen betekent dat er nog een uitbreiding van de toeristisch-recreatieve infrastructuur mogelijk is buiten de perimeter van de recreatiezone. Deze aanduiding heeft verwachtingen gecreëerd zowel bij het gemeentebestuur als de investeerders. In het RSPL gebeurde deze selectie op basis van zowel toeristisch-recreatieve - als ruimtelijke argumenten. Wij gaan er dan ook van uit dat de uitbreidingsmogelijkheden van de site niet meer ter discussie staan in onderhavig plan-mer. Inrichtingsalternatieven Deelgebied Oostappen Groep Het plan-mer voorziet 4 alternatieven voor een mogelijke uitbreiding van verblijfsrecreatie (Zone A, B, C en/of D). Zone D, gelegen ten zuiden van de Roosterbeek, zal niet als inrichtingsalternatief weerhouden worden in de plan-mer aangezien dit scenario een ruimtelijke versnippering van het gebied zou betekenen. Het gemeentebestuur kan hiermee instemmen.. Bij een eventuele keuze voor Zone A dienen er voldoende garanties worden gegeven dat de privacy van de omwonenden gegarandeerd blijft. De meest logische uitbreiding gebeurt echter ten westen van de bestaande kampeerplaatsen, evenwel mits voorwaarde dat er voldoende buffering gebeurt ten opzichte van de Tulpenstraat, alsook ten opzichte van de Roosterbeek. Deelgebied Twin Properties Voor de inplanting van het hotel worden er 3 alternatieven aangereikt (zone E, E', F en/of G). Enkel zones E, E' en F worden weerhouden. De inplanting van een hotel in de zone E', aansluitend bij de Hengelhoefdreef, heeft onze voorkeur. Op deze manier heeft het gebouw een poortfunctie naar het recreatiegebied toe en kan er een samenwerking gegenereerd worden tussen het hotel en de congresfaciliteiten in de gebouwen van de vzw Gezondheidszorg. De inrichtingsalternatieven die onze voorkeur genieten, worden echter ernstig gehypothekeerd door de procedure die de Vlaamse administratie Onroerend Erfgoed heeft opgestart om het landschappelijk waardevol gebied ^Heidegebied rond Laambeek, Roosterbeek en Slangebeek aan te duiden als ankerplaats. Op 17 december 2012 werd er een Ministerieel besluit genomen over de voorlopige aanduiding van de ankerplaats. Het College van burgemeester en schepenen heeft op 22 april 2013 beslist om aan de Vlaamse administratie Onroerend erfgoed te vragen de begrenzing van de voorlopig aangeduide ankerplaats te herzien. Het alternatief voorziet een afbakening van de ankerplaats tot aan de Hengelhoefdreef, inclusief het open weiland met hoogstamboomgaard aansluitend bij het kasteel. Voor zover ons bekend werd deze ankerplaats tot op heden niet definitief aangeduid. Het is dan ook niet duidelijk of er werd ingegaan op onze vraag.
Indien er geen aanpassingen aan de begrenzing worden doorgevoerd, zullen de uitbreidingsmogelijkheden van zowel het hotel van Twin Properties als de uitbreiding van Oostappen op de meest geschikte locaties worden gehypothekeerd. Deelgebied visvijvers Er wordt gestreefd naar het bestendigen en uitbreiden van de bestaande visactiviteiten, in evenwicht met de mogelijke natuurwaarden. De 4 inrichtingsalternatieven, waarbij de functies natuur en recreatie 'evenwaardig' al dan niet 'ondergeschikt' aan elkaar worden afgewogen, kunnen onderschreven worden. Effectenbeoordeling Discipline Mobiliteit De verkeersintensiteiten van en naar het plangebied nemen toe door realisatie van het plan. Voornamelijk de uitbreiding van de Oostappen Groep zou voor problemen kunnen zorgen voor de omwonenden, aangezien de ontsluiting gebeurt via de Tulpenstraat. De kennisgevingsnota geeft op pagina 71 aan dat er specifieke aandacht zal gaan naar de ontsluiting van het deelgebied Oostappen Groep naar de Tulpenstraat. De bewoners van de Tulpenstraat ondervinden nu reeds een grote hinder bij de wissel van vakantiegangers op het domein, voornamelijk op vrijdag in de vooravond. Het profiel en inrichting van de Tulpenstraat, met aan weerszijden een aanliggend fietspad, kan ter hoogte van de ingang van het domein voor gevaarlijke verkeerssituaties zorgen tussen de verschillende weggebruikers. Mogelijke alternatieven of milderende maatregelen (zoals bijvoorbeeld momenten van vertrek en aankomst differentiëren, inleggen pendelbus naar centrum, aangepaste weginrichting, e.d.) dienen het voorwerp uit te maken van het plan-mer. De Tulpenstraat is een gemeentelijke weg. Indien uit het MER zou blijken dat er een aanpassing van het wegprofiel of -inrichting nodig is, dienen hiervoor ook financiële middelen te worden voorzien. Het kan niet zijn dat deze kosten afgewenteld worden op het gemeentebestuur. Het behoud van de bestaande fiets- en wandelpaden doorheen het domein is voor ons een absolute must. Ook de toegang voor zachte weggebruikers zowel vanuit de omliggende wijken naar het domein toe, als omgekeerd, moet verbeterd worden. Graag zouden we dit bijkomend onderzocht willen zien in de plan-mer. De ontsluiting van Twin Properties zal minder effecten genereren op de woonomgeving van Houthalen-Oost. Wel dient opgemerkt dat bij de vooropgestelde capaciteitsverhoging een gevaarlijke situatie kan ontstaan bij de aansluiting van de Hengelhoefdreef op de Donderslagweg. Wij gaan ervan uit dat de plan-mer mogelijke oplossingen zal aanreiken. We kunnen akkoord gaan met de effectvoorspelling vermeld op pagina 79 waarbij vermeld wordt dat de volgende effecten onderzocht zullen worden: Bijkomende verkeersintensiteiten door het plan - Wijziging parkeerbehoefte - Wijziging verkeersintensiteiten op het wegennet - Wijziging van de verkeersafwikkelingkwaliteit - Wijziging van de verkeersveiligheid Wijziging van de verkeersleefbaarheid Discipline Bodem Geen opmerkingen Discipline Water Wat de afvoer van het afvalwater van het recreatiedomein naar het RWZI van Genk betreft, is het aangewezen de effecten hiervan voldoende te onderzoeken binnen onderhavige plan-mer om te vermijden dat er een aparte (MER?-) procedure moet worden opgestart. Dit zou het vergunningentraject immers kunnen versnellen en vergemakkelijken.
Discipline Fauna en flora Geen opmerkingen. Het plan-mer houdt rekening met de Speciale Beschermingszones binnen het gebied. De opmaak van een Passende beoordeling maakt deel uit van de opdracht. Discipline Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie De cultuurhistorische en landschappelijke waarden die omschreven worden in de referentiesituatie zijn uitermate belangrijk in het domein Hengelhoef. Deze dienen behouden en waar mogelijk versterkt worden aangezien zij bijdragen aan de landschapsbeleving van zowel de aanwezige verblijfsrecreanten als de toevallige passanten / gebruikers van het domein. Bij de beschrijving van het referentiekader wordt verwezen naar de landschapsatlas en de lopende procedure tot aanduiding van de ankerplaats 'Heidegebied rond Laambeek, Roosterbeek en Slangebeek'. Zoals reeds vermeld legt deze ankerplaats een claim op de ontwikkeling van de recreatieve activiteiten. Het beoordelingskader van de recreatieve uitbreidingen op de (intussen definitief aangeduide?) ankerplaats zal hierdoor steeds een negatieve significantie impliceren, net op die locaties die ruimtelijk de meest geschikte uitbreidingslocaties zijn. Discipline Mens Voor de discipline Mens zal het plan-mer de effecten beoordelen van de recreatieve ontwikkelingen, het geluidsniveau en de luchtkwaliteit. Dit dient volgens ons verder te worden uitgebreid. Tijdens de hoorzitting van 5 december '13 zijn er vanuit de omwonenden opmerkingen geformuleerd die ook in de effectenbeoordeling van deze discipline onderzocht kunnen worden: - Tewerkstelling en creëren van extra arbeidsplaatsen voor de lokale bevolking - Uitbouw van een actief handhavingsbeleid bij niet naleven regels bouw- en wooninspectie Synergiën zoeken tussen recreatiedomein en plaatselijke horeca -en winkelvoorzieningen Het 'open' stellen van het recreatiedomein voor de omwonenden VERDERE OPMERKINGEN Tot slot wensen we mee te delen dat het gemeentebestuur streeft naar een algemene kwaliteitsverbetering van het gebied Hengelhoef. Zowel Twin Properties, als Oostappen Groep hebben hierin een belangrijke functie. Indien we willen streven naar een kwaliteitsvol vernieuwend vakantiepark moeten de projectontwikkelaars hun verantwoordelijk opnemen en moeten zij meewerken om het imago van het domein opnieuw te verbeteren. Concreet betekent dit dat er een einde moet worden gemaakt aan het opstapelen van niet-gebruikte woonunits langsheen de Tulpenstraat, het huisvesten van arbeidsmigranten en het toestaan van permanente bewoning binnen het vakantiedomein, e.d. Het gemeentebestuur zal vanaf nu een beleid voeren waarbij de beoordeling van nieuwe stedenbouwkundige vergunningsaanvragen afhankelijk is van de goodwill van de investeerders om bovenvermelde problemen aan te pakken. Om deze rol te kunnen vervullen is het belangrijk dat de investeerders zelf instaan voor de verhuring van de vakantiewoningen, ook al zijn deze in private eigendom. Verder moet de relatie met de omwonenden verbeterd worden. Dit kan door de mensen te betrekken bij de activiteiten op het domein, o.a. door het tewerkstellen van mensen uit de buurt, het promoten van lokale winkels en horecazaken, enz. Tijdens de infovergadering op 5 december '13 werd ook het voorstel gedaan om een beheerscomité op te richten waarin alle actoren alsook de buurtbewoners betrokken worden en dat instaat voor een algemene kwaliteitsbewaking van het gebied. Het gemeentebestuur ondersteunt dit voorstel.
Wij gaan ervan uit dat de Dienst Milieueffectrapportagebeheer met de bovenvermelde opmerkingen rekening houdt bij het vastleggen van de bijzondere richtlijnen voor het opstellen van het plan-mer. Wij zullen op 7 januari '14 aanwezig zijn op de richtlijnenvergadering waarbij de reikwijdte, het detailleringsniveau en de inhoudelijke aanpak van het plan-mer wordt vastgelegd, en waarbij we bovenvermeld standpunt zullen toelichten. Hoogachtend Namens het gemeentebestuur Wim Haest gemeentesecretaris Alain Yzermans burgemeester