AARDRIJKSKUNDE VMBO TL/GL VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2019 V18.03.2
De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de staatsexamens voortgezet onderwijs en draagt zorg voor de kwaliteit en het niveau van de examens. De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) is belast met de praktische uitvoering en organisatie van de staatsexamens. Met vragen over deze vakinformatie kunt u contact opnemen met de afdeling Examendiensten van DUO: (050) 599 89 33 of staatsexamens@duo.nl. 2 van 18
Inhoud 1 Kernpunten 5 2 Centraal examen 5 3 College-examen 5 4 Schema examenstof 7 Bijlage 1 Beschrijving examenstof 8 Bijlage 2 Hulpmiddelen 12 Bijlage 3 Tips 13 3 van 14
top 1 Kernpunten Het examen bestaat uit een centraal examen en een college-examen. De kandidaat moet zelf een woordenboek meenemen. Bij het centraal examen aardrijkskunde VMBO TL/GL is het gebruik van een atlas niet toegestaan. Tips voor dit examen staan in een bijlage. De berekening van het eindcijfer staat in 3 College-examen. 2 Centraal examen Het centraal examen bestaat uit een schriftelijk examen. Het heeft betrekking op de aangegeven exameneenheden (zie: Schema examenstof en Beschrijving examenstof). Overzicht centraal examen wat hulpmiddelen tijdsduur cijfer Zie: Schema examenstof en Beschrijving examenstof. woordenboek 120 minuten A 3 College-examen mondeling college-examen Het college-examen bestaat uit een mondeling examen van 25 minuten. Het heeft betrekking op de aangegeven exameneenheden (zie: Schema examenstof en Beschrijving examenstof). Bij het mondeling examen worden ten minste drie onderwerpen, ter keuze van de examinator, uit de examenstof geëxamineerd. Van de kandidaat wordt verwacht dat hij voldoende vaardigheden beheerst in het omgaan met een atlas. Deze vaardigheid kan worden getoetst. 5 van 14
Overzicht mondeling college-examen Wat Zie: Schema examenstof en Beschrijving examenstof. Hulpmiddelen Een atlas en zie bijlage 2 tijdsduur 25 minuten cijfer B Overzicht berekening eindcijfer wat wegings - factor cijfer (afgerond op één decimaal) eindcijfer (afgerond op een geheel getal) centraal examen 1 A (A + B) gedeeld door 2 college-examen 1 B terug naar top 6 van 14
4 Schema examenstof Aardrijkskunde TL/GL centraal examen college-examen AK/K/1 Loopbaanoriëntatie en begeleiding (LOB) * AK/K/2 Basisvaardigheden AK/K/3 Leervaardigheden in het vak aardrijkskunde AK/K/4 Weer en klimaat Alleen AK/K/4.4 AK/K/5 Bronnen van energie AK/K/6 Water Alleen AK/K/6.10 AK/K/7 Arm en rijk AK/K/8 Bevolking en ruimte Alleen AK/K/8.16 AK/K/9 Grenzen en identiteit AK/V1 Casus Weer en klimaat: Extreme weersomstandigheden AK/V/2 Casus Bronnen van energie: Energiebeleid AK/V/3 Casus Water: Watermanagement AK/V/4 Casus Arm en rijk: Arm en rijk en gezondheidszorg AK/V/5 Casus Bevolking en ruimte: Bevolking en ruimte in grootstedelijke gebieden AK/V/6 Casus Grenzen en identiteit: Regionale identiteit AK/V/7 Verwerven, verwerken en verstrekken van informatie AK/V/8 Vaardigheden in samenhang *Domein AK/K/1 Loopbaanoriëntatie en begeleiding wordt alleen geëxamineerd in combinatie met het profielwerkstuk (zie vakinformatie profielwerkstuk op duo site). Bij het bestuderen van de examenstof is het raadzaam gebruik te maken van een lesmethode of examenkatern. terug naar top 7 van 14
Bijlage 1 Beschrijving examenstof De eindterm 3 wordt zowel in het centraal examen als in het college-examen getoetst. Eindterm Aardrijkskunde TL/GL programma centraal examen AK/K/1 Loopbaanoriëntatie en begeleiding (LOB) 1 U kunt zich oriënteren op de eigen loopbaan en het belang van aardrijkskunde in de maatschappij. AK/K/2 Basisvaardigheden 2 U kunt basisvaardigheden toepassen die betrekking hebben op communiceren, samenwerken en informatie verwerven en verwerken. AK/K/3 Leervaardigheden in het vak aardrijkskunde 3 U kunt een aantal vakvaardigheden toepassen die bijdragen tot de ontwikkeling van het eigen leervermogen. Bij het bestuderen van gebieden, aardrijkskundige verschijnselen en vraagstukken kan de kandidaat in dat verband: - verschillende typen aardrijkskundige vragen herkennen en formuleren; - aardrijkskundige werkwijzen toepassen; - gebruik maken van verschillende soorten kaarten en kaartvaardigheden, luchtfoto s en satellietbeelden; - informatie ordenen, analyseren en daarover conclusies trekken; - eenvoudig aardrijkskundig onderzoek van beperkte omvang in de eigen omgeving uitvoeren over thematieken die aansluiten bij de inhouden van de exameneenheden K/4 tot en met K/9; - een standpunt innemen en beargumenteren. AK/K/4 Weer en klimaat 4 U kunt het weer en klimaat in de eigen regio beschrijven en verklaren. 5 U kunt weer en klimaat, klimaatverandering en klimaatbeleid van Nederland en een contrasterende regio elders in Europa beschrijven en verklaren en de situatie in beide gebieden vergelijken. college examen 6 U kunt weer en klimaat, klimaatverandering en klimaatbeleid in een buiten-europese macroregio beschrijven en verklaren. 8 van 14
AK/K/5 Bronnen van energie 7 U kunt het gebruik van energie in de eigen regio beschrijven en verklaren en maatregelen voor een duurzamer gebruik van energie en de effecten ervan beschrijven. 8 U kunt het gebruik van energie en de gevolgen ervan voor Nederland en een contrasterende regio elders in Europa beschrijven en verklaren en maatregelen voor een duurzamer energiegebruik en de effecten ervan beschrijven en de situatie in beide gevallen vergelijken. 9 U kunt het gebruik van energie en de gevolgen ervan in een buiten-europese macroregio beschrijven en verklaren en maatregelen voor een duurzamer gebruik van energie en de effecten ervan beschrijven. AK/K/6 Water 10 U kunt het gebruik van water in de eigen regio beschrijven en verklaren en maatregelen voor duurzamer gebruik van water beschrijven. 11 U kunt de herkomst, het voorkomen, de kwaliteit en het gebruik van water in Nederland beschrijven en verklaren en maatregelen voor een duurzamer gebruik van water en de effecten ervan beschrijven. 12 U kunt de herkomst, het voorkomen, de kwaliteit en het gebruik van water in een buiten-europese macroregio en een contrasterende macroregio elders in de wereld beschrijven en verklaren en maatregelen voor een duurzamer gebruik van water en de effecten ervan beschrijven en de situatie in beide gebieden vergelijken. AK/K/7 Arm en rijk 13 U kunt verschillen tussen meer en minder welvarende wijken en voorstellen voor verbetering van de woon- en leefomstandigheden in de eigen regio beschrijven. 14 U kunt regionale verschillen in welvaart in Nederland beschrijven en verklaren. 15 U kunt regionale verschillen in welvaart in een buiten-europese macroregio en een contrasterende macroregio elders in de wereld beschrijven en verklaren en de situatie in beide gebieden vergelijken. AK/K/8 Bevolking en ruimte 16 U kunt de bevolkingsontwikkeling en het ruimtegebruik in de eigen regio beschrijven en verklaren. 9 van 14
17 U kunt de bevolkingsontwikkeling en het ruimtegebruik in Nederland en een contrasterende regio elders in Europa beschrijven en verklaren en de situatie in beide gebieden vergelijken. 18 U kunt de bevolkingsontwikkeling en het ruimtegebruik in een buiten-europese macroregio beschrijven en verklaren. AK/K/9 Grenzen en identiteit 19 U kunt verschillende soorten grenzen in de eigen regio beschrijven en verklaren en verbanden leggen met identiteit. 20 U kunt verschillen in regionale identiteit en de manier waarmee men daarmee omgaat in Nederland en een contrasterende regio elders in Europa, beschrijven en verklaren en de situatie in beide gebieden vergelijken. 21 U kunt territoriale conflicten in een buiten- Europese macroregio beschrijven en verklaren en verbanden leggen met grondstoffen en culturele verschillen. AK/V/1 Casus Weer en klimaat: Extreme weersomstandigheden 22 U kunt het voorkomen van extreme weersomstandigheden in een buiten-europese macroregio beschrijven en verklaren en maatregelen om de gevolgen hiervan te beperken beschrijven. AK/V/2 Casus Bronnen van energie: Energiebeleid 23 U kunt de verhouding tussen de verschillende gebruikte bronnen van energie in een buiten- Europese macroregio beschrijven en de voor- en nadelen van die energiebronnen beschrijven. AK/V/3 Casus Water: Watermanagement 24 U kunt de waterhuishouding in een buiten- Europese macroregio beschrijven en maatregelen ter verbetering beschrijven. AK/V/4 Casus Arm en rijk: Arm en rijk en gezondheidszorg 25 U kunt de vicieuze cirkel tussen armoede, honger en gezondheid in een buiten-europese macroregio beschrijven en verklaren en maatregelen ter verbetering van de situatie beschrijven. AK/V/5 Casus Bevolking en ruimte: Bevolking en ruimte in grootstedelijke gebieden 26 U kunt de ruimtelijke ontwikkelingen van megasteden in een buiten-europese macroregio beschrijven en verklaren en maatregelen ter 10 van 14
verbetering van de ruimtelijke kwaliteit beschrijven. AK/V/6 Casus Grenzen en identiteit: Regionale identiteit 27 U kunt verschillende regionale tegenstellingen in een buiten-europese macroregio beschrijven en maatregelen ter verbetering van de situatie beschrijven. AK/V/7 Verwerven, verwerken en verstrekken van informatie 28 U kunt zelfstandig informatie verwerven, verwerken en verstrekken in het kader van het profielwerkstuk. AK/V/8 Verwerven, verwerken en verstrekken van informatie 29 U kunt de vaardigheden uit het kerndeel in samenhang toepassen. Een uitgebreide beschrijving van de examenstof staat op: - examenblad.nl, aardrijkskunde TL, syllabus 2019 maatschappijvakken terug naar top 11 van 14
Bijlage 2 Hulpmiddelen Toegestaan De hulpmiddelen van het basispakket zijn toegestaan bij alle examens. Zij zijn niet alle nodig: Basispakket Het standaard basispakket bevat: - schrijfmateriaal - tekenpotlood - blauw en rood kleurpotlood - liniaal met millimeterverdeling - passer - geodriehoek - naast of in plaats van de geodriehoek: een windroos - roosterpapier in cm2 - vlakgum - rekenmachine Ook is het toegestaan hulpmiddelen mee te brengen die geen relatie hebben met de exameneisen maar wel functioneel kunnen zijn, zoals: markeerstift, puntenslijper, leesliniaal (loep). Bij het centraal examen aardrijkskunde VMBO is het gebruik van een atlas niet toegestaan, bij het college-examen wel. Woordenboek Nederlands-Nederlands (eendelig) OF Nederlands-thuistaal/vreemde taal én thuistaal/vreemde taal-nederlands (eendelig) Een digitaal woordenboek is niet toegestaan. Uitgebreide informatie over hulpmiddelen voor de centrale examens en hulpmiddelen voor kandidaten met een beperking staat in de Regeling toegestane hulpmiddelen. Kies: examenblad.nl, 2019, vmbo, onderwerpen, hulpmiddelen terug naar top 12 van 14
Bijlage 3 Tips Centraal examen antwoord bij open vragen heel precies op de gestelde vragen. U moet de vraag eerst goed lezen en niet te kort of te vaag antwoorden; oefen in het lezen van de opgaven; het gebeurt soms dat vragen onjuist worden beantwoord omdat de vraag niet goed gelezen is; geef bij de antwoorden een toelichting als daarom wordt gevraagd; bij de meeste vragen worden alleen punten toegekend als er een juiste toelichting is gegeven; controleer bij schriftelijke examens of u alle opgaven gemaakt hebt, voordat u uw werk inlevert. Oefenen: Examenbundels of oude examens zijn geschikt om ervaring op te doen. Oude centrale examens zijn te vinden op onder andere examenblad.nl (stel linksboven een bepaald jaar in en vind onder tl-gl en aardrijkskunde de examendocumenten van dat jaar). Mondeling college-examen vergeet niet uw eigen woordenboek mee te brengen. Kijk, ter voorbereiding op de mondelinge college-examens, de informatiefilm mondeling staatsexamen op de website www.duo.nl, onder Hoe het staatsexamen VO werkt bij de staatsexamens vwo-havo-vmbo. terug naar top 13 van 14
14 van 14